CHỦNHẬT 20-8-2017
5
HỒSƠ TƯ LIỆU
Mộtđồng
tiềncổ
đượcchôn
yểm.
PHẠMTRƯỜNGGIANG
N
ăm 2003, TP Biên
Hòa làmđườngBiên
Hùng. Trong quá
trình thi công, khi
san lấp mặt bằng
để mở rộng đường tại một mảnh
vườn, xe ủi đất làm đường phát
hiện một ngôi mộ cổ chìm dưới
mặt đất. Hỏi ông chủ vườn, ông
này chobiết từ trướcgiờgiađình
không có ai được chôn trong khu
vườn.Mộ này hẳn làmộ xưa, vô
thừa nhận.
Ngôimộbí ẩn
Banđầuđơnvị thi côngđịnhsan
ủi ngôi mộ để giải tỏa nhưng ông
chủvườnnói:“Đâychắchẳn làngôi
mộ thiêng,cácanhkhôngnênđộng
tới.Giađình tôi trồngnhiềucâyăn
trái trong vườn, trước đây ăn vào
đềubị bệnh, chỉ khi không ănmới
hếtbệnhnêngiađình từđóbỏ luôn,
khôngđộng tới cây trái trongvườn
nữadùkhôngbiếtnguyênnhân,giờ
tôimới đoán làdo cóngôimộnày
trongvườnmà ra…”.
Đơnvị thicôngchongườiđibáo
với cơ quan văn hóa. Sau đó nhà
khảo cổĐỗĐìnhTruật đượcmời
đến nghiên cứu mộ để đánh giá,
tìm giải pháp. ÔngTruật cho biết
nhữngmảnhvỡcho thấyđây làmột
ngôimộ làmbằnghợpchấtkiêncố
nhưngkhôngcóbiamộ,người trong
mộphải rấtgiàuhoặc làquanchức,
muốnxácđịnhngười trongmộ làai
phảikhaiquậtngôimộ.TỉnhĐồng
Nai đồngýviệckhai quật.
Ngày khai quật, ông Nguyễn
ThiệnĐức,học tròôngTruật,đixe
máy từ sáng sớm ra chợBàQuẹo
mua hoa đến lễ, thắphương trước
khiđoànđến.8giờsáng,ôngTruật
đến. Sau khi khảo sát, đoán định,
ôngTruật phán: “Khảnăng rất cao
mộnàykhôngcóngườivàrấtđộc”.
Sau đó 10 nhân công cùng khai
quật, phải mất tám ngàymới phá
xong lớp hợp chất cứng rắn. Khi
mởquan tài thìbên trongkhôngcó
hài cốt, chỉ cómột bình gốm, bên
trong cómột ít tro, một nhúm tóc
vàmộtđồng tiềnvàng18đúchình
một bàn tayđưahai ngón chĩa lên
trời cùng với ba chữVạn gia bảo.
Saukhinhìnnhữngđồvậtkhaiquật
được, ôngTruật kết luận: “Chúng
ta đã khai quật đượcmột ngôimộ
yểm, tôi tinchắcngôimộnàynằm
trong chuỗi các ngôi mộ yểm của
họ tên, thân phận người dưới mộ.
Khikhaiquật thìbêndưới cóquan
tàimà không cóhài cốt, không có
đồ tùy tángmà chỉ có những vật
dụng linh tinh nào đó do các thầy
địa lý trước đây cho chôn theo để
yểm.Nhữngvậtdụngnàycũng rất
đadạngkhônggiốngnhau, cókhi
là tóc, tiền (nhưmộyểmở trên), có
khi là dao, đinh, mảnh sành vỡ…
nhưng cũng có khi là người sống
được chôn theo để canh giữ mộ
(đối với vua chúa).
Cầnphânbiệtmộyểmkhácvới
mộgió,vìmộgió tuykhôngcóhài
cốt (vì lýdogì đókhông tìmđược
xác) nhưngvẫn cóbia kýnên còn
gọi làmộ chiêu hồn, mục đích để
gọi người chết về nhập vàomộ.
Theoquanniệm củangười xưa,
mục đích của các ngôimộ yểm là
trựcngayđócấpcứukịp thời, nếu
khôngđãcó thểảnhhưởngđến tính
mạng.CũngôngTruật, saukhikhai
quật mộ của bàNguyễnThị Hiệu
(cô ruột của vuaGiaLong), trong
đó có một ngôi mộ yểm kế bên,
ngày hôm sau ông đang ngồi trên
lầuvịn lancanbỗngngãxuốngđất,
gãychânphải nằmviệnbốn tháng
trời…Nhữngcâuchuyệnnhưvậy
được lan truyềnkhiếnnhiềungười
tin rằngmộyểmcó thểgâyhọacho
bất cứ ai động chạm đến.
Khi tôi đặt câu hỏi cho những
người từng khai quật những ngôi
mộyểm, rằnghọcó tinvào sựgây
họachongườisốngcủacácngôimộ
yểmhaykhông, họđều thận trọng
trả lời: Xét về yêu tố tâm linh, có
những chuyện đến nay khoa học
vẫn chưa lý giải được nên nhiều
người cứ tin theomà giữ gìn. Khi
khai quật mộ cổ, kể cả mộ yểm,
mọingườiđềuphải“trấn”đểnhững
người thamgiađượcan lành,mạnh
khỏesauđó.Mỗi thầymộtphương
cách nhưng đều giữ bí mật và chỉ
truyền thụ chohọc trò thân thiết.
HọasĩĐỗĐìnhChiến,Giámđốc
Công tyTrốngĐồng chuyên khai
quậtmộ cổ, nói: “Khai quậtmộ là
việc cần phải làm, tôi không làm
cũng cóngười khác làm thôi.Nếu
bị người âm quở thì với số lượng
rất lớn các ngôi mộ tôi đã khai
quật, giờ này tôi đâu có ngồi đây
trò chuyệnvới anh”.
Xét về yếu tố khoa học, có thể
giải thích được nhiều câu chuyện
tưởng chừng hoang đường bí ẩn,
nhưôngTruật bị ngã làdo tayvịn
cầu thang bị gỡmất ốcmà không
biết.Hoàng tửCảnhbị cho làchết
do bệnh đậumùa nên người ta đã
đổvàoquan tài rất nhiều chất độc
để tránh lây lan bệnh, dù trải qua
hàng trămnămnhưngchấtđộcvẫn
còn tích tụ trong quan tài nên khi
mởnắp thì bốc rakhiếnôngTruật
không phòng bị ngất ngay vì hít
phải khí độc.
Theo lời ông Nguyễn Thiện
Đức, mộ càng lâu càng tích tụ
khí độc, chôn từ 70 năm trở lên
khí âm rất nhiều, có trường hợp
những người tham gia khai quật
hoặcchứngkiếnđứng thắphương
thì không sao. Đấy không chỉ là
yếu tố tâm linh,màbanénhương
chính đã tạo ra dương khí, cân
bằng lại với âm khí của mộ lâu
năm. Duy nhấtmột người lúc đó
không thắphươngmà chỉ đến cúi
đầu, tối hôm đó về bị bệnh rất
nặng, là do bị khí âm xâm nhập
vào cơ thể.
◄
Kỳ sau:
Lăng mộ vua Quang
Trunghiệnởđâu?
HÀNH TRÌNH TÌMMỘCỔ - BÀI 6
Mộyểm
vànhững
lờiđồnđại
tướngquânTrịnhHoàiĐức,vìngôi
mộ này chỉ cách khu lăngmộ của
ngài cóvài trămmét.Xungquanh
đâyhẳn cònvài ngôimộyểmnhư
thếnàynữanhưng chưaphát hiện
ra hoặc bị xây lấp lên trên rồi”.
SauđóôngTruật nhờmangmột
lò than tới, quạt than thật hồngđể
cân bằng âm dương, gỡmộ yểm,
cònchiếcbìnhgốmvàđồng tiềncổ
được chuyển đến Bảo tàngĐồng
Nai lưu trữvà trưng bày.
Mộ yểm làgì?
Trong từHánViệt,“yểm” làgiấu
đi,đồngnghĩavớiếm,ém.Mộyểm
lànhữngngôimộmàkhixâycóđầy
đủthànhphầnnhưmộtngôimộbình
thường, thậm chí rất hoành tráng,
quymô vì làm giống hệt theomộ
chính nhưng không có bia ký ghi
Không ít những lời đồnđại vềcácngôimộ yểm
gâyhọachongười sống. Thựchư thếnào?
Xétvềyếutốkhoa
học,cóthểgiải thích
đượcnhiềucâu
chuyệntưởngchừng
hoangđườngbíẩn,
nhưôngTruậtbị
ngã làdotayvịncầu
thangbịgỡmấtốcmà
khôngbiết.
Ngườikhaiquậtmộcổnênđeomặtnạphòngđộcđểđềphòngkhíđộc
trongquantài.Ảnhtư liệu
đểtấncácphương,
ngăn tàmaácquỷ
khôngvàoquấyphá
mộchính,thậmchí
mộyểmcòncótác
dụnggâyhọacho
người sống có ý
định đào phámộ
chính (để trả thù
hay trộm đồ tùy
táng). Mộ yểm
có thểchỉ cómột
nhưngcũngcóthể
là số nhiều để có
thểvâyquanhmộ
chính, thậmchícó
thể lên đến năm,
bảymộ, tùy theo
mức độ giàu có
của người chết
hoặc quyết định
của thầyđịa lý.
Dễbị đồn
nhảm rằng
mộ yểm
gây tai họa
Từ lâu đã có
không ít những
câu chuyện thêu
dệtvềnhữngngôi
mộ yểm gây họa
chongườisốngcố
ýhoặcvôtìnhxâm
phạm tớimộ.Dễ
dàng đoán được
những sự cường
điệu, thậmchíbịa
đặt trongcácyếu
tố rùng rợn của
nhữngcâuchuyệnnày lànhằmgây
nỗi sợhãi chongườingheđểkhiến
họ khôngdám xâmphạmmồmả.
Tuynhiên, cũngcó rấtnhiềucâu
chuyệnkhiếnngười tađâm rabán
tín bán nghi về các truyền thuyết
mộyểm.Chẳnghạn lờiđồnvềkhu
mộ hoàng tử Cảnh là con trưởng
vuaGiaLongđược khai quật,mộ
này có bốn ngôi mộ yểm xung
quanh bốn góc, chôn sống theo
bốn người lính đứng để canh giữ
mộ. Trong khi khai quật và di dời
mộ, đơn vị thi công đã san ủimất
mộ yểm, khôngmang hài cốt của
những người lính này đi. Chính
nhà khảo cổ Đỗ Đình Truật khi
khai quật ngôimộ hoàng tửCảnh
đã lăn ra ngất xỉu tại chỗ lúc mở
nắpquan tài,maycóGS-BSPhan
Bảo Khánh cùng xe cấp cứu túc
