6
THỨBẢY
3-9-2016
Nhân vật chính trị nổi cộmnhất củađảngPTdính líu
đếnđại ánPetrobras lại chính là cựuTổng thống Luiz
Inácio Lulada Silva, người thầydẫndắt bàRousseff
trên chính trường. Cácđiều tra viênphát hiệnông
Lulada Silva cùngquỹ từ thiệndoông lập rađãnhận
gần7,8 triệuUSD từ cáchãng xâydựngdính líuđến
đại án thamnhũngPetrobras. Vào tháng3-2016, cảnh
sát Brazil đã khám xét tưdinh của vị cựu tổng thống,
đồng thời tạmgiamôngmột thời gianngắnđểđiều
tra. Thếnhưng cũng vào tháng3-2016, nữTổng thống
Rousseff đã cố tìm cách chỉ địnhđưa“thầy”mình vào
nội các chínhphủ. Theo luật phápBrazil, cácbộ trưởng
chínhphủ sẽđược xét xử tại nhữngphiên tòađặcbiệt.
Thếnhưng cácphiên tòanày chưa từng kết tộimột bộ
trưởngnào cả, theo trangphân tích
Vox
.Một đoạnbăng
nghe lénbàRousseff sauđóđãbất ngờđược côngbố,
xácnhậnquyết địnhnhân sự củabà lànhằmbảo vệ
thầymình khỏi các cáobuộc thamnhũng. Tòa ánBrazil
quyết địnhhoãn việcbổnhiệmông Lulada Silva, cáo
buộcquyết địnhnày làbất hợppháp.
TRUNGNHÂN
N
ữ Tổng thống Brazil Dilma Rousseff ngày 31-8 đã
chính thứcbịphế truất.Với61phiếu thuậnvà20phiếu
chống, ThượngviệnBrazil đã luận tội và thốngnhất
bãi nhiệm chức vụ tổng thống của bàRousseff.
Cái kết cayđắng
Người thay thế bàRousseff chính là “phó tướng” của bà
- PhóTổng thốngMichel Temer. Nữ chính trị giaBrazil đã
từng đặc biệt tin cậy ôngMichel Temer, gọi ôngmột cách
thân mật là “Michel thân mến của tôi”. Thế nhưng cuộc
khủnghoảng chính trị tạiBrazil đãdẫnđến cái kết vô cùng
cay đắng cho bà Rousseff. Tháng 4-2016, nữ chính trị gia
Brazilđãcôngkhaicáobuộcngườicộngsự thân tíncủamình
chính là kẻ đứng sau toànbộ âmmưu lật đổbà tại Brazil.
Các đối thủ chính trị của bà Rousseff đã yêu cầu
Thượng viện luận tội bà với cáo buộc che giấu thâm hụt
ngân sách từ các dự án xã hội, đưa ra chi tiêu ngân sách
mà không có sự thông qua của Quốc hội. Nhóm đối lập
cho rằng bà Rousseff đã phạm tội cấp quốc gia và cần
bị phế truất. Cựu tổng thống Brazil đã bác bỏ các cáo
buộc này và khẳng định các nhóm đối lập tìm cách thổi
phồng vấn đề do không thể chấp nhận chiến thắng của
đảng cánh tả.
Trong suốt 10 tháng qua, bà Rousseff đã tìmmọi cách
để lật ngược tình thế nhưng cuối cùng vẫn thất bại. “Họ
nghĩ rằng chúng ta đã bị đánh bại.
Đại án thamnhũng: Đòn chí tử
Về bềmặt, quyết định luận tội bà Rousseff dựa trên các
cáo buộc nữ chính trị gia Brazil chỉ đạo chỉnh sửa sổ sách
của chính phủ trong thời gian vận động tái tranh cử tổng
thốngBrazilnăm2014.Cáccáobuộccho rằngbàcố tìnhche
giấu quymô của thâm hụt ngân sách quốc gia nhằm giành
chiến thắng trongkỳ tổng tuyểncử.Tuynhiên, nguyênnhân
lớnnhất dẫnđến thất bại cayđắng củabàRousseff chính là
những bê bối tham nhũng quymô khổng lồ liên quan đến
Tập đoàn Petrobras, tập đoàn dầu khí quốc giamà bà từng
giữvị trí lãnh đạo.
Trongkhoảng thời gian từnăm
2004đến2014,Petrobras, tậpđoàn
lớn nhất Brazil và nằm trong số
những tậpđoàn lớnnhất thếgiới,
đãdính líuvàomộtmạng lưới tham
nhũng khổng lồ vô tiền khoáng
hậu.Tổng số tiềnhối lộvà lót tay
giữa các cá nhân và tổ chức có
thể lên đến gần 5,3 tỉ USD, theo
trangphân tích thời sự
Vox
.Lãnh
đạo các công ty xây dựng trong
và ngoài Brazil đã bímật tạo lập
mộtmạng lưới chiphốihoạtđộng
đấu thầu cho các hợp đồng của Petrobras. Mạng lưới này
đãbuộc tậpđoànBrazil phải trảcáckhoản tiềnvôcùngđắt
đỏ.Cácdoanhnhânnày sauđóchuyểnmột phần lợi nhuận
hối lộ cho quan chức của Petrobras và các chính trị gia để
giữ chomạng lưới này không bị bại lộ. Thế nhưng trong
một cuộc điều tra vào năm 2013, cảnh sát Brazil đã khui
ra được các hoạt động hối lộ và gian lận đấu thầu khổng
lồnày.XãhộiBrazil khi đóđãvô cùngphẫnnộ trướcmức
độ tham nhũng khủng khiếp của các chính trị gia và giới
doanh nhân hàng đầu của đất nước. Hàng triệu người đã
xuống đường biểu tình.
Vụ đại án tham nhũng Petrobras là một đòn chí tử đối
với sự nghiệp chính trị của bà Rousseff và đảng Công
nhân (PT) lãnhđạoBrazil suốt gần13nămqua.Không có
bất kỳ bằng chứng nào cho thấy bàRousseff trực tiếp liên
quan đếnmạng lưới tham nhũng. Tuy nhiên, bà Rousseff
giữ ghế chủ tịch hội đồng quản trị Petrobras từ năm 2003
đến 2010, đúng khoảng thời gianmà hoạt động hối lộ và
gian lận đấu thầu diễn ra với lượng tiền khổng lồ, theo
Mercopress
.Điềunày tácđộngghêgớm lênuy tínvànăng
lựcquản lýcủabàRousseff.Đảngcánh tảcủabàRousseff
cũng đánhmất hoàn toàn hình ảnh ngọn cờ đầu trong đấu
tranh chống tham nhũng củaBrazil.
Giữa lúcnềnkinh tếBrazilđangsuy thoái, vụbêbối tham
nhũngnàynhưđổ thêmdầuvào lửakhiếnngười dânBrazil
vô cùng phẫn nộ. Các đối thủ chính trị của bà Rousseff
nhanh chóng tranh thủ thời cơ đưa ra các cáo buộc để tìm
cách luận tội bà. Trang
The Foreign Policy
bình luận số
phận của vị nữ tổng thống đầu tiên trong lịch sửBrazil đã
được an bài từ trước khi Hạ viện bắt đầu bỏ phiếu.
Tương lai bất ổn
Với quyết định này, Phó Tổng thốngMichel Temer sẽ
chính thức đảm nhiệm chức vụ tổng thống Brazil trong
thời gian chờ đợi kỳ tổng tuyển cử kế tiếp, nhiều khả
năng sẽ được tổ chức sớm vào cuối năm 2016. Nếu theo
đúng nhiệm kỳ bốn năm, cuộc tổng tuyển cử kế tiếp bầu
tổng thống, Quốc hội và chính quyền các bang tại Brazil
đáng lẽ sẽ được tổ chức vào năm 2018. Hiện Quốc hội
Brazil vẫn chưa chính thức thống nhất về thời điểm tổ
chức tổng tuyển cử.
Tuynhiên, bất ổnchính trị củaBrazil chắcchắnvẫnchưa
đếnhồi kết.Giới lãnhđạomới củaBrazil giờđâyvẫn chưa
hết lo lắng tìm cách bảo vệ tính hợp pháp củamình. Trong
vài thángqua, liênminh chính trị hạ bệ bàRousseff đã vấp
phảinhiềuchỉ tríchcho rằnghànhđộngcủahọkhôngkhácgì
đảochính.Một sốchính trị giacònđedọakiệnnhữngquan
chức nào dám đưa ra luận điểm này. Bản thân ông Temer
trong thời gian tới cũngphải tìm cách tựvệ. Các cuộc điều
tra chống tham nhũng vẫn diễn ra độc lập song song với
các biếnđộng chính trị củaBrazil. Theo
TheGuardian
, tân
Tổng thốngTemer và các đồngminh chính trị thân cận của
ông cũng có thể bị đe dọa, do đại án tham nhũng quymô
rất lớn. Sự chia rẽ về quanđiểm chính trị tại Brazil hiện rất
căng thẳng, chỉmộtmảymay sai lầmcũngcókhảnăngđẩy
ông Temer vào tình cảnh khốn đốn như người tiền nhiệm
củamình.
Tờ
The Guardian
bình luận quyết định phế truất bà
Rousseff sẽ để lại những hệ quả lâu dài đối với đời sống
chính trị Brazil. Nềnkinh tế lớnnhấtNamMỹgiờkhông
được lãnh đạo bởi một chính phủ dân cử mà là một kết
quả của những dàn xếp chính trị. Không những vậy, liên
minh cầm quyền mới tại Brazil sẽ quyết liệt tìm cách
thay đổi chính sách kinh tế-xã hội gần như 180 độ. Sau
bốn kỳ tổng tuyển cử thất bại, các đối thủ của đảng PT
sẽ quyết liệt tìm cách làm suy yếu các luật bảo vệ công
nhân, cắt giảm ngân sách cho các chương trình giáo dục
và sức khỏe cộng đồng. Quốc hội Brazil cũng đang cân
nhắc thông qua một loạt biện pháp tác động đến đất đai
của các dân tộc thiểu số, nới lỏng các biện pháp bảo vệ
môi trường…Các thay đổi này nhiều khả năng sẽ châm
ngòi cho những bất ổn xã hội tiềm tàngởBrazil, đặc biệt
là tình trạng bất bình đẳng.
n
BêbốithamnhũngcủatậpđoànnhànướclớnnhấtBrazillàđònchítửđốivới
nữTổngthốngRousseff.
Đại án thamnhũnghạ
bệ tổng thốngBrazil
Phóng sự - Chuyên đề
BàRousseffgiữghế
chủtịchhộiđồng
quảntrịPetrobrastừ
năm2003đến2010,
đúngkhoảngthời
gianmàhoạtđộng
hối lộvàgian lận
đấuthầudiễnravới
lượngtiềnkhổng lồ.
Ảnh1:
NữT ngthốngBrazil
DilmaRousseffchínhthứcbị
phếtruấtsaukhiThượngviện
bỏphiếu luậntội.
Ảnh:REUTERS
Ảnh2:
TânT ngthốngMichel
Temertừng làcộngsựthâncận
củabàRousseff.
Ảnh:TÂNHOAXÃ
Ảnh3:
Hàngtriệungườidân
Brazilđãbiểutìnhsaukhiđại
ánthamnhũngPetrobrasbị
phanhphui.Ảnh:GETTY
1
2
3
