9
THỨBẢY
24-10-2015
Cuocsong
ConôngNén lớn lêntrong
đóinghèo,thấthọc
Tháng5-1998, khi bị bắt giam, ôngNén chỉmới 36 tuổi, bađứa con
trai thìđứa lớnnhấtmới chín tuổi cònđứanhỏvừa lênba.Cònnhớnăm
2002,khiôngNénbịkếtánchungthânvàđangcùngtámngườigiađình
vợvướngvòng lao lý trongvụán“vườnđiều”, ôngNguyễnThận lúcđó
đang là chủ tịchUBND xãTânMinhđã cùng chúng tôi đi gõ cửanhiều
nơi xincứunhữngđứa trẻconcủacácbị can, bị cáo trongvụán.
Có lần chúng tôi chứng kiến cả đám trẻ nhỏ nấu cơmbằng củi để
lửa lớnquákhiếncơmcháydínhởđáynồi dày lêncảkhúc.Tôi vẫnnhớ
thằng Lượng, đứa con thứ hai của Nén bỗng “thôngminh đột xuất”
khimúc cả canước đổ vàonồi làm cơm cháymềm ra rồi xúc chiađều
chonhau ăn. Sau rất nhiều lần vậnđộng, cuối cùng Làng SOSGòVấp
(TP.HCM)đãđónnhậntámđứanhỏvàonuôi.Trongđócóbađứaconcủa
ôngNén, hai đứaconcủachịNguyễnThịTiến, hai concủaanhNguyễn
VănTiềnvàmột củaNguyễnVănSơn (cảbađều làngười bị kết ánoan
trongvụán“vườnđiều”).
ÔngThận chobiết ba năm sau, riêngba đứa con trai của ôngNén
đềuđược trảvềchomẹnóvìphánhưgiặckhi cứháiổi, chọcmận trong
trường. Rồi cácconcủaôngNéncũngvẫn lớn lênnhưng lớn trongđói
nghèo, thất học bởi ngườimẹ chỉ cógánhbánh canh, không thểmột
náchnuôi nổi bamiệngăn.
Nhỏxíunhưngtụinóđãbiếtđi làmmướnvànhưnhữngconthúhoang.
Thằngcon trai lớn sớmhưhỏngphải đi tùhai nămvì tệnạnxãhội, còn
thằnggiữa cũngphải vào tùvì bức xúckhi cóngười hànhhungmẹnó
nêngây thương tíchchongười ta. Giờcảhai đứađềuđã thi hànhxong
ánphạt tù, thằng lớnđã lấyvợ, cóconvàchí thú làmăn.
PHƯƠNGNAM
H
ômqua (23-10), ôngHuỳnh
VănNénđãphải lỗihẹnvới
cácbácsĩcủaBVAnPhước
(PhanThiết)khi khôngcómặt theo
lịch khám. Bởi suốt cả buổi sáng,
hàngxóm, người quenvà cảngười
chưaquenkéođến thămkhiếnông
không thể đi đâu.
Giấu tinmẹmất
Bữa cơm trưa gia đình, ngồi gần
người chị là bà Huỳnh KimNgân,
thỉnh thoảngôngNén lại quay sang
hỏi nhỏ: “Mákhỏe chứ chị?”.Nuốt
nướcmắt, cố gượng cười, bàNgân
giả lả: “Má khỏe lắm, yên tâm ăn
cơm đi”. Ông Nén đâu biết người
rứt ruột sinh ramình - người chiều
nào cũng ngồi ở bậc cửa ngóng tin
conđã qua đời từnămngoái.
Trưa, thấycha làôngHuỳnhVăn
Truyện vừa đón xe từCàMau lên,
ôngNénnhào tới ôm cha khóc nức
nởvàcâuhỏiđầu tiênvẫn làsứckhỏe
củamẹmình.Ngớngườinhưngông
Truyệnvẫnkịphiểukhi thấycongái
radấu, người đànông91 tuổi có cả
chụcnămômđơnkêu
oanchoconnóicộc lốc
nhưnggiọng lạcđinhư
muốnkhóc: “Mámày
giữ nhà ở dưới quê”.
Cảnhà, thậmchí cả
xómđềukhôngmuốn
choôngNénbiếtvì sợ
làmgiánđoạnngàygặp
mặt. “Vài bữa rồi cũng phải lựa lời
mànói chonóbiết” - bàNgân chép
miệngnói.
Khócvới ânnhân
Ngay trong tối22-10,khiôngNén
vừarờikhỏi trạigiamchừngvài tiếng,
aicũngbấtngờkhi thấyanhNguyễn
PhúcThànhvượt hơn60km từTân
Minh ra PhanThiết để đón. Người
đànông36 tuổi, toconnàyđãnhào
tới ôm chặt ôngNénmắt rơm rớm
nước.ChínhanhThành làngười tạo
nên “bước ngoặt” của vụ án.
Tháng9-2000, nghe tinôngNén
bị tuyên án tử hình do giết bà Lê
Thị Bông để cướp của, anhThành
lúcđó làphạmnhânđang thụán tại
trại giam Sông Cái (Ninh Thuận)
đã xingặpgiám thị trại. Được cấp
giấy bút, anh Thành khẳng định
người giết bàBông làNguyễnThọ
(đã đi biệt xứ sau đó) và Hồ Văn
Việt (đã chết) - hai người bạn của
mình, chứ không phải ông Nén.
Tuy nhiên, đơn tố giác tội phạm
của anhThành chỉ được xácminh
qua loa rồi cho qua.
Gặp lạianhThành,ôngNéncứđưa
tay lên bẹomá khenmậpmạp, đẹp
trai và cảmơn liên tục rồi lại khóc.
Nhìnhaingườiđànôngmộtgià,một
trẻ ôm nhau nức nởmới thấy giữa
cái gọi là ânnhânvà người chịuơn
chẳng có chút ranhgiới nào.
Vác“tùvà”kêuoan
10 năm rồi, đây là lần thứ hai tôi
trựctiếpchứngkiếnôngNguyễnThận,
nguyên Phó Chủ tịch
ỦybanMTTQhuyện
HàmTân,khócnhưmột
đứa trẻ.Lần trướcvào
cuốinăm2005,khicác
bị án trong vụ “vườn
điều”đượcđìnhchỉbị
can và xác địnhoan.
Ngồi tại nhà riêng,
ông Thận lúc đó đang là chủ tịch
xã đã gục vào vai tôi khóc nức nở.
Ôngkhócvì saubaonhiêunăm theo
đuổi kêu oan cho những người dân
ởxãmìnhôngđãphải “trảgiá”quá
nhiều, khócnhưgỡđượcgánhnặng
đè lên bộ ngực lép kẹp của mình
nhiềunămqua.
“Ăncơmnhàvác tùvà”chovụán
“vườnđiều”xong, ôngThận lại tiếp
tụcgửi hồ sơkêuoan choôngNén.
Chiều22-10, ôngngồi từ sáng tới
chiều ở quán cà phê rồi di chuyển
đến trước trại tạm giam Công an
tỉnh Bình Thuận ôm giỏ xách chờ
đợi.ÔngThận làngười nhào tới ôm
ôngNén đầu tiên khi ông vừamới
bước chân ra khỏi cổng trại giam
và lại khóc.
Trong vụ án “vườn điều” và vụ
HuỳnhVăn Nén chỉ thấy tràn đầy
nước mắt và có lẽ đó là nước mắt
của ân tình…
▲
ÔngNénvềnhà
trongnướcmắt
Trongvụán“vườnđiều”vàvụHuỳnhVănNénchỉthấytrànđầynướcmắt
vàcólẽđólànướcmắtcủaântình…
ÔngNéncười tươiômchặthai con traikhivừagặpmặt.ẢnhPN
Nhìnhaingườiđànông
mộtgià,mộttrẻôm
nhaunứcnởmớithấy
giữacáigọi làânnhânvà
ngườichịuơnchẳngcó
chútranhgiớinào.
Khôngthểchờtìmra
thủphạmthìmớicoi
ôngNénoan
Theo tôi đánhgiá chuyện cơquan chứcnăng choôngHuỳnhVăn
Nén tạingoại chữabệnh,ngoàiviệcđó làmột thủ tục tố tụngcóngười
bảo lãnh thì họđãnghĩ tới hệ thống chứng cứbuộc tội cóphần chưa
ổn.Cònkhông thì với loại tội đặcbiệt nghiêm trọngnhư trườnghợp
nàymà chứng cứbuộc tội chắc chắn thì khôngdễ để cho tại ngoại.
QuanhvụôngNén, tôi cho rằngphải thẩmđịnh tínhhợpphápvà
tính chính xác của từng chứng cứ. Lời khai của ông Nén, lời khai
của nhân chứngvà phải thực nghiệm điều tra để làm rõôngNén có
phạm tội không. Điều quan trọng là kiểm tra lại toàn bộ hộp chứng
cứđã sản sinh ra bản án sơ thẩm kết án chung thân ôngNén.
Theo các nguồn tin thì hai người bị tố cáo, người đã chết, người
chưa tìm ra.Vậy giải quyết thế nào?
Xét về mặt chứng cứ, toàn bộ hệ thống chứng cứ để kết tội còn
trong hồ sơ. Chưa tìm được người bị tố giác thì để đó tính sau. Còn
các chứng cứ trong hồ sơ này phải thẩm định thật kỹ từng chi tiết.
Lời khai ôngNén bị ép cung phải được đối chiếu với các lời khai
khác, với vật chứng. Cơ quan chức năng phải thực nghiệm điều tra
để làm rõhết hệ thốngchứngcứđã thu thậpđượcđểkết ánôngNén.
Nếu toànbộhệ thốngchứngcứđãcómàvẫnkhôngđủcơsởchứng
minh ôngNén có hành vi phạm tội thì phải đình chỉ điều tra ngay.
Không thể lệ thuộcvàoviệccó tìm rangười bị tốcáohaykhông.Hai
người này là cơ sởđể hủy ánnhưngnay chưa tìm ra thì phải căn cứ
vào nhữnggì đang có để đánh giá vụ án.
Lời khai của anh phó công an xã thời điểm đó, của anhThành và
người chạyxeôm chởhai người bị tố cáođi bánvàngđã cướpđược
của bàBông… dù là chứng cứ gián tiếp nhưng cũng rất quan trọng
để soi lại hệ thốngchứngcứdùngbuộc tội trướcđây.Nếunhững lời
khai này phù hợp với những điều không đúng trong quá trình thẩm
định thì những lời khai này cần được coi là có giá trị chứngminh
cho sự vô can của ôngNén.
Phải phá thếbế tắc, hai người bị tốgiác có thểmãimãi không tìm
ranhưngkho chứng cứđể sản sinh rabản án còn tronghồ sơ.Nghĩa
vụchứngminh thuộcvềcáccơquan tiếnhành tố tụng.Khôngchứng
minh được thì phải coi người ta là không có tội.
Tại tòa,ôngNénphanhngựcđểchứngminhbịnhụchình.Chứngcứ
đâumà chứngminhkhi phònghỏi cung chỉ cóhai người. Lẽ raphải
thận trọnghơn trongviệckết ánkhingườibị truy tố tốviệcnhụchình.
Tuynhiên, tôi cũng cóđiềubănkhoăn là án sơ thẩmkết án chung
thânôngNénđãcóhiệu lực, vật chứng theoquyđịnhđãbị tiêuhủy.
Với nhữnggì còn lại tronghồ sơ, liệucóđẩyviệcđiều trađi vàongõ
cụt.Nếucó thể tìm rahaingườibị tốgiác thìcũngcoichừngoanchồng
oannếuhọkhông thừanhậnmàhồ sơbuộc tội thì lại khôngđầyđủ.
Vụánđãxảy ra từhơn17năm trước, giờ luật đã thayđổi, trìnhđộ
người tiếnhành tố tụngcũng thayđổi.Nay lấycái hoàn thiệnđểyêu
cầu tìm ra thủphạm từcái khônghoàn thiện trướcđây làbất khả thi.
Do đó, phải chứngminh được ôngNén đã thực hiện hành vi, còn
không thì phải áp dụng nguyên tắc suy đoán có lợi, chứ không thể
chờ đến khi tìm được thủ phạm thì mới coi là ôngNén bị oan. Án
đãhủymột năm rồi. Suốtmột nămquanếu cơquan tố tụngvẫnbảo
lưuviệcquykết ôngNéncóhànhvi giết người thì phải truy tố ra tòa
để tòa xem xét, còn không thì phải đình chỉ ngay, sớm ngày nào tốt
ngàyđó.Việc kéodài vụ án sẽ gâyđaukhổ, thiệt thòi choôngNén.
Ngoài ra, một ngày chần chừ còn làm tăng chi phí bồi thườngmà
ngân sách phải gánh.Và sau cùng là làm giảm sút nghiêm trọng uy
tín của các cơquan tiếnhành tố tụng, làmmất đi niềm tin củangười
dân đối với các cơquannày.
PHẠMCÔNGHÙNG
, nguyênThẩmphán
TòaPhúc thẩmTANDTối cao tại TP.HCM
PHƯƠNGLOAN
ghi
Ratùrồi lậpnhiềucôngty lừa
ngânhàng
(PL)-Ngày 23-10, TANDTP.HCM tiếp tục phiên sơ thẩm vụ án
liênquanCông tyDệt kimĐôngPhươngvàNgânhàngNN&PTNT
Chi nhánh 6, TP.HCM (AgribankCN 6).
Trả lời VKS, bị cáoDươngThanhCường cho biết sau khi chấp
hành xong hình phạt 20 năm tù, năm 2006 về địa phương lậpmột
loạt công ty. Những công ty này đều có hợp đồng tín dụng với
AgribankCN 6.
Cường thừa nhận đã dùng những công ty này vay tiền ngân hàng
đểđầu tưbất động sản.Những công ty lập saukýhợpđồngvay tiền
còn những công ty lập trước bảo lãnh.
Dựkiếnphiênxửsẽkéodàiđếnhết tháng10-2015.Theocáo trạng,
tính đến thời điểm cơ quan điều tra khởi tố vụ án (tháng 9-2012),
hành vi lừa đảo, cố ý làm trái... của các bị cáo đã gây thiệt hại cho
AgribankCN6hơn966 tỉ đồng...
HOÀNGYẾN
