CHỦNHẬT 9-8-2015
2
TUẦN THỜI SỰ
trường thưởng lãm về nghệ thuật
vănhóa.Thếnhưnghọ lạinhận thức
chưa tốt về cách làm tượng, chọn
tượng. Tầng văn hóa của ông chủ
đếnđâu sẽ chọnmẫunhànhư thế.
Chủđầu tư ra “đềbài”
chứkhôngphải làhội
đồngnghệ thuật
.Thếnhưng trongcáccông trình
tượngđài,chúng tađềucóhộiđồng
nghệ thuật để đánh giá và tham
mưu, thưaông?
+Đúng thếnhưngông chủđầu
tưđặt rađềbài chứhội đồngnghệ
thuật không đặt ra được. Ngoài
quan trí của chủ đầu tư còn liên
quan đến câu chuyện bối cảnh
cho tượng đài nữa, ở ta cái này
cũng yếu.
. Ông có thể chỉ rõ những điểm
yếuđó?
+ Tùy tính chất công trình để
cómặt bằng không gian cho phù
hợp, tượng quảng trường phải đi
theoquảng trường, đi theokhuôn
viên phải có khuôn viên. Ta có
tình trạng trạiđiêukhắc làm tượng
xong mới làm cho nó vườn đặt
nó vào. Giai đoạn đầu nghĩ đến
tượng thôi, không có không gian
mặt bằng nên tượng rất xấu. Mà
không gian thì tốn kém lắm, một
đồng tượng có khi phải mất đến
năm đồng không gian. Hơn nữa,
thực tế tôi nghĩ còn cóyếu tốdân
mất niềm tin ở các công trình do
chínhquyềnđảmnhận.Mất niềm
Nhàđiêukhắc
NguyễnPhúCường
:Chỉđơngiảnnhưviệc
chiếusángcho tượng thôi, nhiềunơi khôngbiết sửdụng
ánhsáng, chiếuđèn lung tungvào tượng tạo ranhiều
hiệuứngkhôngphùhợp.
HỒVIẾTTHỊNH
thựchiện
N
hàđiêukhắcNguyễn
PhúCường, nguyên
Cục phó Cục Mỹ
thuật, Nhiếp ảnh
và Triển lãm (Bộ
VH-TT&DL), nhận định nguyên
nhân của thực tế này vẫn do tầng
văn hóa của nhà đầu tư.
Thiếu tượngđàimang
tínhkhái quát
.Phóngviên
:
Thưaông, tại sao
ởnước tahệ thống tượngđàidanh
nhân
lại nhiềunhư vậy?
+Nhà điêu khắc
Nguyễn Phú
Cường
: Tượng danh nhân là cần
thiết vì nó là niềm tự hào của dân
tộc, đồng thời là bài học giáo dục
lòng yêu nước. Nó nói lên bề dày
lịch sử, văn hóa của ông cha ta.
Tôi nghĩ không nên bàn đến câu
chuyện đó mà nên bàn đến hình
thức tôn vinh.
Tôn vinh thì không nhất thiết
phải làm tượng, có thể đặt tên
đường, tên cácđịadanh, các công
trìnhđườngxá, biabản. Bên cạnh
đó, hiện nay tôi cho rằng cần có
cả tượng đài trừu tượng, ước lệ
khái quát, không nhất thiết chỉ là
tượngngườimà là tượngđài thuần
túy nghệ thuật. Kể cả tượng danh
nhân cũng có thể làm trừu tượng
được nhưng tôi là người làm sáng
tác, tôibiết làm trừu tượngkhó lắm.
. Ông có thể nêu một ví dụ cụ
thể về tượng đài trừu tượng của
danh nhân?
+Có lần tôi sangNga, nhân có
cuộc thi về tượngđàiEnxin, trong
đó có hai tượng được chấm giải
nhấtvàgiảinhìmà tôi rấtấn tượng.
Giải nhất là hình tượngmột đống
phế thải. Tượng thứ hai đoạt giải
nhì có hình tượngmột cái cột trụ
caođangđổnghiêng, bên cạnh có
một congấuMisađang tìvaimình
vàođỡ cái tượng sắpđổđó.Ởhai
bức tượng trên,bức tượng thứnhất
đánhgiá sựnghiệp củaôngEnxin
đã làmchonướcNgagiốngnhưbãi
rác,đó làcáchchê.Tượng thứhai là
khen, khi nướcNga sắpđổ, Enxin
giống như con gấu tì vào vai giữ
cho cái cột trụđókhôngđổ. Theo
tôi, chê thì cũng chỉ đến thế, khen
cũngđến thế là cùng.Đó là tượng
trừu tượng. Ở nước ta hiện nay rõ
ràng thiếu tượngnghệ thuậtmang
tính khái quát cao như thế.
. Theo ông, điều gì đã làm nên
khuynhhướngchungcủa tượngđài
ở nước ta như hiện tại?
+ Trước tiên là nhận thức của
người đặt hàng, tức là lãnh đạo
các tỉnh, thành.Họnhận thứcđược
công trình tượngđài cần thiết,một
TPkhôngcócông trìnhvănhóa thì
chỉ là tậphợpnhữngkhudâncưđể
ởchứkhôngcóvănhóa, tinh thần.
Giá trị văn hóa đỉnh cao là công
trình tượng đài. Công viên chỉ là
môi trường sống, không phảimôi
Cầncácbàiviếtsâuvề
tượngđàiđiêukhắc
chocôngchúnghiểu
rằngkhôngchỉcómột
loạihìnhnghệthuật
hiệnthânmàcónhiều
loạihìnhphongphú,
đadạng.
Ông
VIKIẾNTHÀNH
:
Cục trưởngCục
Mỹ thuật, Nhiếp ảnh vàTriển lãm:
Thi thì rất
đôngngười
thamgia
nhưngmẫu
thì loanh
quanh vài
tácgiả
Tôiphảinóilàviệc
làmcáccôngtrìnhmỹ
thuật công cộng, trong đó có các tượng đài
công cộng phục vụ đời sống nhân dân chưa
baogiờ lànhucầuđặt ra,đặthàngcủangành
mỹ thuậtcả.Tấtcảđềudoviệc làmcủacácđịa
phương, ngànhmỹ thuật làngười làm, phục
vụ cụ thể để thành hiện thực. Nhu cầu hoàn
toàndocácđịaphương,bộngành.Nóichung
bâygiờ làm tượngđàiởViệtNamkhôngphải
nhà điêukhắc nào, kiến trúc sưnào cũng có
thể làmđược.Đo la thực tế. Cónhững cuộc
thi rất đôngngười thamgianhưngmẫu chất
lượng chỉ loanh quanh khoảng vài công ty,
tác giả là cùng, không nhiều tác phẩm tốt.
Hiện nay chúng ta đang thiếu các nhà điêu
khắc, kiến trúc sư tài năng, có năng lực để
làm tượng đài. Thực tế này không khỏa lấp
được trong thời gianngắn.
ThS-KTS
TRẦNQUỐCBẢO
,
giảng viên chính khoaKiến trúc và
Quy hoạch -ĐHXây dựng:
Vănhóa
tượngđài
khôngphải
vănhóa
ViệtNam
Ởcácnước,người
ta dựng các công
trìnhđiêukhắcnghệ
thuật có tính thẩm
mỹ cao ở những khu vực trung tâm hành
chínhvà thườnggắnvới những sựkiệnđặc
biệt.Ví dụnhưởBerlin (Đức) có tượngđài
tưởngniệmngườiDoThái, ởNewYork có
tượngđài tưởngniệmnhữngnạnnhân trong
sự kiện 11-9. Mục đích của các công trình
này tưởng niệm là chính nhưngmang tính
nghệ thuật cao.
Thực chất vănhóa tượngđài khôngphải
vănhóaViệtNam, chủyếuđượcdunhập từ
LiênXôvàcácnướcXHCN, vănhóa tượng
đài là vănhóa châuÂu. Nước ta trước đây
đối với cácdanhnhân, người cócôngngười
dân thường lậpđền thờ.Đền thờgầngũivới
người dân, ngày lễ tết người dâncó thểđến
thắp nén nhang tưởng nhớ, còn tượng đài
khối lượng lớn không phù hợp với người
Việt, không có sự gần gũi.
Tượng đài của nước ta số lượng quá lớn
so với các nước, kể cả các nướcmà chúng
ta du nhập văn hóa tượng đài của họ cũng
không có số lượng lớn như thế. HàNội có
tượng đài các danh nhân thời nay, thời xưa
và cả tượng đài danh nhân nước ngoài. Số
lượng lớnnhưngvềmặtnghệ thuật lạikhông
tương xứng. Tôi không phản đối văn hóa
dunhập nhưng tính thẩmmỹphải cao lên.
Có thể tổng kết, nhìn chung thực tế về
tượng đài ở nước ta có thể đánh giá trong
ba thực trạng sau: Nhiều, thẩmmỹ thấp và
quá tốnkém.
Theo tôi, thực tếnàykhông thểđổcho tính
thẩmmỹ củangười dân, cũngkhông thểđổ
chongười làmnghệ thuật,mà liênquanđến
nhữngngười quyết địnhđầu tư…
Nhà điêukhắc
LƯUDANHTHANH:
Hội đồngnghệ thuậtđồng ý
nhưngchủđầu tưkhông thích
cũngđànhchịu
Tượngđàiphần lớn làđơnđặthàng,người
làm nghệ thuật căn cứ vào tiêu chí rồi mới
dựng, phải qua rất nhiều khâu thẩm định,
Tượngđài
nhiều,
thẩmmỹ ít
Đánhgiámột cách tổng thể, cácnhàđiêu khắc, kiến
trúcsưđềucóchungnhậnđịnh: Tượngđài ởnước tasố
lượng thì nhiềunhưng lại thiếunhững tượngđápứngcác
yêucầu vềmỹ thuật, thậmchí nhiều tượngdanhnhân
tính thẩmmỹ cũng thấp.
Bàn tròn
Đềnthờgầngũivớingười
dân,còntượngkhối lượng
lớnkhôngcósựgầngũi.
Thẩmmỹkém làdongườiquyếtđịnhđầutư
MộtsốtượngđàiởTP.HCM .Ảnh:HTD
