CHỦNHẬT 9-8-2015
6
THỜI ĐẠI
Các thươnghiệu thời trang
caocấp thiệthại cả tỉUSD
mỗinămbởihànggiả.
Ảnh:AFP
Đươngđầunhững
“tổsư”hànggiả
Ngày 6-8mới đây, hải quanHongKong cho biết họ vừa phá được ổ
hàng giả với hơn30.000 sản phẩm giả từ túi xách, đồng hồ, kínhmát
đến nước hoa, trị giá khoảng3 triệu đôlaHongKong.
MANHKIM
C
uộcchiếnvới thếgiới
hànggiảchưabaogiờ
chấmdứt.Nónhư trò
mèo vờn chuột hoặc
thậm chí có khi như
chuột vờn mèo.
The Economist
(1-8-2015) cho biết năm ngoái,
hải quanMỹ đã tịch thu số hàng
giả trị giá1,2 tỉUSD, trongkhi số
hànggiảmàEU tịch thuđượcnăm
2013 trị giá 1 tỉ USD. Tính toàn
cầu, số hàng giả được bán khắp
thế giới mỗi năm trị giá đến con
sốkhông tưởng: 1,8ngàn tỉUSD!
TrungQuốc: Trung tâm
hànggiả toàncầu
Vớimáy tính, scannervàmáy in
laser, các “phù thủy” chuyên làm
hàngdỏmcó thể tạo ranhữngđồng
đôla trônghệt thật. Tuynhiên, thế
giới của hàngdỏmkhông chỉ giới
hạnởnhữngđồngđôlamàcòn lan
rộngđủsảnphẩm, từhàng thời trang
caocấp,phầnmềm,CD, thuốcTây,
ĐTDĐ, phụ tùng xe hơi và thậm
chí thuốc lá. Tờ
The Economist
gọi tình trạng trên là “sự toàn cầu
hóacủanạn lừađảo”.Theoquyển
Counterfeiting Exposed: How to
Protect Your Brand and Market
Share
củaDavidM.Hopkins,Lewis
T. Kontnik vàMark Turnage, có
bốn loại hàng giả, tùy chất lượng
vàmức độ tinh vi. Phù thủy hàng
dỏm thờinaycó thể làmgiảgầnnhư
mọi thứ và có lẽ chỉ còn vài “mặt
hàng” không thể đụng đến, chẳng
hạn tàu con thoi! Trung tâm hàng
giả hiện nay vẫn làTrungQuốc.
Ítnhất16 tỉUSDgiá trịhànghóa
bánmỗinăm tạiTrungQuốcđều là
“hàng giả chính cống”. Hãngmỹ
phẩm Procter &Gamble cho biết
họmất 10%-15% doanh thu hằng
năm tại TrungQuốc do hàng giả.
Liênminh Sở hữu trí tuệ quốc tế
(IIPA) nói thêm rằng 90%CD âm
nhạcbán tạiTrungQuốc làhànggiả.
Giới làmhànggiảTrungQuốchiện
trở thành nhà xuất khẩu hàng giả
đứngđầu thếgiới.Tất nhiênTrung
Quốckhông lànơiduynhất.Trong
báocáo“Special301”côngbốhằng
năm (báocáonămnay tung ragiữa
tháng 4), PhòngĐại diệnThương
mạiHoaKỳ (USTR)đã liệtkêhơn
30nướchiện là“điểmnóng”củakỹ
nghệhànggiả.Ngachuyên làmgiả
phầnmềm;trongkhiParaguaylà“ổ”
thuốc ládỏm...DĩnhiênTrungQuốc
luônđứngđầudanh sáchnày.
Wall
StreetJournal
(27-7-2015)chobiết
cảnh sátBắcKinhvừapháđượcổ
làmhànggiảchuyên“sảnxuất”và
“xuất khẩu” iPhone giả. Chỉ trong
nămnay,“công ty” trênđãbánđược
41.000 iPhone trị giá 120 triệu tệ
(19,4 triệu USD). “Công ty” này
làm ănmạnh đếnmức thuê hàng
trăm công nhân để lắp sản phẩm
giả trênsáudâychuyền!Năm2012,
PhòngThươngmạiQuốc tế (ICC)
cho biết chỉ riêng TrungQuốc đã
chiếm70% tổngsốhànggiảbi tịch
thu toàn cầumỗi năm.
Hậuquảcủa tưduy
sính thươnghiệu
PhòngĐạidiệnThươngmạiHoa
Kỳ (USTR) ước tính công nghiệp
Mỹ thiệt hại 200-250 tỉUSD/năm
bởihànggiả.Vàkhôngchỉ tập trung
ởvàinướcnghèo,côngnghiệphàng
giảcònđược“khuvựchóa” tạivài
địa điểm ít ngờ: Milan là “tổ sư”
hàngdagiảvàFlorida là“bậc thầy”
làm giả phụ tùng máy bay! Cục
Tìnhbáohànggiả (Counterfeiting
IntelligenceBureau -CIB) - thuộc
PhòngThươngmạiQuốc tế (ICC)
cho biết hàng giả hiện chiếm 7%-
9%giá trịmậudịch toàncầuvàkỹ
nghệ hàng giả ngày càng tinh vi
với trợgiúp của kỹ thuật hiệnđại.
Cuộcchiếnchốnghànggiả làmàn
mèo dí chuột dai dẳng. Từ thời cổ
đại,người tađãbiết làmhàngdỏm.
Thếkỷ17,nhà truyềngiáoTâyBan
NhaDomingoNavarette nói rằng
“người Hoa là thiên tài bắt chước
vàhọđã làmgiảđếnmứchoànhảo
bất cứ thứgì họ thấykhi sảnphẩm
đượcmang đến từ châuÂu”. Vài
năm cuối thếkỷ20, hànggiảbùng
nổđếnmứcbáođộng. IanLancaster
thuộcReconnaissanceInternational
- tổ chức nghiên cứu hàng giả cho
biếtcónhiều tácđộngđằngsaucơn
sốthànggiả.Từ thậpniên1970,kỹ
thuật thay thếdầnsức laođộng trong
sảnxuấtchophépcácdoanhnghiệp
lớn dời nhàmáy sang nước nghèo
đểhưởng chi phí nhân công thấp.
Thật khôngmay, nhiều trong số
những doanh nghiệp trên không
chúýđến luậtbảnquyền-sởhữu trí
tuệ (IPR)khimởnhàmáy tạinước
ngoài.Vàbâygiờhọđang trảgiá.
Sự dịch chuyển nhàmáy sản xuất
xảy ra đồng thời với đà phát triển
sựnhậnbiết (giá trị) thươnghiệu.
Bằng kỹ năng tiếp thị điệu nghệ,
một sản phẩm chỉ đáng 10 USD
đã được nângmức hấpdẫnđể đạt
giá100USD.Hiện tượngnàyhình
thànhmột tưduy rằnggiá trị hàng
hóagắn liềngiá trị thươnghiệuhơn
là giá trị vật chất sản phẩm và đó
chính là lúcmàphù thủyhànggiả
khai thác “tư duy” trên. Bây giờ
công ty đa quốc gia không là nạn
nhânduynhất củahànggiả.Công
ty địa phương cũng rơi vào thảm
kịch tương tự.
Ai cao tayấnhơn?
Nếu phù thủy hàng dỏm dùng
kỹ thuật cao, nhữngngười đối phó
với họ cũng dùng kỹ thuật hiện
đại. Theo Bill Thompson - Giám
đốc quản trị công ty do thám tư
Pinkertonsđặt tạiThượngHải, cốt
lõi trongcuộcchiếnchốnghànggiả
nằmởbốn chữE: “enforcement”,
“education”, “external pressure”
và “economic growth” (triển khai
luật lệ, giáodục, sức épbênngoài
và tăng trưởngkinh tế).Tuynhiên,
việc triển khai luật lệ không phải
đơn giản. Cảnh sát và hải quan
nhiều nước (thuộc các quốc gia
đang phát triển) thường chúý các
trọngán, chẳnghạn liênquanbuôn
lậuma túy hơn là đểmắt đến bọn
“cò con” hàng dỏm. Hơn nữa tại
nhiều nước nghèo, bọn phù thủy
hàngdỏmdễdànghối lộviênchức
địaphươngvà cókhi được cưdân
địaphươngbảovệdocôngnghiệp
hàng giả đem lại nồi cơm cho họ.
Cách đây không lâu, khi đột kích
địaphậnPhotharam (TháiLan)để
pháổ sảnxuất thúnhồi bôngdỏm
(nháihàngWaltDisney),nhânviên
Pinkertonsđãbị hơn1.000cưdân
địa phương chặnđường…
Năm2006, tất cả thànhviênTổ
chứcMậudịchThếgiới (WTO)đã
ápdụngTRIPS-hiệpướcquốc tếvề
bảnquyền-sởhữu trí tuệ(IPR).Tuy
nhiên, đếnnayvàiquốcgia (chẳng
hạnTrungQuốc)vẫnchưamạnh tay
với những điều luật nghiêm khắc
hơn trong cuộc chiến chống hàng
giả. Phạt nặng làmột trongnhững
giảipháp.TạiMỹ, tội làmhànggiả
có thể bị phạt 2 triệu USD và 10
năm tùkhiviphạm lầnđầu (nhưng
tại TrungQuốc, một “tổ sư” hàng
giả, chỉ bị phạt tối đa 1.000USD
vàcókhikhôngbịgiam).EUcũng
đang thắt luật chống hàng giả và
vấnđềhànggiả làmột trongnhững
điều kiện quan trọng để xét duyệt
kết nạp thành viênmới (các nước
ĐôngÂu).
Người tahyvọng rằngmóng tay
nhọncủa luậtphápcó thểgiảiquyết
được vỏ quýt dày của công nghiệp
hàng dỏm, từ sức bật tăng trưởng
kinh tế cũng như khả năng phát
triểnkỹ thuậtđịaphương.Thậpniên
1960, trung tâmhàngdỏm thếgiới là
Nhật; thập niên 1970, công nghiệp
hàng dỏm dời sang Hong Kong;
thậpniên1980, phù thủyhàngdỏm
tập trung chủ yếu tại Đài Loan và
HànQuốc; bây giờ hàng dỏm xuất
xứ từTrungQuốc.Cómột kỳvọng
(theo lý thuyết):Mộtkhingànhcông
nghiệpriêng trongnướcphát triểnở
mộtđẳngcấpnhấtđịnhvànềnkinh
tế cũng bắt đầu có thực lực, chính
phủquốcgiađó cũngđặt nặngvấn
đề chống hàng giả. Nói cách khác,
phát triểnkinh tếvữngmạnh chính
là biện pháp hữu hiệu để triệt tiêu
hàng dỏm. Tuy nhiên, điều này có
thểkhôngđúng, đặcbiệt với những
nướcmàbảnthânchínhphủhọcũng
cóthóiquenăncắpchấtxám.Đòihỏi
một sựminhbạchvề sởhữu trí tuệ
đối với nhữngquốc gia này là điều
khócóthểthựchiện,cũnggiốngnhư
yêu cầu con chuột từbỏ tập tínhđi
“ăn trộm”củanó.
◄
HàngGucciđượcbántrênmạngAlibabachỉvớigiá2USD!Ảnh:Bloomberg
ThuốctrịHIV,phụtùngxehơivà
máybaycũngdỏm
TổchứcY tế thếgiới (WHO) chobiết5%-7%dượcphẩmbánkhắp
thếgiớihiệnnay làhànggiả.Xétởgócđộ toàncầu, 5%-7%không
phải là tỉ lệ thấp!
Tấtnhiên, thuốcdỏmchỉ lộnghành tại cácnướcnghèovàảnh
hưởngsinhmạngngườinghèo.Nămngoái,Cơquanquản lý
dược-thựcphẩmHoaKỳ (FDA) thựchiệnkhoảng30cuộcđiều
travề thuốcdỏmvàpháthiệncóvài sảnphẩmquan trọngnhư
Combivir (trịHIV) vàProcrit (bệnh thiếumáu).Hàngdỏmcàng
không“có lợi”ởsảnphẩmphụ tùngxehơi (chiếm10% thị trường
EU).Hẳnnhiênkhôngcông tybảohiểmnàochịubồi thườngnếu
pháthiệnchủxebị tainạnbởi xàiphụ tùngdỏm.Hơn thếnữa, kỹ
nghệhàngdỏmcàngnguyhiểmkhi thamgiasảnxuấtphụ tùng
máybay.Nămngoái, cảnhsátÝ tấncôngbanhàmáysảnxuấtphụ
tùngmáybaydỏm tạiRome, tịch thusốhàng trịgiáhơn2 triệu
USD.Xinnhắc lại, năm1989,mộtmáybay thuộchãngPartnair (Na
Uy)đãbị rơidocáiđuôi rụngbởiđinhvítdỏm!CIBcho rằngvụ rơi
chiếcmáybay thuộcAmericanAirlines tạiMỹvào tháng11-2001
cũngcó thểdophụ tùnggiả.
Phátminh loạigiấythaythếkim loại
Nhóm kỹ sư đến từĐHMaryland (Mỹ) mới đây đã tìm
ra loại giấy làm từ sợi xenlulô có cấu trúc bền vững và có
khả năng tự phục hồi.
Nhómkỹ sưnàybắt đầunghiêncứugiấyđược làm từ sợi
xenlulô, đây là loại vật liệu lấy từ thực vật và có khả năng
tự hồi phục. Họ đã thiết kế nhiềumẫu giấy với kích cỡ sợi
xenlulô khác nhau, từ 30micromet cho đến 10 nanomet.
Tất nhiên những sợi này đều ở kích thước rất nhỏmàmắt
thường chúng ta không thể nhìn thấy được.
Quanhữngmẫunghiêncứu, cáckỹsưnhận thấy loạigiấy
được làm từ sợi xenlulôcóđộdày10nanomet bềnhơngấp
40 lầnvàchắchơn130 lầnsovới loạigiấyviết thông thường,
vốn sử dụng sợi xenlulô lớn hơn 1.000 lần.
Điều khiến các sợi xenlulô bền và chắc hơn các vật liệu
khác làdo liênkết hydrobên trongnó.Chuỗi xenlulôđược
kết nối với nhau bởi liên kết hydro và khi xenlulô bị hỏng,
liênkết nàycó thể tự sắpxếpcấu trúc lại, điềunàycónghĩa
vật liệu này có thể tự hồi phục được.
Bêncạnhđó, sợixenlulôcàngnhỏ lại càngchứanhiều liên
kếthydro,vìvậyđểcó thể tạonênmột loạivật liệubền, cứng
rắnhơncũngnhư tựhồiphụcnhanhhơn, conngười cầnphải
sử dụng sợi xenlulô có kích thước càng nhỏ càng tốt. Với
phát hiệnmới này, conngười có thể tạo rađược các loại vật
liệumới khôngchỉ bềnvàchắcmàcònnhẹnữa.
NHẬTTÚ
