14
THỨNĂM
20-10-2016
Phóng sự - Chuyên đề
Nhữngcộtmốcchủquyền
Trênđây là câu chuy n chúng tôi ghi nhậnđược trong
chuyếnđi dài ngàyđầu tháng10-2016 thămh thốnghải
đăngkhuvựcquầnđảoTrườngSa,Vi tNam.Tạikhuvựcnày
hi ncóhơn80côngnhângiữsángchochínngọnhảiđăng,
vớiphần lớncóthâmniêntrongnghềtừ15đếntrên20năm.
HảiđăngĐáLátđượcđặt trênđảoĐáLátnằmởvị trí cực
tâyquầnđảoTrườngSa, có chiều cao thápđèn42m. Thân
đèncómàu trắng,đỏxenkẽ.Hảiđăngphátánhsáng trắng,
chukỳchớpnămgiây.
HảiđăngĐáTâycóthânmàuxámsẫm,nằmtrênđảochìm
ĐáTây. Chiềucao thápđèn là20m. Chukỳchớp10giây.
Hải đăngNamYết có thânmàu trắng - đỏ - trắng, chiều
cao thápđèn là24,9m, chukỳchớp15giây…
Ngoàinhi mvụbảođảman toànhànghải trongkhuvực
quầnđảo, chínngọnhải đăngTrường Sa còn lànhững cột
mốcchủquyềncủaTổquốc trênbiểnĐông.
AnhNguyễnĐứcHuy,PhóGiámđốcCông tyBảođảman
toànhànghải biểnĐông vàhải đảo, tâm sự: “Chúng tôi tự
hào vềđội ngũ côngnhângiữđèn củamình. Họ lànhững
conngười hiểu rõnhất về lẽ sốngcaođẹp”.
TRẦNVŨ
V
ừa từ đất liền bước lên tàuHải Đăng 05 củaCông ty
Bảo đảm an toàn hàng hải biển Đông để hướng về
Trường Sa, anh Võ Sỹ Lưu tháo vát, bưng bê hàng
hóa cùng anh em. Từ khi anh Lưu lên, tàu chúng tôi có
thêm nhiều tiếng cười. Với năng khiếu hài bẩm sinh, anh
đã làmmọi người cuốn hút theo từng câu chuyện, quên
những cơn say sóng dài ngày trên biển.
Những con tàuma
Đêmđầu tiên, anhkể về những con tàu. “Những cái xác
tàumà các anh thấy còn trơ thâyởđảoĐáLát ấy, ngưdân
vùng này gọi là những con tàuma. 23 năm trước, khi tôi
mới đếngiữđènhải đăngĐáLát, thấy cảnhmà sợma quá
trời”, anh bắt đầu câu chuyện.
Cái cảnh rợn người mà anhLưu tiếp cận làmột cái xác
người chết khô, ngồi trênghế thuyền trưởng,mặt ngửa lên
trời.Mọi người gọi là anhHai, rồi đặt luôn cho cái tên con
tàu có cái xác ấy là tàu anhHai.
“Cái xác còn nguyên thịt nhưng khô quắp lại. Tôi hình
dung ông ấy phải ngồi ở đómà chờ cứu hộ đến hết lương
thực rồi chết dầnmòn.Khi cơ thểkhôngcònmỡnữa, cộng
với không khí đầy chất muối, xác ông ấy không ướp vẫn
không phân hủy” - anh lý giải.
AnhLưu thú thật ban đầu rất sợ nhưng ở năm này sang
tháng nọ lại thành quen. Anh Lưu kể tiếp: “Quenmà nói
gì, thành thân luônđóchứ.Mấycái bận tàucungcấp lương
thực của công ty ra chậmvì thời tiết xấu, anh emhết thuốc
hút thì qua anhHai xin vài bao thuốc lá, trái cây. Bà con
ngư dân hồi đó cúng anh Hai hoa quả, quà cáp đầy. Tất
nhiên là khôngphải lấykhông,mà chúng tôi đemquần áo
mới qua thay cho anhHai. Có đi có lại”.
Thế nhưng anh Lưu và tất cả anh em giữ hải đăng mà
chúng tôi gặp qua đều không nắm được lý lịch của những
con tàu này, chỉ biết gọi đó là những con tàuma. Các anh
chỉ biết đó lànhữngcon tàuhànghải củanướcngoài, chạy
bằngmáy hơi nước.
Do thời đó các đảo chưa có đèn hải đăng, công nghệ
định vị, rà độ sâu, vật cản chưa có nên các con tàu này đã
vướngvàobãi đá ngầm, sanhô rồi không rút ra được,mọi
người chết mòn vì đói khát.
Cuối câu chuyệnvề những con tàuma, anhLưubất ngờ
hỏi chúng tôi biết tại sao anh đem câu chuyện này kể ra
đây.Khôngđợi trả lời, anh lýgiải: “Thật ra những con tàu
ấy gắn liền với đời sống, với nghề nghiệp giữ hải đăng
biểnĐông của anh em chúng tôi. Nó ám ảnh chúng tôi về
nhữngcái chếtmònmỏi, đauđớnnhất.Nó thôi thúcchúng
tôi về tráchnhiệm thắp sángkhôngngơi nghỉ nhữngngọn
hải đăng. Thời xưa, tàu vướng bãi đá ngầm thì mọi người
sẽchết vì đói.Thời nay, với dầuhỏavàđiện, tàuvướngbãi
đá có thể gây cháy nổ, thảm họa khó lường”.
Sinh rađể thắp sánghải đăng
Hôm sau, chúng tôi ghé thăm ngọn hải đăng đảo Song
Tử Tây. Anh Vũ Duy Tiến, đèn trưởng nơi đây, cũng có
chungnhữngkýứcvềcáccon tàumavà sựảnhhưởngcủa
nó đến nghề giữ hải đăng biểnĐông.
AnhTiếnvàonghềgiữđèn từ25nămqua.Khiđó, anhvào
nghềvớimụcđíchđơngiản là lúckhókhănvềkinh tế,đi làm
kiếm tiềnnuôi giađình.Rồi anhđếnvà thấynhững con tàu
ma, cảm nhận ra những cái chết đớnđau nhất hành tinh…
Tự lúc nào không biết, anh phát hiện ra bản thânmình
như sinh rađể thắp sángnhữngngọnhải đăng.Anh tâm sự:
“Giờ thì các con đã học hành thành đạt, nên người, sống
ổn định. Vợ tôi cũng có cơ ngơi kinh tế kiếm ra bạc trăm
triệu đồngmỗi tháng ởHải Phòng. Tôi chẳng còn bận bịu
gì về kinh tế nhưng không bỏ nghề được, không xa đèn
được. Ý nghĩ mình đang làm cái việc gián tiếp cứu nhiều
người khỏi những tai nạn khủng khiếp đã trở thành hạnh
phúc của anh em chúng tôi”.
Nhìn ra biển, anh kể về
một sự cố tàu vướng bãi đá
ngầmmà anh từng chứng
kiến. Đó là vào năm 2007,
khi anh đang giữ hải đăng
đảo Đá Lát. Hôm đó, sáng
sớm, anhembáocómột tàu
cábị vướngbãi sanhôĐáLát đangcầncứuhộ.Cảnămanh
emởđèn lập tứcxuốngcanô, tiếnngay racon tàugặpnạn.
“Lúcấy, cảnămđứađều rất căng thẳng.Chúng tôi không
lo về cứu hộ, vì tàu cá nhỏ, chúng tôi giúp được dễ dàng.
Tuy nhiên, trong đầu ai cũng đặt ra câu hỏi tại sao tàu bị
vướng?Có phải chúng tôi đã tắc trách để đèn không sáng
trongmột lúc nào đó?Đứa nào cũng nghe lòng khó chịu,
ray rứt. Nhưng không phải, chủ tàu cá bảo vẫn thấy đèn
nhưng không nghĩ là đảo chúng tôi rộng lớn vậy”.
Mọingườinghevậymớian tâm, thởphào,nhắcnhở thuyền
trưởngphải chúýnguyên tắckhôngvào tầmquét củađèn.
Khi nghecácanh say sưakểchuyện, tôi hiểuđượcvì sao
nhữngngười côngnhângiữđènbiểnĐông rất ít người bỏ
nghề, dù cái nghềbuộchọphải hy sinhnhiều thứ.Họphải
xa vợ, xa con, xa quê, xa hết những cuộc vui ở đất liền
những chín thángmỗi năm.Họ cũngkhôngđượcnắmbàn
tay động viên, chia sẻ khi vợ sinh con. Tứ thân phụmẫu
qua đời cũng lắm người đành ngồi ghềnh đá mà nhìn về
góc trời thân yêu sụt sùi, rấm rứt…Tất cả là vì sự an toàn
hànghải trênbiểnĐông, vì khôngmuốn tiếp tục cónhững
con tàuma, nhữnganhHai ngửamặt nhìn trời vàvì những
điều lớn lao hơn thế nữa.■
1.MộttrongnhữngcontàumacònchưarãxácởĐáLát.
2.MỗihảiđăngởTrườngSacónămcôngnhântúctrực24/24giờ.
Trongảnh làhảiđăngởđảoĐáLát.
3.Tiếptế lươngthựcchocáctrạmhảiđăng làcôngviệcvôcùng
khókhăn.
Ảnh :TRẦNVŨ
Nhữngxáctàuhoangphế,nhữngconngườichếtkhôngửamặtnhìntrời
đãthôithúccácphuđènbiểnĐôngquênmìnhvìnghĩacả.
Xácchếtkhôníu
phuđènTrườngSa
Tự lúcnàokhôngbiết,anh
pháthiệnrabảnthânmình
nhưsinhrađểthắpsáng
nhữngngọnhảiđăng.
1
2
3
