7
THỨHAI
28-12-2015
Bandoc
Nếuviệc tuyên truyềnvàchứngminh tínhhiệuquảvàan toàncủachương trình
vớiQuinvaxem thì chuyện“vỡ trậnvaccine”khócó thểxảy ra.Ảnh:PHIHÙNG
Đểkhôngcòn“vỡtrận
vaccine”
Sựviệcvừaqualàđònđauvớiuytíncủangànhytế,nhấtlàkhảnănghoạchđịnhchínhsáchvàđiềuhành,
vìvậycơquanquảnlýcầnnghiêmtúcđánhgiávànhìnnhậntráchnhiệm.
DUYTÍNH
S
uốtmấynămnay, trong
khivaccineQuinvaxem
miễnphí trongchương
trình tiêm chủng mở rộng
(TCMR) quốc gia liên tục
đượcđưa tinvềcácsựcốsau
khi tiêm, việc nhiềubậc cha
mẹ tìm cứu cánh ở vaccine
dịchvụ(vaccine5 trong1của
Sanofi Pasteur và 6 trong 1
củaGSK) làmột logic bình
thườngvàkhôngthểcấmđoán.
Do đó nhiệm vụ của ngành,
ngoàiviệcchính là tiếnhành
tiêm chủng mở rộng bằng
Quinvaxem với độ hiệu quả
và an toàn cao nhất có thể,
phải bảo đảm cho nhu cầu
tiêm vaccine dịch vụ.
Vai tròquản lýởđâu?
Khi đã gọi là dịch vụ, tức
là tínhphí theo thị trường thì
chắcchắnnhàsảnxuấtvànhà
phânphốiđềumongbánđược
nhiều hàng. Đối với khách
hàng, khi từ chối vaccine
miễn phí của TCMR để tự
trả tiền túi cho vaccine dịch
vụ, bản thânđã làmột sựhy
sinh, tốn kém nhưng vì con
thì aimà chẳng sẵn sàng, dù
nhà cóđiềukiệnhaykhông.
Thếmà liên tụcmấy năm
trời thiếu vaccine dịch vụ,
nhất là trong cả năm 2015
nàykhiếnhàng trămngườixô
lấn, chen chúc tìmmột suất
tiêmvaccinevừađượcnhập
về.Cácbậcchamẹphảinháo
nhàochạy tìmnguồnvaccine,
sẵnsàng trảgiácao, thậmchí
cónhững tour tổchứcđiSing
hayThái để chích ngừa cho
con. Chưa bao giờ người ta
đã tốn tiền lạicònkhổsởnhư
vậy. Tương lai tiếp tục mờ
mịt, thiếu vẫn thiếu. Tưởng
đâu như thấy lại bóng ma
thời bao cấp, cấmvận, thiếu
thuốc triền miên mấy chục
năm trước.
Chúng ta hỏi nhau vì sao
Giảipháptrướcmắt làtạođiềukiệncho
cácDNtìmnguồnhàng,tạocơchếquản
lýgiá linhhoạt,thủtụcthôngthoáng,
miễn làđápứnghàngbảođảmnguồn
gốcvàkiểmđịnhđạtchất lượng.
thiếu?Đơn giản nhất vẫn là
lý luận: Cầu tăng (do nhiều
người chọn dịch vụ thay vì
TCMR)vàcunggiảm(donhà
sảnxuấtcó thayđổi,giảmsản
lượng nên ưu tiên cho các
đơnhàngdài hạn). Nghe thì
rất có lý nhưng nếu chỉ như
vậy năm này qua năm khác
để thiếu hoài thì không thể
chấp nhận được, nhất là khi
cácnước lâncậnkhông thiếu
vàcòncó thểđónngườiViệt
sangchíchngừa.Phảicốgắng
xoay trở khắc phục, không
chỉ là trách nhiệm của các
đơn vị sản xuất kinh doanh
mà còn là trách nhiệm của
người quản lý ngành.
Giải pháp trướcmắt
Làmsaođểkhôngthiếunữa?
Thứ nhất, không nên tiếp
tụcchốngchế,đổ lỗidokhách
quan trong khi không chịu
nhìn thẳng vào trách nhiệm
củamình. Tại saoViệtNam
takhôngdự trù,đặthàngsớm
với nhà sảnxuất đểđượcưu
tiên cungứng như các nước
khác?Không lẽ thiếuvaccine
mấy năm liềnmà chưa ước
lượng được cần bao nhiêu
(cùngdưsốchophép)?Thậm
chí ởmức độquản lýngành
cũng chưa hề có một cuộc
họp rút kinh nghiệm, phân
tích các biến động và đề ra
hướngkhắcphục
chonămtới,cứphó
mặc thị trường tự
điều tiết.
Thứhai làphải
xem xét chúng
ta đã thật sự tạo
điều kiện thông
thoáng cho các
doanhnghiệp (DN)pháthuy
năng lực, để họ nỗ lực tìm
nguồn hàng chưa? Đơn cử
một ví dụ: Vaccine 5 trong
1 của Sanofi Pasteur có giá
gốc25USD, giákêkhai bán
buôn là 630.000VNĐ (đây
là giá vừa được điều chỉnh
tăng gần đây), nếu tính các
chi phí kho vận, bảo quản,
vận chuyển, khấu hao... thì
lợi nhuận không đủ hấp dẫn
nhà phân phối. Đây cũng là
mộtbất cập trongchínhsách
quản lýgiá thuốc của chúng
ta, vì chưa có căn cứ để xây
dựng giá kê khai, trong khi
điềuhành lại thiếu linhđộng.
Cũng xin nêu một ví dụ
khác:Vaccinengừabệnhdại
củaSanofiPasteurcógiágốc
6USD, trongkhivaccinecủa
ẤnĐộcógiágốcchỉ 2USD
nhưngcảhaimặthàngcógiá
bánbuônkêkhai bằngnhau
màvẫnđượcchấpnhận.Nếu
làDNphânphối thửhỏi bạn
sẽ chọn cái nào?
Chonêngiảipháptrướcmắt
đốiphótìnhtrạngthiếuvaccine
dịch vụ là tạo điều kiện cho
cácDN tìm nguồn hàng, cơ
chếquản lýgiá linhhoạt, thủ
tục thông thoángmiễn làđáp
ứnghàngbảođảmnguồngốc
và kiểm định đạt chất lượng.
Dĩnhiênđãquámuộnchonăm
nayđểđặtsảnxuấthàngnhưng
chúng ta vẫn có thể thương
lượng nhượng hàng đã đặt
mua trướccủacácnướckhác
(xinđừngnhầmlẫnkháiniệm,
mua vaccine củaCampuchia
hayTháiLankhôngcónghĩa
là vaccine do hai nước này
sảnxuấtmà là sốvaccinecác
nước này đã đặt mua thành
công nhưng nay nhượng lại
cho chúng ta). Làm như thế
sẽhạnchếđượccảnhbồngbế
qua nước bạnđể chíchngừa,
vừa tốnkém cho chamẹvừa
nguyhiểmcho trẻnhỏ.
Việc cấp phép cho các lô
hàng mới cũng phải được
khẩn trương xem xét đánh
giá, linh động rút ngắn thời
gianchứkhông thểđủngđỉnh
như thường lệ được.
Tầmnhìndài hạn
Giải pháp lâu dài và căn
cơ vẫn là có sự đặt hàng dài
hạnvới số lượngđược quản
lýngànhdự trùqua tổnghợp
thực tế. Đây chính là vai trò
định hướng và điều tiết của
quản lý ngành. Cũng phải
lường trước tình huống xảy
ra, nếu quá thừa thì có cam
kết giải quyết như thế nào
đểDN khôngquá thiệt thòi.
Việcquản lýgiácũngphải
tínhtoánhợplýđểđủđộnglực
choDNnhưngkhôngquábất
hợp lývớingườidân.Nghịch
lý hiện nay là giá bán buôn
thìkhốngchếởmức630.000
đồng,giá tiêmởcácđiểmdịch
vụ công lập là 720.000đồng
nhưngvớicácđơnvị tưnhân
họcótoànquyềnđịnhgiátiêm
(bán lẻ) nhưLuậtGiá, có thể
lên đến tiền triệu, chưa kể
số chích tại nhà, thỏa thuận
riêng làbấthợppháp.Nhưng
rốt cuộc thì vẫn rẻvàđỡmệt
hơnxuấtngoạiđểchíchngừa.
Trên tất cả, bên cạnh việc
tháogỡchonguồncungvẫn
là phải ổn định lại, hợp lý
hóa nhu cầu. Phải chú trọng
hơn nữa việc tuyên truyền,
chứng minh tính hiệu quả
và an toàn của chương trình
TCMRvớiQuinvaxem, liên
tục ràsoátvàchấnchỉnhquy
trìnhđểgiảm thiểunguy cơ.
NếuQuinvaxemđủsứcthuyết
phục, bài toán sẽ được giải
mộtcáchđơngiảnnhất, tựbản
thân vaccine dịch vụ không
đángđể trầm trọngnhưvậy.
Chắc chắn những sự việc
vừaqua làđònđauvớiuy tín
của ngành y tế, nhất là khả
nănghoạchđịnhchínhsáchvà
điềuhành,khảnăngbảođảm
thuốcchongười dân.Vì vậy
cơquanquản lý cầnnghiêm
túc đánh giá và nhìn nhận
trách nhiệm chứ để đến hẹn
lại lên, lại “vỡ trậnvaccine”,
mất bòmới lo làm chuồng,
chạyđôn chạyđáonhưhiện
nay thì chẳng có tácdụnggì
vàsai lầmsẽ lặp lại,kéo theo
nhiềuhệ lụy.
▲
Nhữngôngbố,bàmẹnóigì?
Dânkhôngyêntâmvới
“tỉlệtaibiếnchophép”
Cáccơquanquản lýcũngnên tính toánđếnviệc thay
thếnếucần thiếtđểkhôngbịđộng.Thật rađứngvềmặt
kinhtế,Quinvaxemcũngchẳngrẻhơnnhưng lạicógánh
nặng tâm lýquá lớn vàbản chất nguyênbào cũng làm
tăngphầnnàonhữngnguy cơ vànghi ngại. Công việc
hoạchđịnh chính sách cũngnhư tướng cầmquân, phải
cónhiềuphương án, có tiến có thoái, có tưduyđểbớt
lãngphí“máuxương chiến sĩ”. Khôngnênvàkhông thể
thụđộngchờhưởngcácchương trìnhviện trợ, rồimang
tư tưởng “cho là tốt rồi”khi đánhgiá số ca tai biến vẫn
nằm trong tỉ lệchophép.
Anh
NGUYỄNMINH
TUẤN
,
phường Cầu
Diễn,quậnNamTừLiêm,
HàNội:
NếuvaccineQuinvaxem
an toàn thì tôi chả tội gì
phải chen lấn cho khổ,
nhữngđồn thổi về sựcố
củavaccineQuinvaxem
khiếnvợchồng tôi quyết địnhđưacon tiêm
vaccine dịch vụ, thà mất tiền chứ không
đánh cược số phận đứa con trai mới bốn
tháng tuổi của mình được. Chen lấn nhau
màgiànhđượcmộtmũi vaccinean toàncho
conmình cũng đáng.
Anh
NGUYỄNDUY
KHƯƠNG,
CầuGiấy, HàNội:
Cháu đầu tiên mình
cũngtiêmmiễnphínhưng
cháu thứhai thìvợchồng
mìnhthốngnhấtphảitiêm
dịchvụ. Khoảng1 triệu
đồngmà đổi an toàn cho con thì nên làm.
Hôm trước, hai vợchồng luânphiênnhauđi
xếphàngđể lấy số thứ tựnhưng chưađược,
hôm naymình sẽ đến sớm hơn…
Chị
NGUYỄNTHỊ
THÚY,
LongBiên, HàNội:
Mình thấy có nhiều
cháu phải đi bệnh viện
vì sốt do phản ứng sau
tiêm vaccine, mình sợ
lắmnênquyết tiêmdịch
vụ cho con. Hôm trước, do chồng đi làm,
mình phải thuê người đứng xếp hàng lấy
số với giá 500.000 đồng nhưng vẫn chưa
tiêm được cho con.
Chị
PHẠM LƯƠNG,
MỹĐình, NamTừLiêm,
HàNội:
Cháu nhàmình được
hơn một tuổi, mũi này
là mũi thứ ba, hai mũi
trướcđềuvấtvảmỗikhi
tiêm vì phải xếp hàng,
cạnh tranh để lấy số. Nhưng lần vừa rồi là
khủng khiếp nhất vì quá đông, đứng đợi
chật như nêm. Nhiều người còn đưa con
ra nước ngoài để tiêm, mình cực thế này
có nhằm nhò gì…
