8
So với BLHS hiện hành, quy địnhvề các tội xâmphạm
sở hữu trongBLHS2015 (cóhiệu lực từ1-7-2016) đã có
những thayđổi đángkể theo hướngbổ sungnhiều tình tiết
tăngnặng định khung.
Cụ thể, trong tội cướp tài sản (Điều168), khoản2được
bổ sunghai tình tiết địnhkhung làphạm tội đối với người
dưới 16 tuổi, phụnữmàbiết là có thai, người giàyếuhoặc
người không cókhảnăng tựvệvàgây ảnhhưởngxấuđến
anninh, trật tự, an toànxãhội.Khoản3đượcbổ sung tình
tiết địnhkhung là lợi dụng thiên tai, dịchbệnh.Khoản4đã
bỏhìnhphạt tửhình (caonhất là tù chung thân), đồng thời
bổ sunghai tình tiết địnhkhung làgây tổnhại sứckhỏe cho
hai người trở lênmà tỉ lệ tổn thương sứckhỏe củamỗi người
từ31% trở lênvà lợi dụnghoàn cảnh chiến tranh, tình trạng
khẩn cấp.Ngoài ra, điều luật đượcbổ sungmột khoảnmới là
khoản5quyđịnhvề trườnghợp chuẩnbị phạm tội.
Trong tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản (Điều 169)
khoản 2 được bổ sung hai tình tiết địnhkhung là gây rối
loạn tâm thần và hành vi của nạnnhân 11%-45% và tình
tiết gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Khoản 3 được bổ sung tình tiết địnhkhung là gây rối loạn
tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 46% trở lên. Khoản
4 bổ sung hai tình tiết định khung là gây tổn hại sức khỏe
chohai người trở lênmà tỉ lệ tổn thương sức khỏe củamỗi
người từ 31% trở lên và gây rối loạn tâm thầnvà hành vi
của hai người trở lênmà tỉ lệ củamỗi người là 46% trở lên.
Tương tựĐiều 168, 169 cũngđược bổ sungmột khoảnmới
là khoản 5 (trường hợp chuẩn bị phạm tội).
Trong tội cưỡngđoạt tài sản (Điều170)khoản2đượcbổsung
hai tình tiếtđịnhkhung làphạm tộiđốivớingườidưới16 tuổi,
phụnữmàbiết làcó thai, ngườigiàyếuhoặcngườikhôngcó
khảnăng tựvệvàgâyảnhhưởngxấuđếnanninh, trật tự, an
toànxãhội.Khoản3đượcbổsung tình tiếtđịnhkhung là lợi
dụng thiên tai, dịchbệnh.Khoản4đượcbổsung tình tiếtđịnh
khung là lợidụnghoàncảnhchiến tranh, tình trạngkhẩncấp.
Trong tội cướp giật tài sản (Điều171) khoản2được bổ
sunghai tình tiết địnhkhung là phạm tội đối với người dưới
16 tuổi, phụnữmà biết là có thai, người già yếuhoặc người
không cókhả năng tự vệ và gây ảnhhưởngxấu đến an ninh,
trật tự, an toàn xã hội. Khoản 3 được bổ sung tình tiết định
khung là lợi dụng thiên tai, dịch bệnh. Khoản4được bổ
sunghai tình tiết địnhkhung là gây tổnhại sức khỏe chohai
người trở lênmà tỉ lệ tổn thương sức khỏe củamỗi người
từ 31% trở lên và lợi dụnghoàn cảnh chiến tranh, tình trạng
khẩn cấp...
HOÀNGMINHTIẾN
bởi tang vật theo lời khai nhận tội
củaôngHảigồmdaophay,daonhọn,
đènpin, dao chuối,miếng sắt... đều
khôngđược thugiữ.Nếuđúng làông
Hảigâyán thìôngkhông thểcầmhết
hung khí như lời khai nhận. Trong
khiđó,biênbảnhiện trườngvàgiám
địnhvết thương củanạnnhânđược
mô tảkhôngđủđểđối chiếuvới các
hung khímà ôngHải khai.
Chứng cứ kết tội dần phá sản
nhưng chứng cứminhoan thì lộ rõ:
Đúng làcóviệcôngHảibắt chócủa
nạnnhân làm thịt nhưnghai bênđã
thương lượng bồi thường xong. Bị
mẹ la, ôngHải bỏ qua nhà bà Bảy
Khỏe ở ấp Bình Thành ở từ trước
khi vụ án xảy ra và không rời khỏi
đó (từ ấpnàyđến ấp11 - nơi xảy ra
vụ án phải đi qua hai xã). Đêm xảy
ravụán, ôngđangởấpBìnhThành.
BàBảyKhỏexácnhậnchuyệnnày.
Nhiều người khác, trong đó có nữ
công an viên phụ trách ấp 11 cũng
lên tiếng về sự cómặt liên tục của
ôngHải tại ấpBìnhThành trướcvà
trong đêm xảy ra vụ án.
Kết tội dù khôngđủ cơ sở
Đếnđây,tưởngchừngánoancủaông
Hải đã rõ.Tuynhiên, tháng7-1987,
ông lại bị tạm giam. Ba tháng sau,
TAND tỉnhBếnTređưavụán raxử
sơ thẩm. Tại tòa, ôngHải phủnhận
lờikhainhận tội tạiCQĐT,mộtmực
kêu oan nhưng tòa vẫn kết án ông
14năm tùvàphạtngười còn lạinăm
năm tùvề tộigiếtngười (chưađạt)...
Tạiphiênphúc thẩmhồi tháng12-
1988,TòaPhúc thẩmTANDTốicao
tạiTP.HCMcho rằngngoài lờinhận
tội tạiCQĐT thìkhôngcóchứngcứ
khácđểkết tội ôngHải.Ngay trong
lời nhận tội của ôngHải cũngmâu
thuẫn với thực tế hành động phạm
tộivàdiễnbiến tạinhànạnnhân.Từ
đó, tòa tuyênhaibị cáokhôngphạm
tội và trả tựdo cho họ.
“Rời trại tạmgiam, tôi không thể
tựđi,phải cóngườidìu.Nhữngnăm
đầu tôinằmmộtchỗ,haiđứaconchỉ
trông vào vợ. Rồi tôi cũng gượng
dậy làm lụng.Việcnhànôngkhông
lúcnàongưng taynhưngkiếmđược
đồng nào cũng đổ vào thuốc thang
hay trảnợ cũđể rồi lại vay thêmnợ
mới. Các con tôi vì nhà nghèo, cha
bệnh đều dở dang việc học. Mấy
mươinămqua, tôicứnhớđóquênđó.
Từngcơnđói lạnhcũngqua.Giờ tôi
đã làmột ônggiàmàoankhiênvẫn
cứdai dẳng” - ôngHải ngậm ngùi.
Bị từ chối xin lỗi,
bồi thường vì hết thời hiệu
Năm 2011, ôngHải làm đơn yêu
cầuxin lỗicôngkhai,bồi thường thiệt
hại vì bị làmoan.Tuynhiên,TAND
tỉnhBếnTre trả lờiông rằngđến thời
điểm đó đã hết thời hiệu giải quyết
yêucầucủaông.Bởi theoLuậtTrách
nhiệmbồi thườngcủaNhànước thì
thời hiệu yêu cầu chỉ là hai năm kể
từ ngày có bản án có hiệu lực pháp
luậtxácđịnhôngHảibịoan.Nếuông
Hải cóchứngcứchứngminhđãgửi
đơnyêu cầu trongvònghai nămkể
từngày17-3-2003 (ngàyNghịquyết
388củaỦybanThườngvụQuốchội
về bồi thường oan có hiệu lực) mà
tòa chưa giải quyết xong thì tòa áp
dụngNghị quyết 388đểgiải quyết.
PHƯƠNGLOAN
G
ửiđơnđến
PhápLuậtTP.HCM
,
ông Nguyễn Thanh Hải (60
tuổi, ngụ ấp 11, xã TânHào,
GiồngTrôm,BếnTre) trìnhbày:“Tôi
được tòaminhoankhôngphạm tội
giết người từnăm1988nhưngđến
nay tôi vẫn chưa hề được xin lỗi.
Cả đời tôi sống trong tủi hổ. Tòa
viết án nói tôi không có tội nhưng
người đời đâu có biết chuyện đó”.
Chứng cứngoại phạm
Oan khiên của ông Hải bắt đầu
từ 39 năm trước. Đêm 30-12-1977,
không gian tĩnh lặng của ấp 11 bị
xé toang bởi tiếng chó sủa rần rần.
Mọi người xôn xao, nhắm hướng
tiếng chó sủa chạy tới và thấymột
phụ nữ nằm bất tỉnh trên nền nhà,
máuvương vãi...
Nạnnhânđượcđưađicấpcứu,điều
trị hết 28ngày.Bàxuất việnvới sáu
vết thương, mất 60% khả năng lao
động. Kết quả giám định cho thấy
bà bị tác động bởi vật cứng và dao
nhọn đến đầu, cổ.
ÔngHảikhiđó20 tuổi,bịcôngan
giữ, căn vặn liên tục: “Không phải
mày thì ai!Bữamàyđiphụchặt cây
bắc rạpcưới,màybắtchócủabả làm
thịt. Bả chửi mắng, gia đình rầy la
nênmày thù tức...”.Áp lựcnặngnề
khiến ba tháng sau khi bị bắt, ông
Hảinhậnđại rằngđãcùngmộtngười
nữachưa thànhniên lẻnvàonhànạn
nhân gây án. Từ đó có lúc ông kêu
oan, có lúc nhận tội. Sau 17 tháng
bị tạmgiam, ôngđược tại ngoại.Ra
ngoài, ông lại kêu oan.
Suốt 10 năm, vụ án tưởng bế tắc
ÔngHảicặmcụibêncôngviệchằngngày,mònmỏimongchờ lờixin lỗi.Ảnh:PL
Mongchờ lời
xin lỗi vì ánoan
giếtngười
Tòaphúcthẩmtuyênôngkhôngphạmtộigiếtngười
từnăm1988nhưngmãitớinăm2011ôngmớinộpđơn
yêucầuxinlỗi,bồithườngthìđãhếtthờihiệu...
BLHS2015:Bổsungnhiềutìnhtiếtđịnhkhungvớitộicướp,cướpgiật...
Ngoài lờikhainhậntộiđầymâu
thuẫntạiCQĐTthìkhôngcó
chứngcứkhácđểkếttộiôngHải.
Có lợi chodân thì nên làm
Tòa ápdụng thời hiệu yêu cầu xin lỗi, bồi thườngoan theo Luật Trách
nhiệmbồi thường củaNhà nước trong trườnghợpôngHải là đúng. Tuy
nhiên, phải căn cứvào thực tếkháchquan làôngHải được tuyênvô tội từ
năm1988nhưngmãiđếnnăm2003chúng tamớicóNghịquyết388vềbồi
thườngoan.Ngườidân,đặcbiệt làởvùngnôngthônởgiaiđoạnnàykhông
biết và không thểbiết được những vănbảnpháp luật nàyđể yêu cầu xin
lỗi,bồi thường. Suychocùng, vấnđềnàycũngcóphần tráchnhiệmcủacơ
quannhànước trongviệc tuyên truyền, phổbiếnpháp luật tới nhândân.
Oankhiênmấychụcnăm, dễhiểuôngHải đãphải ngậmđắngnuốt cay
như thếnào.Theo tôi, trướcmắtTAND tỉnhBếnTrenêncónhữngđộng thái
tíchcựcđể sửachữa sai lầm trongquákhứnhưđứng ravậnđộnggiúpđỡ
ôngHải về vật chất, đề nghị chínhquyềnđịa phương tạođiều kiện khôi
phụcquyền lợi choôngvànhữngngười dámđứng rabảovệ lẽphải trong
vụán.Về lâudài, tôinghĩbansoạn thảodựánLuậtTráchnhiệmbồi thường
củaNhànước sửađổi phải nghiêncứu tới những trườnghợpnhư thếnày.
Luậtgia
ĐỒNGMẠNHHÙNG
,
Hội LuậtgiaTP.HCM
Nhiềungười bị liên lụy
TrongbảnánminhoanchoôngHải,
tòaphúc thẩmkiếnnghị:“Suốt từkhi
ôngHảibị tìnhnghi đếnkhibị truy tố
rồixétxửởcấpsơ thẩm,mộtsốngười
đứng lênbảo vệ sự thật, bảo vệ cho
ôngHải tránhbị oan… thì bị cơquan
nơimình làmviệc xử lýkỷ luật. Trong
sốđócómẹcủaôngHảivàvịnữcông
an viênphụ trách ấp11. Đềnghị các
cơquancó tráchnhiệmphụchồimọi
quyền lợi chonhữngngười dámđấu
tranhbảovệngườibịoanmàphảichịu
kỷ luật”.Thếnhưng28nămquakhông
ai trongnhữngngười nàyđượcphục
hồi quyền lợi như tòakiếnnghị.
Tiêu điểm
Tuynhiên, ôngHải khôngcungcấp
được chứng cứ này cho tòa.
Traođổivớichúng tôi,ôngHảicho
biếtdo thiếuhiểubiếtpháp luật,ông
đãkhôngkịp thời cóyêucầuxin lỗi,
bồi thường. “Giờ tôi chỉmongđược
trả lại lý lịch trong sạch, được công
khai xin lỗi trướcbàconxómgiềng
bởiđếnnaynhiềungườivẫnđồnđãi
rằng tôi là kẻ giết người. Con cháu
tôi đi làm cũng gặp điều tiếng. Tôi
phải dặnmấy đứa phôtô bênmình
bản án của tôi để có đi đâu, làm gì
màai khônghiểumình, nghĩ không
đúng thìđưarachongười taxem.Tôi
chỉ cần lời xin lỗi côngkhai thôimà
saokhóquá!” - ôngHải buồn bã.■
Pháp luật
&
Cuộc sống
