14
THỨSÁU
7-10-2016
Phóng sự - Chuyên đề
ÔngBanKi-moonmuốn làm
tổng thốngHànQuốc?
TrongchuyếnthămquênhàHànQuốchồi tháng5vừarồi,
TổngThư ký LHQđươngnhiệmBanKi-moonđã làmbùng
lên tinđồnông sẽ thamgia tranhcử tổng thốngHànQuốc
vàonăm 2017. Tuy nhiên, ôngBanđã khôngbình luậngì
thêm và để ngỏ lời xác nhậnbằng câunói: “Khi tôi trở về
vàongày1-1năm tới, tôi sẽ chỉ làmột côngdânHànQuốc
bình thường. Đó sẽ là lúc tôi cânnhắc vàquyết địnhmình
cầnphải làmgì với tưcáchcôngdânHànQuốc”.
Tờ
WashingtonPost
chohay các nhà phân tích chính trị
tại Seoul cho rằngnếuôngBancóýđịnhchạyđuavàoghế
tổng thống,ônggầnnhưchắcchắnsẽchiến thắngnhờvào
uy tínvàdanh tiếngcủaông.
Trong khi đó, nhữngngười quenbiết ôngBannói rằng
tổng thưkýLHQnếu có raquyết định tranh cử tổng thống
thìkhôngphảivì thamvọngcánhân,mà làdoôngcảmthấy
có tráchnhiệmphải làmvậy.
NGỌCNHƯ
N
gày5-10, ôngAntonioGuterres, người đứngđầuCơ
quan tỵnạnLiênHiệpQuốc (LHQ -UNHCR) trong
một thập niên qua, đã giành được sử ủng hộ của 13
trong tổng số15 thànhviênHội đồngBảoan (HĐBA)LHQ
để trở thành tổng thưkýLHQ trongnhiệmkỳnămnăm tới.
Bất ngờ thú vị
Theo
Sky News
, Đại sứNgaVitalyChurkin đã tuyên bố
trước hội đồng rằng ông Guterres sẽ trở thành người kế
nhiệm của ôngBanKi-moon. “Hôm nay, sau sáu vòng bỏ
phiếu, chúng tôi đã chọn được ứng viên với sự ủng hộ rõ
ràngnhất.Tênông làAntonioGuterres” -ôngChurkin tuyên
bố. Tờ
The Guardian
cho biết việc HĐBAđạt đồng thuận
sớmvềGuterres làkhábất ngờ.Giới quan sát nghĩ quá trình
lựa chọn sẽ kéo dài tới cuối tháng 10 do các nước lớn đều
muốnvậnđộngchoứngviêncủamình.Nga, nướcđang làm
chủ tịch luânphiêncủaHĐBA, đượccho làmuốnứngviên
ĐôngÂu cho vị trí này. Ngoài ra, giới quan sát cũng từng
kỳ vọng LHQ có thể cómột tân tổng thư ký nữ khi có vài
ứngviên khámạnh tham gia.
SaukhiHĐBAchính thứcxácnhậnviệcchọnôngGuterres,
cựuThủ tướngBồĐàoNha (nhiệmkỳ1995-2002), sẽ trình
diện đểĐại hội đồngLHQ phê duyệt. ÔngGuterres sẽ bắt
đầunhiệmkỳnămnăm làm tổng thưkýLHQ thayôngBan
Ki-moonkể từ1-1-2017.Cựu thủ tướngBồĐàoNha67 tuổi
nói trên Twitter: “Các thành viên của hội đồng đã nhất trí
chọn tôi làm tổng thư kýLHQ nhiệm kỳ tới. Tôi cảm thấy
vinh dự và hạnh phúc”. “Đây làmột lựa chọn ngọt ngào” -
MichaelDoyle, cựuPhóTổngThưkýLHQvàhiện làgiáo
sư tạiĐHColumbia, nói. “Chúng ta cóđượcmột người có
năng lực chính trị tuyệt vời, ông cũng làmột người mạnh
mẽ”. Trongkhi đó,Đại sứPhápFrancoisDelattre cho rằng
việc lựa chọn ôngGuterres là “một tin tốt choLHQ”. Còn
Đại sứAnhMatthewRycroft nói rằng ông Guterres sẽ là
một “tổng thưkýhiệuquả vàmạnhmẽ”.
Đammê vật lý trọnđời
ÔngAntonioGuterres sinh ra tại thủ đôLisbon, BồĐào
Nha vàonăm1949. Ông theohọc ngànhkỹ sưvà vật lý tại
Instituto Superior Técnico, ĐH Lisbon và tốt nghiệp năm
1971. ÔngGuterres chia sẻ với CBSNews rằngmục tiêu
đầu tiên trongđời ôngkhi còn làmột học sinh trunghọc là
trở thànhmột tiến sĩ vật lý.Ôngđãdạykiến thứcvật lýcho
nhữngbạnsinhviên“đànem” trong trườngđạihọc.Ôngnói:
“Đó làniềmđammê trí tuệ tuyệtvờinhất trongcuộcđời tôi”.
Mặc dù vật lý là lĩnh vực đammê và rất quan trọng với
ôngnhưngôngquanniệm: “Cốgắng thayđổimọi thứ trong
đất nước tôi có ý nghĩa quan trọng hơn. Đó là lý do tại sao
tôi chuyển từ theođuổi sựnghiệpvật lý sangđời sốngchính
trị.Với cuộc cáchmạngnày, tôi đã có cơhội rất lớnđể can
thiệp tích cực vào công việc đất nước tôi”.
“Cuộc cáchmạng” mà ông Guterres nhắc đến chính là
cuộc “Cáchmạng hoa cẩm chướng”, chấm dứt chế độ độc
tài kéo dài năm thập niên tại BồĐàoNha. Ông bước vào
chính trường từ năm 1974 khi gia nhập đảngXã hội trong
cuộcbầucửdânchủđầu tiêncủađất nước.Từđó sựnghiệp
của ôngGuterres đi lên nhanh chóng, trở thành người lãnh
đạo của đảngXã hội năm1992. Ba năm sau, ôngđược bầu
làm thủ tướng cho tới khi về hưuvàonăm 2002.
Trong thờigian2005-2015,ôngGuterresđảmnhiệmchức
vụngườiđứngđầuCaoủyLHQvềngười tỵnạn.Vớivai trò
đó, ông đã có công trong việc cắt giảm chi phí nhưng làm
tănghiệu suất hoạt động của tổ chức trong cuộcvật lộnvới
khủnghoảngngười di cư.
Là người thông thạo ba thứ tiếngTâyBanNha, Pháp và
Anh, ôngGuterres đammê lịch sử trung cổ, nhạc kịch và
điệnảnh.ÔngGuterres cóhai người concùngvới người vợ
đầu qua đời do ung thư vào năm 1998. Ông đã tái hôn vào
năm 2001, theoBBC.
Hoạt động tích cực vềnhânquyền
Việc chọn ôngGuterres làm tổng thư kýLHQ nhiệm kỳ
tới đã dập tắtmọi hyvọng của nhiềunhà ngoại giaovà các
nhàhoạt độngxãhội-dân sự, rằngngười “chèo lái” tổ chức
quốc tế lớn nhất hành tinh sẽ là một phụ nữ, lần đầu tiên
trong lịch sử 71 năm.
ÔngAntonioGuterres làngườidẫnđầu trongcuộcđuacho
chiếcghế tổng thưkýLHQnhiệmkỳ2017-2021 tại cuộcbỏ
phiếukínđầu tiêndiễn ravàongày21-7.Tiếpsauông làông
DaniloTurk - cựuTổng thốngSlovenia, vị trí thứ ba thuộc
về bà Irina Bokova - TổngGiám đốcUNESCO. Ngoài ra,
nhữngứngviên sánggiácònbaogồmbàHelenClark - cựu
Thủ tướngNewZealand, hiện là TổngGiám đốc Chương
trìnhphát triểnLHQvàbàSusanaMalcorra -Bộ trưởngBộ
Ngoại giaoArgentina.
Theo
TheGuardian
, điềuđángchúý trongcuộcđuanăm
nay làmột số ứng viên vào vòng trong đã cố gây ấn tượng
bằng các chiến dịch cải cách khắc phục các yếu kém của
LHQ trongbùngphátdịchbệnhEbola.Một sốứngviênkhác
tập trung giải quyết xung đột ở Syria và Iraq, vấn đề còn
nhiềubất đồngquanđiểmgiữa cácnước trongHĐBA.Các
chínhsáchhọđưa rađềuđangđối chọivớinhữngchínhsách
hiện tại của LHQ. Ngoại lệ duy nhất có lẽ là ôngAntonio
Guterres.Ông làngườihoạtđộng rất tíchcựcvềvấnđềnhân
quyềnvàvới lập trườngđi ngược lại cảNgavàTrungQuốc.
Trongmột tuyên bố về tầm nhìn củamình nếu trở thành
tổng thư ký LHQ, ôngAntonioGuterres đã viết về những
thách thứcmà thếgiới phải đốimặt trongviệcbất bìnhđẳng
đang tăng, chủnghĩakhủngbố, các tộiphạmcó tổchức,biến
đổi khí hậuvà sựgia tăng của cácphần tửvũ trangquốc tế.
Vị cựu thủ tướng67 tuổi viết rằngLHQ là“một nơi đặcbiệt
đểkết nốimọi người vượt quanhững thử tháchnày”nhưng
việc thay đổi và cải tổ là cần thiết. “Mọi người cần sự bảo
vệ là chưa đủ.Nhữngngười dễ bị tổn thươngnhất nhưphụ
nữ và trẻ em nhất định phải là ưu tiên hàng đầu. Chúng ta
phải đảmbảobất kỳ ai khi nhìn thấy tổ chứcBlueFlagđều
có thể nói câu: “Tôi đã được bảo vệ””.
ÔngGuterres cam kết sẽ cải tổ LHQ để thúc đẩy nỗ lực
hòa bình và nhân quyền. Ông cũngmuốn kiếm thêm kinh
phí cho LHQ và có kế hoạch làm việc với Ngân hàngThế
giới và các công ty tư nhân để tăng ngân quỹ. Ông cũng
cho rằngcuộckhủnghoảngngười tỵnạnđãvượt ngoài tầm
kiểm soát, dođó sẽ lấymụcđíchngănchặncáccuộckhủng
hoảngnhưvậy làmưu tiên củaLHQ.
“Chúng ta cầnmột bước đột phá trong ngoại giao vì hòa
bình” -ôngGuterresnóivềkếhoạchcủamình -“Cộngđồng
quốc tếcầnphải dànhnhiều thời gianvànguồn lựchơnnữa
đểquản lýkhủnghoảng, hơn là ra sứcngănchặnchúng. Là
một tổng thư ký LHQ thì phải không ngừng tìm cách góp
sức cho việc giảm bớt xung đột và số nạn nhân ảnh hưởng
từ các xungđột đó”.■
Tân tổng thưkýLHQ
lànhàhoạtđộng
nhânquyền tíchcực
Ảnh1:
ÔngAntonio
Guterres-cựuThủ
tướngBồĐàoNha
và làngườiđứngđầu
CaoủyLHQvềngười
tỵnạntrongthập
niênqua.
Ảnh:UNHCR
CựuThủtướngBồĐàoNhaAntonioGuterresđãđượcchọnlà
ngườikếnhiệmTổngThưkýLiênHiệpQuốcBanKi-moon.
Ảnh2:
ÔngAntonioGuterres
ngồicùnghaicậubéSyriatại
TrungtâmTiếpnhậnngười tỵ
nạnMoria,Lesvos,HyLạphồi
tháng10-2015.Ảnh:UNHCR
Ảnh3:
ÔngAntonioGuterres
(phải)
cùngđặcpháiviênLHQ
-diễnviênAngeliaJoliethăm
hỏinhữngngười thamgiagiải
cứungười tỵnạntrongcácvụ
vượtbiêntrênbiểnởMaltahồi
tháng9-2014.Ảnh:UNHCR
1
2
3
