CHỦNHẬT 19-7-2015
5
HỒSƠ TƯ LIỆU
Tờ
WashingtonPost
và
BusinessTimes
đềunhậnđịnhphong thái
củaôngObamanhững thángcuối cùngcủanhiệmkỳ toát lên
mộtcảmgiác“khôngsợhãi”, kểcảkhiôngđãđánhmấtcảHạ
viện lẫnThượngviệnMỹvào tayđảngCộnghòa.
ĐẠI THẮNG - THANHDANH
J
ohn Feffer, Giám đốc tạp
chí
ForeignPolicy inFocus
,
trongbài viếtmới đây trên
tờ
Huffingtonpost
nhậnđịnh
thật khócó thể tin rằng sau
cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm
2014, chính quyềnObama có thể
đạt được thêm bất kỳ thành công
nào trong hai năm còn lại trước
khi bầu cử 2016 diễn ra. Sự thất
bại chấn động nhất chính là việc
ông chủ Nhà Trắng đã để đảng
Cộnghòanắmưu thếkiểm soát cả
Thượng viện lẫnHạ viện ởQuốc
hội. Tỉ lệ tín nhiệm, hài lòng của
dânMỹvớiObamanăm2014 rớt
thê thảm, xuống mức dưới 50%.
Tuy nhiên, sự thật là cho đến lúc
nàyObamađã liên tiếp tạo rađược
những chiến thắng “lịch sử”.
Cách lyđối thủ,
đồng thuận lòngdân
Trong bài phát biểu năm 2004
trướcđảngDânchủ,Obamabácbỏ
nhữngquanđiểmchorằngnướcMỹ
dễ dàng bị “cắt lát” thành những
mảngmàuđỏ (phebảo thủ)vàcác
mảngmàuxanhdương (phe tựdo).
Thế nênObama từng đưa ra khái
niệm
“purple America”
(sự hòa
quyện giữamàu đỏ vàmàu xanh
dương.ỞđâyýObamamuốnnói
về một nướcMỹ hòa hợp lưỡng
đảng). Vị tổng thống damàu đầu
tiên của nướcMỹ bước vào Nhà
Trắng trong tâm thế tin rằng ông
ấycó thể làm sống lại lưỡngđảng,
xây dựng sự hòa hợp lâu dài để
phụcvụnhữngchính sáchkinh tế,
“purple America”
đã dạy cho
vị tổng thống với khẩu hiệu “hy
vọng”một bài học vô cùng quan
trọng. Đó chính là ông ấy có thể
chiến thắng những “ván cờ quan
trọng” khi và chỉ khi dư luậnMỹ
cùng đi theo con đường do ông
tạo ra. Các cuộc khảo sát ý kiến
cho thấyđa sốngười dânMỹủng
hộ
Obama Care
, hôn nhân đồng
giới, “rút ngắnkhoảng cách” với
Cubavà Iran...Thếnênphải nhấn
mạnh rằng
Obama giành nhiều
chiến thắngkhôngphảibằngcách
hòahợpvới pheđối lậpmàchính
bằng nước cờ“cách ly” đối thủ.
Tính từ tháng5-2013, lầnđầu tiên
Tổng thống Obama không phải
đămchiêuvì chỉ số tínnhiệmcủa
ngườidânMỹ, khihơn50%người
dânxứ cờhoa đã “bỏphiếuniềm
tin” với vị tổng thống damàu tài
ba và đầy nghị lực.
Những “cúhích”mạnh
trong lòngnướcMỹ
Obama khiêm tốn so sánh lịch
sử đất nước Mỹ như một câu
chuyện dài và ông cũng chỉ “cố
viết cho thật đúngmột đoạnnhỏ”
của mình. Thế nhưng theo một
bài viết đăng trên trangbình luận
chính trị
Politico
, Obama đang
đặt ra những nền tảngmang tính
lịch sử chonướcMỹ trong tương
lai.Chỉ trongkhoảng thời gian từ
ngày19đến24-6vừa qua, cảHạ
viện lẫnThượng việnMỹ đã lần
lượt bỏ phiếu lần cuối thông qua
dự luật vềquyền thúcđẩy thương
mại (TPA) hay còn gọi là quyền
đàm phán nhanh. Dự luật này có
ý nghĩa then chốt đối với nỗ lực
của chính quyền Obama nhằm
tăngcườngquanhệkinh tế-thương
mại với các nước châu Á trong
chiến lược“tái cânbằng” tại châu
Á-Thái Bình Dương mà nổi bật
làHiệp địnhĐối tác xuyênThái
BìnhDương (TPP).
Sau đó chỉ một ngày (25-6),
Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ bảo
vệ thànhcông
ObamaCare
.Theo
trang thông tin của chương trình
Obama Care
, có hơn 105 triệu
người được tiếp cận với các dịch
vụy tếhoàn toànmiễnphí, những
dịchvụmà trước đóhọkhông tài
nàomơđếnđược dokhông cóđủ
tiền. Trang
Washington Post
còn
bình luận phán quyết còn giáng
một “đòn đau” vào những nhóm
bảo thủnàocóýđịnhdùng tòaán
tưphápđể “đảongược”nhữnggì
mà ông Obama và phe Dân chủ
đã làm được.
Một ngày sauđó,Tối caoPháp
viện Hoa Kỳ lại tiếp tục bảo vệ
thành công quyền được kết hôn
đồnggiới trên toànnướcMỹ.Phán
quyết nàykhôngchỉ bảovệquyền
bìnhđẳngvềhônnhânmànhững
người đồnggiớimongước từ rất
lâu mà còn tạo nên cả một làn
sóng thách thứcnhữnggiá trị bảo
thủ lâu đời tại nướcMỹ. Tuần lễ
lịch sử đó của ôngObama đã kết
lại với một bài phát biểu “hoàn
hảo” và cảmộtmàn hát thánh ca
tại nhà thờCharlestonnơi đãdiễn
ra vụ xả súng đẫmmáu làm thiệt
mạng chín người da màu. Bài
phát biểu đó được đánh giá là có
tính lên án kỳ thị sắc tộc mạnh
mẽ nhất từ trước đếnnaymà ông
Obama từng phát biểu, giúp lấy
lại sự ủng hộ rất lớn của những
cử tri damàu.
Nhữngbướcđi
ngoại giao lịchsử
Giai đoạn cuối năm 2014 cho
đến nay cũng đánh dấu những
thành công to lớn trong quan hệ
giữa Mỹ với các quốc gia “cựu
thù địch” theo thể chế xã hội chủ
nghĩa. Những thành côngnày của
Obamađượcgiới truyền thôngcũng
như rất nhiều chuyên gia củaMỹ
và thế giới mô tả ngắn gọn bằng
hai chữ“lịchsử”.Trongđóphảikể
đếnsự“xích lạigầnnhau”giữaMỹ
vàCuba.ChínhquyềnObamađẩy
mạnh tiến độ chuyển hóa quan hệ
ngoạigiaohainước trongvòngchỉ
vài tháng vừa qua. Hai nước từng
“không đội trời chung” lần đầu
tiên, tronghơn50năm “thùđịch”
đã quyết định traođổi đại sứ. Các
cầunối giữa hai quốc gia hiệnbắt
đầuđượckhởiđộngvàsớmkếtnối
hai quốc gia bền chặt hơn. Thậm
chí du lịchMỹ đã được phépmở
đườngđếnCuba.
Bên cạnh đó không thể bỏ qua
“cuộc gặpmặt lịch sử” giữaTổng
Bí thưĐảng Cộng sảnViệt Nam
NguyễnPhúTrọngvàTổng thống
Mỹ Obama tại Phòng Bầu dục.
Chuyến thămmang ý nghĩa biểu
tượng đặc biệt bởi lần đầu tiên,
người đứng đầu Đảng Cộng sản
Việt Nam thực hiện một chuyến
thăm chính thức đến Hợp chủng
quốcHoaKỳ.VinodAnand,chuyên
viên cao cấp tại ViệnNghiên cứu
quốc tếVivekananda (VIF), nhận
định trên tạp chí
Political Events
rằng“quanhệViệtNam-Mỹđang
bước vào một thời kỳ mới. Với
chuyến thămMỹ củaTổngBí thư
Nguyễn Phú Trọng, mối quan hệ
song phươngViệt Nam-Mỹ được
kỳvọng sẽgópphầnbảođảmhòa
bình, an ninh trong khu vực và
thế giới”.
Gầnđâynhất,Obama tiếp tụcghi
tênmìnhvào lịch sửkhi đàmphán
thành công một thỏa thuận quốc
tế về chương trình hạt nhân Iran
vốngặp tranhcãi suốt nhiềunăm.
ChínhquyềnTehranđãđồngýcắt
giảm98% lượngurani làmgiàuvà
không sảnxuất plutoni trongvòng
15năm. Số lượngmáy ly tâmcủa
Iran cũng được giảm 2/3, không
làmgiàuurani quá3,67%vàgiảm
khonhiên liệu làmgiàu củamình
từ 10 tấn xuống còn 300 kg. Sau
gầnmột thậpniênđối đầuvàcấm
vận, thỏa thuậnnàyvừachophép
cộngđồngquốc tế tiếnhànhgiám
sát chương trìnhhạtnhâncủa Iran,
vừachặnmọi conđường sảnxuất
vũ khí hạt nhân của Iran.
◄
Obama
liêntiếp
lập
“cúhích”
lịchsử
Obamađãgiànhnhững chiến thắng không
phải bằng cáchngồi lại và làm việc với phe
đối lậpmà chínhbằngnước cờ “cách ly” họ.
CáctổngthốngMỹkếtiếpphải“học”gì
từObama?
BầucửMỹsẽ tiếp tụcdiễn ravàocuốinăm2016.Tổng thốngMỹ
mới có thểsẽgiànhchiến thắngdựavàomột sốvấnđềhiệnnay
đangkhiếngiớibảo thủgiậndữ.Tuynhiên,đểcósứchấpdẫnmột
cách rộng rãi, họcầnphảigiảiquyếtnghiêm túcvấnđềbiếnđổi
khíhậu, hạnchếchi tiêuquânsự,banhànhcải cáchnhậpcư, ổn
địnhansinhxãhội vàđảmbảomộtmức lươngđủsốngchongười
laođộng trên toànnướcMỹ.Nhưngkhôngcầnphải chờđợi tới
năm2016,Obama thậmchí có thểsẽđạt thêm rấtnhiều“cúhích”
khác trong thờigiancòn lại.
chính trị và đối ngoại củamình.
Theo JohnFeffer, đó làdấuhiệu
cho thấyObama sẽ thất bại trong
vai tròmột chính trị giamàcòn là
người đứng đầu của một bá chủ
thếgiới.Obamađãkhông thểvận
động được bất kỳ sự ủng hộ nào
từpheđối lậpphụcvụ chonhững
chính sáchđối nội củamình, điển
hình như “Đạo luật Bảo vệ bệnh
nhân và Chăm sóc sức khỏe hợp
túi tiền” (hay gọi tắt là
Obama
Care
) nhận hầu hết sự phản đối
quyết liệt từđảngCộnghòa.Ông
ấy vẫn tiếp tục theo đuổi những
chính sách đối ngoại của mình
mặc dù thường xuyên vấp phải
sự phản đối quyết liệt của đảng
Cộng hòa (vàmột số thành phần
Dân chủ diều hâu). Với thất bại
trong cuộc bầu cử giữa nhiệm
kỳ, người ta có quyền cho rằng
Obama sẽ trải qua hai năm còn
lại rất ảm đạm trong Nhà Trắng
với sự lấn lướt của phe bảo thủ
thống trị ĐiệnCapitol.
Tuy nhiên, sau tất cả những
gì đã xảy ra, niềm tin về một
KennethAdelman,ngườitừngthamgiađàmphánkiểmsoátvũkhíMỹ-Xôdưới
thờicựuTổngthốngRonaldReagan,nhậnđịnh:“ÔngObamacóthể làtổng
thốngđộcnhấtvônhịtrong lịchsửtừngcómộtnhiệmkỳthứhaithànhcông
hơnnhiệmkỳthứnhấtcủamình”.Ảnh:HIGHTIMES
