8
thứnăm
28-8-2014
Tiêuđiểm
P
hap luat
(PL)-Ngày26-8,TAND tỉnhBàRịa-VũngTàumở lạiphiên
tòa sơ thẩm (lầnhai)xửvụbị cáoTrầnThịDoan (nguyênchủ
tịchHĐQTCông tyCổphầnTNHHXâydựng -Thươngmại
HươngDoan) lừađảo chiếmđoạt tài sảnvàvi phạm cácquy
địnhvềsửdụngđấtđai.Trướcđó, tòanày từngxửchung thân
bị cáovềhai tội trênnhưng saubịTòaPhúc thẩmTANDTối
cao tại TP.HCMhủy án.
Vụ án này có tới 241 người bị hại. Tòa dự kiến xử trong
bốnngày và tuyên án sau ngày2-9.
Theohồ sơ,Công tyHươngDoandoDoan làmchủ tịchvà
NguyễnVănHạ làm giám đốc, chuyên kinh doanh bất động
sản, xây dựng. Công tymua hơn 5.200m
2
của ôngMaiVăn
Hiệu ởVũng Tàu (với giá 800 lượng vàng SJC, thanh toán
xongđượchơnmột nửa).UBNDTPVũngTàuphêduyệt quy
hoạchchophépCông tyHươngDoanđượcchiadiện tích trên
làm15 lôbiệt thự.Công tychưa làm thủ tụcchuyểnmụcđích
sử dụng, chưa thanh toán xong tiềnmua đất nhưngDoan và
Hạđã tựý sửachữaquyết địnhcủaUBND tỉnhBàRịa-Vũng
Tàu từ “không cho phép phân lô bán nền” thành “cho phép
phân lô bán nền”. Từ đây, cả hai đã chiamảnh đất thành 51
lô nhỏ bán cho 71 người, chiếm đoạt gần 31 tỉ đồng. Trong
số này có 31 lô bán trùng cho nhiều người (bán lần đầu, lần
hai, lần ba), thu lợi hơn 23 tỉ đồng. Ngoài ra, Doan, Hạ còn
muamột số diện tích đất nông nghiệp, chỉ mới đặt cọcmột
phần, chưa làm xong các thủ tụcmà đã tự ý xây dựng cơ sở
hạ tầng, phân lô bán nền... Sau đó, Hạ bỏ trốn, hiện đang bị
truy nã.
TRÙNGKHÁNH
PHANTHƯƠNG
T
heo VKSND Tối cao, thời
gian qua, ngoài nghiệp vụ
được nâng cấp, các kiểm sát
viên (KSV) cũng chú ý nhiều hơn
vănhóapháp lý trong tranh luận tại
tòa.Nhữngnămgầnđây,nhiềuVKS
đãquan tâmxâydựngvănhóa tranh
tụngchoKSV,cóVKScònxâydựng
quy tắcứngxửcủaKSV tạiphiên tòa
(HàNội). NhiềuKSV có khả năng
trìnhbày tốt, giọng truyền cảm, nội
dung tranh luậnngắngọn, súc tích,
dễ hiểu, thái độ tranh luận khiêm
tốn, không châm biếm, cao giọng,
mạt sátmàmềmdẻo, thuyết phục...
Nghiêncứuhồsơ
khôngkỹ
Tuy nhiên, nhiềuKSV vẫn chưa
nghiêncứukỹhồsơ, từđó tranh luận
tạiphiên tòacònphiếndiện, hờihợt,
khôngphát hiệnđược sai sót của cơ
quan tố tụngdẫnđếncấpphúc thẩm
phải hủy án để điều tra, xét xử lại
hoặc tuyênbốbịcáokhôngphạm tội.
Chẳng hạn vụBạoNgọcTốt (Hà
Giang)phạm tộigiếtngười,khikiểm
sátđiều travànghiêncứuhồsơ, tham
giaphiên tòasơ thẩm,KSVđãkhông
phát hiện được điều tra viên ghi lời
khai của bị cáo, bị hại, người liên
quan… trongcùngngày, giờ, tháng,
nămở các địa điểmkhác nhau.Đây
làđiềubấthợp lý, cho thấyviệcđiều
trakhông tuân thủquyđịnhpháp luật.
HayvụôngNguyễnThanhChấn(Bắc
Giang) liên tụckêuoannhưngKSV
haicấpchưanghiêncứukỹchứngcứ
buộc tội và gỡ tội, không phát hiện
ra cácmâu thuẫn dẫn đến việc làm
oanôngChấn.
“Đây làhạnchế lớnnhất, cho thấy
mục tiêu tranh tụngđể làm rõsự thật
Tạihộinghịnângcaochấtlượngthựchànhquyềncông
tố…doVKSNDTốicaovừatổchứctạiTP.HCM,mộtvấn
đềđượctậptrungthảoluậnlàchấtlượngtranhtụngcủa
kiểmsátviên.
“Điểmmặt”
yếukém
củaKSVkhi
tranhtụng
Nhiềuphiênxử,KSVtuykhông
hẳntừchốitranh luậnnhưng
lạinétránhnhữngcâuhỏikhó
của luậtsư.
Lắpcameraphòngxử
ÔngLêHồngBào (PhóViện trưởng
VKSND tỉnhAnGiang) cho biết đơn
vịmìnhđãphối hợp cùngngành tòa
án tỉnh này xin kinh phí của tỉnh để
lắp đặt hệ thống camera tại phòng
xửcủacác tòahuyện.“Việccócamera
giámsátsẽ luônđặtKSVtrongtâmthế
phảichuẩnbịkỹ,cótácphongnghiêm
túc tạiphiên tòavì luôncóngười theo
dõi”-ôngBàonói.
Đánhgiá cao việc lắp camera này,
ôngLêThànhDương(ViệntrưởngViện
Phúc thẩm3VKSNDTối cao) cho rằng
cácđịaphươngkháccũngcó thểhọc
hỏiAnGiang.
ViphạmphổbiếncủaKSV,VKS
-
Giaiđoạnđiều tra
: Khôngđề rayêucầuđiều travàyêucầucơquan
điều tradẫnđến tình trạng trảhồ sơđểđiều trabổ sungnhiều.
-
Giai đoạn truy tố
: Chưađánhgiáđầyđủ chứng cứdẫnđến truy tố
khôngrõ, truytốsaikhunghìnhphạt,sai tộidanh.Bỏ lọttộiphạm làngười
giữvai tròchính trongcácvụánkinh tế, thamnhũng.
-
Giai đoạnxét xử
: Chưa thựchiệnnghiêm chỉnh việc tranh tụngđể
xácđịnhsự thật, giúpHĐXXđánhgiáđúngchứngcứnêncó trườnghợp
dẫnđếnoan, sai; đềnghị ápdụng tình tiếtgiảmnhẹkhôngcócăncứ; vi
phạmgiới hạnxét xử; đềnghị xử lývật chứngkhôngđúng...
củavụánchưađạt được.KSVchưa
làm tốtcông tác tranh tụngnênkhông
phát hiệnđượcvi phạmcủacơquan
điều travàVKS, dẫnđếnđồngývới
quanđiểm truy tố thiếucăncứ,đồngý
vớibảnánsơ thẩm tráipháp luật, làm
oanngườivô tội.Cũngdokhông làm
tốt công tác tranh tụngnên tại phiên
tòa,KSVđãkhôngkịp thờipháthiện
cácsai sót trongcácgiaiđoạn tố tụng
trướcđóđể rút quyết định truy tố” -
ôngNguyễnVănNông (Viện trưởng
ViệnPhúc thẩm1VKSNDTối cao)
nhấnmạnh.
Khôngdùng
chứngcứ,
khônghỏi
nhânchứng
Cạnhđó,vẫncònhiện tượngKSV
chỉ tranh luận chung chung, lấn sân
chức năng điều khiển phiên tòa của
chủ tọamàkhông toàn tâmvàoviệc
tranh luận vào nội dung chính với
mục đích tìm ra chân lý. Ở nhiều
phiên tòa,KSVtuykhônghẳn từchối
tranh luậnnhưng lại né tránhnhững
câu hỏi khó của luật sư. Đặc biệt là
cácvụán lớn,phức tạp,dư luậnquan
tâm,nhiều luậtsư thamgiabàochữa.
Việc ghi chép, theo dõi các thông
tin, tình tiết mới phát sinh tại phiên
tòacủaKSVcònhạnchếdẫnđếnviệc
tranh tụng,xéthỏi,đềxuấtquanđiểm
giải quyết ánkhông thuyết phục.Có
vụKSVđãkhôngsửdụngcácchứng
cứ tronghồ sơ, khôngxét hỏi những
người tham gia tố tụng, không đấu
tranh làmrõmâu thuẫn trong lờikhai
củabị cáođểxácđịnh sự thật.Ví dụ
vụNguyễnVănTrung (Hà Nội) đi
vào đường ngược chiều gây tai nạn
làmmột người tử vong nên bị khởi
tố, truy tốvề tộiviphạmcácquyđịnh
vềđiềukhiểnphương tiệngiao thông
đườngbộ.Tại phiên tòa, bị cáokhai
khôngđingượcchiều.
Thế nhưngHĐXX
vàKSV không hỏi
nhân chứng cómặt
tại tòaxem lời khai
của bị cáo có đúng
không, thậm chí không côngbố các
tài liệu như biên bản khám nghiệm
hiện trường, tử thi để làm rõ các va
chạm, khôngđấu tranhvới bị cáođể
xácđịnhlỗikhithamgiagiaothôngmà
chỉ căncứvàocáo trạngđểbuộc tội.
Khôngnắmvững luật
Một hạn chế khác, có khi chính
KSVkhôngnắmvữngquyđịnhcủa
pháp luật nênkhôngphát hiệnđược
quanđiểm sai của luật sưđểbácbỏ.
Chẳng hạn vụ Nguyễn Đình Vĩnh
Tường (PhúYên)phạm tội trộmcắp
tài sản, luật sư cho rằng quyết định
khởi tốbịcankhôngcósựphêchuẩn
củaVKS làviphạm tố tụng.Thayvì
đối đáp rằng “vụ ánxảy ra vàonăm
2000, thời điểm nàyBLTTHS chưa
quyđịnhVKSphải phêchuẩnquyết
địnhkhởi tốbịcan” thìKSV lạiđồng
ývới luật sư,đềnghị tòa trảhồsơđể
điều trabổ sung.
Khôngcódi chúc ,
vậyđất làcủanhànước!
Dokhôngnắmvững luật,không ít
trường hợpKSV đưa ra quan điểm
giải quyết án thiếu căn cứ, không
thuyết phục.Ví dụphầnbồi thường
tráchnhiệmdânsự trongánhìnhsự,
cóKSVkhôngphân tích lỗi cácbên,
không viện dẫn điều luật mà chỉ đề
nghịHĐXXbuộcbị cáobồi thường
một nửa số tiền theo yêu cầu của
người bị hại dù không có quy định
nàonhưvậy.HaycóKSVhỏibịcáo:
“Có giấy đỏ không? Bốmẹ bị cáo
chết đi cóđể lại di chúckhông?”.Bị
cáo trả lời: “Chưa cógiấyđỏnhưng
có đầy đủ giấy tờ thanh lý tài sản.
Bốmẹ bị cáomất, không kịp để lại
dichúc”,KSVkhẳngđịnhngay:“Vì
không có di chúc nên đất này thuộc
vềNhànước” (?!).
Né tranh tụng
“Phải nhận thức rằng tranh tụng
không chỉ là quyềnmà còn là nghĩa
vụ mà KSV phải thực hiện” - bà
NguyễnThịThủyKhiêm (PhóViện
trưởngVKSNDTốicao)nhấnmạnh.
Để đảm bảo thực thi nguyên tắc
tranh tụng trongxét xử, viện trưởng
VKSNDTốicaođãyêucầucácKSV
đảmbảochấtlượngnămkhâu:Nghiên
cứu, lậphồsơkiểmsát; lậpđềcương
xéthỏi;xâydựngbản luận tộiởphiên
tòa sơ thẩm và bản phát biểu quan
điểm ở phiên tòa phúc thẩm cùng
trình bày củaKSV tại phiên tòa; kỹ
năngxéthỏi; tranh luận tạiphiên tòa.
ÔngLêThànhDương,Viện trưởng
ViệnPhúc thẩm3(VKSNDTốicao),
gópý: “Tôi thấycóquánhiềuýkiến
tập trung vào việc ứng xử hay công
tốngồiđâu(trái,phảihaynganghàng
với luật sư) trongkhimụcđíchchính
của tranh tụng là làmsáng tỏvụán lại
chưa được quan tâm. Chúng ta phải
hiểu rõ nguyên tắc bình đẳng trong
xét xử, tức ngang nhau về pháp lý
lẫnchỗngồi.Thứhai,nhiềuKSVnại
rằngbản thânkhônghỏi đượcnhiều
vì tại phiên tòa,HĐXXgiànhquyền
hỏi chính.VậycácKSVchúng tađã
chịuhỏinhữnggì tòachưahỏi chưa,
chịu hỏi những gì tòa chưa làm rõ
chưa?Quan trọng là hỏi cái gì chứ
đừng sợ tòahỏi hết vàhỏi luônphần
của ta”.
▲
Xửlạivụphânlôbánnềnlừa241ngườiởVũngTàu
KSV làm tốtcông tác tranh tụnggiúpHĐXXđưa rabảnán thuyếtphục.
Ảnhminhhọa: HTD
