8
THỨBẢY
24-10-2015
P
hap luat
Khôngđược làmbất lợi
chonghican
Đốivớicáctộinhư lừađảo, lạmdụng
tínnhiệm chiếmđoạt tài sản thì định
lượng số tiền chiếmđoạt là xác định
trêngiátrịthựctếbịchiếmđoạt.Chẳng
hạnvay5 tỉđồng,dùcó thỏa thuận lãi
thìgiá trị thực tếbị chiếmđoạtnếucó
yếu tốcấu thành tộiphạmcũngchỉ là
5 tỉ đồng. Lãi suất chỉ tính tronggiai
đoạn thi hành án, sau khi đã cóbản
án,quyếtđịnhcóhiệu lựcbuộcbị cáo
phảibồi thường.Phảihiểunhưvậyđể
không làmtráinguyêntắcápdụngcó
lợichonghicantrongtrườnghợpkhông
cóquyđịnhvà tránh trườnghợpnạn
nhânđể lâumới đi tố cáo, làmnặng
thêm tình trạngpháp lýcủanghi can.
Luật sư
NGUYỄNHỮUTHẾTRẠCH
,
ĐoànLuật sưTP.HCM
tập lên làmviệc,bàChiến thừanhận
mónnợ, khẳngđịnhviệcvaymượn
này là quanhệ dân sự, không có sự
giandốivàbàkhônghềcóýđịnhbỏ
trốnđể né tránhviệc trả nợ. Nhưng
mộtnămsau (tháng11-2014),Công
an tỉnhBìnhPhướcvẫnkhởi tố, bắt
tạmgiambàChiếnvề tội lạmdụng
tín nhiệm chiếm đoạt tài sản vì cho
rằngbà đã lợi dụng chức vụ cánbộ
thanh traSởY tế để chiếmđoạt 2,9
tỉ đồng của ôngT. Chỉ đếnkhi phát
hiệnbàChiếncóthai(tháng12-2014),
CQĐTmới chobà tại ngoại.
Điều rất lạ là trong kết luận điều
tramới đây,CQĐTđãxácđịnhcon
sốbàChiếnchiếmđoạt lênđến5,2
tỉ đồngchứkhôngchỉ là2,9 tỉ đồng
như tốcáocủaôngT.Cụ thể, số tiền
này được CQĐT cộng từ số tiền
2,9 tỉ đồngbàChiến cònnợôngT.
(theo thỏa thuận chốt nợ giữa hai
bên) với số tiền lãi tính từ lúc bà
vayôngT. 9 tỉ đồngbanđầu (ngày
13-7-2010) cho đến lúc ông T. tố
cáo (ngày 28-11-2013).
Theođó, CQĐT tính tiền lãi theo
bốngiaiđoạnvới tổngcộng tiền lãi là
2,3 tỉđồng (mức lãi suất2%/tháng).
Chỉ được tính tiềnvốn,
tiềngốc
Traođổi với
PhápLuậtTP.HCM
,
nhiều chuyên gia rất
ngạcnhiên trướcviệc
CQĐT tínhcả lãivào
số tiềnchiếmđoạtbởi
theohọ,xưanay trong
thực tiễn tố tụng, cơ
quan tố tụng chỉ tính
tiềnchiếmđoạt là tiền
vốn (hay tiền gốc).
NguyênThẩmphán
Tòa Phúc thẩmTANDTối cao tại
TP.HCMPhạmCôngHùngchobiết
việcxácđịnhgiá trị tài sảnbị chiếm
đoạt trongnhóm tộixâmphạmsởhữu
(trongđócó tội lạmdụng tínnhiệm
chiếm đoạt tài sản) có ý nghĩa cực
kỳquan trọngvìnó làđịnh lượngđể
xem xét truy cứu trách nhiệm hình
sựhayđịnhkhunghìnhphạtđốivới
nghican.ÔngHùngkhẳngđịnh trong
tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt
tài sản, nếu tài sản bị chiếm đoạt là
tiền thì phải xác định số tiền nghi
canchiếmđoạt là tiềnvốn (hay tiền
gốc). Bởi lẽ tội phạm hoàn thành
ngay khi người phạm tội lấy được
số tiềnvốn (tiềngốc)
đó từnạn nhân.
Đồng tình, nguyên
ThẩmphánTòaPhúc
thẩmTANDTối cao
tại TP.HCMVũ Lai
Bằngnhậnxét: “Nếu
tínhcả lãi vào số tiền
chiếm đoạt thì sẽ có
những trường hợp
giá trị chiếm đoạt ban đầu chỉ như
“con kiến”, về sau lại bị tính thành
“con voi””.
Cả ông Hùng và ông Bằng đều
cho biết không hề có quy định nào
trongBLHSvà các vănbảnhướng
dẫn cho phép cơ quan tố tụng tính
số tiền chiếm đoạt bằng cách cộng
tiềngốcvà tiền lãi trongcác tội lừa
đảo, lạm dụng tín nhiệm... để làm
nặng thêm tình trạng pháp lý của
nghi can.Thực tiễnxét xử từ trước
đếnnay cũngvậynênviệc làm của
CQĐT trong trườnghợpnày là“hết
sức nguy hiểm”.
ThẩmphánVũPhiLong(PhóChánh
TòaHình sựTANDTP.HCM) cũng
khẳng định: “Không thể tính cộng
lãi với phần tiền gốc để định lượng
giá trị tài sảnbịchiếmđoạt trongcác
tội lừađảo, lạmdụngchiếmđoạt tài
sản... Theo lý luận về hình sự, giá
trị chiếmđoạt chính làgiá trị tài sản
gốcmà nghi can đã lấy”.
HOÀNGYẾN
B
à NgôMinh Chiến (ngụ thị
xãĐồngXoài, BìnhPhước)
vẫnđangmiệtmài khiếunại
rằngmình bị CQĐT, VKS hình sự
hóa quan hệ dân sự. Bà Chiến còn
phản ánhmới đây CQĐT kết luận
số tiềnbà chiếmđoạt lênđến5,2 tỉ
đồngnhưng trongđócó2,3 tỉ đồng
là... tiền lãi.
Cộng tiềnchốt nợvà
lãi để tính ra tiền
chiếmđoạt
Như
Pháp Luật TP.HCM
từng
thông tin, tháng7-2010, bàChiếnký
hợpđồngvaycủaôngNVT9 tỉđồng
với lãi suất2%/tháng.Tháng4-2012,
hai bênchốt lại sốnợcòn2,9 tỉ đồng
(gồm2,5 tỉđồng tiềngốcvà400 triệu
đồng tiền lãi).SauđóbàChiếnkhông
trả được nợ nên tháng 11-2013, ông
T. đã làmđơn tốcáobàChiếnchiếm
đoạt củaông2,9 tỉ đồng.
BịCôngan tỉnhBìnhPhước triệu
VKSND cấp cao tại Đà Nẵng vừa kháng nghị giám đốc
thẩm, đềnghịỦybanThẩmphánTANDcấpcao tạiĐàNẵng
hủybảnán sơ thẩmcủaTANDquậnSơnTrà (ĐàNẵng) trong
vụĐặngGiaKhánh vận chuyển trái phép gần 12 kg vàng vì
có sai lầmnghiêm trọng trongviệc ápdụngpháp luật.Đây là
vụánđượcđoàncông táccủaBanPhòng, chống thamnhũng
Trungương lưuý trongquá trìnhkiểm tra, giám sát công tác
phòng, chống thamnhũng tại TPĐàNẵnghồi tháng8-2015.
Theohồsơ,khuya23-5-2014,CônganĐàNẵngbắtquả tang
ĐặngGiaKhánh có hành vi cất giấu và vận chuyển trái phép
hơn11,6kgvàng (trịgiáhơn10 tỉđồng).Quá trìnhđiều traxác
địnhKhánh làngười củamột công tyđầu tưkhảo sát, thămdò
khoángsản tạiLào.Tháng5-2014,Khánhvàmột sốcôngnhân
đã sản xuất được 13 khối vàng (nặng hơn 14 kg). Ngày 23-5,
Khánh giấu 11 khối vàng (nặng hơn 11,6 kg) vào hộp bảo vệ
số củaô tô rồi lénvận chuyểnvềViệtNam.
Khánh bịVKSND quậnSơnTrà truy tố về tội vận chuyển
tráiphéphànghóaquabiêngiới theokhoản3Điều153BLHS
(khung hình phạt từ năm năm đến 10 năm tù). Xử sơ thẩm,
TANDquậnSơnTrànhậnđịnhKhánhcónhiều tình tiết giảm
nhẹnhư thànhkhẩnkhaibáo, ănnănhối cải…nênphạtKhánh
mứcándướikhunghìnhphạt làhainăm tù.Tòacũngxácđịnh
chiếc ô tôKhánhdùngvận chuyểnvàng trái phépvề nước là
tài sản cóđược trong thời kỳhônnhân của vợ chồngKhánh.
VợKhánhkhôngbiếtKhánhdùngchiếcxenàyvàoviệcphạm
tội nên trả lại xechovợchồngKhánh.Bảnán sauđókhôngbị
kháng cáo, khángnghị nênđã có hiệu lực pháp luật.
TheoVKSNDcấpcao tạiĐàNẵng,sốvàngKhánhvậnchuyển
trái phép qua biên giới có giá trị đặc biệt lớn. Khánh có nhân
thânxấu (năm2000bịphạtmộtnăm tù treovề tộimuabán trái
phépchấtđộc)nhưng tòasơ thẩmxửdướikhungđốivớiKhánh
là quá nhẹ, không tươngxứngvới tính chất,mức độ của hành
vi phạm tội, không có tác dụnggiáodục riêngvà phòngngừa
chung, chưađánhgiáhết tính chất nghiêm trọng củavụ án.
Cạnh đó, tòa sơ thẩm tuyên trả lại ô tô (phương tiện phạm
tội) chovợ chồngKhánh là sai. Bởi lẽKhánhmua chiếc ô tô
này từ tháng 10-2013, cũng là phương tiện vận chuyển trái
phép vàng. Nếu cho rằng đây là tài sản chung của vợ chồng
Khánh thì phải tịch thumột nửa chiếc xe.
DƯƠNGHẰNG
Tínhcảlãi
đểxácđịnh
tiềnchiếm
đoạt
Cơquanđiềutraxácđịnhsốtiềnbịcanlạmdụngtín
nhiệmchiếmđoạtlàtiềnchốtnợcộngvớitiềnlãi.Theo
nhiềuchuyêngia,cáchtínhnàykhôngcócăncứpháplý,
tráivớithựctiễnápdụngphápluậthìnhsự...
Tiêuđiểm
Khônghềcóquyđịnhnào
chophépcơquantốtụng
tínhsốtiềnchiếmđoạt
bằngcáchcộngtiềngốc
vàtiền lãitrongcáctội lừa
đảo, lạmdụngtínnhiệm...
Bịkhángnghịhủyánvìxửnhẹ,trảôtôsailuật
Luật sưBùiQuangNghiêm (Đoàn
Luật sưTP.HCM)nói: “ViệcCQĐT
tính lãi vào số tiền chiếm đoạt là
tùy tiện, không có căn cứ pháp
lý, gây thiệt thòi, bất công đối với
bàChiến”.
▲
BàNgôMinhChiến,ngườiđangkêuoanvới lýdoCQĐT tính tiềnchiếmđoạtsai.Ảnh:H.YẾN
Năm 2010, Tòa Phúc thẩmTANDTối cao tại TP.HCM
từngsửaphầndânsựtrongmộtbảnánhìnhsựsơthẩm
với lýdokhôngcóquyđịnhnàochophép tính lãi trên
số tiền lừađảo.
Cụ thể, tháng9-2007, Bùi TrọngPhước, NguyễnThị
Trúc Ly, HoàngAnhTùng vào công ty chủquản cũ tại
TP.HCM lấybatờủynhiệmchi trịgiáhơn3,6tỉđồng (đã
ký sẵn) rồi cầmđếnChi nhánhNgânhàngB. (nơi công
tycũcó tài khoản) rút tiềnchianhau.
CQĐTCônganTP.HCMxácđịnhPhước, Ly, Tùngđã
dùngba tờ ủy nhiệm chi lừa ngân hàng nên khởi tố
họ về tội lừa đảo. Xử sơ thẩm, ngoài việc phạt tù các
bị cáo, TAND TP.HCM còn buộc họ phải liên đới bồi
thường cho ngân hàng hơn 3,6 tỉ đồng và 600 triệu
đồng tiền lãi (tòa tính lãi từ tháng 9-2007 đến ngày
xử sơ thẩm theo lãi suấtquyđịnhcủaNgânhàngNhà
nước thời điểmđó).
Không đồng tình với phán quyết của tòa sơ thẩm
vềphần tính lãi, babị cáokhángcáovàđược tòaphúc
thẩmchấpnhận.Theotòaphúcthẩm,pháp luậtkhông
quyđịnh và trong thực tiễn xét xửhình sự, ngành tòa
án cũng không tính lãi đối với số tiền chiếmđoạt như
trườnghợptrên.Việctòasơthẩmtựtính lãi trênsốtiền
chiếmđoạt làgây thiệt thòi chocácbị cáo.
Tính lãiđểbuộcbồithườngcũngkhôngđược?
