8
THỨ BẢY
10-10-2015
P
hap luat
Cần tạođiềukiện thuận lợi cho luậtsư thamgiacácvụán từgiaiđoạnđiều tra.
Ảnhminhhọa:HTD
Tạođiềukiệncho luậtsưthamgiavụánnhiềuhơn
Cóluậtsư,
ánoansẽ
giảm!
Luậtsưcómặtngaytừđầusẽđảmbảochohoạt
độngđiềutratuânthủcácquyđịnhcủaphápluật
tốthơn.
CHÂNLUẬN
S
au khi đăng tải những bài
báo về các vụ án oan ghi
đậmdấuấncủa luật sư,
Pháp
Luật TP.HCM
đã trao đổi với luật
sư Nguyễn Văn Chiến, Phó Chủ
tịch Liên đoàn Luật sưViệt Nam
(LĐLSVN) về vai trò của luật sư
trong tố tụng nói chung và trong
việc hạn chế oan sai nói riêng.
Luật sưNguyễnVănChiến cho
hay: “Câu nói của cựuKSVPhạm
VănNúi (bị cáo trongvụdùngnhục
hìnhởSócTrăng)được tường thuật
trên
PhápLuậtTP.HCM
, rằng:“Đến
khi làmbị cáo, tôimới thực sựhiểu
rõ vai trò quan trọng của luật sư
trong xã hội. Khi còn ngồi công
tố, tôi đối đầu với luật sư nhưng
không thực sự nhận ra điều này”
làmột ví dụ sinh động nhất về vai
trò của luật sư hiện nay”.
Giúphoạt độngđiều tra
tuân thủđúng luật hơn
. Phóngviên:
Thưaông, như thế
cónghĩa làkhi có luật sư, tình trạng
án oan sẽ được hạn chế?
+ Luật sư
Nguyễn Văn
Chiến
: Điều
này hoàn toàn
đúng! Bởi nếu
có luật sưngay
từđầu thìngười
bị bắt, bị can sẽ
được trợ giúp
để hiểu rõ các
quyền và nghĩa vụ của mình. Họ
sẽ ổn định được tâm lý. Lúc đó,
việc khai báo của họ sẽ chính xác
nhất về quá trình phạm tội (nếu
có), họ sẽ có cơ hội lý giải những
điều mình không thực hiện hoặc
những vấn đề đang bị oan ức cần
luật sư trợ giúp.
Mặt khác, có mặt luật sư ngay
từđầu chắc chắnkhông cóđiều tra
viênnào lại lấy lời khai bằnghình
thức bức cung, nhục hình. Ngược
lại, sự có mặt của luật sư sẽ giúp
choviệcchuẩnbị lấykhẩucungcủa
điều traviênkỹ cànghơn, việc thu
thậpchứngcứđểđối chứngvới lời
khai sẽđược thựchiệnđúng trình tự
tố tụng. Khi đó luật sư còn làmột
kênh giám sát việc tuân thủ pháp
luật tố tụng của người tiếnhành tố
tụng.Haynói cáchkhác, sựcómặt
của luật sư sẽ đương nhiên giúp
chohoạt độngđiều tra tuân thủcác
quyđịnh củapháp luật hơn, quyền
con người theo quy định sẽ được
bảo đảm. Lúc đó vai trò của luật
sư thực sự là người cùng cơ quan
tiến hành tố tụng góp phần bảo vệ
công lývàbảovệphápchếXHCN.
Được tiếp xúc riêng
bị can, bị cáo
.
Nhữngquyđịnh liênquan trong
Dự thảoBLTTHS có tạo điều kiện
tốt nhất để luật sư thựchiệnquyền
bào chữa đã được hiến định?
+
Thực trạng thi hànhBLTTHS
nhữngnămquacho thấy thủ tụccấp
giấychứngnhậnngười bàochữa là
rào cản lớn nhất, hạn chế sự tham
gia của người bào chữa, làm ảnh
hưởngnghiêm trọngđếncácquyền
và lợi ích hợp pháp của người bị
đặt trong vòng tố tụng. LĐLSVN
luônkiên trì quanđiểmđềnghị bỏ
thủ tục cấpgiấy chứngnhậnngười
bàochữađối với luật sư.Riêngđối
với những người bào chữa khác
thì các cơ quan tiến hành tố tụng
cấp giấy đăng ký người bào chữa.
Nếu tháo gỡ được vấn đề này,
dự thảoBLTTHSkhông chỉ khẳng
định quyền hiến định của các chủ
thể được hưởng quyền bào chữa,
đề cao địa vị pháp lý của người
bàochữa,màcònmở ranhữnggiải
phápmang tínhđột phánhằm tháo
gỡnhữngvướngmắc, bất cập trong
cách thứcyêucầuvàbảođảm thực
hiện quyền bào chữa.
. LĐLSVNcũng từngđềcậpđến
quyền tiếp xúc riêng tư giữa luật
sư và bị can, bị cáo?
+
Quyềngặpmặt của người bào
chữa là cơ sở triển khai hoạt động
bào chữa của luật sư trongTTHS.
Đây cũng là quyền lợi của các chủ
thể tham gia tố tụng và của người
bào chữa nhưng trong thực tế đây
là quyền lợi bị xâm hại nghiêm
trọngnhất, đặcbiệt tronggiai đoạn
điều tra.
Một trongnhữngvấnđềmấuchốt
mà LĐLSVN kiến nghị chính là
việcbảođảmquyềngặpmặt riêng
tư giữa người bào chữa với người
bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo.
Đảng đoàn LĐLSVN đề nghị cơ
chế giám sát gián tiếp thông qua
hệ thốngmàn hình camera nhưng
không đặt chế độ ghi âm hoặc
truyền âm... Và đương nhiên lúc
này không thể có sự giám sát của
điều tra viên.
Luật sưphải được
bìnhđẳng
. Theo tôi đượcbiết, khôngchỉ về
quyền gặp mặt riêng tư, LĐLSVN
cũng từngkiếnnghịnhiều lầnvềchỗ
ngồi của luật sư trong phiên tòa?
+
Dự thảoBLTTHSvẫnduy trì tư
duy“tầng trên, tầngdưới”, thểhiện
qua Điều 252. HĐXX ngồi chính
giữa, kiểm sát viên ngồi bên phải,
thưkýngồi bên trái. Phía dưới của
phòng xử án gồm vị trí ngồi của
những người tham gia tố tụng và
những người tham dự phiên tòa,
trong đó người bào chữa ngồi bên
trái,ngườigiámđịnhvàngườiphiên
dịch ngồi bên phải HĐXX.
Đây làquyđịnhmới củadự thảo
luật nhưngnội dungchỉ làhợp thức
chỗ ngồi theo vị trí chỗ ngồi của
phòng xử án hiện tại. Thực tế vị
trí ngồi của đại diệnVKShiệnnay
bên cạnh phía tay phải sát HĐXX
cho thấykhôngbảođảm tínhkhách
quanvà sựđộc lậpcủaHĐXX.Nên
sắpxếpphía trên chínhgiữa chỉ có
HĐXXngồi độc lậpvìHĐXX thay
mặt tòa án, nhân danh nhà nước,
phải độc lập theo nguyên tắc của
Hiến pháp quy định.
Thời gian qua, thực hiện tinh
thần cải cách tư pháp, một số tòa
án đã bố trí phòng xử án chỗ ngồi
của HĐXX phải độc lập và ở vị
trí cao nhất dưới quốc huy. Vị trí
ngồi của đại diện VKS đối diện
với vị trí ngồi tranh tụng với luật
sư. Thư ký tòa án ngồi dưới phía
trướcHĐXXởvị trí trung tâm, gần
hơnvới người thamgia tố tụng tạo
điều kiện nghe rõ hơn và thể hiện
sựgiúpviệcchoHĐXXchứkhông
như ở vị trí cùngHĐXX như hiện
nay.Đó là những tiếnbộ cầnđược
ghi nhận và nhân rộng.
. Xin cám ơn ông.
s
Vềnguyên tắc, khi luật sư thamgia tố tụng, cóvănbảngửi đếncơquan
điều trađềnghị quyềnđược thamgia cáchoạt độngđiều tra thì cácbản
cungphải có chữ ký của luật sưmới cógiá trị pháp lý. Tuy nhiên, doquy
địnhhiệnhành chưa rõ ràng về điềunày nên số lần luật sư thamgia hỏi
cung là rất ít. Đa sốbản cungquan trọng khácđều không cómặt luật sư
nhưngvẫnđượcVKSvàHĐXXcho làkhôngviphạmvàsửdụng làmchứng
cứbuộc tội.Điềunày thểhiện rõ trongvụánnămcôngdânởTuyênQuang
bị kết tội giết người và cố ýgây thương tíchmà không có cơ sở. Trongvụ
án này đã có tới 54 bản cung trong hồ sơ vụ án giết người không có sự
thamgia của luật sư.
Đểđội ngũ luật sư thực sựgópphầnbảovệcông lý, LĐLSVNđã từngđề
nghị trongdự thảoBLTTHS cầnquy định trườnghợp chỉ địnhngười bào
chữa bắt buộc đối với các tội danh cómức án
từ15năm tù (tội phạm rất
nghiêm trọng),
thayvì chỉ từmức chung thân, tửhìnhnhưdự thảo.
Nhưngđể tránhnhữnghiểu lầm có thể xảy ra trongquá trình ápdụng
pháp luật, tôi nghĩ rằngnênquyđịnhkhi khởi tố, bắt tạmgiambị can thời
hạnbốn tháng (đối với tội phạm rất nghiêm trọng) là phải chỉ định luật
sư. Điềunày tránh tình trạng khi khởi tốbị canđểđiều tra, cơquanđiều
tra chưađịnhkhunghìnhphạt nênkhông chỉ định luật sư. Cónhữngquy
định tườngminhvàđược thựcsựápdụng, tôn trọngnhư trên thì số lượng
ánoan chắc chắn sẽgiảm.
Luật sư
NGUYỄNVĂNCHIẾN,
PhóChủ tịchLiênđoànLuật sưViệtNam
Từtrêugáitrênbànnhậuđếngiết“chiếnhữu”
Bị cáo
Nhựt tại
phiên
xử.
Ảnh:
HY
(PL)-Ngày9-10,TANDcấpcao tạiTP.HCMxửphúc thẩm
đãchấpnhậnkhángcáogiảmánchobị cáoĐỗTrungNhựt từ
tùchung thâncòn20năm tùvề tội giết người. Lýdogiảmán
làgiađìnhngườibịhại cóđơnxingiảmnhẹán,giađìnhbị cáo
đãbồi thườngvà trongvụ ánnạnnhân cũng cómột phần lỗi.
Theohồsơ, tối13-1, nhómNhựt trongđócóLêĐứcThạnh
(cùng ngụ xã Bàu Đồn, huyện Gò Dầu, Tây Ninh) rủ nhau
đi uống rượu. Trong lúc nhậu, sẵn có hơi men trong người,
Nhựt có trêu chọcmột bạn nữ trong nhóm khiếnThạnh bực
mình, cự cãi với Nhựt.
Đượcmọi người can ngăn, Nhựt ấmức bỏ về nhà. Nhưng
sauđóNhựt cầmkéovà dao cất trongngười rồi chạyxe đến
nhà tìmThạnh rủ đi uống rượu vớimục đíchgiảng hòa.
Lúcngồi nhậu,Nhựt nhắcchuyệncũnêncảhai đánhnhau.
Nhựt rút kéo đâm vào ngựcThạnh làm nạn nhân ngã xuống
đường.Gâyánxong,Nhựt vứt bỏ tangvật tại hiện trường rồi
trốnvềnhà.Dùđượcmọi người nhanh chóngđưađi cấp cứu
nhưngThạnh tửvongdovết thươngquánặng.
HOÀNGYẾN
70NĂMNGÀY TRUYỀN THỐNG LUẬT SƯVIỆT NAM (10-10-1945 – 10-10-2015)
