14
Hồ sơ - Phóng sự -
ThứNăm8-11-2018
53 nghị sĩ Quốc hội Mỹ có gốc gác nhập cư
Khảo sát của Trung tâm thăm dò Pew (Mỹ) cho thấy có 8% trong số
340.000 trẻ sinh ra tại Mỹ trong năm 2008 là người nhập cư trái phép.
Con số này tăng rất nhanh. Đến năm 2015, Pew cho biết có đến 270.000
trẻ do người nhập cư trái phép sinh ra. Con số này hiện nay là khoảng
400.000 trẻ mỗi năm.
Ông Cippriano cùng vợ và một con gái nhỏ từ Mexico nhập cư trái
phép vào Mỹ đầu thập niên 1990, sau đó sinh thêm ba người con nữa.
Ba người con này được cấp quyền công dânMỹ với mọi quyền lợi: Được
cấp bằng lái xe, được thuê mua nhà, đặc biệt học hành với chi phí thấp,
có quyền bầu cử, một trong ba người còn phục vụ trong hải quân Mỹ.
Tuy nhiên, người con gái đầu vốn chỉ một tuổi khi theo cha mẹ
sang Mỹ lại không được hưởng các quyền lợi này. Dù là chị đầu, cô
là người cuối cùng ra riêng vì theo quy định phải chờ lâu hơn. Thời
gian cô chờ được cấp bằng lái xe hay được thuê nhà cũng lâu hơn. Và
dù học hành giỏi giang, cô vẫn chỉ có thể vào cao đẳng cộng đồng
vì không đủ tiền trả học phí đại học bốn năm, vốn cao hơn nhiều so
với các sinh viên bản xứ.
Anh Isaac Naranjo, 19 tuổi, sinh viên tại trường đại học nổi tiếng UC-
Berkeley, nói mẹ anh theo ông bà ngoại từ Ecuador sang Mỹ đầu thập
niên 1990, lúc bà còn chưa thành niên. Anh nói không bao giờ quên cái
ngày cảnh sát khám nhà, lúc anh mới năm tuổi. Nhưng anh thừa nhận
mình “may mắn được Tu chính án thứ 14 bảo vệ, không bị trục xuất, có
thể đi học và giờ tôi học ở Berkeley”. Còn mẹ anh thì bị đưa ra tòa và
sau một thời gian dài hầu tòa bà cũng được ở lại Mỹ và giờ cũng đã có
quyền công dân.
Ít nhất 53 nghị sĩ Quốc hội là con cái của các cha mẹ nhập cư. Trong
số này có hạ nghị sĩ Cộng hòa Mia Love, con của một cặp cha mẹ người
Haiti nhập cư. Tuần rồi, nghị sĩ Love đã lên tiếng phản đối chuyện ông
Trumpmuốn đơn phương thay đổi luật nhập cư. Theo bà, quyền sửa đổi
hiến pháp là của Quốc hội, không phải của ông Trump.
ĐĂNGKHOA
C
uối tháng 10, Tổng thống Mỹ
Donald Trump nói rằng ông
định ký một sắc lệnh chấm
dứt cái mà ông gọi là quy định
“buồn cười” khi trao quyền công
dân cho trẻ sinh ra tại Mỹ từ các
bà mẹ không phải công dân Mỹ.
Từ Tu chính án 14, thế kỷ 19
“Thật buồn cười, chúng ta là
nước duy nhất trên thế giới mà một
người đến, đẻ con, là rồi đứa trẻ về
cơ bản trở thành công dân Mỹ với
mọi quyền lợi. Điều này thật buồn
cười và phải chấm dứt… với một
sắc lệnh hành pháp” - ôngTrump nói
với trang mạng
Axios
cuối tháng 10.
Phát ngôn của ông Trump lập
tức thu hút sự chú ý của nhiều
người, đồng thời dấy lên cuộc
tranh cãi của nhiều giới. Bởi lẽ
cái mà ông Trump cho là buồn
cười ấy đã được quy định trong
Tu chính án thứ 14 Hiến pháp Mỹ,
được Quốc hội thông qua đúng 150
năm trước (năm 1868), như một
phần chỉnh sửa nhân quyền sau
cuộc nội chiến Mỹ (1861-1865).
Theo đó, Tu chính án thứ 14 ghi
rõ: “Tất cả người được sinh ra hay
được cho nhập tịch ở Mỹ và chịu
sự quản lý của pháp luật Mỹ đều
là công dân của Mỹ và của bang
họ cư trú”.
Tu chính án thứ 14 quy định quyền
công dân và quốc tịch căn cứ vào
nơi sinh đã đảo ngược một quyết
định của Tòa án Tối cao Mỹ vào
năm 1857 rằng người nô lệ không
phải là công dân, mà là một tài sản.
Trước nội chiến Mỹ, hiến pháp Mỹ
không quy định rõ đối tượng nào
thì được trở thành công dân Mỹ,
gây tranh cãi trong hàng chục năm.
GS luật Amer tại ĐH Yale (Mỹ)
cho rằngTu chính án thứ 14 về quyền
công dân là một bước chuyển biến
quan trọng, nó xác định một điều
kiện đơn giản để có quyền công dân:
Nếu bạn sinh ra ở Mỹ, dưới lá cờ
Mỹ, bạn là công dân Mỹ.
Tới ngành “du lịch
sinh con”
Từ mục tiêu ban đầu là hàn gắn
vết thương nội chiến, qua thời gian,
phe bảo thủ ở Mỹ bắt đầu báo động
về tình trạng nhập cư trái phép và
rất nhiều người lợi dụng quy định
này đếnMỹ sinh con để con họ được
hưởng quyền công dân.
Quy định này chẳng những có lợi
cho con các nhà kinh doanh hay các
chuyên gia làm việc ở Mỹ mà còn
cho ngành công nghiệp “du lịch
sinh con”. Viết trên
USA Today
,
hai nhà báoWilliam Cummings và
David Jackson cho biết đã có hẳn
các đường dây cả từ bên trong nước
Mỹ lẫn từ các nước lợi dụng quy
định này đưa người vào Mỹ sinh
con. Ngành “du lịch sinh con” đã
trở thành một hoạt động kinh doanh
nở rộ ở Mỹ, khách hàng phần lớn là
từ Trung Quốc, Đài Loan, Mexico,
Nga, Thổ Nhĩ Kỳ. Tất cả những gì
các vị khách này cần làm là mua
một tour du lịch trọn gói, đến Mỹ
với tư cách du khách trong vài tháng
rồi sinh con trên đất Mỹ.
Chi phí một gói “du lịch sinh con”
này thường là 50.000 USD. Số tiền
này không hề đắt nếu so với việc
đứa trẻ với tư cách công dân Mỹ sẽ
được hưởng chính sách trợ cấp chi
phí học hành đến năm 18 tuổi. Chi
phí cho những trẻ em này đang nằm
ở khoảng 2,4 tỉ USD mỗi năm. Và
rồi đến năm 21 tuổi, đứa con ấy có
thể bảo trợ thẻ xanh cho cha mẹ.
Hêt thời đến Mỹ
sinh con
Chi phí một gói “du lịch sinh con” thường là 50.000 USD, không
hề đắt so với giấc mơ củamột số người cố kiếmquốc tịchMỹ
cho đứa con sinh ra tại quốc gia này.
Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence
cũng nói quy định này đã trở thành
“một cái nam châm kéo mọi người
khắp nơi đến nước Mỹ, kích thích
các tổ chức buôn người dụ dỗ các
gia đình mạo hiểm đến Mỹ, gây
nguy hiểm cho chính họ”. Theo hai
nhà báo Cummings và Jackson, điều
này không phù hợp với mục tiêu của
Tu chính án thứ 14 và điều mà ông
Trump đang định làm là cần thiết
cho nước Mỹ.
Ông Trump có đủ sức l m
được không?
CNN
dẫn lời một số chuyên
gia về hiến pháp và luật nhập cư
Mỹ cho rằng phát ngôn của ông
Trump không phải là ý tưởng mới.
Theo chuyên gia Erika Lee, trong
khoảng 30 năm gần đây đã có vài
cuộc bàn thảo chính trị nhằm “cải
cách quyền công
dân”. Trong thập
niên 1990, từng
có một số cuộc
vận động nhằm
hủy bỏ hoặc thu
hẹp quyền công
dân và quốc tịch
căn cứ vào nơi
sinh nhưng bất
thành. Theo bà
Lee, nếu cuộc vận động lần này
của ông Trump thành công thì
tác động sẽ vô cùng lớn vì nó
ảnh hưởng đến rất nhiều người
từ nhiều nơi đến Mỹ.
Vậy liệu ông Trump có làm được
không? Nhận định với
Washington
Post
, nhiều chuyên gia cho rằng
ông Trump sẽ không làm được
chỉ “với một sắc lệnh hành pháp”.
Quy định quyền công dân này chỉ
có thể thay đổi thông qua sửa đổi
hiến pháp. Mà muốn sửa được Tu
chính án trong hiến pháp phải có sự
đồng ý của 2/3 Hạ viện lẫn Thượng
viện và 3/4 các tiểu bang. Hơn nữa,
chuyện ra chính sách về nhập cư là
chuyện của Quốc hội, không phải
của tổng thống.
ÔngTrumpchobiếttrướckhiraphát
ngônnói trênôngđã thamkhảoýkiến
ban cố vấn pháp lý củamình và được
bảo đảm là có thể đơn phương sửaTu
chính án. Theo
Business Insider
, khả
năng lớn các luật sư của ông Trump
sẽ nói rằng Tu chính án thứ 14 chỉ áp
dụng với con của các thường trú nhân
ở Mỹ chứ không áp dụng với người
nhập cư trái phép hay những người
được cấp visa tạm thời.
Hiện Quốc hội và các tòa án ởMỹ
vẫn tranh luận về cụm từ “chịu sự
quản lý của pháp luật”. Nhiều học
giả như chuyên gia John Eastman
tại Trung tâm Luật hiến pháp thuộc
ViệnClaremont (Mỹ) và ôngMichael
Anton từng là người phát ngôn của
Hội đồngAn ninh quốc giaMỹ từng
tranh luận rằng con của những người
nhập cư bất hợp pháp không “chịu
sự quản lý pháp luật” Mỹ và vì thế
không được công
nhận là công dân
Mỹ.
Bản thân Phó
Tổng thống Mỹ
Pence cũng nói
với
Politico
rằng
ông không chắc
Tu chính án thứ
14 có áp dụng với
người nhập cư trái
phép hay không. Tuy nhiên, năm
1982 Tòa án Tối cao có một phán
quyết rằng dù một người có vào Mỹ
bất hợp pháp thì cũng chịu sự quản
lý của luật pháp Mỹ và có “đầy đủ
nghĩa vụ theo luật hình sự và dân
sự của Mỹ” cho đến khi người này
rời khỏi Mỹ tự nguyện hay bắt buộc
theo luật nhập cư. Một khi còn ở
trên đất Mỹ, người này vẫn được
luật pháp Mỹ bảo vệ.
Chưa biết kết quả thế nào nhưng
theo hai nhà báo Cummings và
Jackson, thay vì chỉ trích ông Trump
hay châm biếm quan điểm của ông,
người Mỹ hãy nghiêm túc tranh
luận về việc này. Cho đến lúc này,
ông Trump là tổng thống duy nhất
sẵn sàng tranh luận về vấn đề này. •
Tu chính án thứ 14 đã
trở thành một cái nam
châm kéo mọi người
khắp nơi đến nước Mỹ,
kích thích các tổ chức
buôn người dụ dỗ các gia
đình mạo hiểm đến Mỹ.
Tới đây có thể không phải mọi trẻ em
sinh ởMỹ đều sẽ có quốc tịchMỹ.
Ảnh: QUARTZ
Chuyện đếnMỹ sinh con để con được
cấp quyền công dânMỹ có thể sẽ
không còn diễn ra. Ảnh: AP
