8
THỨHAI
5-10-2015
P
hap luat
người có thẩmquyền thuộccơquan,
tổchức từcấphuyện trởxuống trên
cùngđịagiớihànhchínhvới tòacấp
huyện đó. Ở đây, bàT. kiện ủy ban
huyệnnêndùbà làViệtkiềuđịnhcư
tại nước ngoài thì thẩm quyền giải
quyết sơ thẩmvẫnphải
thuộc về tòa án huyện.
Cầnbổ sung
quyđịnh
Nhữngvụcác tòađịa
phương lúng túng về
thẩmquyềnkhiViệtkiều
định cư tại nước ngoài
khởi kiện hành chính
như trường hợp của bàT. kể từ khi
Luật Tố tụng hành chính 2010 có
hiệu lực không phải là hiếm.
Có chuyện này bởi Luật Tố tụng
hành chính 2010 không phân biệt
vụ án hành chính có yếu tố nước
ngoài nhưBLTTDS. Trong tố tụng
dânsự,áncóyếu tốnướcngoài thuộc
thẩm quyền giải quyết của tòa cấp
tỉnh (trừmột số tòacấphuyệnđược
tăng thẩmquyềngiảiquyếtcác tranh
chấpvềdânsự,hônnhânvàgiađình
có yếu tố nước ngoài trong trường
hợp không phải ủy thác tư pháp).
Tuy nhiên, với án hành chính, việc
phânbiệt thẩmquyềngiải quyết sơ
thẩm căn cứ vào đối tượng hành
chính bị khởi kiện và thẩm quyền
ban hành quyết định hành chính bị
khởi kiện chứkhông căn cứvàovụ
áncóyếutốnướcngoài
hay không.
Điều 4Nghị quyết
02 ngày 29-7-2011
của Hội đồng Thẩm
phán TAND Tối cao
(hướng dẫn thi hành
một số quy định của
Luật Tố tụng hành
chính2010)cóhướng
dẫn tòa cấp tỉnh có thể lấy lên để
giải quyết khiếu kiện thuộc thẩm
quyềngiải quyết của tòacấphuyện
trong trường hợp vụ án có đương
sự, hoặc tài sảnởnướcngoài, hoặc
cần phải ủy thác tư pháp cho cơ
quanđại diệnngoại giao của nước
ta ở nước ngoài hoặc cơ quan có
thẩm quyền của nước ngoài. Tuy
nhiên, hướng dẫn này không phải
là luật,mặt khác nómang tính tùy
nghi (có thể) chứkhôngmang tính
bắt buộc là tòa cấp tỉnh phải thụ
lý, giải quyết sơ thẩm vụ án hành
chính cóyếu tốnướcngoài.Dođó
vẫn có những vụ việc tòa cấp tỉnh
từ chối và yêu cầu tòa cấp huyện
phải giải quyết.
ViệcLuậtTố tụnghànhchính2010
không có quy định cụ thể về giải
quyết vụ án có yếu tố nước ngoài
đã làm các tòa có sự nhận thức, áp
dụngpháp luật chưa thốngnhất dẫn
tới việc khởi kiện của đương sự là
Việtkiềuđịnhcư tạinướcngoàigặp
khó khăn hoặc kéo dài hơn so với
côngdânViệtNam.Dođó, dự thảo
Luật Tố tụng hành chính (sửa đổi)
mới nhất đã bổ sung một chương
mớivề thủ tụcgiảiquyếtvụánhành
chínhcóyếu tốnướcngoài (Chương
XVIII với cácđiều từĐiều299đến
Điều309).
Theo tôi, việc bổ sung Chương
XVIII về việc giải quyết án hành
chínhcóyếu tốnướcngoài trongdự
thảo là cần thiết. Tuy nhiên, để áp
dụng pháp luật thống nhất về thẩm
quyềnxét xử, cầnbổ sungquyđịnh
tạiĐiều33dự thảo làviệcgiảiquyết
sơ thẩmvụ ánhành chính cóyếu tố
nước ngoài quy định tại Chương
XVIII thuộc thẩm quyền của tòa
cấp tỉnh.
▲
Luậtsư
NGUYỄNHỒNGHÀ
T
rước đây, bà HTT (Việt
kiều Bỉ) đã về nước khởi
kiện vụ án hành chính đối
vớiUBNDmột huyện, yêu cầu tòa
án huyện này hủy giấy đỏ ủy ban
cấp cho người khácmà theo bà T.
là trái pháp luật, xâmphạmđến tài
sản thừa kế của chamẹ bà để lại.
Huyệnchuyển lên,
tỉnh trảxuống
Thụ lývụkiệnnàyđượcmột thời
gian, tòa ánhuyệnđã chuyểnhồ sơ
lên tòa án tỉnh với lý do vụ án có
yếu tốnướcngoài (bàT. làViệtkiều
địnhcư tạiBỉ), cónhững thủ tụccần
phải ủy thác tưpháp trongquá trình
giải quyết vụ ánmà tòa cấp huyện
sẽ không thể thực hiện được.
Tuynhiên,mới đây tòaán tỉnhđã
trả lạihồsơvàyêucầu tòaánhuyện
giải quyết sơ thẩm. Theo tòa tỉnh,
theocácđiều28,29,30LuậtTố tụng
hành chính 2010, tòa cấp huyện có
thẩm quyền xét xử sơ thẩm khiếu
kiện quyết định hành chính, hành
vi hành chính, quyết định kỷ luật
buộc thôi việccủacơquan, tổchức,
Việtkiều
kiệnủyban
huyện,tòa
nàoxử?
Nhiềuvụcáctòa lúngtúngvềthẩmquyềngiảiquyết,
chuyển lênchuyểnxuốngkhiViệtkiềuđịnhcưtạinước
ngoàikhởikiệnhànhchínhchủtịchhoặcUBNDcấp
huyện…
Tiêuđiểm
BàT.kiệnủybanhuyện
nêndùbà làViệtkiều
địnhcưtạinướcngoài
thìthẩmquyềngiải
quyếtsơthẩmvẫnphải
thuộcvềtòaánhuyện.
Tốtụnghànhchínhkhác
dânsự
SaukhiLuậtTốtụnghànhchính2010
cóhiệu lực (1-7-2011), TòaHànhchính
TANDTP.HCMcũngđãnhậnđượcnhiều
vụánhành chínhmànhiều tòaquận,
huyện chuyển lênđểgiải quyết theo
thẩmquyềnvới lýdongười khởi kiện
địnhcưởnướcngoài.Trongnhữngvụ
ánnày,đối tượngkhởikiệnhànhchính
làcácquyếtđịnhdocơquancấpquận,
huyệnbanhành.TòaHànhchínhTAND
TP.HCMđãcăncứvàoĐiều28,29,30Luật
Tốtụnghànhchính2010đểchuyểnhồ
sơvề lại chocác tòaquận,huyệnvới lý
dovụánkhôngthuộcthẩmquyềngiải
quyếtcủa tòacấp tỉnh.
Trongmột tài liệu tậphuấngầnđây,
TòaHànhchínhTANDTP.HCMcũng lưu
ý các tòaquận, huyện là thẩmquyền
giải quyết của tòa cấphuyện trong tố
tụnghànhchínhkhácvới tố tụngdân
sự,phảicăncứvàođốitượnghànhchính
bị khởi kiệnvà thẩmquyềnbanhành
quyếtđịnhhànhchínhbị khởi kiệnđể
xácđịnh thẩmquyền.
Mớiđây,TANDTP.HCMxửphúc thẩmđãchấpnhậnkháng
nghị, sửa tội danhđối vớiCaoThịHồngThắm từ trộmcắp tài
sản sang lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Cạnh đó, HĐXX cũng
xemxét các tình tiết nhưbị cáo ra đầu thú, phạm tội lầnđầu,
nhân thân tốt để giảm án chobị cáoxuống cònmột năm tù.
Theohồ sơ, chiều19-1, Thắmđếnnhà vợ chồng chị Trịnh
KimAnh (phườngThớiAn, quận12)chơi.Tạiđây, thấychiếc
xemáy (trị giá hơn 7 triệu đồng) dựng trong nhà, Thắm nảy
sinh ý định chiếm đoạt bán lấy tiền tiêu xài. Thắm bèn vờ
mượnxe đimua đồnhậunhưng chịAnhkhôngđồngý. Nửa
tiếng sau, lợi dụng lúc chịAnh đi tắm, Thắm hỏi chồng chị
Anhmượnxeđimuađồnhậu.Tưởngvợđãđồngý, chồngchị
Anh choThắm lấyxe dẫnđi. Saukhi dẫnxe ra ngoài, không
cóchìakhóanênThắmđãmở tháodâyđiện, nổmáyxechạy
thẳng đến tiệm cầm đồgầnđó lấy 6 triệu đồng rồi bỏ trốn.
Bị mất xe, chịAnh đến cơ quan công an tố cáo. Đến ngày
23-1,Thắm tìmđếnnhà chịAnhxin lỗi và trả lại cácgiấy tờ.
Lúc này, chịAnh báo công an phường để bắt giữThắm. Tại
CQĐT,Thắmcònkhai nhận lúcchịAnhđi tắm,Thắm lục lấy
thẻ tín dụngvà các giấy tờ của chị...
Điềuđángchúý tạiphiên tòaphúc thẩmvụánnày làHĐXXđã
xácđịnh tình tiếtThắmđếnnhàchịAnhxin lỗi, trả lạigiấy tờ là
đầu thú, làmột trongcác tình tiếtgiảmnhẹđểgiảmánchoThắm.
Trước đây, TANDTP.HCM cũng từng xét xửmột vụ giết
người mà bị cáo có vấn đề về tâm thần. Sau khi giết người
yêu ở bãi đất trống, bị cáo chạy ra đường đứng la lớn: “Tôi
đãgiết người, giết người”. Từđây, người dânxungquanhđã
báo công an tới bắt giữ bị cáo. Khi xét xử, HĐXX cũng vận
dụng tình tiết giảmnhẹ là tự thú cho bị cáo.
Hai vụ án trên cho thấy cơ quan tố tụng đã có cách hiểu
khácvề các tình tiết đầu thú, tự thúbởi xưanay, nhiềungười
vẫn cho rằng việc đầu thú, tự thú phải diễn ra tại cơ quan có
thẩm quyền như công an thìmới được xem xét.
Traođổivới
PhápLuậtTP.HCM
,TSPhanAnhTuấn(Trưởng
bộmônLuậthìnhsựTrườngĐHLuậtTP.HCM)nhậnxétviệc
người phạm tội đầu thú, tự thúnhất thiết là phải với cơquan
có thẩm quyền vì như vậy việc đầu thú, tự thúmới có giá trị
pháp lý để giải quyết vụ án.
Tuynhiên,ThẩmphánVũPhi Long (PhóChánhTòaHình
sựTANDTP.HCM) lại cho rằng không nhất thiết phải xem
việcđầu thúhay tự thúcủangười phạm tội chỉ làvới cơquan
chức năng. Việc người phạm tội thừa nhận hành vi với nạn
nhân hay cha mẹ, người thân để họ báo công an và sau đó
người này chịu trách nhiệm về việc mình đã làm đều được
xem là tình tiết đầu thúhay tự thú.Ngược lại, nếuđầu thú, tự
thúmà lẩn tránh tráchnhiệm thì khôngđượcxemxet.Chẳng
hạn cướp của người quen rồi quay lại xin lỗi nạn nhân nói
nhầm thì không thể xem là đầu thú, tự thú...
Đây là tìnhhuốngpháp lýgây tranhcãi vì hiệnchưacóquy
địnhhayhướngdẫn chính thứcnàovềvấnđềnày. Chúng tôi
sẽ tiếp tục traođổivới cácchuyêngiavà thông tin tớibạnđọc.
HOÀNGYẾN
Đầuthúvới...ngườibịhạicũngđượctòagiảmnhẹ
Phânbiệttựthúvớiđầuthú
Theo Sổ tay thẩmphán củaTANDTối cao, tự thú là tự
mìnhnhận tội vàkhai rahànhviphạm tội củamình trong
khi chưaaipháthiệnđượcmìnhphạm tội. Cònđầu thú là
cóngườiđãbiếthànhviphạmtộicủangườiphạmtội,biết
không thể trốn tránhđượcnênngườiphạm tội rađầu thú.
Dođặc tínhchủđộng ranhận tội khi chưabịpháthiện
nênhànhvi tự thúđượcđánhgiácaohơnđầu thú.Điểm
0khoản1Điều46BLHSquyđịnh tự thú là tình tiết giảm
nhẹ tráchnhiệmhình sự. TheoĐiều 47 BLHS, nếu có từ
hai tình tiếtgiảmnhẹ thuộckhoản1Điều46BLHS trở lên
thì ngườiphạm tội có thểđược tòaápdụngmứcándưới
khung hìnhphạt truy tố. Còn hành vi đầu thú chỉ được
xem là tình tiếtgiảmnhẹkhác theokhoản2Điều46BLHS
(do tòaxemxétnhưngphảighi rõ trongbảnán).Các tình
tiếtgiảmnhẹdo tòaxemxétnàykhôngphải làcăncứđể
tòaxửdưới khung.
