6
THỨHAI
23-5-2016
NGHĨANHÂN
thựchiện
T
rả lời
Pháp Luật TP.HCM
về chuyến thăm của Tổng
thốngMỹBarackObamađếnViệtNam (VN), PGS-TS
Cù Chí Lợi, Viện trưởngViện Nghiên cứu châuMỹ,
nhận định: Chuyến thăm được thực hiện khi đôi bên cân
đối các vấn đề đối nội, đối ngoại. Nhìn tổng thể, quan hệ
Việt-Mỹ đã mở rộng trên hầu hết lĩnh vực và điều chỉnh
nhữngkhácbiệt đểgầnnhauhơn:Giải quyết hậuquảchiến
tranh có bước tiến, TPP đôi bên hoàn tất đàm phán, chia
sẻ quan điểm chung vềmột số vấn đề khu vực, không chỉ
về hợp tác thương mại như trước đây mà đã đi vào lĩnh
vực nhạy cảm, cần có sự tin cậy cao như hợp tác an ninh,
quốc phòng. Đôi bên ký được cam kết chính trị bằng bản
ghi nhớ 2011, rồi tuyên bố tầm nhìn 2015...
Điều chỉnhnhững khác biệt
.
Phóng viên:
Khác biệt về thể chế chính trị được tháo
gỡ thế nào trong quá trình đó, thưa ông?
+PGS-TS
CùChíLợi
:Năm2013, đôi bênđãđạt được
thỏa thuậnquan trọngvề chính trị trong chuyến thăm của
Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tới Mỹ. Theo đó, phía
Mỹ tuyên bố tôn trọng độc lập, chủ quyền cũng như hệ
thốngchính trịVN.Nhiềubộ trưởngcácbộquan trọngcủa
VNđã thămMỹvà sauđó là chuyến thămmang tínhbiểu
tượng cao củaTổngBí thưNguyễnPhúTrọngnăm2015.
Khác biệt thì vẫn cònnhưngnhìn tổng thể, đôi bênđều
có những điều chỉnh. Ta sửa Hiến pháp, đặt lên cao tầm
quan trọng của quyền con người, quyền công dân. Liền
tiếp theo là thực thi trên thực tế, ví dụ như việcminh oan
cho ông Chấn, ông Nén... Sự phát triển ấy của chúng ta
là tự nhiên vì chính lợi ích của người dân trong nước.
Nhưngphải nói rằngnếukhông cónhững sự thayđổi tích
cực ấy thì sẽ không thể có những chuyến thăm viếng cấp
caoViệt-Mỹ thế này.
.Hiệnnay trênnhững tài liệu chính thức không cònnói
tới nguy cơMỹ lật đổ, phá hoại chế độ chính trị VN, thế
nhưng đâu đó vẫn còn những lo ngại về khả năng này.
Là nhà quan sát, ông bình luận thế nào?
+Tôi không nghĩ ngườiMỹ thời điểm này có lợi ích gì
để lật đổ chính quyềnVN. Ai còn nghĩ vậy là chưa hiểu
r mục đích củaMỹ trong quan hệ với VN.
Tổng thống - người đứng đầumột cường quốc nhưMỹ
đã tuyên bố tôn trọng độc lập, chủ quyền, thể chế chính
trị một nước nào đó thì đó là cam kết, không thể nói thế
này, làm thế khác. Thứ nữa, với VN, tin rằng nước Mỹ
khôngcó lợi íchgì, thậmchí cònbất lợi nếucan thiệp theo
kiểu phá hoại, lật đổ. Đại sứMỹ tại VN nhiều lần tuyên
bốmuốnmột nướcVN độc lập, hùng cường.
. Ông có tin vào lời tuyên bố ấy?
+ Tin hay không hãy nhìn vào lợi ích nước Mỹ, nhìn
vào những hành động thực sự của họ thời gian qua với
VN và khu vực. Tôi thấy đều tích cực cả.
Lợi íchđôi bên
.Còn lợi íchcủachúng ta trong thúcđẩyquanhệvớiMỹ?
+ Rất r . Trước hết về kinh tế, Mỹ là thị trường lớn
nhất thế giới và đang là đối tác thươngmại số 1 củaVN.
Giao lưu văn hóa, giáo dục cũng rất lớn. VN là nước có
số du học sinhởMỹ lớn nhất so với các nướcĐôngNam
Á. Quan trọng nữa là vai trò đặc biệt củaMỹ trong duy
trì trật tự thế giới, trật tự khu vực. Mà chúng ta lại đang
đứng trước bao thách thức về an ninh trong khu vực…
Cho nên, quan hệ tốt đẹp vớiMỹ đang và sẽmang lại lợi
ích to lớn choVN.
. Chúng ta từng nghe nói nhiều tới “hội chứng VN” ở
Mỹ. Nhưng gần đây còn có những ý kiến về “hội chứng
Mỹ” ở VN. Là nhà quan sát, ông thấy thế nào?
+Thì cũng giống nhau thôi. Ở ta cũng có những người
do ảnh hưởng từ thời chiến tranh mà nhìn nhậnMỹ với
sự e dè, thậm chí thù địch. Nhưng tôi cho là mọi người
nên gác chuyện đó sangmột bên, hướng tới sự phát triển
quan hệ hai quốc gia. Quan hệ ngày càng phát triển tốt
hơn thì hội chứng đó ở cả hai bên sẽ càng bớt đi.
. Trong giới học giả, giới nghiên cứu quan hệ Việt-Mỹ,
“hội chứngMỹ” ấy còn nhiều không?
+Năm ngoái, chúng tôi có điều tra xã hội học về quan
hệ Việt-Mỹ. Kết quả không khác mấy nghiên cứu của
quốc tế. 90% người được hỏi đều mong muốn thúc đẩy
quan hệ với Mỹ. Kết quả cuộc điều tra khác do phíaMỹ
thực hiện là hơn 80%... Tất cả đều cho thấyVN là quốc
giaĐôngNamÁ có tỉ lệủnghộquanhệvớiMỹ caonhất.
Điềuđó cũngphản ánhđúngvănhóangườiViệt:Cởimở,
sẵn sàng gác lại quá khứ, hướng tới tương lai.
Tự tin vào vị thếViệt Nam
. Ý nghĩa của việc xác định quan hệ đối tác toàn diện
là gì, thưa ông?
+QuanhệViệt-Mỹ tốt lên trongbối cảnh tìnhhìnhkhu
vực thayđổi khiếnđôi bên thấy cần cónhau. Khi đôi bên
xác định quan hệ là đối tác toàn diện thì đã là khác trước
nhiều lắm rồi. Đối tác là đã có những chia sẻ giá trị, lợi
ích với nhau. Có thay đổi thì dẫn tới đối tác, có quan hệ
đối tác rồi thì sẽ thúc đẩy
chonhững thayđổi tiếp theo.
Logicvấnđề là thếvàkhông
thể đảo ngược, cho dù giữa
đôi bêncònnhữngkhácbiệt.
.Ông cónói là“thời điểm
này”Mỹ không có lợi íchgì
để chốngphá, lật đổ thể chế
chính trị VN.Điềuđó sẽ kéo
dài bao lâu?
+ Lợi ích của Mỹ về một VN độc lập, hùng mạnh có
từ lâu rồi. Vì thế họmới thúc đẩy quan hệ với ta 20 năm
qua chứ. Và xu hướng này vẫn sẽ tiếp diễn, ít nhất 10
năm nữa. Điều đó sẽ không có giới hạn nếu đôi bên biết
ủng hộ lợi ích của nhau.
Dự đoán thì luôn khó khăn. Nhưng nếu những vấn đề
khu vực vẫn như hiện nay, hay có vận động bất lợi hơn
thì sẽ tác độngmạnh tới quan hệViệt-Mỹ.
. Quan hệ đôi bên được thế này, nếu phân tích theo lực
đẩy từ phía ta và lực kéo từ phíaMỹ thì thế nào?
+Tôi cho là đôi bên đều tìm thấy lợi ích trong quan hệ
ấy. Một quốc gia có vị trí địa chính trị đặc biệt, lịch sử
đặc biệt, với dân số hướng tới 100 triệu, nền kinh tế tăng
trưởng khá, thể chế chính trị mạnh mẽ… như chúng ta
thì luôn có sức hấp dẫn. Xét tổng thể sứcmạnh quốc gia,
VN trong khu vực này là được đánh giá cao.
Cho nên nói rằng mình bị lôi kéo là ta tự đánh thấp
vai trò, sức mạnh của mình. VN đủmạnh đểMỹ và các
nước khác cần.
. Xin cám ơn ông.
■
Những lợi íchchung
trongquanhệ
Việt-Mỹ
ViệtNamđủmạnhđểMỹvàcácnướckháccần.
Phóng sự - Chuyên đề
Cânbằnggiữaquan
hệViệt-Mỹvàquan
hệvới nướckhác
Dù đảng Cộng h a hay Dân
chủ, dù bà Hillary Clinton hay
ôngDonaldTrump thắngcử thì
truyềnthốngnướcMỹ luônđảm
bảotínhkếtụctrongchínhsách,
đặcbiệt là trongđối ngoại. Đấy
làbộmặt củanướcMỹ, tạonên
sứcmạnh, vai tr củanướcMỹ. 10nămqua, nướcMỹdưới
thời Tổng thốngObamađã cónhữngđiều chnh với chính
sáchđốingoạimềmdẻohơn trước.Bầucử lầnnày làdịpđể
nướcMỹnhìn lại vàcó thểđiềuchnhcho10năm tiếp theo,
có thểkhẳngđịnhhơnnữa sứcmạnhcủamình.
Nhưngdùkếtquảbầucử thếnào thì tôi tin rằngquanhệ
Việt-Mỹ thời gian tới vẫn tốt lên. Ch ng tađang làđối tác
quan trọng củaMỹ và kể cảnhữngngười thận trọngnhất
cũng thấyđượcvai tr củaVN trongchiến lượckhuvựccủa
Mỹ, nhất làkhi gắnvới chính sáchxoay trụccủanướcnày.
Ởmộtgócđộkhác, ch ng ta luônkhẳngđịnhVNkhông
vì gầngũi hơn với Mỹmà làmhại cho ai khác. Về cơbản,
chiến lượcđối ngoại, chiến lược anninh, quốcph ng của
tavẫn là chiến lược tựvệ. Hợp tác vớiMỹ cũngnằm trong
mục tiêuđó.
PGS-TS
CÙCHÍ LỢI
TổngBí thưNguyễnPhúTrọnghộiđàmvớiTổngthốngHoaKỳBarackObamatạiNhàTrắngởthủđôWashingtonD.C
trongkhuônkhổchuyếnthămchínhthứcHợpchủngquốcHoaKỳnăm2015.Ảnh:TTXVN
Nhìntổngthể,quanhệ
Việt-Mỹđãmởrộngtrên
hầuhết lĩnhvựcvàđiều
chỉnhnhữngkhácbiệtđể
gầnnhauhơn.
