14
THỨNĂM
17-11-2016
Phóng sự - Chuyên đề
Mãi im lặng, đảngCộnghòacó
kiểmsoát nổi Trump?
Nhiềuýkiếncho rằngôngDonaldTrumpsẽkhông thể tự
tung tự tácmột khi trở thành tổng thốngMỹ. Ông sẽ chịu
sự kiểm soát của các yếu tố khác tronghệ thống chính trị
Mỹ, cũngnhưbị ràngbuộcbởi đảngCộnghòamàôngđại
diện.Thếnhưng trướcquyếtđịnhnhân sựđầy tranhcãi lần
này củaôngTrump, phíađảngCộnghòahiện vẫn im lặng
làm lơ, theo tờ
NewYorkTimes
.
Trả lời phỏngvấncủakênh truyềnhìnhMSNBC, Chủ tịch
Hạ việnPaul Ryan, thành viênđảngCộnghòa, lờđi không
nhậnđịnhvềôngSteveBannon.Ôngnói rằngvìôngkhông
biếtgì vềBannonnênkhôngcóýkiếngì phảnđối. Lindsey
Graham, thượngnghị sĩ bangBắcCarolina, cũngđưa ra lời
biệnbạch tương tự khi trả lời tờ
TheGuardian
: “Tôi không
muốn cáo buộcmột người tôi chưa từng gặp là bài xích
ngườiDoTháihayphânbiệtchủng tộc”.Còn thượngnghị sĩ
FloridaMarcoRubiothìnói rằngông“khôngcóphảnứnggì”
đối với lựa chọn củaôngTrump, khẳngđịnhvị tổng thống
tâncử“cóquyềnchọncốvấncủa riêngông”.
Chia sẻ với kênh truyền hình CBS vào tuần trước, ông
DonaldTrump chobiết ôngưu tiên chọn lựanhữngngười
đãủnghộôngchứkhônghẳn lànhữngngườidàydạnkinh
nghiệmchính sáchchocácvị trí trongnội cácmới.
ANMIÊN
T
rưởngcốvấnchiến lượcSteveBannonvừađượcTổng
thống đắc cử Donald Trump bổ nhiệm là một người
bị chỉ trích là có tư tưởng cực hữu, tôn sùng da trắng
và phảnđối nữquyền.Nhiều chính trị gia, thànhphầnbảo
thủvà cả thànhphần cấp tiếnđềubày tỏ longại trướcviệc
ông Steve Bannon được bổ nhiệmmột trong hai chức vụ
quan trọng nhất NhàTrắng.
Người theophong trào cực hữu
ÔngSteveBannon sinhnăm1959, ởbangVirginia, từng
phục vụ trong lực lượng hải quânMỹ, là cựu giám đốc
ngân hàng đầu tưGoldman Sachs vàmột nhà làm phim.
Trướckhi trở thànhgiámđốcđiềuhànhchiếndịch tranh
cửcủaôngTrumphồi tháng8, ông làchủ tịchcủa tậpđoàn
truyền thông
Breitbart News
. TheohãngCNN, tờbáonày
có mối quan hệ chặt chẽ với phong trào “cánh hữu thay
thế” (alt-right), có tư tưởng tôn sùng da trắng, bài xích
ngườiDoThái, phânbiệt chủng tộcvàkỳ thị nữquyền.Hồi
tháng7-2016, chínhôngBannoncũng thừanhận
Breitbart
có quan điểm nền tảng của phong trào này.
Tờ
Breitbart News
, dưới sự điều hành của ôngBannon,
thườngxuyêncónhữngbài báomangquanđiểmphânbiệt
chủng tộc, theoCNN.Trongmột bài viết hồi tháng5-2016,
tờ báo này mô tả chuyên gia bảo thủ Bill Kristol, người
thường xuyên chỉ trích ông Trump, là “tênDo Thái phản
bội”.Tờbáonàycũng thườngxuyênđưa tin rất dàyđặcvề
các vụ án có người da đen tham gia. Năm ngoái, khi một
phóng viên vàmột quay phim tại Virginia bị đồng nghiệp
da đen bắn chết,
Breitbart News
đã mô tả sự việc là một
cuộc“thanh trừng sắc tộc”.Theo
TheGuardian
, trongmột
bài viết khác của
Breibart,
tờ báo này đã gọi nghị sĩ Dân
chủ Gabby Giffords, người bị bắn vào đầu trong một vụ
thảm sát cách đây năm năm, là “lá chắn sống của phong
trào kiểm soát súng”.
Nữquyềncũng làvấnđềmà tờbáo“cánhhữu”này tíchcực
chỉ trích, theo báo
Independent
. Tờ
Breitbart News
thường
xuyên có những bài viết lên án phong trào nữ quyền. Tổng
thốngMỹBarackObama cũng làđối tượng chỉ trích “quen
thuộc”của tờbáonày.Trongvụnhiều trẻemphải thiệtmạng
trong cuộc xả súng hàng loạt tại các trường học ởMỹ, tờ
báo này đã cáo buộcTổng thốngObama là có những “giọt
nướcmắt phát xít giả tạo”. Tờnày cũng quyết không từ bỏ
thuyết âmmưu cho rằng ôngObama là người Hồi giáo, có
giấykhai sinhgiảmạoquốc tịchMỹvà được sinh ra ởbên
ngoài nướcMỹ.
Suốt cuộc tranhcửcủaôngTrump, tờbáođã tíchcựcđưa
thông tinủnghộông.HãngCNNdẫn số liệucủaComScore
cho thấy
BreitbartNews
cóhơn17 triệuđộcgiảmỗi tháng
vớihàng loạtbàiviếtủnghộôngTrumpcũngnhưcôngkích
cácđối thủ.Theo
TheGuardian
, ôngBannon từngkhuyến
khíchôngTrump chỉ tríchbàClinton là “một phần của âm
mưu toàn cầu do nhóm tinh hoa về chính trị, tài chính và
truyền thông xây dựng nên”. Thông điệp này được nhiều
người cho làngầmchỉ tríchngườiDoThái, vốncó sứcảnh
hưởng rất lớn tronggiới truyền thôngvà các hoạt động tại
phốWall. Tờ
Los Angeles Times
dẫn lời ông Thomas J.
Main, giáo sư tạiTrườngĐHBaruch,NewYork, cho rằng
phong trào “cánh hữu thay thế” mà
Breitbart News
theo
đuổi dưới sựđiềuhànhcủaôngBannon thựcchất là: “Ủng
hộviệc trụcxuất hàng loạt người nhập cư, phảnđối phong
trào nữ quyền, sự đa dạng văn hóa, quyền đồng tính, toàn
cầu hóa, kiểm soát súng và dân quyền”.
Chức vụgây tranh cãi
Hôm13-11, ôngTrumpbổnhiệmôngSteveBannon làm
trưởngcốvấnchiến lược,bêncạnhchứcvụchánhvănphòng
Nhà Trắng của ông Reince Priebus, cựu Chủ tịch Ủy ban
Quốc gia đảng Cộng hòa. Đây là hai chức vụ quan trọng
trongnội cáccủachínhquyềnmới.Tuynhiên, truyền thông
Mỹđưa tinquyết địnhnàyđãkhiếnnhiềungười ngạcnhiên
vàphẫnnộ.Theo
TheGuardian
, nhiềuchính trị gia, cảphía
bảo thủ lẫn cấp tiếnđềubày tỏ longại ôngTrumpđang“dự
địnhđưachủnghĩaphânbiệt chủng tộcvàbài xíchDoThái
tiến thẳngvàoNhàTrắng”.
“BannonởNhàTrắng làmột sai lầm lớn” - tờ
Politico
dẫn
lời thượngnghị sĩ PatrickLeahy của bangVermont khẳng
định. “Thayvì đưađất nướcđoànkết lại, họ lại đangdung
túng cho sự bất khoan dung và lòng thù hận” - ôngLeahy
nói.Nhiềuhội đoàn, cácnhóm sắc tộcvà tôngiáo thiểu số
cũngđồng loạt kêugọi tân tổng thốnghủybỏquyết địnhbổ
nhiệm trên.Nhữngnhómnàycho rằngôngBannon, người
đi đầu trong việc thay đổi trang tin
Breitbart News
thành
một diễn đàn “cánh hữu thay thế”, với tư tưởng phân biệt
chủng tộc nặng nề, không thể đảm trách vị trí quan trọng
trong chính phủmới.
Việc bổ nhiệm ông Steve Bannon vào vị trí trưởng cố
vấn chiến lược cũngđãkhiến cho các thànhviên củađảng
Dânchủphải lo lắng.TheoCNN, cácchính trị giađềucho
rằng ông Bannon sẽ khiến cho tư tưởng phân biệt chủng
tộc bị đẩy lên cấp cao nhất dưới chính quyềnTổng thống
Donald Trump. Hàng loạt
chính khách nổi tiếng uy tín
của phe Dân chủ như ông
Bernie Sanders, ông Ron
Wyden,ôngJeffMerkleyđều
bày tỏquanngại tư tưởngcực
hữu thay thếcủaôngBannon
có thể ảnh hưởng đến quyết
sáchđiềuhànhđất nước của
ôngTrump.
Một số nhân vật bảo thủ
và nghị sĩ Cộng hòa phản đối ôngTrump đã bày tỏ sự thất
vọng. Ông JohnWeaver, một cố vấn của đảng Cộng hòa,
đã viết trênmạng xã hội rằng: “Tư tưởng phân biệt chủng
tộc, cánhhữu cực đoan, chủnghĩa phát xít đangđứng cách
PhòngBầudụcchỉvàibướcchân.Hãycảnhgiác,nướcMỹ”.
Nhiều chính trị gia cũngđãđưa radựđoánvề tương lai của
nướcMỹ nếu như ôngBannon trở thành cố vấn chiến lược
của chính quyềnmới. Tờ
Politico
hôm 14-11 dẫn lời ông
PeteWehner,một quan chức kỳ cựu củaNhàTrắng từ thời
Tổng thốngGeorgeW.Bush, nhậnxét phong trào“Cựchữu
thay thế từng làmột tư tưởng chỉ nằmbên lề của nền chính
trịMỹvànaynóđã trở thànhdòng chính.Nhómđó rất xấu
vàkhôngnênđượcbướcvàoNhàTrắng”. “Bannonsẽmang
nó đến rất gần trung tâm quyền lực của Nhà Trắng” - ông
Wehner nói.
ÔngCoryBooker, thượngnghị sĩbangNewJersey, thìcho
rằngnhiệmkỳ tổng thống sẽ trở thành “thảmhọa” nếunhư
ông Trump vận hành chính phủ liên bang giống như cách
từng vận hành chiến dịch tranh cử của mình. “Bannon sẽ
khôngxâydựngmột cây cầunối các chia rẽ, ngược lại ông
ta sẽ đốt cháy nó. Ông ấy không thích hợp để làm cố vấn
chiến lược cho tổng thống.DonaldTrumpnên rút lại quyết
định này và bổ nhiệmmột người khác vì chính lợi ích của
người dânMỹ” - ôngBooker cảnhbáo.■
ÔngSteveBannon, trưởngcốvấn
chiến lượccủaôngDonaldTrump,
bướcrakhỏi thangmáytạicaoốc
TrumpTower.Ảnh:GETTY
ÔngSteveBannonthamgiahọp
vớiôngDonaldTrump, lênkếhoạch
chonhiệmkỳmới.
Ảnh:THENEWYORKTIMES
LựachọnnhânsựchoNhàTrắngmớiđâycủaôngDonaldTrumpđãgâyra
nhiềutranhcãigaygắt.
CốvấncủaôngTrump
gâysónggió
“Tưtưởngphânbiệt
chủngtộc,cánhhữucực
đoan,chủnghĩaphátxít
đangđứngcáchPhòng
Bầudụcchỉvàibướcchân.
Hãycảnhgiác,nướcMỹ.”
ÔngJOHNWEAVER
