14
THỨ TƯ
1-6-2016
Phóng sự - Chuyên đề
Hồi tuần trước, hải quânNamPhi đãbắtgiữba tàucáTQ
chở600tấnthủyhảisản,cùng100thuyềnviênvớicáobuộc
hoạt động trái phép trong vùngbiểnnước họ. Theo trang
tin
Algoafm
, ba tàu cá TQ đã được yêu cầu di chuyển về
cảngĐôngLondon (NamPhi) tốiChủnhật22-5.Đây làhoạt
độngphốihợp trênbiểncủabađơnvị: BộMôi trườngNam
Phi (DAFF), CơquanAn toànhànghảiNamPhi vàhải quân
NamPhi.Bộ trưởngNông lâmngưnghiệpNamPhi Senzeni
Zokwana chobiết việcbắt giữba tàu cáTQ cho thấyquan
điểmnghiêm túccủaNamPhi trongviệcbảovệchủquyền
lãnhthổcũngnhưkhuvựcđặcquyềnkinhtếcủahọ.Senzeni
Zokwanabày tỏquanngại sâu sắc về tình trạngđánhbắt
cá trộmngoài khơi biểnNamPhi đanggia tăng.“Chúng tôi
không thểdung túngchohànhvi xâmphạmcácnguồn tài
nguyênbiểncủamình.Chúngtôicũngđangđiềutravềviệc
một loạt tàu loạinàyđangbấtngờxâmnhậpvùngbiểncủa
chúng tôi”- vị bộ trưởngnhấnmạnh.
NGỌCNHƯ-THANHDANH
T
ừbiểnĐôngđếnvùngbiểnbờ tâychâuPhi, từ Indonesia
đến vùng biểnArgentina, các tàu đánh cá của Trung
Quốc (TQ) liên tục bị bắt giữ và xử phạt mạnh tay vì
khai thác trái phép nguồn hải sản của những nước này.
Những cuộc “viễn chinh” của ngành ngư nghiệpTQ đang
gây nhiều lo ngại.
Cànquét từbiểnĐôngđến châuPhi
Theo
TheGuardian
,một nghiên cứudonhóm chiếndịch
môi trườngHòabìnhxanh thựchiệnhồinămngoái cho thấy
những tàucá treocờTQhoặcđăngký tạiTQhoạtđộngngoài
khơi vùngbiểnchâuPhi tăngvọt trongnhững thậpniêngần
đây, từ13 tàuvàonăm1985 lênđến462 tàuvàonăm2013.
NghiêncứucủanhómHòabìnhxanhchỉ ra rằng trong tổng
cộng támnămquađãcó114 trườnghợpđánhbắt cábất hợp
pháp liên quan tới các tàu treo cờTQ hoặc đăng ký tại TQ
ở ngoài khơi Gambia, Guinea, Guinea-Bissau,Mauritania,
Senegal và Sierra Leone. Các tàu này chủ yếu hoạt động
khônggiấyphéphoặchoạt động trong cáckhuvựcbị cấm.
TheoAhmedDiame, đại diệnHòa bìnhxanh của châuPhi,
nói rằng trongkhiTQbắt đầubãi bỏ các cách thức đánh cá
nguy hại chomôi sinh trong nước thì lại áp dụng phương
thức đánh cá làm hủyhoạimôi sinh tại Phi châu.
Trong sốđó, 60 trườnghợp liênquan tới các tàuđánh cá
củaCông tyChinaNationalFisheriesCorporation (CNFC),
làcông tyquốcdoanhđược thiết lậpđểđánhcácácbiểnxa.
Công tyCNFC nói số tàu đánh cá tại Tây Phi là 44 nhưng
thực sự là có tới 59 tàu tham gia đánh bắt. Theo báo cáo
củaHòa bình xanh, CNFC lấp liếm con số thực là để tránh
lệ phí xin giấy phép và có cơ hội xâm nhập vùng biển cấm
đánh cámà không bị lộ tung tích. TheoRashidKan, thành
viên chi nhánh Hòa bình xanh Đông Á giám sát các hoạt
độngđại dương củaTQ, các công tyđánh cáđã lợi dụng sự
thiếu kiểm soát và luật pháp lỏng lẻo của chính quyềnTQ
tại các địa phương để quấy nhiễu ngư dân địa phương và
phá hoạimôi trường. Điềunày sẽ ảnhhưởngnghiêm trọng
tới những gì màTQ gọi là hợp tác đôi bên cùng có lợi với
TâyPhi, theo
TheGuardian
.
Cáccông tyTQđãđánhbắt cávôđộ, bất kể số lượnghay
giớihạn loạicá.Điềunàycũngđangxảy ra tạibiểnĐông,nơi
TQ trắng trợn tuyênbốchủquyềnvớigầnhết lãnh thổnơiđây.
Tàuđánh cáTQ cũng
đãtừngbịcácnướcnhư
Indonesia,Philippines,
Nga, TriềuTiên, Hàn
Quốc, Sri Lanka và
Argentinabắtgiữ,cũng
với cáobuộcđánhbắt
cá tráiphép trongvùng
biển các nước trên.
Trong tháng 3-2016,
các tàu cáTQ liên tục bịmột sốnước cáobuộc đánhbắt cá
tráiphépởngoàikhơivùngbiểncủanướcnày.Cảnhsát tuần
duyênArgentinađãđánhchìmmột tàucáTQcũngvới lýdo
trên.Một tuần sau, Indonesiađãbắt giữmột tàucáTQhoạt
động bên trongvùng 200hải lý của Indonesia.
Mạnh tay trừngphạt
Trướcnhữnghoạtđộngđánhbắtcá tráiphépngàymộtdày
đặccủa tàucáTQ, cácquốcgiađã tăngcườngmứcđộphản
ứngcủamình.Tháng4-2016,BộNgoại giaoMalaysiacũng
đã triệu tậpđại sứ củaTQ saukhi phát hiệnkhoảng100 tàu
đánh cáTQ trái phépởvùngbiểnngoài khơi tỉnhSarawak.
Philippines cũng lànạnnhânchịu tácđộngnặngnềcủanạn
đánh bắt trộm. Phía nam bãi cạn Scarborough có hơn 300
tàu thuyềnđánh cáTQđượcphát hiệnmỗi ngày.Đểbảovệ
nguồn tàinguyênbiểnđangdầnsuyyếu,Philippinesđãmua
lại 100 tàu tuần tramới để tăng cường giám sát.
Mới đây nhất, ngày 27-5, Indonesia đã bắt giữ thêmmột
tàuTQ cùng tám thủy thủ trên tàuvới cáobuộcđánhbắt cá
bất hợppháp trongvùngbiểnngoài khơi đảoNatuna.Theo
phátngônviênhảiquân Indonesi,Đại táBudiAmin, tàu tuần
tra của Indonesia đã nổ súngbắn trúngvào lớpvỏđuôi của
tàu cáTQđểbuộc tàudừng lại nhưngkhônggây ra thương
vong gì khác. “Vụ bắt giữ này nhằm chứngminh cho thế
giới thấy Indonesia sẽ có những hoạt động cứng rắn trước
những tàu nào xâm phạm chủ quyền của chúng tôi” - ông
Amin chobiết.
ÔngAmin khẳng định Indonesia đã theo đúng các quy
trình tiêu chuẩnquốc tếkhi đối phóvới tàunướcngoài tiến
vào vùng biển nướcmình. Đã có nhiều trường hợp tàu hải
cảnhTQhộ tốnghoặc trợgiúp tàuđánhcáTQ tiếnvàovùng
biển này, bất chấp các phản ứng và cảnh báo của tàu chấp
pháp Indonesia. Kể từ khi trở thành tổng thống Indonesia,
ông JokoWidodođã tiếnhành chính sáchquản lýđánhbắt
cánghiêmngặt, xử lýmạnh tay các trườnghợpđánhbắt cá
trái phép trong vùng biển Indonesia. Chính quyền Jakarta
cũngmạnh tay cho nổmìn đánh chìm các tàu cáTQ bị bắt
giữkhi đánh bắt trái phép trongvùng biểnnướcmình.
Những cuộc “viễn chinh” của tàu cá
TrungQuốc
Những cuộc “viễn chinh” của ngành ngư nghiệp TQ đã
được lên tiếng cảnh báo từ năm 2013. Tờ
Bloomberg
bình
luận chỉ trong vòng chín tháng cuối năm 2013, HànQuốc
đã bắt giữ đến 266 tàu cá TQ hoạt động trái phép. Những
con sốnày là khônghề lạ lẫmđối với ngườiHànQuốc. Tờ
Yonhap News
cho biết trong thập niên đầu tiên của thế kỷ
21, có tổng cộnghơn4.600 tàu cáTQxuất hiện trongvùng
biển nước này. Tuy nhiên, dường như các ngư dânTQ còn
muốn cuộc “viễn chinh” củamìnhmở rộng hơnnữa.
Lượng tiêu thụcá tạiTQnhiềugấpđôi sovớimức trung
bình của toàn thế giới, theo tờ
Shanghaiist
. Trong khi đó,
tại các vùng biểnTQ đã cạn kiệt nguồn cá, buộc ngư dân
phải bơi thuyền ra xa hơn để đánh bắt. Các đoàn tàu đánh
cá của TQ ngày càng có sự phối hợp với giới chức địa
phương, đôi khi còn được sự “bảo kê” của chính quyền
TQ, tờ
Shanghaiist
cho biết. Trong khi đó, phần lớn hoạt
động buôn bán ngư sản tại TQ lại được thực hiện “chui”
khôngqua sổ sách, tạođiềukiện tiêu thụngư sảnđánhbắt
trái phép, theo
Bloomberg
.
Theohãng tin
Bloomberg
,TQ thườngxuyênbáocáokhống
số lượng ngư sản đánh bắt ngoài đại dương cho Tổ chức
Lương thực và Thực phẩmLiênHiệpQuốc (FAO). Trong
khi đó lại báo cáo cắt xén rõ rệt số lượng ngư sản đánh bắt
được bởi các đoàn thuyền “viễn chinh” củamình. Báo cáo
nàyđượcđưa rabởimộtnghiêncứu liênkếtgiữaĐHBritish
Colombia và Ủy banNghề cá của Nghị viện châuÂu. Từ
năm2000đến2011, hoạt độngđánhbắt cá“viễnchinh”của
TQ khai thác hằng năm hơn 4,6 triệu tấn cá, trị giá hơn 12
tỉ USD. Trong số đó, hơn 80% số cá được khai thác ở các
vùng biển châuPhi.
Chuyên gia Katie Lebling, thuộc Trung tâm nghiên cứu
WoodrowWilson, cho rằngcáchoạt độngđánhcá trái phép
vàkhôngđượcquản lýcủaTQ sẽgâykhókhăn lớnchoviệc
phát triển cáchoạt độngđánhbắt cá thân thiệnhơnvớimôi
trường. Việc các cuộc “viễn chinh” đánh bắt cá ngày càng
tăng cho thấynguồn cáởnhiềunơi trên thếgiới vàđặcbiệt
là tạiTQđangcạnkiệt.Trongkhiđó,TabithaGraceMallory,
chuyêngiavềTQvàquản lýđánhbắt cá toàncầu, cho rằng
động lực kiềm chế tình trạng đánh bắt cá trái phép khó có
thểđến từchínhquyềnBắcKinh.TheobàMallory,TQvẫn
luôn hỗ trợmạnh tay cho nền ngư nghiệp nước này. Trong
khi đó, việc phát triển đội tàu đánh cá xa bờ luôn là một
trongnhữngmục tiêuhàngđầucủangànhngưnghiệpTQ.■
TàucáTrungQuốc
cànquétcácvùng
biểnkhắp thếgiới
Hiệncóhơn500tàucáTQđangthườngxuyên
hoạtđộngtráiphépngoàikhơiNamPhi.
Ảnhminhhọa:AFP
Mộttàucábấthợpphápbịhảiquân Indonesia
đánhchìm.Ảnh:REUTERS
KhôngchỉbiểnĐông,tàucáTrungQuốcđangtiếnhànhnhiềucuộc
“viễnchinh”trênnhiềuchâulục.
CáccôngtyTQđãđánhbắtcávô
độ,bấtkểsố lượnghaygiớihạn
loạicá.Điềunàycũngđangxảy
ratạibiểnĐông,nơiTQtrắng
trợntuyênbốchủquyềnvớigần
hết lãnhthổnơiđây.
