16
Thế giới 24 giờ
Quốc tế -
Thứ Tư16-10-2019
Tiêu điểm
ĐĂNGKHOA
C
hảo lửaSyria đang cực kỳ
nóng với chiến dịchMùa
xuân hòa bình của Thổ
Nhĩ Kỳ đánh vào lực lượng
tay súng người Kurd (YPG)
ở đông bắc Syria. Tình hình
càng phức tạp thêm khi quân
chính phủ Syria kéo về đông
bắc Syria đối phó với các lực
lượng của Thổ Nhĩ Kỳ theo
thỏa thuận với người Kurd.
Chính phủ Syria triển khai
quân chỉ vài giờ sau khi Mỹ
thông báo rút toàn bộ 1.000
quân khỏi đông bắc Syria.
Tính đến sáng 15-10, Mỹ đã
rút 260 binh sĩ khỏi khu vực.
Có thể nói thỏa thuận này là sự
thay đổi lớn trong liên minh
của YPG vốn cho rằng mình
đã bị Mỹ “đâm sau lưng” khi
rút quân khỏi khu vực. YPG
là lực lượng chính của tổ chức
Các lực lượng dân chủ Syria
(SDF), là đồngminh chính của
Mỹ trong cuộc chiến chống
khủng bố tại Syria. YPG đã
sát cánh bên cạnh quânMỹ từ
năm 2014 đánh tổ chức Nhà
nước Hồi giáo tự xưng (IS).
Quân Thổ Nhĩ Kỳ,
quân Syria khó tránh
đụng độ
Truyền thông nhà nước
Syria cập nhật đến cuối ngày
14-10, quân chính phủ nước
này đã vào được thị trấn
Manbij thuộc tỉnh Aleppo ở
đông bắc, nơi Thổ Nhĩ Kỳ
muốn quét sạch các tay súng
người Kurd, lập một “vùng
an toàn” để đưa người tị nạn
Syria về. Manbij nằm trong
quyền kiểm soát của YPG từ
năm 2016 sau khi đánh đuổi
IS, đồng thời là cứ điểm của
quân Mỹ từ năm 2017. Đây
là lần đầu tiên quân chính
phủ Syria hiện diện ở đông
Mỹ rút quân, người Kurd buộc phải liênminh quân chính phủ Syria đánhThổ Nhĩ Kỳ.
Chảo lửa Syria sẽ dịu đi
hay nóng thêm?
l
Mexico
: Ít nhất 14 cảnh sát thiệt mạng sau khi rơi vào
ổ phục kích của một băng đảng ở bang Michoacan hôm
14-10, theo hãng tin
Reuters
. Ảnh hiện trường cho thấy hai
chiếc xe cảnh sát đã bị đốt rụi và các tay súng để lại băng
rôn có chữ ký của băng Jalisco New Generation Cartel khét
tiếng. Được biết khu vực Michoacan thường xuyên diễn ra
các vụ tranh giành địa bàn của các băng nhóm buôn ma túy
do đây là nơi trồng nhiều cây thuốc phiện.
l
Venezuela
: Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro
hôm 14-10 đã ra lệnh tăng lương tối thiểu từ 40.000 bolivar
lên 150.000 bolivar (8 USD) tháng để giúp người lao động
đối phó siêu lạm phát ở nước này, hãng tin
Bloomberg
cho
biết. Ngoài lương tối thiểu tăng, người lao động Venezuela
còn được chính phủ hỗ trợ khoản tiền mua thực phẩm
150.000 bolivar (8 USD) mỗi tháng. Số liệu từ phe đối lập
tuyên bố lạm phát ở Venezuela hiện ở mức khoảng 50%
hằng năm.
l
Anh
: Tờ
The New York Times
ngày 15-10 đưa tin
Richard Huckle, người đang thụ án chung thân vì tội lạm
dụng 200 trẻ em, đã phát hiện tử vong trong một vụ tấn
công bằng dao ở nhà tù gần TPYork. Cảnh sát vẫn đang
điều tra nguyên nhân vụ việc. Richard Huckle bị bắt vào
năm 2014 và bị tuyên 22 án chung thân vào năm 2016 sau
khi thừa nhận 71 cáo buộc lạm dụng tình dục đối với trẻ em
từ sáu tháng đến 12 tuổi trong giai đoạn 2006-2014 và chụp
gần 20.000 ảnh khiêu dâm trẻ em.
VĨ CƯỜNG
68
người đã thiệt mạng và hơn 200 người khác bị thương vì bão
Hagibis, theo số liệumới nhất của tờ
The JapanTimes
cậpnhật
trưa 15-10. Trong khi đó, thống kê của hãng tin
Kyodo News
khẳng định còn ít nhất 19 người đang mất tích tại các vùng
chịu ảnh hưởng sau khi siêu bão này càn quét các tỉnh miền
Trung và miền Đông Nhật Bản ba ngày qua. Khoảng 34.000
hộ gia đình vẫnmất điện và 133.000 hộ vẫn sống trong cảnh
thiếu nước. Hơn 200 trường học tại bảy tỉnh đóng cửa. Bộ
trưởng Tài chính Taro Aso cho biết hiện quỹ dự phòng khắc
phục thiên tai đang ở mức 4,6 tỉ USD và chính phủ sẽ xem
xét huy động thêm nguồn tài chính thích hợp.
VĨ CƯỜNG
Quân chính phủ Syria đến ngoại ô thị trấnManbij, tỉnhAleppo, Syria. Ảnh: ALMASDARNEWS
50 quả bom hạt nhân B61 của Mỹ đang được đặt tại căn
cứ quân sự İncirlik do Mỹ kiểm soát ở Thổ Nhĩ Kỳ, cách biên
giới với Syria khoảng 160 km, có thể sẽ được Thổ Nhĩ kỳ
dùng làm con bài thương lượng trong diễn biến liên quan
đến chiến dịch quân sự ở Syria.
Mỹ triển khai bomhạt nhânđếnThổNhĩ Kỳ cùngbốnnước
NATO khác từ thời Chiến tranh lạnh.
News York Times
ngày
14-10 dẫn lời một quan chức cấp cao Mỹ nói rằng các quả
bom này đã trở thành “con tin” của ông Erdogan và nếu Mỹ
di chuyển chúng khỏi căn cứ İncirlik thì xem như liên minh
giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ chấm dứt.
Chuyện bàn bạc di dời số bom này ba thập niên nay gặp
phản đối mạnh từ nhiều nước NATO, trong đó có Thổ Nhĩ
Kỳ vốn xem số bomnày là biểu tượng giá trị của cam kết Mỹ
với quốc phòng nước mình.
Nga đã cảnh báoThổ Nhĩ Kỳ
không được để chiến dịch ảnh
hưởng đến tiến trình dàn xếp
chính trị ở Syria.
Ông
YURI USHAKOV
,
cố vấn
chính sách đối ngoại cấp cao của
Tổng thống Nga Vladimir Putin
Thổ Nhĩ Kỳ sẽ
không thu nhỏ
quy mô chiến dịch
“dù ai có nói gì”.
bắc nước này kể từ năm2012.
Nguy cơ đụng độ giữa quân
chính phủ Syria và Thổ Nhĩ
Kỳ là rất lớn khi đài truyền
hình
NTV
(Thổ Nhĩ Kỳ) cho
biết các lực lượng đặc biệt
và lực lượng đặc công Thổ
Nhĩ Kỳ đã bắt đầu tiến về
Manbij từ chiều 14-10. Các
lực lượng tay súng Syria (FSA
- chủ yếu là các tay súng nổi
dậy từng chiến đấu chống lại
chính phủ Tổng thống Syria
Bashar al-Assad nhưng sau
đó quay sang sát cánh cùng
Thổ Nhĩ Kỳ) cũng đang tiến
về Manbij.
Theo lời Tổng thống Thổ
NhĩKỳRecepTayyipErdogan
thì qua gầnmột tuần thực hiện
chiến dịch, các lực lượng Thổ
Nhĩ Kỳ đã chiếm được 21
ngôi làng của người Kurd,
kiểm soát một vùng lãnh thổ
rộng 109 km
2
. Trong đó cóTP
Ras al-Ain (tỉnh al-Hasakah)
và thị trấn Tell Abyad (tỉnh
Raqqa), hai địa phương mà
ThổNhĩ Kỳ định sẽ lập “vùng
an toàn”. Theo đài
Al-Jazeera
thì thời điểm này quân chính
phủ Syria chưa triển khai đến
Tell Abyad và Ras al-Ain.
Ngày 15-10, Thổ Nhĩ Kỳ
nói mình đã tiêu diệt được
gần 600 tay súng YPG trong
sáu ngày chiến dịch nhưng
YPG xác nhận 56 tay súng
thiệt mạng. Phía Thổ Nhĩ Kỳ
có bốn binh sĩ và 16 tay súng
Syria thiệt mạng. Ít nhất gần
70 dân thường thiệt mạng,
160.000 dân thường phải sơ
tán, theo thống kê của Liên
Hiệp Quốc.
Giao tranh lan đến nhiều
khu vực gần các trại giam
giữ tù nhân IS dẫn đến lo ngại
IS có thể hồi sinh. Trước mắt
Thổ Nhĩ Kỳ nói sẽ nhận trách
nhiệm tiêu diệt các tù nhân
IS trốn thoát.
Các nước khó để yên
Chiến dịch quân sự đánh
vào Syria của Thổ Nhĩ Kỳ
gặp phản ứng mạnh từ Mỹ,
Liên minh châu Âu (EU) và
Liên đoàn Ả Rập.
Dù quyết định rút quân để
tránh rủi ro nhưngTổng thống
Mỹ Donald Trump liên tục
đe dọa “hủy diệt toàn diện
và xóa sạch” kinh tế Thổ
Nhĩ Kỳ nếu chiến dịch Mùa
xuân hòa bình đi quá xa. Quốc
hội Mỹ đang cân nhắc trừng
phạt Thổ Nhĩ Kỳ làm áp lực
để buộc nước này chấm dứt
chiến dịch. Chưa biết cụ thể
sẽ thế nào nhưng trước mắt
ông Trump có nói đến khả
năng ngừng đàm phán một
thỏa thuận thương mại trị giá
100 tỉ USD, tăng mức thuế
lên tới 50% đối với mặt hàng
nhôm Thổ Nhĩ Kỳ. Bộ Quốc
phòng Mỹ cảnh báo sẽ thúc
giục các đồng minh NATO
trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ.
Nói với hãng tin
Reuters
ngày 14-10, Phó Tổng thống
Mỹ Mike Pence cho biết ông
Trump rất lo ngại về sự mất
ổn định của khu vực và đã chỉ
đạo ông cùng Cố vấn an ninh
quốc gia Robert O’Brien dẫn
phái đoàn sang Thổ Nhĩ Kỳ
đối thoại về chiến dịch.
Khủng hoảng ở đông bắc
Syria cũng là khủng hoảng
của NATO. Theo Tổng thư
ký NATO Jens Stoltenberg,
chiến dịch quân sự đánh vào
Syria cùng với việc Thổ Nhĩ
Kỳmua hệ thốngphòngkhông
S-400 củaNga đã khiến nội bộ
NATO chia rẽ. Về phầnmình,
EU đồng lòng lên án chiến
dịch đánh vào Syria và yêu
cầu toàn bộ 28 nước ngưng
bán vũ khí sang Thổ Nhĩ Kỳ.
EU cũng đang cân nhắc khả
năng trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ.
Trừng phạt sẽ là một đòn
cốt tử với Thổ Nhĩ Kỳ. Theo
nhiều nhà phân tích, Thổ
Nhĩ Kỳ với thực tế nhiều
năm chìm trong suy thoái
và giá trị đồng tiền liên tục
giảm sẽ không đủ sức chống
chọi. Kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ phụ
thuộc rất lớn vào EU - thị
trường xuất khẩu lẫn nhập
khẩu, đồng thời là nguồn
đầu tư nước ngoài chính
của nước này.
Hồi hộp chờ
diễn biến
Với áp lực từ quốc tế, vẫn
chưa biết thái độ của Thổ
Nhĩ Kỳ sắp tới sẽ thế nào
khi theo nhà nghiên cứu
Haid Haid thuộc tổ chức phi
lợi nhuận Chatham House
(Anh - chuyên nghiên cứu
các vấn đề quốc tế), chuyện
mở rộng ảnh hưởng ở đông
bắc Syria rất quan trọng với
Thổ Nhĩ Kỳ. Chuyên gia
Murat Yesiltas, Giám đốc
nghiên cứu an ninh tại tổ chức
SETA (Thổ Nhĩ Kỳ - nghiên
cứu về chính trị, kinh tế, xã
hội), cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ
sẽ nỗ lực chiếm thế thượng
phong ở Manbij.
Nhiều nhà phân tích cho
rằng trước mắt Thổ Nhĩ Kỳ
sẽ cố gắng tránh xung đột
trực tiếp với quân chính phủ
Syria vốn được Nga và Iran
ủng hộ. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ
Kỳ sẽ không từ bỏ những gì
mình đạt được và sẽ tiến sâu
hơn nữa vào lãnh thổ Syria
đến khi đạt được mục tiêu
chiến dịch của mình.
Điều này đã được Tổng
thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan
khẳng định ngày 14-10. Theo
ông Erdogan, Thổ Nhĩ Kỳ
sẽ không thu nhỏ quy mô
chiến dịch “dù ai có nói gì”,
sẽ tiếp tục đến khi nào “đạt
được thắng lợi cuối cùng”.•
