CHỦNHẬT 10-1-2016
14
THỊ DÂN3.0
GócnhỏSàiGòn
Nhà văn
Lê Văn Nghĩa
phụ t rách
NgườiSàiGònthíchsốngchungvớimồmả
(*)
Hômnay, hơn50nămđọc
Nhữngbước chân lang thang
trên hè phố của gã Bình Nguyên Lộc
(NXB Thịnh Ký
in năm 1966) - làmột quyển tản văn tập hợp những bài
viết về Sài Gòn từ thập niên 50 của thế kỷ trước “
thấy
rằng cái gì xưa là nên thơ. Một quyển sách thuở bé hay
gợi nhớ nhiều kỷ niệm êm đềm, một thếp đèn xưa thường
tiết ra mùi thơ sầu của thế hệ vừa tàn”
và cũng
để tự
hào rằng Sài Gòn vẫn là Sài Gòn - một Sài Gòn đang
phát triển nhưng vẫn không mất đi phần hồn và truyền
thống của nó.
Nếuchúng tacódịpđi trênđườngNguyễnDu,ngãbaTrương
ĐịnhgócCôngviênTaoĐàn sẽ thấymột cáimiếukhông ra
miếu -chùakhông rachùanhưng tấpnậphươngkhóinhững
ngày rằmvàmùng1,quabướcchâncủaBìnhNguyênLộc thì
biết rằng“
Cáimiễu tohơnhết làcáimiễudưới gốcda trong
vườnTaoĐàn tạicửaTrươngCôngĐịnh.Tohơnhếtnhưnghẹp
hơncáibuồngnhỏnhứtcủabấtcứnhànàoởcácxóm laođộng.
Bé thế mà xinh xắn lắm, chạm trổ tỉ mỉ và sơn son
thếp vàng trông như đồ mã sắp được đốt xuống âm ti.
Miễunàyđãcóvàinămtrướcchiếntranh,dướimộthìnhthứchếtsứcthôsơ”.
Và nguồn gốc cái miễu này là từmột người đàn bà Việt
Nam nghèo vàmột ông quan người Pháp: “
Một bà lão từ
sáng đến chiều cứ dập đầu lạy gốc da. Thế rồi người ta bu
lại khấnvái vàcúng lễ, biếngốcda thànhcáimiễu lộ thiên.
MộtôngđôtrưởngngườiPháp,vừalàthisĩvừalàcáogià,trông
thấycảnhđóbènchohợp thứchóacáimiễubấthợpphápấy.
Làthisĩ,ôngtanhậnthứcđượccáiquyếnrũđốivớidukháchngoạiquốc
củacảnhcúnglạykia.Ngoạitệsẽvàoxứmộtphầnnàonhờvịthầnấy”.
Rồi nhậnxét về sựmị dâncủa tayquanngườiPhápnày“
Là
cáogià, ông ta làm thếnàođược lòngdân, tỏ ra tađâykính
nể tínngưỡng của dân bản xứ lắm!”.
Ông dẫn t a đi t i ếp về những cá i mi ễu.
“
BéhơncáimiễucâydavườnTaoĐànlàcáimiễuBịnhviệnBìnhDân.
Ai đi trên con đườngHaiMươi mà tòmòmột chút là thấy
ngay cái miễu kỳ dị ấy. Nó to chỉ bằng chiếc thùng thông
đựng bốnmươi tám hộp sữa bò, nằm trên đầu củamột cây
trụhàng ràonhà thương trông từa tựanhư“chùamột cột”.
Miễu đúc bằng xi măng kiên cố thì tức là nhà
thương đã chánh thức nhận cho nó nằm đó rồi.
Chiềuchiềunhữngngườinuôibịnhnằmnhà thươngrađó thắp
nhang khấn vái. Sáng sáng, những con bịnh đã khỏi, trước
khi rờingôinhàcứu tinhnày, cũngrađómà lễ tạ thánh thần
đãphùhộchohọquađượccơnnguy.Nếuhọ lànhbịnhđược
là nhờ thánh thần, chớ bác sĩ làm gì cãi đượcmạng trời”.
DânSàiGòn thờphượngngườichếtbằngchùa,miễu…không
hẳnvì dị đoanmàvì tấm lòngnhớơnngười đi trướcđãkhai
phá để sau này con cháu cómảnh đất “cắm dùi”, an cư lạc
nghiệp. “
ThànhPhiênAnngàyxưarấtbénhỏnhưngsaomồ
mảcủadân thànhphốấy lạichiếmhếtđấtSàiGònngàynay?
Đó làvìmảấygần sanhphầncủa trênmười thếhệngười”.
“Sống có cái nhà, chết có cáimả”. Người Sài Gòn lại sống
trongnhữngcáinhàcạnhbênnhữngcáimồcủa tiềnnhânmột
cáchbình thảnnhưsốngcùngngười thân.
“MồmảởSàiGòn
thânmậtquáchừng.Người tasinhhoạtgiữamồmảnhưquen
biết vớimadữ lắm.Ởcổngxe lửaMỹ, bênhôngnhà thương
TừDũcóhai ngôimộ songhồnkhá to.Trênmộcócâymọc.
Người ta treovõngdưới tàncâyvànhững trưahè, người ta
đồngđưakẽokẹt trông rất annhàn.Ngộnghĩnhnhất là tấm
bảnghiệu“hớt tóc”cắm trênđó, cạnhchiếcvõng.Kháchhớt
tóccứravàocái tiệm lộ thiênấymàkhôngchút sợsệt edè”.
Sợ saođượckhi “
NgườiViệt tađếnSàiGònđã trênba trăm
năm rồi, bạnnhớchớ?Ba trămnămhọđãcầncù, đaukhổ,
vui sướng, khóccườiđể tạonênSàiGòncủabạnngàynay”.
LÊVĂNNGHĨA
(*)
Sài gòn trongmắt nhà vănBìnhNguyênLộc,
tiếp theo tuần trước
P.Đ.NGUYÊNCHƯƠNG
H
inh thức canh tac kha đa dang: Phổ
biên nhât la trông trong nhưng châu
nhưa lơn, nhỏ va thâm chí ca chai
nhưa vơi đât sach, treo trên vach rât
gon như nhưng châu hoa kiêng, vưa
co rau tươi ăn lai như đê trang trí.
Nhớ lại thời baocấp
Congươi trông theophươngphap thuycanhkhông
dung đât, rât sach sema năng suât cao không thua
gi trông trênđât.Nhiêuhôgiađinh, đặcbiêt làcac
hô co ngươi hưu trí, cao tuổi con tân dụng nhưng
nênđât con trông chưa xâynha quanh cac khudân
cư, bên nhưng lê đương nhỏ hẹp đê gieo trông đu
thứ.Tưnhưng luông cai xanh, xa lach, rau thơm…
đên cac gian bâu, bí,mươp, khổ qua… cho leo lên
hang rao, bo lên cac lan can.
Không chỉ trông rau, nhiêu ngươi con tranh thu
nuôi ga trên sân thương - kê ca sân thương tâp thê
cuacacchungcưđêkiêmmâycai trứngsach,miêng
thit tươi “tưsan tư tiêu”an toanvangonmiênghơn.
Nhinquangcanhcanh tac trongTP lai nhơđên thơi
kỳ bao câp - dĩ nhiên vănminh, sach se hơn ngay
trươc nhiêu. Bây giơ nhiêu gia đinh nuôi ga trươc
hiên nha, nuôi heo trên sân thương khai thui nông
nặc nhưng ít ai dam thanphiênvi đo la chuyên cai
thiên đơi sông. Co ngươi noi nửa đua nửa thât la
hiên nay chung ta co khuynh hương “nông thôn
hoa thanh thi”.
“Sông trongsợhãi” thựcphẩm
độchai
Trong thơi gian qua, liên tiêp nhưng thông tin
vê thưc phẩm đôc hai ai nghe cung rung minh:
chuyênnuôi heo tăng trong siêunacbăngchât câm
salbutamol; cho ga ăn chât vang ô công nghiêp đê
daga, chângacomauvangđẹpmăt nhưngđôchai
vô cung. Rôi tômbơm tap chât cho tăng trong, rau
trai dư lươngcao thuôc trư sâu...Cacbanôi trơbây
giơ câm tiên đi chơ nhiêu khi tân ngân không biêt
mua thit sach, rau sach ở đâu vi vang thau lân lôn.
Môt sô ngươi ben “tư lưa”minh băng cach đi siêu
thi cho no co vẻ “chăc ăn”, vi cai không gian sach
se,may lanhmatmẻ tao camgiac yên tâm.Nhưng
chỉ yên tâm luc bây giơ thôi. Bởi chuyên rau an
toan trôn vơi rau “không rõ nguôn gôc” ở siêu thi
la điêu không thê tranh. Vi nhưmôt lanh đao Sở
NN&PTNTTP.HCMchobiêtTPchỉ đapứngđươc
khoang20%-25%nhu câu rau sach cuangươi dân.
Phân con lai la raukhông rõnguôngôc tư cac tỉnh
đưavênênchăngbiêt cobaonhiêudư lương thuôc
trư sâu, hoa chât đôc hai. Ca rau cu, trai câyTrung
QuôcnhâpvêgiahangViêtNam.Như trươnghơp
khoai tâyTrungQuôc nhâp vêĐaLat rôi trôn đât,
“hô biên” thanh khoai tâyĐa Lat, đưa vê Sai Gon
tiêu thụ. Ma nhăc đên thưc phẩmTrung Quôc ai
cung rungminh vi no chăng tưmôt thu đoan đôc
hai nao, chêt sôngmặc bay,miên ta co tiênbỏ tui.
An toan thựcphẩm - tựcanh
tự tiêu
Nha tôiởquân9, thỉnh thoangđiSaiGonvêngang
quamâykhuđô thimơiAnPhu -AnKhanh,Đông
ThuThiêm…bătgặpnhiêukhuvươn rau trông trên
cacnênđât con trôngcanhnhưngcănbiêt thư sang
trong, hoanh trang. Hoặc doc theo bơ sôngGiông
ÔngTô -môt nhanhnhỏcua sôngSaiGonchiađôi
quân 2, chay vê quân 9, la con sông hiêm hoi con
tương đôi ít ô nhiêm. Đoan ngang qua khu dân cư
ĐôngThuThiêm, nhiêukhoanhvươn tưphat đươc
cưdânquanhkhuvưc “khai hoang” trông rau, bâu
bí,mươp. Nhiêungươi cao tuổi chăm chỉ tươi rau,
nhổ cỏ. Thây tôi dưng lai xem,môt ông gia ngưng
tay,noi:“Anhcoi,vêhưuqua ranh, trôngmây luông
rau vưa thư gian, lai co rau an toan chomây đứa
nhỏ ăn. Bây giơ rau trai nhiêm thuôc trư sâu, thit
cađôchai sơqua.Minhgia rôi, conhiêmđôccung
rang chiu, chỉ lo cho tương laimâyđứa chau...”.
Môt ông ban nha bao chan chuyên đâu đa trong
toa soan, tư nguyên vê hưu non, “gac but vê đuổi
ga chovơ” ởTânBinh. Tôi hỏi anhở chung cư thi
ga đâuma đuổi.Anh bao hôm nao ghe nha tôi rôi
biêt. Hômđên nha, tôi hêt sức ngac nhiên khi thây
ban tôinuôimâychụcconga trênsân thươngchung
cư. Cănhô anhở tâng17 ap trân.Anhbaophai xin
phep ban điêu hanh chung cư anhmơi đươc nuôi
gađẻ trứngđê“cai thiên”.Anhphai camkêt giưvê
sinhmôi trương.Anh con trôngđu loai rau cai trên
sân thương. Camôt gianmươp đang tr hoa vang
rưc. Khoan hanh lang nhỏ trươc căn hô anh trông
thuy canh cac loai rau thơm, raumui, gưngơt sa…
treo lung lăng trên tương.Ngôi lai raimây chai bia
vơi thit ganhanuôi, anhquơ tay lacoơt, rau thơm.
Vưa tiên lơi, tiêt kiêm thơi gian lai an toan.
◄
Cóngườinóinửađùanửa
thật
làhiệnnaychúng tacó
khuynhhướng“nông thôn
hóa thành thị”.
Nôngthôn
hóa...
thanhthị
Để giảm bớt nỗi lo bị nhiễm độc bởi thực phẩm
bẩn tràn lan, nhiều người dân ở TP tìm cách
“canh tác” trong những khoảnh sân nhỏ, trên
sân thượng, ở hành lang chật hẹp của căn hộ…
