CHỦNHẬT 16-4-2017
7
PHÓNGSỰ - NHÂNVẬT
Những lôđấtdọc theođườngmới
mởởTrungQuốcđượcxâycao tầng,
cáckhudâncưcũbên trongchờ
ngàyđượcgiải tỏa tiếp.
PHẠMTRƯỜNGGIANG
N
ếunhìnqua tấmảnh
trênđây, tôi so sánh
hai con đườngmới
mở mà tôi đã đến,
một ở Trung Quốc
(TQ) và một ở Việt Nam (VN).
Có lẽ bạn đọc sẽ dễ dàng nhận ra
ảnhở đâu.Vấn đề là tại sao cùng
mởmột con đường trong TPmà
một nơi thì nhàcaocửa rộng, kiến
trúcđẹpđẽ, sang trọng, tiện íchđầy
đủ, đạt các yêu cầu về tiêu chuẩn
mỹ quan, môi trường, xanh sạch
đẹp, cònmột nơimởđườngxong
thì nhà cửa lè tè thấpbé, nhỏhẹp,
phảnmỹ quan, nền thấp nền cao,
trônghếtsức tủnmủnvàphảncảm?
Cổ racổ, hiệnđại ra
hiệnđại
Có thểngười tasẽnói:Cácnước
khácngười tagiàuhơn, nhiều tiền
hơn,họcó truyền thốngxâycaoốc
hơn, phương pháp quy hoạch của
họ khác hơn, có điều kiện hơn, ta
khôngsosánhđược…Tôikhôngso
sánhvớicácnướcphươngTây,cũng
không so sánhvới các nước trong
khu vực như Thái Lan, Malaysia
haySingapore…Tôi chỉmuốn so
sánhvớimộtnướccó rấtnhiềuyếu
tốgầngiốngvớiVNnhất làTQ,để
xem thửvấnđềcóphải nằmởchỗ
có tiềnhaykhôngcó tiềnhaynằm
ởnhữngsựkhácbiệtvềchínhsách.
Cách đâymấy năm tôi đi công
tác rồiở lại lang thangdu lịchvùng
GiangNamcủaTQ, nhờviệc lang
thang tựđimà tôi khámphá ra rất
nhiều điều thú vị mà nếu du lịch
theo tour không chắc có được.
Khi đếnHàng Châu, một trong
những thắngcảnhnổi tiếng,họchia
ra khu vực quanhTâyHồ vàmột
bên sông TiềnĐường là khu vực
cổ cần bảo tồn tuyệt đối, nhà cửa
xây lại bắt buộcphải theokhuynh
hướng giả cổ để hòa hợp, còn các
khu dân cư ít giá trị lịch sử khác
có thểphábỏđểxâynhàcao tầng,
các kiến trúc hiệnđại, rất rõ ràng.
Kháchsạntôiởngoạithànhnhưng
trục đường rất lớn, hai bênđường
làcác tòacaoốcvănphòng, trung
tâm thể thao, showroom, nhàhàng
tiệc cưới, chung cư cao cấp… cực
kỳ to lớnvà tráng lệ, chẳng thuagì
ở nhữngTP lớn nhưThượngHải,
BắcKinh.
Kháchsạnkhôngcónhàhàngăn,
ông quản lý chỉ cho tôi cứ đi theo
trụcđườngvài chụcmét cóđường
hẻmnhỏ rẽvào, trongđó thahồcó
đườngmới ở đồng trống haymở
rộng con đường sẵn có trong khu
dân cư đông đúc, chủ trương của
chính phủ gói gọn trong câu khẩu
hiệu: “Khôngcóbất cứhộgiađình
haycánhânnàođược lợi trênnhững
conđườngmới”.Đểhiện thựchóa
điềunày, họquyđịnhkhimởmột
conđườngmới, saukhi giải tỏa lộ
giớixong,họ tiếp tụcgiải tỏa trắng
hai bên đường 50-100m, sau đó
phân thành từng lô lớn vài ngàn
mét vuông bán đấu giá. Những lô
đất lớnnàyquyhoạchxâycáckhối
nhà lớn, hiệnđại.
NhờvậyngườiTQkhôngsợ thiếu
vốnmở đường nên họ có thểmở
rộng thành phố rất nhanh. Ngay
cả trong trường hợp chưa đủ vốn
hay thời gian đểmở rộng toàn bộ
khuvực thì ít ra những tòa caoốc
khổng lồ hai bên đườngmới mở
đã che chắnhết nhữngdãynhà cũ
xấubên trong, tạomột bộmặt đẹp
trên trụcđườngchính trongmắt cả
người dânvà du khách.
Nếunhữngbiệnphápnàyđượcáp
dụng tạiVN, sẽ không cònnhững
conđườngnềnnhàcao thấpmàchỉ
còn những con đường với những
tòa nhà hiệnđại, đẹpđẽ.
Biếtnhưng vẫn
chậmchạpnghiêncứu
triểnkhai
KhôngphảiởVNkhôngbiếtnhững
bài họckinhnghiệmnhưvậyởcác
nướckhác.Thậm chí từnăm2012,
BộTài chínhđã lậpdự thảo“Đềán
khai thácnguồn lực tài chính từđất
đaivà tàisảnnhànướcphụcvụphát
triểnkinhtế-xãhộinăm2011-2020”,
trongđóđềxuấtviệcbánđấugiácác
lôđấtgiảitỏahaibênđườngmớimở.
Theodự thảo, nếuápdụngphương
thứcnàyngânsáchnhànướcsẽ thu
thêm được hàng trăm ngàn tỉ đồng
thayvìmất trắng chonhữngngười
cónhà tựnhiênđược ramặt tiền thụ
hưởng. Đã năm năm rồi nhưng dự
thảovẫnchỉ là…dự thảo!
Nhưng ngay cả khi dự thảo này
chưađượcnghiêncứuvàápdụng,
tạiĐàNẵngcũngđã từngápdụng
thử phương thức này khi cho bán
đấugiácác lôđấtmớikhimở rộng
TPvà thukết quả rất tốt.
TP.HCMđãápdụng thửởdựán
đường Nguyễn Hữu Thọ, huyện
NhàBè sau khimở lộ giới đường
60mđãgiải tỏa thêm75mmỗibên
được tổng cộng 87,55 ha làm quỹ
đấtdự trữbánđấugiácho tưnhân.
Kếtquả thuđược466 tỉđồng trong
khi kinhphí cho toànbộdựánchỉ
có 429 tỉ đồng, tức ngân sách đã
không tốnđồngnàomà lại còndư
ra mấy chục tỉ đồng bổ sung cho
đền bù và dành chonhà ở xã hội.
Những ví dụ trên cho thấy việc
bánđấugiáđấthaibênđường làgiải
phápđúngđắn, hiệuquảnhất.Nếu
ápdụngsẽgiảiquyếtnhanhchóng
việcmởnhiềuconđường lớn trong
bối cảnhgiao thôngngàycàngách
tắc, tạo ra những con đườngmới
tođẹp chobộmặt các thànhphố.
Không thể chấp nhận bộ mặt
thànhphốngày càngbiếndạngvì
nhữngconđườngmớimởcùngvới
nhữngbihàikịch tạora từđó.Mong
HĐND sớm đặt vấn đề lên thành
phố, thậmchí caohơn làQuốchội,
thúc đẩy Chính phủ nhanh chóng
nghiên cứu thí điểmđể đi đếndứt
điểm vấn đề này, chấm dứt việc
hễmở đường là tạo ra những con
đường“đắtnhấthành tinh”và“xấu
xí nhất hành tinh” như người dân
chua chát đặt cho.
◄
BỘMẶTĐÔ THỊ TRÊNNHỮNG
CONĐƯỜNGMỚI MỞ - BÀI 3
Bàihọc
mởđường
từ
TrungQuốc
Không có bất cứ hộ dân nào được lợi từ
việcmở đường,mà phần lợi đã thuộc về
mọi người khi số tiền bán đấu giá đất giải
tỏa hai bên đường được đưa vào ngân quỹ
chi cho việcmở đường.
Bàitoáncó lờigiải lợi ích
Thựchiện theocách thức trên,Nhànướccũnggiảiquyếtđược
vấnđềkinhphí.Hãy thử làmmộtcon tính, nhưdựáncầuđường
BìnhTriệu2với kinhphíướchơn7.000 tỉđồngcho10,5km.Nếu
chỉ lấy4,5kmxanhất, từngã tưBìnhTriệuđếnngã tưBìnhPhước
trừđi 0,5kmchođườngnhỏhaibênđườngcoinhưcòn lại 4km
cầngiải tỏa. Saukhigiải tỏa lộgiớiđường53mnhưdự tính, tiếp
tụcgiải tỏa thêmmỗibên50mnữa, nhưvậysẽcó400.000m
2
để
giải tỏavà làmquỹđấtbánđấugiá.
Giáđấthiện tại khuvựcnàyởsâuphía trong50m trungbình22
triệuđồng/m
2
, nhưvậynếuđềnbù toànbộ theogiá thị trường là
8.400 tỉđồng.
Giáđấtmặt tiềnđườngkhuvựchiệnnay tầm50 triệuđồng/m
2
,
cứchobánđấugiáchỉ 40 triệu/m
2
thôi, ngânsáchcũng thuđược
16.000 tỉđồng.
Saukhi trừ tiềnđềnbùvàxâyđườngvẫncòndưhơn7.000 tỉ
đồng.Xin lưuý,đâychỉmới tính4,5kmcủadựán thuộcquậnThủ
Đức làchỗxanhất, cógiá rẻnhấtmà thôi, còn lại 6km trụcđường
XôViếtNghệTĩnh,NguyễnXí,UngVănKhiêm thuộcquậnBình
Thạnhcógiágầngấpđôiđoạn trên, tức làcòn thu lợiđược tầm
10.000 tỉđồngnữasauđềnbù.Nếugiải tỏa75-100m, số tiền thu
đượcsẽcòn lớnhơnnữa.
Chỉbằngmộtđộng tácgiải tỏabánđấugiá,Nhànướcđãcókinh
phí xâyđườngvàcódư ítnhất16.000 tỉđồngngânsáchchomột
dựánđắpchiếu17năm.
Từnăm2012,BộTài
chínhđã lậpdựthảo
“Đềánkhai thác
nguồn lựctàichính
từđấtđaivàtàisản
nhànướcphụcvụ
pháttriểnkinhtế-xã
hộinăm2011-2020”,
trongđóđềxuấtviệc
bánđấugiácác lôđất
giải tỏahaibênđường
mớimở.Đãnămnăm
rồinhưngdựthảovẫn
chỉ là…dựthảo!
ĐườngmớimởnàoởTrungQuốc,đườngnàoởViệtNam?
HuỳnhMẫnĐạtđặtbếp rangaysát
cửa, lửa cháy phừng phừng, chảo
mỡ sôi xèoxèo…Khách ănđể xe
ngổnngang, đôngđúc, nhộnnhịp,
cảmột bầu không khí quen thuộc
đã hiện ra trướcmắt tôi. Chỉ cách
vàichụcmétmà làhai thếgiớikhác
nhaumột trờimột vực.
Cảxãhội được lợi khi
mởđường
Chính vì ngạc nhiên với những
điều trông thấy, tôi đã hỏi chuyện
với quản lýkhách sạncùngmột số
người TQ gặp trong suốt chuyến
đi để hình dung được về phương
phápgiảiquyếtmỹquanđô thịkhi
mởđườngởTQ.Theođó,khiphát
triển đô thị, bất kể làmởmột con
quánăn.Tôi rẽ
vàomộthẻmnhỏ
bên hông một
tòa nhà lớn, đi
thêm 50 m và
không tin vào
mắtmìnhnữa,
giống như tôi
khôngphảiđang
ở Hàng Châu
TQmàđangở
mộtconphốnhỏ
củangườiHoaở
vùngChợLớn,
quận5củaSài
Gòn vậy.
Sau những
dãynhàcaoốc
to lớn trênmặt
đường là hàng
loạtdãynhàtrệt
hoặc 1-2 tầng
nhỏhẹp,lụpxụp,
cũkỹkiểuxưa
trênnhữngcon
đườnghẻmnhỏ
chừng 6-7 m,
lởm chởmbẩn
thỉu, họ buôn
bánnhỏ,bàyra
cảvỉahè,hàng
rongđểxeđẩy
dọc theo đó,
các quán ăn y
hệtnhững tiệm
mì trên đường
