16
THỨ TƯ
14-9-2016
Quốc tế
Mỗi nămTriềuTiênsảnxuất
7đầuđạnhạt nhân
CHDCNDTriềuTiên có khả năng sản xuất
bảy đầuđạn hạt nhânmỗi năm tại cơ sở hạt nhân
Yongbyon. Trong vòng10nămnữa, TriềuTiên có
thể phát triển tên lửa đạnđạo xuyên lục địamang
đầu đạnhạt nhânbắnđếnMỹ. Ngày13-9 (giờđịa
phương), GSSiegfriedHecker ởĐHStanford (Mỹ)
nhận địnhnhư trên trong bài viết đăng trên trang38
North. Ôngnổi tiếng vì đã đến thămmột cơ sở làm
giàu uraniumởTriềuTiênnăm 2010.
Ông nói về vụ thử hạt nhân lần thứ năm vừa rồi
củaTriềuTiên: “Cần lo ngại về vụ thử này, không
phải vì khả năngTriềuTiênmuốn chứng tỏmà cần
quan sát khuôn khổ tích lũy kho hạt nhân củaTriều
Tiên”. Trong 10 nămTriềuTiên đã thử hạt nhân
năm lần.
Ôngghi nhận: “Với hai vụ thửhạt nhân thành
công trong nămnay, chúng ta cần suy raTriềuTiên
có thể sảnxuất đầuđạn hạt nhân có thể lắp vào tên
lửa tầmngắn và tầm trung. Từkhả năngnày sẽ kéo
theo khả năng triển khai tên lửa đạn đạoxuyên lục
địa 5-10năm nữa”.
GSSiegfriedHecker kêu gọi muốn ngăn chặn
các chương trình hạt nhân và tên lửa đạn đạo của
TriềuTiên thì cần triển khai nỗ lực ngoại giao thay
vì cấm vận.
KHALY
ThổNhĩKỳyêucầuMỹ tạmgiữ
giáosĩ nghi đảochính
Hãng thông tấn
Anadoluđưa tin
ngày 13-9, lần đầu
tiênBộTư pháp
ThổNhĩKỳđã gửi
yêu cầu choMỹ
đề nghị tạm giữ
giáo sĩ ThổNhĩKỳ
FethullahGulen,
75 tuổi
(ảnh)
, sống
lưuvongở bang
Pennsylvania từ
năm1999. Thổ
NhĩKỳ tố cáogiáo
sĩ này đã chỉ đạo và tổ chức vụđảo chínhhụt ngày
15-7.
Trước đây,Ankara đã nhiều lầnyêu cầu
Washington dẫnđộgiáo sĩ Gulen. Hồi tháng7, Bộ
Tưpháp đã gửi bốn hồ sơ choBộNgoại giao, Bộ
Nội vụvàBộTưpháp củaMỹ để yêu cầudẫn độ
giáo sĩGulen. Cuối tháng8, trong chuyến côngdu
đếnThổNhĩKỳ củaPhóTổng thốngMỹ JoeBiden,
Tổng thốngRecepTayyipErdoganđã yêu cầuMỹ ít
ra cũng giữgiáo sĩ Gulen.
PhóTổng thống Joe Biden đáp lời ông “hiểu rõ
tình cảmmãnh liệt” của chính phủ và nhân dân
ThổNhĩ Kỳ về giáo sĩ Gulen, tuy nhiênThổNhĩ
Kỳ cần phải cung cấp thêm bằng chứng nếumuốn
Mỹ chấp thuận dẫn độ. Ông tuyên bố vẫn không
có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy giáo sĩ Gulen
dính líu đến đảo chính.
TNL
Thỏa thuậnngừngbắn
Syrianóigì?
Nếuthỏathuậnngừngbắnđượctôntrọngtrongmộttuần,MỹvàNgasẽ
thànhlậpmộttrungtâmphốihợpđểcùngkhôngkíchIS.
DẠTHẢO
19
giờ ngày 12-9 (giờ
địa phương), thỏa
thuận ngừng bắn
giữa chính quyền Syria và
quân nổi dậy Syria bắt đầu
có hiệu lực.
ĐặcpháiviêncủaAFPghi
nhận tạikhuvựcdoquânđội
SyriakiểmsoátởAleppo,một
trongnhữngđiểmnóngxung
đột, tiếngsúngcuốicùngbắn
đi từkhuvựcdoquânnổidậy
Syriakiểmsoátxảy ra lúc18
giờ 55ngày 12-9.
Trongkhuvựcdoquânnổi
dậy kiểm soát, từ 17 giờ đã
không còn nghe tiếng súng.
Báo
Le Monde
ghi nhận
tình hình yên tĩnh trênmọi
mặt trận, đặcbiệt tại cáckhu
vựcDamascus,Aleppo, Idlib.
Thỏa thuận ngừng bắn
chỉ liên quan đến quân đội
chínhphủSyriavàquânnổi
dậySyria.
Thỏa thuận loại trừ hai
tổ chức khủng bố gồmNhà
nước Hồi giáo (IS) tự xưng
vàJabhatFatahal-Sham (tên
cũ làMặt trậnAl Nusra, chi
nhánhAlQaeda ởSyria).
Thỏa thuận cũng không
liênquanđếncáckhuvựcdo
hai tổchứcnàychiếmđóng.
Theo báo
Le Point
, thỏa
thuận ngừng bắn có những
điểm cần lưuý như sau:
•
Ngừngbắnbanđầu trong
48 tiếng từ19giờngày12-9
(giờđịaphương).Nếungừng
bắnđược tôn trọng, thờigian
ngừngbắnsẽ tiếp tụckéodài
48 tiếng.
•
Hai bên ngừng mọi tấn
công, kể cả không kích và
tránhmọi mưu toan lấn đất
gây thiệt hại chobên kia.
•
Chính phủ Syria phải
ngừngkhôngkích trong các
khuvựccópheđối lậpvàcác
khu vực đã nhất trí (không
rõ khu vực nào). Tại nhiều
vùng, quân nổi dậy Syria
đã liên minh với khủng bố
Jabhat Fatah al-Sham.
•
Từngày12-9,NgavàMỹ
sẽchiasẻthôngtinđểxácđịnh
lãnh thổnàodo JabhatFatah
al-Shamkiểmsoátvà lãnh thổ
nàodocácphenhómnổidậy
Syria kiểm soát.
•
Mở hành lang nhân đạo
không bị cản trở và lâu dài
đến các khu vực bị bao vây
hoặc khó tiếp cận, trong đó
cóAleppo.
•
Phi quân sự hóa tuyến
đường Castello ở phía bắc
Aleppo để vận chuyển hàng
cứu trợnhân đạo.
•
Nếuviệcngừngbắnđược
tôn trọng trongmột tuần,Mỹ
vàNgasẽ thành lậpmột trung
tâm phối hợp để tiến hành
cácphivụkhôngkíchchung
đối với IS và Jabhat Fatah
al-Sham.
•
Các phi vụ phối hợp sẽ
domáy bay củaMỹ vàNga
thực hiệnởmột sốkhuvực.
Không quân của quân đội
Syria sẽ hoạt độngởmột số
khu vực khác.
•
Các phi vụ phối hợp chỉ
được thựchiệnkhi cácnhóm
thuộcquânnổidậyhợppháp
tách ra khỏi bọn khủng bố.
.
Mỹ vàNga sẽ phụ trách
đánhgiá cácvi phạmngừng
bắn của quân nổi dậy.■
ThỏathuậnngừngbắnởSyriadoNgoại trưởngMỹJohnKerryvàngườiđồngcấpNgaSergeiLavrov
tuyênbốngày9-9.BiếmhọacủaBRIANADCOCK(báo
The Independent
)
Ứngcửviên tổng thốngcủađảngDânchủHillaryClinton
(68 tuổi) sẽnối lại chiếndịch tranhcử tronghaingàynữa.Dobị
viêmphổi, bàđãphải vềsớm trongkhidự lễ tưởngniệmcácnạn
nhânvụ tấncôngngày11-9-2001ởNewYork, sauđóbàphải
hủybỏcácchuyếnđi vậnđộng tranhcửởCalifornia (ngày12và
13-9) vàNevada (ngày14-9).
HiệnthờibàHillaryClintonnghỉngơitạitưgiaởChappaquagần
NewYork.Tối12-9,bàtraođổivớiđàitruyềnhìnhCNN:“Tôikhỏehơn
rồi”.CNNnhậnđịnhhiệnthờibàClintonđangđứngđầukếtquảthăm
dòvàbàmongmuốnchứngtỏvớingườidânMỹbàvẫnđủsức lựchạ
đốithủDonaldTrumpđểđảmtráchcôngviệctổngthống.
Êkípvậnđộng tranhcửcủabàđang tìmcáchgỡgạc lại
nhữnggìđãmất cuối tuần trướckhi xảy rahai sựcốảnhhưởng
ítnhiềuđếnuy tíncủabà. Sựcốđầu tiênxảy ravào tối 9-9. Trong
diễnvăn tranhcử, bàHillaryđánhgiáphânnửacử tri củađối
thủDonaldTrump là “đáng thươnghại”vìhọ thuộc thànhphần
“phânbiệt chủng tộc, phânbiệtgiới tính, cămghétngườiđồng
giới, bàingoại, bàiHồigiáo”.
Lập tứcđảngCộnghòavànhữngngườiủnghộ
DonaldTrumpchộp lấycâuphátbiểusơsuấtấy
để lênánbà.Ngày12-9,DonaldTrumpphátbiểu
tạiBaltimore: “BàHillaryClintonsốngkíncổng
cao tườngcóvệsĩbảovệnênchếgiễu, khinh
miệtnhữngngườidânMỹ laođộngcật lựcvàchỉ
mongđượchưởngmộtphầnnhỏanninhmàcác
nhàchính trịđượchưởng”.
Sựcố thứhai làsựkiệnbàbị viêmphổi. Trao
đổi vớiCNN, bàchobiếtkhôngngấtxỉumàchỉ
chóngmặtvàmất thăngbằng trongmộtphút, sauđókhibà
vàoxe thìđãkhỏe ra
(ảnh)
.
Mộtnhânchứngquayphimtừsau lưngbàđãthấybàmấtthăng
bằng,chânnhưkhụyxuốngvàphảicóhaivệsĩdìu lênxe.Vài tiếng
saubàxuấthiệntrướccôngchúngvớinụcười trênmôi.Nhiềugiờ
sauêkípcủabàmới thôngbáobácsĩchẩnđoánbàbịviêmphổi từ
ngày8-9.Chínhvì thôngbáotrễnàymàdư luận
chorằngbàmuốnchegiấutìnhhìnhsứckhỏe.
Đểchứng tỏmìnhkhôngphảinhưđối thủ,
ôngDonaldTrump (70 tuổi)đã thôngbáo trong
tuầnnàysẽcôngbốphiếukhámsứckhỏemới.
ÊkípcủabàClintonbènphảnpháo, thôngbáo
trong tuầnnàycũngsẽcôngbốhồsơsứckhỏe
mới cho thấybàClintonchỉbị viêmphổi.Mục
đíchnhằmngănchặnnhữngkẻsửdụng “học
thuyếtâmmưu” từđảngCộnghòa.
ĐảngDânchủcũngđãnhảyvàogiúpbà
HillaryClinton.Ngày13-9, Tổng thốngObamađã thamdựmột
cuộc tậphợpủnghộbàClintonởPhiladelphia.Ngườiphátngôn
NhàTrắng JoshEarnest thôngbáoôngObamasẽkêugọinhững
cử tridaođộng, đặcbiệt làcử tri trẻ, bỏphiếuchođảngDân
chủ.ÔngchồngBillClintonsẽ thaychovợ trongmột sựkiệnvào
ngày14-9ởLasVegas.
KHALY
TổngthốngObama“giảicứu”bàHillaryClinton
•Quânđội Syria
gồm khoảng 300.000quân chínhquy
và 200.000quân yểm trợ thuộc các lực lượngnhưCác Lực
lượngbảovệquốcgia,HezbollahcủaLebanon (5.000-8.000
quân), các tay súng của Iran, Iraq, Afghanistan. Hậu thuẫn
choquânđội Syria làNga.
• Quânnổi dậy
Syria
gồm nhiều nhóm khác nhau với
quân sốchưa rõ. Năm2013, Ngoại trưởng JohnKerryđánh
giá70.000-100.000quân.Liênquân lớnnhất làJaishalFatah
(ĐạoquânChinhphục), trongđócómộtsốnhómkhủngbố.
QuânnổidậyônhòađượcphươngTâyhậuthuẫnvàquânnổi
dậyHồigiáođượcThổNhĩKỳ,SaudiArabia,Qatarhậuthuẫn.
•Bọnkhủngbố:
Đứngđầu là ISvà
Jabhat Fatahal-Sham
(trước thuộcchinhánhAlQaedaởSyria). ISđangkiểmsoát
1/3 lãnh thổSyria, nhất làởmiềnĐông.
• Lực lượngngười Kurd
(chủ yếuđánh IS) khôngđược
nêu trong thỏa thuậnngừngbắn. Liênquânngười Kurd-Ả
RậpđượcphươngTâyủnghộgồmCác Lực lượngdân chủ
Syria (FDS)vàCácĐơnvịbảovệnhândânngườiKurd (YGP)
tuyênbố sẽ thựchiện thỏa thuận.
ThỏathuậnMỹ-Ngavềngừng
bắnởSyriacóthể làcơhộicuối
cùng để cứu lấy Syria… Sau
một thời gianngừngbạo lực,
chúng ta sẽ tạođiềukiện cho
thời kỳquáđộ chính trị, cách
duy nhất để chấm dứt hoàn
toànchiến sựSyria.
Ngoại trưởngMỹ
JOHNKERRY
Tiêu điểm
Phân tích và Bình luận
