14
THỨBA
8-11-2016
Phóng sự - Chuyên đề
Đi tìmnguyênnhângâyung thư
Nóivềnguyênnhângâyracănbệnh
ungthư,ôngLưuMinhDân
(ảnh)
,Phó
Chủ tịchUBNDxãĐịnhLiên, chobiết
có thểdonhiềunguyênnhân, chẳng
hạndongườidânsửdụng thuốcbảo
vệthựcvật,doanhnghiệpxảchấtthải
nhưngđây khôngphải nguyênnhân
chính. Cũngcó thể làdonguồnnước
vì cáchđâyvài nămSởTN&MT tỉnhThanhHóa cũngđã lấy
mẫunướcởĐịnhLiênđưađi xétnghiệm. Kếtquảcho thấy
có6/8mẫunướcnhiễmasen (thạchtín)vượttiêuchuẩncho
phép từ1,2đến4,4 lần, hầuhết tập trungở làngBáiThủy.
SởTN&MT đã kết luận nguồn nước ởĐịnh Liên nhiễm
asenquá tiêuchuẩnchophépgấpnhiều lần.Đồng thời Sở
TN&MT cũngđã cóvănbảnhướngdẫn cáchxử lý tạm thời
như xâydựngbể lọc, thựchiện tốt công tác vệ sinhnguồn
nước, vệ sinhmôi trường. Trong khi chờđợi nhàmáynước
xâydựng,ngườidânđãxâydựngbểđựngnướcmưađểsinh
hoạt nhưng con sốbị nhiễmung thưnăm sau tiếp tục cao
hơn sovới năm trước.
ĐẶNGTRUNG
Đ
ầu tháng10-2016, chúng tôi trở lại vùngYênĐịnh,
Thanh Hóa. Những người tôi gặp cách đây bốn
năm trước hầu hết đã mất. Nhiều gia đình chỉ vì
sợ căn bệnh ung thư quái ác đã rời làng để tránh “thảm
họa” ung thư. Nơi này có cả trẻ em, học sinh tuổi 18 đôi
mươi mắc bệnh.
Những ngôi làng Bái Thủy, Duyên Thượng, Vực Phác
giờ đây càng trở nên ám ảnh, hoang vắng, xơ xác. Cơn ác
mộng triềnmiên kéo dài v n chưa dừng lại khi số người
mắc và chết vì ung thư gia tăng saumỗi tháng, mỗi năm.
Trạm trưởng y tế cũng chết vì ung thư
Tôi tìm gặp trưởng trạm y tế xãĐịnhLiên, ôngLêVăn
Ngợi, người từngd n tôi đi thực tếcáchđâybốnnăm trước.
Nhiều người dân cho biết ông Ngợi đã qua đời cách đây
vài tháng vì ung thư dạ dày. Tôi thật sự sốc vì không nghĩ
một người làm trongngànhy tế lạimangcănbệnhung thư
nhiều năm không biết, chỉ đến khi về hưu đi khám bệnh
mới phát hiện, rồi qua đời.
Nhớ lần ông Ngợi tâm sự: “Gặp những bệnh nhân K
phải đối mặt giữa sự sống và cái chết mới cảm thấy được
sống là hạnh phúc. Và chỉ những phận người mang trong
mình “án tử hình” thì mới cảm thấy tột cùng của nỗi đau.
Tôi luônđộngviênhọ - nhữngngườimắc ung thư là sống
mạnhmẽ hơn, đốimặt và chấpnhậnvới bi kịchđóđể kéo
dài sự sống thêm được ngày nào hay ngày đó”.
ChịNguyễnThịThuPhương, cánbộchính sáchxãĐịnh
Liên, cho biết: “Ngày ôngNgợi còn làmở trung tâm y tế,
ông ước một lần vào Sài Gòn để thăm con cháu, người
thân. Cách đây 5-7 năm, trước khi phát hiện nhiều người
bị bệnh ung thư thì lần lượt người thân của ông bỏ đi. Họ
ra đi có thểmột phầnvì cuộcmưu sinhnhưngphần lớn sợ
phải ăn, sống với nguồn nước được cho là nguyên nhân
d nđếncănbệnhung thư.ÔngNgợi vàoSàiGònkhámvà
phát hiệnbị ung thưdạdàygiai đoạncuối nênbắtmáybay
về luônvì ông sợ chết ởSàiGòn rồi tội cháu con lo lắng”.
Có lần ôngNgợi chia sẻ: “Nhiều người sau khi lập gia
đình xong đã quyết định vàoNam lập nghiệp. Nhiều đứa
nói muốn ở quê lắm nhưng không thể được. Đời bố mẹ,
ông bà đã gánh chịu ung thư, giờ đến lượt con cái chúng
nó sinh ra nữa thì biết tính sao. Nghe các cháu nói mà tôi
ứa nướcmắt. Có làng, cónhàmà nhiềungười v nphải bỏ
quêmà đi”.
Sợmình chết, ai nuôi con
Khônggiốngnhưnhữnggiađìnhkhágiả, chạyvạykhắp
nơi để tìm thầy chữa bệnh, kể từ ngàymang trongmình
căn bệnh ung thư hai năm trước, từng ngày trôi qua chị
PhạmThị Chỉnh (SN1969) ở làngVựcPhác v n cặm cụi
ngoài đồng đi bắt cua, ốc nuôi hai con nhỏ ăn học. Hằng
đêmchồngchị, ôngVũVănQuyền, đi kéo lưới bắt cá, cua
ở cácmương, rạch thủy lợi.Đêmnàohên cũngkiếmđược
dăm bảy chục ngàn đồng nhưng có hôm cũng chỉ được
hai, ba chụcngàn trang trải cuộc sốngngoài ba sào ruộng.
Gạt giọt nướcmắt lăndài trêngòmá khốc nám saubao
nhiêu năm trời gắn bó với đồng ruộng, chị Chỉnh tâm sự:
“Đêm nào cũng vậy, nhìn hai con, đứa học lớp 6, đứa lớp
1ngủngon là lúc cảm thấy lo sợnhất, lo sợvì chúng thiếu
đi tình yêu thương của người mẹ, lo sợ chồng đã gần 60
tuổi có đủ sức cáng đáng nuôi hai đứa con ăn học trưởng
thành. Nhiều lúc tôi cứ động viên chồng khi tôi chết đi
thì ông nhớ đi lấy vợ để con có chỗ nương nhờ nhưng
ông ấy cứ phẩy tay gạt đi.
Hôm rồi tôimới đi khám lại người tanói tôi chẳng sống
được bao lâu nữa nhưng cứ nghĩ đến cảnh con còn nhỏ
nên mình cứ phải làm, phải cố gắng vì các con.. Có lúc
nghĩ dại, chồng mình đi làm cả đêm rồi ra chợ bán cá,
bán cua 9-10 giờ sángmới về, đến nhà thì vợ đãmất mà
chẳng nói được câu nào trước khi lìa xa”. Chị Chỉnh như
đang cố kìm nén nướcmắt, rồi chị bảo: “Sức khỏemình
còn được ngày nào thì lo sống tốt ngày đó. Cứ lo nghĩ
cũng chẳng ích gì!”.
Bệnhnhânung thưgia tăng chóngmặt
Nói vềviệcgia tăng sốbệnhnhânphát hiệnung thư, chị
NguyễnThịThuPhương, cánbộchính sáchxãĐịnhLiên,
cho hay: “Tương lai số bệnh nhân ung thư chắc chắn sẽ
tăngnhiềunữa, cóngàyhai trườnghợpđếnxinđượchưởng
trợ cấpBHYT, cũng có đợt hai tháng 5-7 trường hợp. Đa
sốnhữnggia đìnhđếnxinhưởng trợ cấpđềunghèo, cuộc
sống khốn khó nhưng có trường hợp phát hiện ung thư
cán bộ xã đến động viên làm bảo hiểm nhưng ngườimắc
bệnhkhông làmvì cho rằng sốngđược vài thángnữa nên
xuôi tay. Có lầnmanghồ sơ củabệnhnhân lênhuyện làm
chế độ, cán bộ huyện hỏi sao vừamới làm cách đâymột
thánggiờ lại làm tiếp, saonhiềungườimắc bệnhung thư
như thế. Biết làm sao được, có ai muốn người dânmình
bị ung thư đâu!”.
ChịPhương tính toán từđầu
năm2016đếnnaycókhoảng
15 trườnghợpđếnxã làmhồ
sơ xin được hưởng trợ cấp
BHYT, còn những trường
hợpkhôngđếnxã thì không
nắm được con số, có thể sẽ
nhiều hơn. “Ví dụ như hôm
qua vừa cómột trường hợp
đến xin làm hồ sơ thì hôm
nay lại có thêmmột trường hợp nữa. Người dân không
lo, không hoangmangmới lạ. Bản thân tôi là người trực
tiếp làmchính sáchchohọcũngcảm thấy sợhãi.Điềucần
nhất làNhànước có câu trả lời sớmxácđịnhngaynguyên
nhând nđến cănbệnhung thưđểngười dânphòng tránh.
“Đau lòng nhất, gần đây bệnh ung thư đã xuất hiện ở
lứa tuổi 15-20, đó là trường hợp của emN.T. Bình, đang
làhọc sinh lớp9, TrườngTHCSĐịnhLiênphát hiệnmắc
ung thư vòm họng, buộc phải nghỉ học khi vừa bước vào
năm học mới. Cá biệt là trường hợp của em Trần L.T.
Thủy (SN 1998) đã phải nghỉ học vì phát hiện ung thư
tử cung. Ung thư đã cướp đi của các em quyền được đến
trường...” - chị Phương nấc nghẹn.
TheoôngHoàngVănLương,TrưởngTrạmY tếxãĐịnh
Liên, trong khoảng thời gian 10 năm (2005-2015), tổng
số người chết trên địa bàn xã Định Liên là 475 người.
Trong đó chết do bệnh ung thư các loại là 137 người,
chiếm tỉ lệ 28%; 89 người nam giới, tương đương 65%;
nữ 48 người, chiếm tỉ lệ 35%. Độ tuổi mắc bệnh ung thư
thấpnhất là sáu tuổi.Hiện còn16người đangđiều trị ung
thư, tuy nhiên con số này chưa chính xác vì còn nhiều
gia đình có người mắc bệnh nhưng giấu người thân hoặc
không thông qua trạm y tế và ban chính sách của xã nên
không thống kê được.■
VùngđấtĐịnhLiêntừnăm2005đếnnaycóđến137ngườichếtvìungthư,
16trườnghợpđangđiềutrịbệnhungthư.
BàPhạmThịChỉnhmangtrongmìnhcănbệnhungthưquáiác,
chỉhyvọngđượcsốngthêmđểchămsócchồngcon.
Ảnh:Đ.TRUNG
Nhữngcơnácmộngtriềnmiênkéodàiđãkhiếnphậnngườiởvùngđất“chết”
trởnênmongmanhkhisốngườibịmắccănbệnhungthưvẫngiatăngchóngmặt.
Ámảnhung thư -Bài 1
Phậnngườiởvùng
đất“chết”
Tôi luônđộngviênhọ-
nhữngngườimắcungthư
làsốngmạnhmẽhơn,đối
mặtvàchấpnhậnvớibi
kịchđóđểkéodàisựsống
thêmđượcngàynàohay
ngàyđó.
LTS:
Năm2012,một cuộcđiều tra
doLiênđoànQuyhoạchvàđiều tra
tàinguyênnước thuộcBộTN&MT
thựchiệnđãđiều tra37 làng trảidài
trênkhắpcác tỉnh, thành từBắcvô
Nam.Kếtquảcôngbốcó10 làngđược
cho là“làngung thư”donguồnnước
vàkhônggiansốngbịônhiễm trầm
trọng.Trong tháng10 ,PVbáo
PhápLuậtTP.HCM
đã trở lại
nhữngngôi làng từngbịámảnhbởi
bóngmaung thưnày.
