8
THỨHAI
8-6-2015
Tiêuđiểm
P
hap luat
Điềutraviêntừnglàmcôngtáchộkhẩu,cảnhsátgiaothông
thìkhótránhbứccung,nhụchình.
Xemxéttráchnhiệmngườiđứngđầu
Phiênthảo luậncủaQuốchộivềbáo
cáokếtquảgiámsátánoanvàbồi
thườngchongườibịoanđãthuhútsự
chúýcủadư luậnvớinhiềudiễnbiến
nổibật:ViệntrưởngVKSNDTốicao
xin lỗingườibịoan;chánhánTAND
TốicaochobiếtôngNguyễnThanh
Chấnđồngýmứcbồithườngoan
7,2tỉđồng…
Chúngtôiđãtraođổivớibà
LÊTHỊ
NGA
(PhóChủnhiệmỦybanTư
pháp)-mộttrongnhữngngườiđềxuất
giámsátchuyênđềoan,sai lầnnàymà
sauđóQuốchộiđãthôngquathành
đợtgiámsáttốicaocủaQuốc
hội.
Điềutraviên
yếuthìán
oannhiều
NGHĨANHÂN
thựchiện
B
à Nga nói cuộc giám sát về
oan, sai và bồi thường cho
người bị oan của Quốc hội
(QH) lần này là một bước quan
trọng để đánh giá toàn diện vấn đề
oan sai, qua đó tìm ra những giải
pháp khắc phục.
Ánoan sai:Ai cũng
daydứt!
. Phóng viên
:
Ý tưởng về cuộc
giám sát này bắt đầu như thế nào,
thưa bà?
+
Bà
Lê Thị
Nga
: Cuối năm
2013,báochísôi
sục vụ án oan
Nguyễn Thanh
Chấn.Cùng thời
gian đó xảy ra
vụnăm cựu cán
bộcôngandùng
nhụchìnhởPhúYênmàdư luậncho
làxử lýchưanghiêm, rồi vụbắt oan
bảy thanhniênởSócTrăng.Cácvụ
Lê Bá Mai, Huỳnh Văn Nén, Hồ
Duy Hải, Hàn Đức Long, Nguyễn
VănChưởng... cũnggâynhiều tranh
cãi. Thời điểm ấy QH vừa thông
quaHiếnpháp2013với điểmnhấn
về quyền con người và ghi nhận rõ
ràng hơn nhiều nguyên tắc tiến bộ
của tư pháp hình sự. Tiếp đó là kế
hoạch sửa đổi căn bản các luật liên
quan tới tư pháp hình sự.
Ủy banTư pháp đề xuất giám sát
chuyênđềnàyởcấpđộgiámsát của
ỦybanThườngvụQH (UBTVQH),
coi đó làmột tổng kết tư pháp hình
sự từkhíacạnhmàxãhộiđangnhức
nhối nhất, làm cơ sở thực tiễn cho
xây dựng các luật: Tố tụng hình sự;
tạm giữ, tạmgiam; tổ chức cơ quan
điều trahình sự...Nhưngkhôngngờ
UBTVQH thấy cần thiết phải đưa
lên thành giám sát tối cao của QH
vàđượcQH thôngqua.
Ủy banTư pháp được phân công
chủ trìgiúpQH.Chúng tôibiết chọn
chuyênđềnày làđúngvà trúngnhưng
cũng vô cùng lo lắng, chẳng biết có
đápứngđượcyêucầucủaQHvàkỳ
vọngcủacử trihaykhông.Nhưngsự
chỉđạosát saocủacácđồngchí lãnh
đạoQH, sự đồng hành của báo chí,
cử trikhiếnchúng tôivững tâmhơn.
. Các cơ quan tư pháp phản ứng
“Điềutrahìnhsựđòi
hỏitínhchuyênnghiệp,
chuyênsâumà lãnhđạo
điềutrakhôngchuyên
sâu,điềutraviênkhông
chuyênnghiệpthìkhó
tránhkhỏitrọngcung
hơntrọngchứng,bức
cung,nhụchình.”
Sửa luật liênquan
UBTVQH đã kiến nghị sửa đổi, bổ
sungBLTTHS,BLHS,LuậtTạmgiữ, tạm
giam,LuậtTráchnhiệmbồithườngcủa
Nhànướcđểbảođảmphòng, chống
oan sai vàbảođảmbồi thường thiệt
hại chongười bị oan.
Về BLTTHS, UBTVQH kiếnnghị sửa
đổi, bổ sungnguyên tắc suyđoán vô
tội, bảo đảm nguyên tắc tranh tụng
trong xét xử, sửađổi quyđịnhđể tạo
điềukiệnchoviệc thu thập, đánhgiá,
phân tích, sử dụng chứng cứ… Về
BLHS, UBTVQH kiếnnghị quyđịnh rõ
dấuhiệupháp lý đặc trưng củamột
sốtội,bổsungquyđịnhvềđịnh lượng
vàđịnh tínhđểkhắcphụcviệckhởi tố
tràn lan, hình sựhóaquanhệdân sự,
kinh tếdẫnđến làmoanngười vô tội
hoặchànhchínhhóaquanhệhìnhsự
dẫnđếnbỏ lọt tội phạm…
ĐỨCMINH
thếnào với cuộcgiám sát, thưabà?
+Thực tìnhởgócđộkhácnhau thì
đâu đó cũng còn băn khoăn, e ngại.
Nhưng lãnhđạocáccơquan tưpháp
trungươngđềunghiêm túcchấphành
yêucầucủaQH.Cácvịấychịuáp lực
rất lớn từnhiệmvụđấu tranh,phòng
chống tội phạm nhưng cũng rất day
dứt khi trong bộmáy củamình vẫn
cònxảyranhữngvụánoan,bứccung,
nhục hình khiến dư luận, cử tri bức
xúcnêncũng thấyýnghĩa thiết thực
của cuộcgiám sát này.
.
Quá trình giám sát có thuận lợi
không, thưabà?
+Tinh thần của cải
cách tư pháp tác động
mạnhmẽđếncuộcgiám
sát. Chủ tịch nước -
trưởngBanChỉđạocải
cáchtưphápTrungương
cùng với BanChỉ đạo
rất quan tâmđến cuộc
giámsát, rất lắngnghe
và tôn trọngýkiếncủa
đoàngiám sát, thường
xuyêncửđạidiện tham
dự các cuộc họp của
đoàngiám sát.
Cuộc giám sát còn nhận được sự
phốihợpcủanhiềucơquan tronghệ
thống chính trị nhưBanNội chính
Trungương,Mặt trậnTổquốc,Liên
đoànLuật sư, cácđoànđại biểuQH
địa phương, được lan tỏa rộng rãi
trênbáochí,đượcdư luậncử triquan
tâm,ủnghộ.Cuộcgiámsátmang tính
chuyên sâu nhưng đã được kết hợp
nhuần nhuyễn với quá trình sửa các
luật về tư pháp hình sự. Nhiều phát
hiện,đềxuất từcuộcgiámsátđãđược
đưa vào các dự thảo luật, trìnhQH
trongkỳhọpnày.
Về cơ bản, lãnh đạo các cơ quan
tố tụng trungươngđều tạođiềukiện
thuận lợi cho chúng tôi làmviệc, cử
cánbộ cókinhnghiệm, cầu thị, tâm
huyết với sựnghiệp tưphápđi cùng
đoàn giám sát để cùng nghiên cứu
hồ sơ những vụ án nổi cộm, phân
tíchvàcóquanđiểm rõ ràngvề từng
trường hợp. Bộ trưởngBộCông an
đã chỉ đạo các đơn vị tạo điều kiện
thuận lợi chođoàn công tácvào các
trại tạmgiamhỏiLêBáMai,Huỳnh
VănNén,HồDuyHải...Nhómcông
táccũng làmviệcvớimột số luật sư,
tiếpmột số công dân
cóđơnkêuoan chobị
cáo, làmviệc, traođổi
vớimột số chuyêngia
cókiếnnghị vềmột số
vụ cụ thể.
Mộtcáchngẫunhiên,
trongthờigiantiếnhành
giám sát thìmột sốvụ
việc nghiêm trọng đã
được báo chí nêu ra,
tạo dư luận thuận lợi
chochúng tôi tiếnhành
côngviệc.
Phòngchốngoan, sai:
Chú trọngcông tác
cánbộ
.Bànhậnxét thếnàovề tháiđộcủa
ba ngành tố tụng trung ương trước
kết quảgiám sát này?
+ Ngày 5-6 vừa qua, trước QH,
lãnh đạo ba ngành đều khẳng định
cuộcgiám sát là cần thiết, đồng tình
cơbảnvớinhữngđánhgiá,kiếnnghị
củađoàngiám sát.Họđều trọng thị,
nghiêm túc tiếp thuýkiếncủađạibiểu
QH,đều thấyoansai,bứccung,nhục
hìnhkhôngchỉgâyhậuquảchongười
bị oanmàcòn làmgiảm sút niềm tin
củangườidânvàoNhànước,vàocơ
quan tố tụng.
Bộ trưởngBộCông an ra nghiêm
lệnh nghiêm cấm bức cung, nhục
hình, sẽxử lýnghiêmvà thực tếvừa
quađãxử lýnhữngđiều traviên, cán
bộcôngancósaiphạm.Viện trưởng
VKSNDTốicaomạnhdạnnhậntrách
nhiệm, xin lỗi những người bị oan.
Chánh ánTANDTối cao cũng bộc
bạchánoan tuy ítnhưngđểxảyranhư
vậy làkhôngchấpnhậnđược.Vàcả
ba người đứngđầu các cơquan tiến
hành tố tụng cấp caođềuđưa ra các
giải pháp để khắc phục, những giải
phápnày làkhákhả thi.Vậy là lòng
dân, ý QH và quan điểm của lãnh
đạo các ngành tố tụng trung ương
đãgặpnhau.
. Từ cuộc giám sát này, QH đang
bàndự thảonghịquyếtvề tăngcường
cácbiệnphápphòngchốngoan, sai
vớinhiềugiảiphápcụ thể.Bàcógóp
ý thêmgì không, thưabà?
+Qua giám sát địa phươngnhiều
án oan, sai thì có dư luận là việc bố
trí cánbộ lãnhđạo cơquanđiều tra,
điều traviênchưa thậtphùhợp,kiểm
sát viên cũng yếu. Có nơi phản ánh
cóngười cónhiềunămkinhnghiệm
làm công tác hộkhẩu, cảnh sát giao
thông cũng được bố trí làm điều tra
hoặc thủ trưởng cơ quan điều tra.
Điều trahình sựđòi hỏi tínhchuyên
nghiệp,chuyênsâumà lãnhđạođiều
tra không chuyên sâu, điều tra viên
không chuyên nghiệp thì khó tránh
khỏi trọngcunghơn trọngchứng,bức
cung, nhục hình. Những phản ánh
nàynếu là đúng thì cầnđược nhanh
chóngkhắcphục.
. Xin cámơnbà.
s
Cuối kỳ họp, lầnđầu tiênQH sẽ thảo luậnđể thôngqua nghị quyết về
tăng cường cácbiệnphápphòng, chốngoan, sai vàbảođảmbồi thường
thiệthại chongười bị oan tronghoạtđộng tố tụnghình sự.
Trongdự thảonghị quyết,QHyêucầucơquanđiều tracáccấpápdụng
cácbiệnphápngănchặnchínhxácđểgiảm tốiđacác trườnghợpbắt, tạm
giữhìnhsựsauđóchuyểnxử lýhànhchính;khôngđểxảyrabứccung,dùng
nhụchình; phòngngừacóhiệuquảcác trườnghợpchếtdo tự sát, docan
phạmđánhnhau tại nơi giamgiữ. Quá trìnhđiều traphải tuân thủđúng
pháp luật, thu thập,đánhgiáđầyđủchứngcứbuộc tội, chứngcứgỡ tộiđể
xácđịnhsự thậtvụánmộtcáchkháchquan, toàndiện;khắcphụcviệcđình
chỉ điều trakhôngđúngpháp luật.
“BộCôngansớmhoàn thiện,banhànhvănbảnhướngdẫncụ thểvềquy
trìnhđiều tra các loại án, về khámnghiệmhiện trường, khámnghiệm tử
thi, nhất làđối với cácvụángiếtngười, hiếpdâmkhôngquả tang; tiếp tục
triểnkhai cóhiệuquảcácbiệnphápchốngbứccung,dùngnhụchình”-dự
thảonghị quyếtnêu rõ.
Cạnhđó, QHgiaoTANDTối cao chủ trì, phối hợpvớiVKSNDTối cao tiếp
tục ràsoát, xemxét, giảiquyếtdứtđiểmkhiếunại kêuoan, nhất làđơnkêu
oancủacácbị cáocómứchìnhphạt tù20năm, tùchung thân, tửhình;nếu
cócăncứpháp luật thì phải xemxét theo trình tựgiámđốc thẩm, tái thẩm
đối với bảnáncóhiệu lựcpháp luật, bảođảmkhôngoan, sai...
QHcũngyêucầuBộCôngan,VKSNDTối cao,TANDTối caoxử lýnghiêm
ngườimắc sai phạm, xemxét tráchnhiệm liênđới củangười đứngđầu cơ
quangây ra oan, sai, trước hết là tại nơi xảy ramột số vụoan sai nghiêm
trọng thời gianqua…
ĐỨCMINH
TrầnVăn
Đở
(trái)
vàKhâu
Sóc làhai
trongsố
bảyngười
bịbắtgiam
oanở tỉnh
SócTrăng
nhận tiền
bồi thường
ngày14-1-
2015.
Ảnh:T.VŨ
