6
THỨBA
21-6-2016
Nhà nước - Công dân
Nhàbáo
HOÀNGMINHTRÍ:
Uy tín của nhà báo trênMXH
Tôi làmnghềbáonhưng có lẽviệc sử
dụngMXH lại cóphần thành thạohơn
chuyênmônchính.Cộngđồngmạngtin
tôi hơn vì hai chữ “nhà báo”, họbiết tôi
khôngbaogiờđặtcượcuytíncánhânvào
việc tung ranhững thông tin thất thiệt.
Theomột thống kê không chính thức
thì hiệnnayViệt Nam có xấp xỉ 30 triệu
người sửdụngFacebook,MXHquymôvà lớnnhất toàncầu tại
thờiđiểmnày.Không ítvấnđềnóngcủaxãhội lạixuấthiệnđầu
tiên trênmạng, điềuđókhôngngạcnhiênvới lực lượnghùng
hậuvài chục triệu“cộng tácviên”.
Báochívàocuộcsaunhưngkhôngcónghĩahọbị lépvếbởi
tính chuyênnghiệpđặc thùngười làmbáo, nhàbáo cóđiều
kiện,năng lựcnguồn lực,kinhphí, tínhchínhdanhcủatổchức,
cóđồngđội…đểkhai thác thông tin,điềumàMXHkhôngcó.
Việc tổ chức thông tin trênMXHnhưmột anh chạyđường
dài vàđứthơi, khôngcó liên tục, đậmđà thời vụvàcơhội cho
nhữngkẻmuốnđánhbóng tên tuổi.
Ở khía cạnh khác, người dùngmạng khôngbị ràngbuộc
nghĩavụcungcấp thông tinđếncùngchobạnđọc.
MXH làmớraunguyên liệuvàthôngtinchínhthốngtrênbáo
chí luôn làmónănngonan toànhơnchongười đọc.
NếunhưMXHthaythếđượcbáochí, tôi tinđósẽ làthảmhọa
hơn làmột tinđángmừng.Cóxãhộinàosốngchungđượcvới
hoangmangniềm tin?
Nhàbáo
NGÔNGUYỆTHỮU:
Quyền lực của n t like
Có rất nhiều câu chuyện ầm ĩ trên báo giới xuất phát từ
Facebook, như chuyện các CSGT vi phạmởngã baThái Lan
(ĐồngNai)vừaqua,chuyệnPhóChủtịch
UBND tỉnhHậuGiangTrịnhXuânThanh
đi xeLexus570biểnsốcôngvụ, vụphạt
5 triệuđồng vì “cáimặt kênh kiệu”ởAn
Giang,vụđòikỷ luậtcôgiáovìđăngstatus
phảnánh“câycầuđãgãy”ởLongAn…
Tháng1-2015,xuấthiệnbảntin“Bắtkẻ
tốngtiềnchủnhãnhiệuNumberOne500
triệuđồng”,bảntinchưađầy200chữtưởngchừngđãchìmnghỉm
giữahàng chụcbản tin thời sự xãhội khác vì cơn sóng thông
tinmới thìbấtngờmộthotFacebookerphântíchrõhơnvềbản
tinnày.Ngay lập tứcphân tíchấyđược likevà share rấtnhanh,
trênFacebooktrànngậpcâuchuyện“ruồitrongchainướcngọt”.
Nhiềucơquantruyềnthôngnhanhchóngnhậpcuộcvớiđủ
thể loạiđề tàixoayquanhchuyệnnàyđượcchuyển tải lênmặt
báo.Từchuyệngài bẫyngười tiêudùng, đạođứckinhdoanh,
giacảnhngười bị bắt, nhữngvụviệc tương tự.Hãnggiải khát
này lâmvàocơnkhủnghoảng truyền thông.
Đâychỉ làcâuchuyệnđiểnhình tronghàng loạtcâuchuyện
khácvề sứcnóngcủaMXH.
Trướcđây, rấtnhiềucánhânnhầm tưởngnút like trênMXH
chỉ làmột tròvôbổ. Tuynhiên, nút like chính làmột thứbiểu
tượngquyền lựcthôngtinmới.Quyền lựccủanút liketậptrung
vàonhững câybút - đaphần lànhàbáo với lập luận, tưduy,
vănphong, thông tinnổi trội hơnphầnđôngnhữngngười sử
dụngFacebook.
Nhàbáo
BẠCHHOÀN:
Vi t Facebook như vi t báo
Tôi viết trên Facebook vớimột tráchnhiệm và nguyên tắc
nghềnghiệpcủamộtnhàbáo.
Đã là nhà báo viết Facebook thì phải như viết trênnhững
tờbáo chính thống. Trong thảmhọa cá chết ởbốn tỉnhmiền
Trung vừa qua, tôi viết rất nhiềubài trên Facebook. Các vấn
đề liênquanđến sựbất thường trong
giámsáthoạtđộngxả thải củanhàmáy
gangthépFormosaHàTĩnh,tôiphântích
rất kỹ. Tất cảdữ liệuđềuđược thu thập
như tácnghiệpbáochí, cóchụpảnh, có
quay phim, cóphỏng vấn Formosa, có
phỏng vấn ngành TN&MT Hà Tĩnh, có
câu chuyện từngưdân, có vănbản từ
cơquanquản lýnhànước...
NgườiđọcFacebookđaphần rất thôngminhvàhọsàng lọc
thông tin rất tốt. Thếnênmột thông tinđược xác thực, được
viếtmột cáchnghiêm túc sẽ tạođược sự lan tỏa có khi theo
cấpsốnhân trênMXH.Nhưkhi tôi viếtvềsựgiámsát lỏng lẻo
đối với hoạtđộngcủaFormosaHàTĩnh, ngay lập tứccóhàng
ngàn lượt chia sẻ.
Nhàbáohiệnnay cóhai kênhđể truyền tải thôngđiệp, đó
là tờbáomìnhđang làmviệc và trangFacebook của cánhân
nhàbáo.Việc thểhiệnquanđiểm trênFacebookđươngnhiên
phải nhất quán với quanđiểm trênbáo, bởi dùbài viết đăng
tảiởđâuthìvẫnphảiđảmbảotiêuchí trungthực,kháchquan.
Nhàbáo
MINHPHONG:
Không thể xem thườngMXH
Người làmbáongàynaykhôngthểxem
thườngMXH.Cánhân tôi,vụviệccáchết
từhai thángtrướcởmiềnTrungđượctiếp
cận từbạnbèngưdânvenbiểncódùng
Facebook, từđó xácminhhiện trường,
xácminhvềchínhquyền, xácminhcách
ứngphóđịaphươngmới có thểđưa tin.
MXH thật sự cần thiết nhưngđómới là thông tinbanđầu,
chưa thể là thông tin chính thức. Đểbiếnnó thành thông tin
chính thức, nhà báo cần trải qua nhiềubước nhằm tránh sự
hoang tin, sựchuyênnghiệpcủabáochí làvậy.
VIẾTTHỊNH
T
ừkhi thamgiamạngxã
hội (MXH) Facebook
thườngxuyên,chịNguyễn
Th c Anh (Đống Đa, Hà
Nội) không còn thói quen
vào từng trang báo điện tử
để đọc thông tinhằngngày.
Thayvàođó, chị tìmđọc từ
nguồn trunggian thôngqua
các đường link chia sẻ của
người dùng trênMXH.
Siêu k t nối,
siêu chia sẻ
“Tất cả thông tinnónghổi
nhất, tất cả những gì được
mọi người quan tâm, cũng
như hấp dẫn nhất tôi đều
tìm thấy trênMXH, thay vì
phải tốnquá nhiều thời gian
đểđọc tất cả trangbáo” - chị
Th cAnh nói.
ChịTh cAnhkhôngphảilà
thiểusốnhữngngườiđọcbáo
theocách trunggiannhư thế.
Bất kỳai cómột tài khoản
MXH đều cho thế giới biết
“Tôi vừa thấy gì”. Những
thông tin từ người dùng trở
thànhmột kho tin khổng lồ
trên toàn cầu với tính tương
tác cao.
MXH: Đối thủhay
đối tác?
Hànhvicủangườiđọcngày
nay đã thay đổi từ việc đọc
trực tiếpmột tờbáosangđọc
cácđường linkđượcdẫn trên
MXH.Đây lànơi“pháthành”
báochí.Trườnghợpnhàbáo
HữuBằng của báo
LongAn
cần tiềnđểghép thậnsaukhi
đượcđăng trêncácbáo
Pháp
Luật TP.HCM, Dân Việt
…
và được nhà báoĐứcHiển,
TrươngHữuDanh... (các tác
giả của những bài báo này)
tríchđăng lại trênFacebook
của mình đã nhận được rất
nhiều sự chia sẻ của cộng
đồng. Chỉ riêng số tiền gửi
ủng hộ thông qua tài khoản
của nhà báoĐứcHiển đã là
gần900 triệu đồng.
Trong rất nhiều v việc,
MXH làhàn thửbiểu, là thước
đodư luậnxãhội.Mộtv việc
báo chí chưa nêu nhưng nó
đođộnóngquan tâmcủadư
luậnđểbáochíquyếtđịnhcó
đu theohaykhông.
Tính tương tác, khả năng
phản biện của MXH cũng
trở thànhmột kênhgiám sát
quan trọngchobáochí.Nếu
như trước kia truyền hình
vốn được biết đến là loại
Theo nghiên cứu do Viện
Nghiên cứu báo chí Reuters
(RISJ) thựchiện, có44%người
dùngFacebookcoiMXHnày là
nguồn cung cấp tin tức chính
củamình.
Theothốngkêcủa“wearesocial.
net”(mộttổchứccótrụsởchính
ởAnhnghiên cứuđộc lập về
truyền thôngxãhội toàncầu)
tháng1-2015,ngườiViệtNam
đangđứngthứtưtrênthếgiới
về thời gian sửdụng Internet
với5,2giờmỗingày.Hơnnữa,
ngườiViệtNamsửdụngInternet
cũngđứng thứchínvềsố thời
giantrungbìnhdànhchoMXH
là3,1giờmỗi ngày; đứng thứ
22 trên thếgiới tính theodân
sốvềsốngườisửdụngMXH là
31%,trongđóFacebooklàMXH
đượcsửdụngthôngdụngnhất.
Tiêu điểm
Quyền lựccủanút liketập
trungvàonhữngcâybút-
đaphần lànhàbáovới lập
luận,tưduy,vănphong,
thôngtinnổitrộihơn
phầnđôngnhữngngười
sửdụngFacebook.
hình báo chí không có khả
năng lưu trữ (sovới các loại
hình báo chí khác như báo
in, báomạng điện tử…) thì
ngày nay thông qua sự phát
triển của công nghệ truyền
dẫn, đặc biệt là sự phổ biến
củaMXH thìmột từviết sai
chính tả trên truyềnhìnhcũng
đượcngườixem lưu trữvà tố
cáo trênMXH.
Ngày càng có nhiều nhà
báo tham gia MXH. Ngày
càng có nhiều nhà báo trở
thành câyviết trênMXHvà
có thươnghiệu trênMXHhơn
trên tờ báo của chínhmình.
Và tất nhiên, nhàbáokhông
thể tách rời được cái tôi cá
nhân gắn với tờ báo với cái
tôi cánhângắnvới tênmình
trênMXH.■
M ngxãhội:Đối thủhay trợ thủ
củabáochí?
Bêncạnhviệccungcấpđềtàichobáochí,mạngxãhộicũnglànơibổsungthôngtin,phảnhồivàkiểmsoátbáochí.
KỶNIỆM 91 NĂMNGÀYBÁO CHÍ CÁCHMẠNGVIỆTNAM
