9
THỨ BA
8-9-2015
Sổtay
Cuocsong
NHÓMPV
Ông
PHẠMCÔNGHÙNG
,
nguyên Thẩm
phánTANDTối cao:
Một lập luậnvừasai luật
vừa thiếuđạo lý
AnhNguyễnTấnĐạikhẳngđịnhsởdĩcóbản
tựkhai và các lời khai nhận tội làdobị cánbộ
điều trađánhđập,épcungvàbắtký.Haicấp tòa
đều tuyênanhkhôngphạm tội.AnhĐạiyêucầu
VKSND tỉnhĐồngNai bồi thường vì đã truy
tốoanmình.Tuynhiên,việnnày lại từchốibồi
thườngvới lýdo từ lờikhainhận tộibanđầucủa
anhmàanhbị khởi tố, sauđó thì anh lại không
thừanhận,nhưvậy là“khaibáogiandốiđểche
giấu tội phạm”, gây cản trởhoạt độngđiều tra
chứngminhngườiphạm tội,dẫnđếnhậuquả là
đếnnaychưa tìmđượcngườiphạm tộiđểxử lý.
Trongvụánhìnhsự,nghĩavụchứngminh tội
phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng.
Bịcan,bịcáocóquyềnkhainhưngkhôngbuộc
phải cónghĩavụ chứngminhmìnhvô tội. Lời
khai của bị can, bị cáo không phải chứng cứ
duy nhất. Cơ quan tố tụng không làm đầy đủ
cácnghĩavụ chứngminhdẫnđếnoan trái cho
người dân thì phải bồi thường.
Tôiđặtvấnđề tạisaoanhĐạiphảikhaibất lợi
chomìnhngay từđầu.Phảiđiều tracănnguyên
tạisaoanhĐạikhôngthựchiệnhànhvihiếpdâm
mà lại phải nhận tội trong bản tự khai và biên
bảnghi lời khai.Trongkhi anhĐại làngười có
đầyđủnhận thức, năng lựchànhvi lại đi nhận
cáimìnhkhông làmđể tướcđi tựdocủachính
mình và gây bất lợi hoàn toàn chomình. Có
haykhôngnhữnguẩnkhúc trongviệcđiều tra,
ghi lời khai?...
NayVKS lại dùng chínhnhững lời khaimà
hoàncảnhrađờicủanócònnhiềukhuất tấtđể từ
chối bồi thường làkhôngđược.Nói nhưvậy là
nóingược.Vàviệc từchốinàyvừakhôngđúng
về luật, vừakhôngđúngvềđạo lý.
Và cuối cùng, bản án tuyên anhĐại không
có tội, như vậyVKS đã không chứngminh
được tội phạm, tức là đã làm oan thì nghĩa
vụbồi thường thuộcvềVKS làđươngnhiên.
AnhĐại cũngkhông thuộc trườnghợpkhông
được bồi thường thiệt hại trong hoạt động tố
tụng hình sự (cố ý khai báo gian dối hoặc
cungcấp tài liệu,vật chứngkhácsai sự thậtđể
nhận tội thaychongườikháchoặcđểchegiấu
Anh
NguyễnTấn
Đại từng
yêucầu
VKSND tỉnh
ĐồngNai
bồi thường
oan700
triệuđồng.
Trongảnh:
AnhĐại
cùngmẹgià
vàcon thơ
trongcăn
nhànghèo
nàncủa
mình.Ảnh:
VŨHỘI
Mộttiềnlệ
nguyhiểm!
Nếu lập luận từ chối bồi thường oan
cho anhNguyễnTấnĐại củaVKSND
tỉnhĐồngNai được chấp nhận thì đây
sẽ làmột tiền lệ vô cùngnguy hiểm
tronghoạt động tố tụng. Bởi nó sẽ bít
lối chonhững công dân bị oan nếu
như trước đóhọ, vì áp lực nàođó, đã
lỡnhận tội.
Vì sao lại là tiền lệ nguy hiểm?Là
vì nógián tiếp khuyến khích các cơ
quan tố tụng cứ khởi tố, bắt giam, cứ
“làmáp lực”buộc nghi can/bị can
khai nhận tội, sauđónếuhọđược xác
địnhbị oan thì cứđổ lỗi dohọ khai
báogian dối rồi khỏi bồi thường. Cơ
quan tố tụng xem như chẳng chịu trách
nhiệmgì. Quả làmột vòng tròn khép
kín rất đáng sợ!
Ai cũngbiết khôngphải bị cáonào
ra tòa khai bị bức cung, dùng nhục
hình cũngđều đúng, bởi đó làmột
trongnhững cách chối tội nếubị cáo
có tội. Nhưng chắc chắnmột người
thật sựbị oanmà lại từng khai nhận
tội ở giai đoạnđiều tra thì việc nhận
tội ấy ắt hẳn có vấn đề. Bởi khôngai
điên khùng tự khai nhận cáimàmình
không làmđể phải ở tùoan, thậm chí
đến chung thân, tửhình. (Vụánoan
ôngNguyễnThanhChấnởBắcGiang
và vụ bảy thanh niênởSócTrăng là
một ví dụđiển hình về lý do tại sao họ
nhận tội tronggiai đoạn điều tra). Tuy
vậy, khôngphải vụ dùngnhục hìnhnào
cũng được “bắt tận tay, day tận cánh”,
cũng xử lý hình sự cánbộ tố tụng.
Nói chuyệnnày để thấy không
phải tựnhiênmà người bị oan“khai
báogian dối”. Có lẽ vì vậymà trong
BLHS, chủ thể của tội khai báogian
dối khôngápdụng cho bị can, bị cáo.
Vậy thì tại sao lại đổ lỗi này cho họ để
khôngbồi thường oan?
Hy vọngVKSND tỉnhĐồngNai sẽ
xem xét lại quyết định củamình, hoặc
nếu khôngVKSNDTối cao phải ra tay
can thiệp. Cónhư thếmới không tạo
ra tiền lệ nguy hiểm tronghoạt động tố
tụnghình sự.
NGÔTHÁIBÌNH
“Bịđánhnênmớikhainhậntội”
Nhưđãphản ánh trên sốbáo trước, anhNguyễnTấnĐại bị khởi tố, bắt giam về tội hiếp
dâm trẻem.Quabốnphiên tòa, cuối cùngTòaPhúc thẩmTANDTối cao tạiTP.HCMđãyánsơ
thẩmcủaTAND tỉnhĐồngNai, tuyênbốanhĐại khôngphạm tội.
SauđóanhĐại yêu cầuVKSND tỉnhĐồngNai xin lỗi, bồi thườngoan chohơn1.000ngày
bị giamoan.Tuynhiên,VKS tỉnhnàyviệndẫn lýdoanhĐại đãkhai báogiandối đểchegiấu
tội phạmnên raquyếtđịnhkhôngbồi thườngoan.
Giải thíchvề lýdo tại saobanđầuphải nhận tội, anhĐại chobiết khi đóanhbị đánhđập,
bị épcungnênmới khai nhưvậy.Ngay saukhi anhĐại bị bắtgiam, giađìnhanhcũngđãcó
đơn tốcáoanhbị đánhđậpđếnói ramáu.
NguyênThẩmphán
PHẠMCÔNGHÙNG
LTS:
Trên sốbáohômqua,
chúng tôi đãnêu chuyện anh
NguyễnTấnĐại bị VKSND tỉnh
ĐồngNai từ chối bồi thường
oan vì cho rằng anhđã khai
báogiandối. Dưới đây là ý
kiến của các chuyêngiapháp
luật xungquanh lýdo từ chối
lạ lùngnày.
VỤKHÔNGBỒITHƯỜNGOANVÌ…
“AIBIỂUKHAIGIAN”
Từchốibồithường
nhưvậylàsailuật!
TrongvụánoancủaôngNguyễnThanhChấnởBắcGiang,banđầuôngcũngnhậntộinhưngsaukhiđượcminhoan,
TANDTốicaođãbồithườngoanchoônghơn7tỉđồng.
tội phạm; bị khởi tố, truy tố, xét xử về nhiều
tội trong cùngmột vụ án…). Còn chuyện cơ
quan tố tụngkhông tìm rađược thủphạmcủa
vụ ánđó thì chính các cơquannàyphải xem
lại năng lựcvà trìnhđộ
củamình.
Nguyên tắcgiảiquyết
bồi thường là phải kịp
thời, côngkhaivàđúng
pháp luật.Dođó,đãbảy
năm từ khi tòa xác định
anhĐạibịoanmàđếnnay
VKSvẫn từchối bồi thườngvới lýdonhưđã
nêu thì theo tôi, thật thiếu trách nhiệm.
Thẩm phán
VŨPHI LONG
,
PhóChánh tòa
Hình sựTANDTP.HCM:
VKSphảibồi thườngoancho
anhĐại
Những lời khai gian dối của bị can, bị cáo
khôngbaogiờbị coi là tình tiết tăngnặnghoặc
là tội phạmnếu lời khai báogiandối đókhông
gây tácđộngxấu chongười khác.Trongvụ án
này,anhĐạikhôngcó lỗivì lờikhaibáogiandối
nếucóchỉ gâyhậuquảxấuchochínhbản thân
anh ta (phải điở tù).Trongkhi luật quyđịnh rõ
làchỉkhikhaibáogiandốimàgây thiệthạicho
ngườikhác thìmớikhôngđượcbồi thườngoan.
Trênthựctế,cókhánhiềuvụoansaicũngxuất
phát từviệckhainhậnbanđầucủabịcannhưng
sauđóhọvẫnnhậnđượcbồi thường.Điểnhình
nhưvụ ánoan củaôngNguyễnThanhChấnở
BắcGiang,banđầubản thânôngcũngnhận tội
nhưngkhiđượcminhoan
thì cơ quan tố tụng vẫn
phải bồi thường...
VKSNDtỉnhĐồngNai
chorằng:“Đạiđãcóhành
vicốýkhaibáogiandối
đểchegiấu tộiphạm,gây
cản trởhoạtđộngđiều tra
chứngminhngườiphạm tội,dẫnđếnvụánxảy
ranhưngchưaxử lýđượcngườiphạm tội.Như
vậy, Đại không được bồi thường”. Lập luận
này chỉ đúngkhi cơquanđiều tra chứngminh
đượcngườiphạm tội làai,đồng thờiphảichứng
minh đượcmối quan hệ, động cơ của anhĐại
khaibáogiandối lànhằmđểchegiấu tộiphạm
củangười đó.
Từ những phân tích trên, có thể nói trường
hợp của anhNguyễnTấnĐại phải được bồi
thườngoan.
Luật sư
TRỊNHMINHTÂN
,
nguyênTrưởng
phòngKiểmsátxétxửhìnhsựVKSNDTP.HCM:
AnhĐạinhận tội thaychoai,
chegiấu tộiphạmgì?
Điều27LuậtTráchnhiệmbồithườngcủaNhà
nướcquyđịnhcác trườnghợpkhôngđượcbồi
thường thiệt hại trong tố tụnghình sự, trongđó
trườnghợpkhôngđượcbồi thường là“cốýkhai
báogiandối hoặc cung cấp tài liệu, vật chứng
khácsaisự thậtđểnhận tội thaychongườikhác
hoặcđểchegiấutộiphạm”.Căncứnộidungtrên,
nếuVKSphủnhận tráchnhiệmbồi thường thì
phảichứngminhđượcNguyễnTấnĐạicóhành
vikhaibáogiandốiđểnhận tội thaychongười
kháchoặcđểchegiấu tộiphạm.Tuynhiên, căn
cứvàokếtquảgiámđịnh thìchưađủcăncứkết
luậncósựviệcphạm tội (hiếpdâm trẻem),như
thếkhông thểquyanhĐạikhaibáogiandốiđể
nhận tội thaychongười khác.
Dođó,VKSNDtỉnhĐồngNaiphảibồithường
oanchoanhĐại.
s
thựchiện
PhảiđiềutracănnguyêntạisaoanhĐại
khôngthựchiệnhànhvihiếpdâmmà
lạiphảinhậntội trongbảntựkhaivà
biênbảnghi lờikhai.
