8
THỨHAI
16-11-2015
P
hap luat
Bảnándựatrênkếtquảtranhtụng:Quyđịnhcầnthiết,tiếnbộ
Dự thảoBLTTHS (sửađổi)đãcụ thểhóamột nội dung tiến
bộcủacải cách tưpháp theoNghịquyết49ngày2-6-2005của
BộChính trị (về chiến lược cải cách tưphápđếnnăm2020).
Đó là bản án, quyết định của tòa án phải căn cứ vào kết quả
thẩm tra chứng cứ và kết quả tranh tụng tại phiên tòa.
Nếu được chính thức luật hóa và thực thi nghiêm túc, tôi
tin rằng quy định trên sẽ là hồi kết cho những điều tiếng về
hiện tượng “án bỏ túi”mà cho đến nay dư luận vẫn còn râm
ran.Tuynhiên, đểđạtđượcmục tiêunày thìdự thảoBLTTHS
(sửađổi) cũng cầnphải xemxét sửađổi nhiềuquyđịnhkhác
có liênquan.
Thứnhất
là quyđịnhvề “giấyđăngkýbào chữa” trongdự
thảo.Bởi lẽmuốnviệc tranh tụngđạtkếtquảvềmặt thựcchất
thì các cơquan tố tụngmà trước hết làCQĐTphải tôn trọng
quyền bào chữa hoặc nhờngười khác bào chữa của người bị
bắt, bị tạmgiữ, bị can, bị cáo.Nhưng trên thực tế, việcngười
bào chữaxin cấp “giấy chứngnhậnbào chữa” theoBLTTHS
hiện hành, nhất là ở giai đoạn điều tra là rất khó khăn. Nay
dự thảoBLTTHS (sửa đổi) lại chỉ sửa đổi quyđịnh, thay tên
“giấy chứng nhận bào chữa” bằng “giấy đăng ký bào chữa”
và rút ngắn thời gian cấp giấy, thực chất cũng chẳng khác gì
chuyện “bìnhmới, rượu cũ”.
Trong khi đó, quyền tự bào chữa, quyền nhờ luật sư hoặc
người khác bào chữa chomình làmột trongnhữngquyền cơ
bản của công dânmàHiến pháp 2013 đã quy định. Như vậy
có cần thiết buộc luật sưhoặcngười bào chữaphải thựchiện
cái thủ tụcmangnặng tínhchất hànhchínhvàkhôngcần thiết
nàynữahaykhông?Nhất là trong thời điểmhiệnnay, không
chỉ giới luật sưmànhiềucơquanchứcnăng, kểcảChínhphủ
cũng đã lên tiếng đề nghị bỏ thủ tục này.
Thứhai
, nếudự thảođãghi nhậnnguyên tắcbản án, quyết
định của tòa là kết quả thẩm tra chứng cứ và tranh tụng tại
phiên tòa thì cần phải thay đổi trình tự xét hỏi theo hướng:
Thẩm phán chủ tọa phiên tòa điều khiển việc xét hỏi nhưng
việchỏi chínhphải thuộcvềkiểm sát viêngiữquyền công tố
với tư cách đại diện cơ quan buộc tội và người bào chữa với
tư cách là bên gỡ tội. Thẩm phán chủ tọa phiên tòa hay các
thành viên HĐXX chỉ hỏi thêm khi thấy cần làm rõ những
vấnđề gì có liênquanđếnvụ ánmà kiểm sát viênvà luật sư
chưađề cậphoặcđề cập rồimàvẫn chưa rõ. Còn lại,HĐXX
chủ yếu ngồi nghe để kiểm tra, đánh giá các chứng cứ, luận
cứmà bên buộc tội và bên gỡ tội tranh luận với nhau để từ
đó đưa ra phán quyết.
Với cáchđiềuhànhphiên tòanhư trên thìHĐXXsẽ thểhiện
được vị thế trung tâmvà độc lập, chỉ tuân theopháp luật của
mình trongviệc thựchiệnquyền tưpháp. Bản án sẽbảođảm
việc ghi nhận đầy đủ quan điểm buộc tội của đại diệnVKS
cũng như luận cứ bào chữa của luật sư…
Thực tế với trình tự xét hỏi như hiện nay, thẩm phán chủ
tọa phiên tòa và các thành viên khác của HĐXX gần như
đang làm thaynghĩavụbuộc tội của cơquan công tố.Bảnán
của tòamuốnbácbỏquanđiểm, luận cứ củangười bào chữa
thì chỉ cần đơn giản bằngmột câu ngắn gọn là “không chấp
nhận vì không có cơ sở”mà không bị buộc phải chỉ ra là vì
saokhông có cơ sở, căn cứvàoquyđịnhnào củapháp luật...
Luật sư
TRẦNQUỐCKHÁNH
(ĐoànLuật sư tỉnhBìnhDương)
ĐỨCTRÍ
M
ớiđây,Công tyTNHHTM
DVĐìnhThẩmđãkháng
cáo bản án sơ thẩm của
TAND quận 3 (TP.HCM) về tranh
chấp hợp đồngmua bán hàng hóa.
Trước đó, TAND quận 3 đã chấp
nhận một phần yêu cầu của Công
tyĐìnhThẩm (nguyên đơn), buộc
Công tyPL(bị đơn)phải thanh toán
cho Công tyĐình Thẩm 390 triệu
đồng tiềnmua ô tô còn thiếu. Tòa
cũngchấpnhậnyêucầuđộc lậpcủa
Công ty ĐAC (bên có quyền lợi,
nghĩa vụ liên quan), buộc Công ty
ĐìnhThẩmphải giao toànbộhồ sơ
liênquanđếnviệcđăngkýô tôcho
Công ty ĐAC. Trong trường hợp
Công tyĐìnhThẩmkhônggiaohồ
sơ đăng ký xe thì Công tyĐAC có
quyền liênhệcơquanchứcnăngđể
thực hiện quyền đăng ký.
Đặt cọc, nhậnxe
rồi đembán
Theo hồ sơ, tháng 3-2014, Công
tyĐìnhThẩmkýhợpđồngbáncho
Công ty PLmột chiếc ô tô tải mới
có tải trọng 2,5 tấn, hiệuVeam với
giá 440 triệuđồng. Công tyPLđặt
cọc trước 50 triệuđồngđể nhậnxe
và sau 15 ngày Công ty PL phải
thanh toán hết số tiền để nhận hồ
ÔngTrần
ĐìnhThẩm,
đạidiện
Công tyĐình
Thẩm, cho
rằngbảnán
sơ thẩmcông
nhậngiao
dịchgiữa
Công tyPL
vàCông ty
ĐAC làsai
quyđịnh.
Ảnh:Đ.TRÍ
Ôtô làtàisảnbắtbuộc
phảiđăngkýquyềnsở
hữunênnếuchưađăng
kýmàđembán làgiao
dịchvôhiệu.
Hainộidungtòaxửchưađúng
Mộtcôngtykýhợpđồngbánôtôchođốitácnhưng
mớichỉnhậntiềncọcđãgiaoxe.Sauđó,đốitác
khôngtrảtiềnmàđemchiếcxeđibánchocôngty
thứba...
Mớinhận
cọcđãgiao
ôtô,gặp
rắcrối
sơ kèm theo xe.
Sau khi nhận xe, Công ty PL đã
không thanh toánsố tiềncòn lạinhư
thỏa thuận, cũng không trả lại xe.
Sau đó, phía Công ty Đình Thẩm
phát hiện chiếc xe này đang nằm
trongkhocủaCông tyĐAC.Dovậy,
Công ty Đình Thẩm đã khởi kiện
yêucầuTANDquận3 (nơiCông ty
PLcó trụ sở) buộcCông tyPLphải
thanh toán 390 triệu đồng còn lại.
NếunhưCông tyPLkhông cókhả
năng thanh toán thì phải hoàn trả
chiếc xe choCông tyĐìnhThẩm.
PhíaCông ty PL thì cho rằng do
hoạt động kinh doanh đang gặp
khó khăn nên chưa thanh toán cho
Công tyĐìnhThẩm được và vắng
mặt trong quá trình xét xử.
Quanộidungbáophảnánh, theo tôibảnánsơ thẩm
cóhai nội dungchưađúngquyđịnhcủapháp luật.
Thứnhất
, Công tyĐìnhThẩm kýhợpđồngmuabán
xe với Công tyPL chứ không kýhợpđồng với Công ty
ĐAC. DovậygiữaCông tyĐìnhThẩmvới Công tyĐAC
khôngphát sinh quan hệ tranh chấp. Mặt khác, phía
Công tyĐACcóyêucầuđộc lậpđềnghị tòabuộcCông
tyPLphải giaohồ sơđăngkýxe liênquan.Dovậy, việc
tòabuộc Công tyĐìnhThẩmphải giaohồ sơđăng ký
củachiếcxechoCôngtyĐAC làvượtquágiớihạnxétxử.
Thứhai
,ô tô là tài sảnbắtbuộcđăngkýquyềnsởhữu
theoquyđịnh tạiThông tư số01ngay2-1-2007củaBộ
Côngan.Đểxác lậpquyền sởhữubắtbuộcngườimua
xephải conghĩavụ lam thu tụcđăngkýchuyênquyền
sởhữu.Đồng thời, khoản2Điều439BLDSquyđịnhvề
thời điểmchuyểnquyền sởhữu thì“đối với tài sảnmua
bánmàpháp luậtquyđịnhphải đăngkýquyền sởhữu
thì quyền sởhữuđược chuyển chobênmuakể từ thời
điểmhoàn thành thủ t cđăngkýquyềnsởhữuđối với
tài sảnđó”.Nhưvậy, Công tyPLchỉ đượcbánchiếcô tô
khi đã thực hiện việc đăng ký quyền sởhữu. Trong v
việcnày, việcCông tyPLbánxechoCông tyĐAC trong
khichưathựchiệnđăngkýquyềnsởhữuxe làgiaodịch
trái quyđịnhcủapháp luật vàphải bị tuyênvôhiệu.
Luật sư
NGUYỄNĐỨCCHÁNH
,
ĐoànLuật sưTP.HCM
Trong khi đó, phía Công ty
ĐAC cho biết từ tháng 2-2014 đã
ký hợp đồng với Công ty PL để
mua một chiếc xe tải mới 100%
doNhàmáyVeam sản
xuất với giá 440 triệu
đồng. Sau nhiều lần
phía Công ty ĐAC
chuyển tiền, tháng
3-2014, phía Công
ty PL đã tiến hành
bàngiaoxenhưng lại
không có hồ sơ đăng ký kèm theo
mặc dùđã hứa hẹnnhiều lần.Việc
muabángiữaCông tyPLvớiCông
tyĐAC là hợp pháp nên Công ty
ĐAC đã yêu cầu tòa buộc Công
tyPLphải giao toàn bộ hồ sơ liên
quan đến chiếc xe chomình.
Chưaphải chủ sởhữu
vẫnđượcbánxe?
Xửsơthẩm,TANDquận3chorằng
hợpđồngmuabánxeô
tô giữaCông ty PLvà
Công tyĐACđượcký
trướckhiCôngtyPLký
hợpđồngmuabánvới
CôngtyĐìnhThẩm.Sau
khikýhợpđồng,Công
tyĐAC đã thanh toán
đủsố tiềnmuaxevàCông tyPLcũng
đã tiếnhànhbàngiaoxechoCông ty
ĐAC. Như vậy về cơ bản việcmua
bán hàng hóa giữa Công ty PL với
Công tyĐACđã hoàn thành.Để có
ô tôgiaochoCông tyĐAC,Công ty
PLđã ký hợp đồngmua bán xe với
Công tyĐình Thẩm. Việc Công ty
ĐAC nhận chiếc xe tải trên là hoàn
toàn ngay tình, việc mua bán trên
là hợp pháp. Từ đó, tòa không chấp
nhậnyêu cầukhởi kiện củaCông ty
ĐìnhThẩm là được nhận lại xe nếu
Công tyPLkhôngcókhảnăng thanh
toán.Đồng thời, tòaxét yêucầuđộc
lập của Công tyĐAC là có căn cứ
nên được chấp nhận, buộc Công ty
ĐìnhThẩmphảibàngiao toànbộhồ
sơđăngkýxe liênquan.
Sau phiên xử này, Công tyĐình
Thẩm đã kháng cáo. Theo đại diện
công ty, việc tòa buộc công ty phải
giaohồ sơđăngkýxe liênquan cho
Công tyĐAC là trái pháp luật, xâm
phạmđếnquyềnvà lợi íchhợppháp
của công ty. Ở đây, Công ty PL chỉ
mớiđặt cọcđểmuaxenênkhôngcó
quyền bán lại chiếc xe này cho bất
cứ cá nhân, tổ chức nào.Mặt khác,
ô tô là tài sảnbắt buộcphải đăngký
quyềnsởhữu theoquyđịnhcủapháp
luật.Công tyPLchỉđượcbán lạicho
ngườikhácsaukhiđã thựchiệnviệc
đăngkýquyềnsởhữu.Nhưvậy,việc
tòa công nhận hợp đồng mua bán
giữa Công ty PLvới Công tyĐAC
khi Công ty PL chưa phải là chủ sở
hữuxe, khôngcóbộhồ sơ liênquan
làkhôngđúng.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tinkhi
vụ án códiễnbiếnmới.
s
