16
Quốc tế -
ThứBảy31-7-2021
• Mỹ:
Hải quân Mỹ ngày 29-7 cho biết đã truy tố một thủy
thủ liên quan việc tàu đổ bộ USS Bonhomme Richard bị cháy
khi đang đậu ở cảng San Diego (bang California, Mỹ) vào tháng
7-2020, theo đài
CNN
. Thủy thủ này là thành viên trên tàu USS
Bonhomme Richard lúc xảy ra sự việc và đã bị thẩm vấn về
nghi ngờ cố tình phóng hỏa. Đây là vụ hỏa hoạn tốn kém nhất
của Hải quân Mỹ khi sau vụ cháy, con tàu trị giá hàng tỉ USD
bị loại bỏ khỏi lực lượng hải quân vì chi phí sửa chữa quá lớn
(2,5-3,2 tỉ USD) và cần thời gian dài (5-7 năm).
THIÊN ÂN
Thế giới 24 giờ
Câu chuyện vaccine: Nơi dùng
không hết, nơi tìm không ra
Sau hơn nửa năm có vaccine ngừa COVID-19, bức tranh phân bổ vẫn chưa thể đều, nước dùng không kịp
để quá hạn, nước chờ từng liều.
ĐĂNGKHOA
T
ừkhivaccinengừaCOVID-19
bắt đầu xuất hiện, nhiều
nước giàu đã đặt mua số
lượngnhiềuhơnmứcđủđểtiêm
cho dân nướcmình. Trong khi
đó, sáng kiếnCOVAX (cơ chế
tiếp cận toàn cầu vaccine ngừa
COVID-19) của Tổ chứcY tế
Thế giới (WHO) nhằm thúc
đẩy công bằng vaccine toàn
cầu đang bị thiếu hụt nguồn
cung nghiêm trọng.
Hiện các nước giàu đã phủ
sóng tiêm chủng tương đối đủ
rộng thì dịch phần nào tạmổn.
Trong khi đó tình hình dịch ở
các nước nghèo, thu nhập thấp
chưa có đủ vaccine ngày càng
báo động. Thực tế này khiến
bức tranh phân bổ vaccine lại
nhận được nhiều sự chú ý.
Nước giàu “đẩy”,
bỏ vaccine sát hạn
sử dụng
Theo thông tin từ báo
Wall
Street Journal
thì Israel đầu
tháng này đã chuyển 700.000
liềuvaccinecủaPfizer/BioNTech
(Mỹ/Đức) sang Hàn Quốc và
đây là vụ trao đổi vaccine
ngừa COVID-19 đầu tiên
trên thế giới.
Hàn Quốc mới nhận được
hơn 20% trong tổng 192 triệu
liều đặt mua và chỉ mới phủ
sóng một liều cho khoảng 1/3
dân số, rất nóng lòng có được
vaccine để chặn làn sóng dịch
đang bùng mạnh trong nước.
Đó là lý do Hàn Quốc nhận lô
vaccine gần hết hạn từ Israel,
đổi lại, Hàn Quốc sẽ chuyển
giao số liều vaccine (hạn mới
hơn) mình nhận được sau đó
từ các bên bán cho Israel.
Số vaccine này về tới Hàn
Quốc khi hạn dùng tốt nhất
còn trong vòng một tuần và
được nhanh chóng phân phối
tiêm trong vòng 1-2 ngày,
theo lời một số quan chức y
tế Hàn Quốc.
Trước khi bắt tay với Hàn
Quốc thì Israel đã tìm cách
“đẩy” 700.000 liều vaccine
này cho chính quyền Palestine
ở Bờ Tây từ giữa tháng 6, lúc
đó hạn sử dụng của số vaccine
này còn khoảng một tháng,
theo đài
RT
. Tuy nhiên, chính
quyền BờTây sau đó thay đổi
ý định với lý do hạn dùng của
lô vaccine này “đã quá gần”.
Theo nhiều chuyên gia y
tế, nhiều chính phủ tới đây sẽ
tham khảo và có khả năng sẽ
làm theo mô hình của Israel
và Hàn Quốc nhằm phần nào
khắc phục tình trạng thiếu,
chờ vaccine.
TạiMỹ,tìnhtrạngvaccinephải
bỏ vì quá hạn do không dùng
kịp cũngkhônghiếm. Theođài
Fox24News
dẫn thông tin từBộ
Y tế và Dịch vụ dân sinh bang
Michigan thì bang này hiện
có 262.000 liều vaccine của
Johnson & Johnson hạn dùng
chỉ còn khoảng hai tuần nữa và
có nguy cơ phải bỏ vì không
sử dụng kịp. Ngoài ra, bang
Michigan còn một lượng lớn
vaccinecủaPfizer/BioNTechvà
của Moderna sẽ hết hạn trong
tháng tới. Bang Connecticut
(Mỹ) thời điểm ngày 16-6 đã
bỏ hơn 1.600 liều vì quá hạn.
TạiCanada,báo
TheCanadian
Press
cho biết ngày 15-7, nhà
chức trách y tế một số tỉnh
cho biết họ phải hủy một số
lượngvaccine củaAstraZeneca
hết hạn ngày 1-7. Chẳng hạn,
Ontario hủy gần 3.200 liều,
Prince Edward Island hủy
3.200 liều, New Brunswick
hủy gần 1.000 liều. Thời hạn
sử dụng cho lượng vaccine
này theo nguyên gốc là ngày
1-6 nhưng đã được Bộ Y tế
Canada kéo dài thêm một
tháng để đỡ lãng phí nhưng
cũng không thể sử dụng hết.
TheolịchđặthàngthìCanada
sẽ nhận 95 triệu liều tổng cộng
hai loại vaccine của Pfizer/
BioNTech và của Moderna
vào cuối tháng 9. Ít nhất 20
triệu liều trong số này vượt
quá số Canada cần để chủng
ngừa đủ hai liều cho toàn bộ
100% dân số nước này. Theo
TheCanadianPress
, tính trung
bình,sốvaccineCanadađặtmua
tới 10 liều chomỗi người dân.
Nước nghèo chờ từng
liều từ COVAX
ModernavàPfizer/BioNTech
là các bên đầu tiên ra mắt
vaccine công nghệ mRNA.
ĐH Oxford của Anh ra mắt
một loại vaccine với nền tảng
truyền thốnghơnvàđược tỉ phú
Bill Gates giới thiệu làm đối
tácvới hãngdượcAstraZeneca.
Ngày 30-4,AstraZeneca nhận
trách nhiệm sản xuất và phân
phối toàn cầu vaccine do ĐH
Oxford phát triển, hứa sẽ bán
giới giá“một vài đôla/liều”.Chỉ
trong vòng vài tuần sau đó,Mỹ
vàAnh đã ký vớiAstraZeneca
các thỏa thuận đặt mua tổng
cộng tới 400 triệu liều.
Dựa vào cam kết từ các
nước giàu có vốn sở hữu thị
trườngkhổng lồ, từnhiều tháng
trước khi vaccine của mình
chính thức được phê duyệt,
các công ty phương Tây như
Pfizer/BioNTech, Moderna
và AstraZeneca đã sản xuất
một lượng lớn. Những liều
vaccine này được chuyển đến
châu Âu và Bắc Mỹ và một
số nước nhỏ như Israel, vốn
đã bỏ tiền đặt trước.
Tới hàng tháng sauCOVAX
mới có tiền để đi ký hợp đồng
muavaccinethìlúcnàyđãđứng
cuối hàng, phải chờ tới lượt.
SauđóCOVAXđã hyvọng có
thể nhận được nguồn vaccine
của AstraZeneca sớmhơn khi
loại vaccine được sản xuất ở
ẤnĐộ. Tuy nhiên, điều này đã
không thành khi Ấn Độ hứng
làn sóng dịch khủng khiếp và
Vaccine ngừa COVID-19 được chuyển tới đảo quốcMaldives (thuộc NamÁ) thông qua chương trình
COVAX. Ảnh: UNICEF/UNNEWS
Các nước giàu chìa tay với COVAX
CácnướcG7hứađónggópchoCOVAX850 triệu liều, so
với 11 tỉ liềumàWHOnói cần thiết để chấmdứt đại dịch.
Phần lớn số vaccine G7 hứa sẽ chưa có cho tới năm2022.
Thông tin khả quan là từ tháng 9, COVAX sẽ có thêm
nguồn cung vaccine, khi Ấn Độ khôi phục xuất khẩu
sau thời gian dành vaccine cho nhu cầu trong nước. Bên
cạnh đó, Mỹ đã cam kết tài trợ 500 triệu liều vaccine của
Pfizer/BioNTech cho COVAX vào năm 2022, tăng so với
con số 60 triệu liều đã hứa ban đầu.
Canada đã thông báo có kế hoạch quyên góp toàn bộ
các lô vaccine của AstraZeneca mình đặt trước nhưng
chưa tới lịchgiao (khoảng 17,7 triệu liều) choCOVAX. Một
thông tin đáng lưu ý, kênh
Channel News Asia
dẫn lờiThủ
tướng Singapore Lý Hiển Long ngày 16-7 cho biết đảo
quốc này cũng sẽ đóng góp vaccine thông qua COVAX.
Nó nhưmột nạn đói mà
“những người giàu nhất giữ
chặt lấy thợ làmbánh”, theo
lời ví von của ông
STRIVE
MASIYIWA
- đặc phái viên
châu Phi về tìmmua vaccine.
Tiêu điểm
Israel đã chuyển
700.000 liều vaccine
của Pfizer/BioNTech
sát hạn mà không
sử dụng kịp sang
Hàn Quốc.
83 triệu
người (bằng dân số Đức) có thể chết vào năm 2100 vì nhiệt độ tăng, theo nghiên cứu của Viện Trái đất ĐH Columbia
(Mỹ) công bố trên tạp chí
Nature Communications
ngày 29-7. Hiện hành tinh đã nóng thêm 1,1 độ C so với thời tiền
công nghiệp, vào thời điểm năm 2100, nhiệt độ toàn cầu sẽ cao hơn mức hiện tại 4,1 độ C. Đáng sợ, theo tính toán,
số 83 triệu người này chết vì nhiệt độ nóng trực tiếp do đà nóng lên toàn cầu, không bao gồm số người có thể chết vì
nước biển dâng, siêu bão, mất mùa, dịch bệnh phức tạp do không khí nóng lên.
THIÊN ÂN
phải dành vaccine cho mình.
Thời điểm cuối tháng 2,
khi tỉ lệ tiêm chủng ở Anh
đạt 27%, ở Mỹ đạt 13%, ở
EU đạt 5% thì ở châu Phi chỉ
mới 0,23%. Hiện nhiều nước
giàu đã phủ sóng tiêm chủng
rộng, chẳng hạn Canada tính
tới giữa tháng 7 đã tiêmchủng
ít nhất một liều cho hơn 69%
dân số, với 47%đã được tiêm
hai liều. Trong khi đó tại châu
Phi chỉ mới khoảng 3% dân
số châu lục được tiêm ít nhất
một liều, tỉ lệ dân được tiêm
hai liều chỉ 1,4%. Chẳng hạn tỉ
lệ chủng ngừa ở Sierra Leone
tính đến ngày 20-6 chỉ mới
1%. Haiti thì ngày 15-7 chỉ
mới nhận được lô 500.000 liều
đầu tiên sau hàng tháng được
hứa hẹn, để tiêm cho dân số
hơn 11 triệu người.
WHOchobiếthơnmộtnửasố
nước nghèo trông chờ vaccine
từ COVAX đang trong tình
trạng không đủ lượng vaccine
để tiếp tục tiêm chủng trong
nước. COVAX đặt mục tiêu
phân phối 2 tỉ liều vào cuối
năm nay (trong đó phân phối
cho châu Phi 520 triệu liều)
nhưng đến thời điểm giữa
tháng 7 chỉ mới phân phối
được 118 triệu liều.
Ngày 12-7, TS Tedros
AdhanomGhebreyesus -Tổng
giámđốcWHOđề nghị Pfizer
và các nhà sản xuất vaccine
khác nên tập trung sản xuất
và cung cấp cho các nước
chưa có đủ vaccine tiêm cho
dân, thậm chí mũi đầu tiên,
chứ không nên ưu tiên cung
cấp vaccine cho các nước thu
nhập cao để tiêm liều tăng
cường. Ông Tedros kêu gọi
khẩn thiết rằng Pfizer và cả
Moderna cần ưu tiên cung
cấp vaccine cho các nước
thu nhập thấp qua COVAX.
Trước đó, Pfizer thông báo
mình có ý định đề nghị Cục
Quản lý thực phẩm và dược
phẩmMỹ(FDA) chophép tiêm
liều thứ ba tăng cường cho dân
Mỹ đã tiêmđủ hai liều quá sáu
tháng nhằmbảo đảmsứcmiễn
dịch.Trướcmắt,FDAvàTrung
tâmKiểm soát và phòng ngừa
dịchbệnhMỹ (CDC) chưa ủng
hộ phương án này.
Nhiều chuyên gia cảnh báo
rằng muốn dập được đại dịch
trên toàncầucầnphủ sóng tiêm
chủng cả thế giới, chứ không
chỉ từngquốcgia, nếucácnước
nghèo tiêmchủng ít vàchậmthì
dịch vẫn có thể lan lại vào các
nước giàu. TSTedros cảnh báo
các nước nhưCanada,Mỹ hay
nhiều nước phương Tây khác
cần nhớ đại dịch vẫn chưa kết
thúc.Lờicảnhbáonàycàngđáng
lưu tâmtrong bối cảnh biến thể
nguy hiểm Delta hoành hành,
gây bùng dịch và tăng cao số
nhiễm - chết ở hàng loạt khu
vực.Chẳnghạn, thời điểmngày
15-7,WHO thông báo số ca tử
vong ở châu Phi tăng 43% chỉ
trong một tuần.•
