7
THỨSÁU
18-9-2015
Bandoc
NGÂNNGA-T.TÙNG-N.HIỀN
T
rênsốbáongày15-9,
Pháp
LuậtTP.HCM
đãđặtvấnđề
“Luật sư (LS) khôngphải
tố giác thân chủ” bàn về vấn đề
loại trừ tráchnhiệmhình sự của
LS trong việc giữ bí mật thông
tin của thân chủ. Khoản 3Điều
19 dự thảoBLHS (sửa đổi) quy
định:Ngườibàochữakhôngphải
chịu trách nhiệm hình sự trong
trường hợp không tố giác tội
phạm do chính người mà mình
bào chữa đã thực hiện hoặc đã
tham gia thực hiện.
Nhiềuýkiếnchorằngđây lànội
dung tiếnbộ, dự thảoBLHS (sửa
đổi) cầnghi nhậnnhưng cũng có
quan điểm cho rằng LS cũng là
công dân, mà công dân thì phải
có nghĩa vụ tố giác tội phạm…
Dưới đây lànhữngýkiếnvềvấn
đềmớimẻ này.
Cónênghinhận“quyền
imlặng”củaluậtsư?
Bịcan,bịcáotinluậtsưnênmớikểbímậtcủamìnhđểluậtsư“biếtđường”màbàochữa,nếubuộcluậtsưphảitốgiác
thìaicòndámmờiluậtsưnữa.
Dùbịtộitôicũngkhông
“hérăng”
Cáchđâykhông lâu,cómộtkháchhàngđangbị lệnhtruy
nãđếnvănphòng của tôi để tưvấnpháp lývềvụviệc liên
quanđếnhọ.Hômđó tôi cũng…khóxử.Nhưngcuối cùng
tôiđãchọnphươngántheoquyđịnhnày.Saukhi tưvấn, tôi
đãkhuyênanh ta ra cônganđầu thúvềhànhvi phạm tội
trướcđóđểđượckhoanhồng. Tôiđãkhôngchọncáchbáo
chocônganvìnghĩphải tôn trọngkháchhàng, họ tìmđến
LSvớiniềm tin tuyệtđốiđểnhờcậypháp lý.
Tôi cho rằngnguyên tắccủaLSkhihànhnghề làphảigiữ
bímậtđời tưchokháchhàng.Đềxuất trongdự thảo làmột
ýkiến tiếnbộvà theoxu thếphát triển chung của thếgiới.
ChẳnghạnởMỹcũngcóquyđịnhLSphảigiữbímậtđời tư
củakháchhàng. Theo tôi, đây làmột tráchnhiệmvàđã là
tráchnhiệm thì không thể làm khác được. Nếu trongquá
trìnhbảovệ cho thân chủmàphát hiện tội phạmkhác thì
LSnênchọncách im lặng.Nếu sauđóbị pháthiệnvàLSbị
quy tội không tốgiác tội phạm thì chúng tôi cũngxemđây
làmột tai nạnnghềnghiệpchứnhấtđịnhkhông “hé răng”
vớingười thứba.Việcmiễntrừnàysẽgiảmđượcgánhnặng
chogiới LSkhihànhnghề.
LS
HUỲNHVĂNNÔNG
,ĐoànLSTP.HCM
Luậtsư làchỗdựađáng tincậycủabị can,bị cáo;nếubuộc luậtsư tốgiáchọ thì
họ làmsaodámnhờ luậtsưnữa.Ảnhminhhọa:HTD
LTS:
Xung quanh dự thảo
BLHS (sửa đổi) ghi nhận
quyềnmiễn trừ tráchnhiệm
hìnhsựcủaluậtsưtrongviệc
giữbímậtthôngtincủathân
chủ, chúng tôi nhận được
nhiềuquanđiểm trái chiều.
PhápLuật TP.HCM
xingiới
thiệunhữngýkiếnnày.
NghĩavụcủaLS làgỡtội,
giảmnhẹtộichothânchủchứ
khôngphải làbuộctội, làm
xấuđitìnhtrạngcủahọ.Thử
hỏinếuLStốgiácthânchủthì
aicòndámnhờLSnữa!
Ông
NGUYỄNQUỐCHÙNG
,
PhóViện trưởngVKSND tỉnhĐồngTháp:
Nhưvậy làbaochetộiphạm!
LS
TRƯƠNGXUÂNTÁM
,
ỦyviênBCHLiênđoànLSViệtNam
:
Quyđịnhtiếnbộ,cầnghinhận
KHÔNGỦNGHỘ NÊNGHINHẬN
LSkhôngđượcbao che tội phạm. LSkhông
thể cố tìnhbào chữa chomột người từ có tội
thànhkhôngcó tội khimàbiết chắchọcó tội.
LS làngười rấtamhiểuvềpháp luật,phảibảo
vệ lẽphải, bảovệpháp luật, giờbiết người có
tội khôngđưa raánh sángmà lại cố tìnhdùng
kiến thức vềpháp luật đểbao che chongười
phạm tội thì đúng làquánguyhiểm. Theo tôi,
trong trườnghợpđóLSphải từchối bàochữa
làđúngnhất,đồng thờiphảihợp táccungcấp
thông tin cho cơquanbảo vệ pháp luật biết
để xử lý tội phạm. Nơi tiếpnhận thông tin tố
cáoấyphảigiữbímật thông tin,bảovệnguồn
thông tin khôngđược để lộ ra. Vì nếu không
làm thế, LSmà tố cáo thân chủ củamìnhmai
mốt ai dámnhờnữa.
Nhưng trong thực tế thì… khó lắm, LS chỉ
cần từ chối bào chữa làđược rồi vì khi họbiết
cóphạm tội vàphải có chứng cứ chứngminh
LSmới đi tố cáo được, còn nghi ngờ thôi thì
chưađủ căn cứ. Còn trongquá trình tiếp xúc,
LScónhững tài liệu, chứngcứđểchứngminh
bị can, bị cáophạm tộimàLSkhôngđi tốgiác
mới đángđểnói. Chứmột lần có tộimàđược
tha thì sẽ xem thườngpháp luật ngay lập tức,
sauđó lại phạm tội thì nguyhiểmhơn.
TS
PHANANHTUẤN
,
TrưởngbộmônLuậthìnhsự (ĐHLuậtTP.HCM):
Phảicânphângiữa lợi íchxãhộivàđạođức
nghềnghiệp
Tôi khôngđồng ý với quy định tại khoản 3
Điều19dựthảoBLHS(sửađổi).
Thứnhất,
vềbản
chất, vấnđềởđây là sựxungđộtgiữađạođức
nghềnghiệpvớiviệcbảovệxãhội.Trườnghợp
loại trừ tội phạmnhưdự thảoBLHS tại khoản3
Điều19BLHSchỉhợp lýnếuviệcbảovệđạođức
nghềnghiệp luônquantrọnghơnbảovệxãhội.
Tuynhiên,cánhântôichorằngkhôngphảimọi
trườnghợpđạođứcnghềnghiệpcũngquantrọng
hơntrậttựxãhội.Đốivới tộiphạmcótínhnguy
hiểm caonhư các tội xâmphạm anninhquốc
gia thì lợi íchxãhội cầnbảovệhơnđối với đạo
đứcnghềnghiệp.Dovậy,hành
vi không tốgiác trong trường
hợpnàycó tínhnguyhiểmvà
cầnquyđịnh là tộiphạm.
Thứhai,
nếu so sánh giữa
khoản2vớikhoản3Điều19dự
thảoBLHS(sửađổi)thìtheotôi
đạođứcgiađình (ông,bà,cha,
mẹ, con, cháu, anhchị em ruột, vợhoặcchồng
củangườiphạm tội)quan trọnghơnsovớiđạo
đức nghềnghiệp. Ấy thếnhưngnhữngngười
thâncủabịcan,bịcáovẫnphảichịutráchnhiệm
hình sự trong trườnghợpkhông tốgiáccác tội
xâmphạmanninhquốcgiahoặccáctộiđặcbiệt
nghiêmtrọngkhácquyđịnhtạiĐiều402dựthảo
BLHS (sửađổi). Dođóviệc loại trừ tráchnhiệm
hình sựchongười bàochữa làkhôngđảmbảo
côngbằnggiữacáctrườnghợpkhôngtốgiácở
khoản2vàkhoản3Điều19dự thảoBLHS.
Thứba
,khôngphảivìviệcbàochữamàLSbỏđi
tráchnhiệmbảovệxãhội của
mình. Xãhội sẽnghĩ LSnhận
tiềnbàochữacủathânchủthì
anh ta sẽbào chữabằngmọi
giá, bất chấp tráchnhiệm xã
hộicủamình.Đốivớingườilao
độngtríthứcnhưLSthìđiềuđó
có lẽ làmộtđiềuđángxấuhổ.
Tôi rất ủng hộ việc dự thảo BLHS (sửa đổi)
quy định loại trừ tráchnhiệmhình sự của LS
trongviệcgiữbímậtthôngtincủathânchủkhi
thamgiavụánhìnhsự.Dĩnhiên,đâyđượchiểu
làkhông tốgiác tội phạmmàngười đượcbào
chữađã thựchiệnhoặcđã thamgia thựchiện.
Nóphùhợp với thông lệ và nguyên tắc hoạt
độngmang tínhphổquátcủaLS trên toàn thế
giới.Trongtrườnghợpcóxungđộtvề lợi íchthì
LSkhôngđượcbỏ thânchủcủamìnhvàcũng
khôngnên tốgiác. Bởingườibịbuộc tội vốn là
bênyếuthế,họbịhạnchếquyềnnhưngquyền
riêngtưthìkhôngthểxâmphạm,đặcbiệt làvới
tưcáchngười đangbảovệchohọ.
Có người cho rằng nếu không tố giác là
trốn tránhnghĩa vụ côngdânnhưng tôi cho
rằngngười bàochữa làcôngdân, khôngphải
tất cả công dân đều có nghĩa vụ tố giác tội
phạmnhưnhau. LSngoài quyđịnh củapháp
luật thì họ cònphải tuân thủquy tắcđạođức
nghềnghiệpnữa.
Dự thảocũngquyđịnhnếungười đượcbào
chữađangchuẩnbị thựchiện tội phạmmàLS
biết rõ nhưng không tố giác thì khôngđược
loại trừ tráchnhiệmhình sự.Tôi nghĩ đâycũng
làmộtquyđịnhtiếnbộ,phùhợpvìđây làhành
vitiếptaychotộiphạm.Trườnghợpnàytôinghĩ
LSvẫncócáchxử lýhợp lý lànên rútkhỏivụán
bằngcáchchấmdứthợpđồngvớithânchủnếu
vậnđộng, thuyếtphụchọkhôngthành.Saukhi
rútkhỏi tưcách làngườibảovệchohọthìLScó
thể tốgiácvới tưcách làcôngdân.
LS
NGUYỄNTHẾPHONG
,
ChủnhiệmĐoànLS tỉnhLongAn:
Luậtsưphảigiữbímậtchokháchhàng
NghềLS làmộtnghềđặcthù,LSkhônggiống
nhưngườibìnhthường.LSphảicónghĩavụbảo
mậtthôngtin,bímậtcủakháchhàng.Tuynhiên,
tôivẫnbănkhoănvớihànhviđedọacónguycơ
tiếpdiễn,chẳnghạnnhưkhủngbốnêncómột
cơchếriênghoặcvới lươngtâmvàtráchnhiệm
củamộtLSthìLSnênbáovớicáccơquanpháp
luật.Cònnếuquyđịnhtrongnhữngtrườnghợp
cụthểnhưtộiđặcbiệtnghiêmtrọng,LSphải tố
giác thì cũng rất khó choLS. Vì lúcđóLS cũng
chưađánhgiáđủthôngtin,mứcđộnguyhiểm
tớiđâu.Vìvậynênmiễn tráchnhiệmchoLSkhi
hànhnghề, khôngnênđặtvấnđề tráchnhiệm
hìnhsựraởđây.Tôinghĩđây làmộtquyđịnhtốt.
LS
BÙIQUỐCTUẤN
,
ĐoànLSTP.HCM:
Luậtsưkhôngcónghĩavụbuộctội
Quy tắc đạođức nghềnghiệp của LSởViệt
Namvà cácnướcđều cónội dung làLSkhông
được tiết lộ thông tinvà làm lộbímật thông tin
củathânchủ.ChúngtađềubiếtnghềLSkháđặc
thù,ngoàichuyênmônngườitacònđánhgiácao
vấnđềđạođứcnghềnghiệp,trongđócóviệcứng
xửphùhợpvới thânchủ.Dođó, khôngnênđặt
thêmgánhnặngtráchnhiệmtốgiáctộiphạmcho
ngườibàochữakhipháthiện thânchủmìnhđã
thựchiệnhoặcđã thamgia thựchiện tội phạm.
TrongkhinghĩavụcủaLS làgỡ tội,giảmnhẹ tội
cho thânchủchứkhôngphải buộc tội, làmxấu
đi tình trạngcủahọ.ThửhỏinếuLSbuộcphải tố
giácthìcóaicònmuốnnhờLSbàochữachomình
nữa.Pháp luậtmộtsốnướccũngkhôngtruycứu
tráchnhiệmhìnhsựLS trong trườnghợpnày.
