8
THỨ BẢY
5-12-2015
P
hap luat
Tiêuđiểm
Tòatuyêntrả,VKSvẫnđòi...tịchthu“vậtchứng”
Mới đây, TANDTP.HCM đã bác kháng nghị củaVKSND
huyện Bình Chánh trong việc yêu cầu tịch thu sung quỹ 12
máy phát điện của bị cáoNguyễnVănThành.
Theo hồ sơ, ngày 19-4-2013, công an kiểm tra hoạt động
tạimột khobãi doThành làmđại diện, phát hiện, tạmgiữvà
lập hồ sơ xử lý 12máy phát điện đã qua sử dụngmàThành
khaimuacủangười kháckhông rõ lai lịch, khôngcóhóađơn,
chứng từ. Cho rằng Thành có hành vi kinh doanh trái phép
sốmáy trên,CônganvàVKSNDhuyệnBìnhChánhđãkhởi
tố, truy tốThành.
Xử sơ thẩm lần đầu, TAND huyệnBìnhChánh nhận định
ngoài lời khai củaThành thì khôngcóchứngcứnàokhác làm
cơ sởbuộc tội nên trảhồ sơyêucầuVKSchứngminhThành
có hành vi bán 12máy phát điện (bị tạm giữ) trái với ngành
nghề kinhdoanh được cấp phép.
Sauđó,CQĐTxácđịnhngànhnghềkinhdoanhmàThành
đăng ký làmua bánmáy nông ngư cơ và phụ tùng, bổ sung
là cho thuêmáy phát điện, búa rung. TheoCQĐT, dù không
đượcphépkinhdoanhmuabánmáyphát điện, búa rung (chỉ
đượccho thuê)nhưng từnăm2006đến thờiđiểmbịpháthiện,
Thành đã bán haimặt hàng này để thu lợi...
Xử sơ thẩm lầnhai,TANDhuyệnBìnhChánh lại trảhồ sơ
vì cáo trạng củaVKS khá chung chung: Ngoài việc truy tố
Thành về hành vi kinh doanh trái phép 12máy phát điện (bị
tạmgiữ),VKSkhôngkhẳngđịnh làcó truy tốThànhvềhành
vi kinh doanh trái phép cácmáy phát điện khác và búa rung
từ năm 2006 haykhông...
VKSNDhuyệnBìnhChánh racáo trạngmới truy tốThành
kinh doanh trái phép 12máy phát điện (bị tạm giữ) cùng 17
máy phát điện, búa rung khác. Xử sơ thẩm lần ba, TAND
huyệnnhậnđịnhđốivới12máyphátđiện (bị tạmgiữ),Thành
không thừa nhận có hành vi bánmà chỉ khai là để cho thuê,
VKS thì không chứngminh được rằngThành đã bán hay sẽ
bán sốmáynày.Từđó, tòaxácđịnhThànhkhông cóhànhvi
kinh doanh trái phép sốmáy này và tuyên trả lại choThành.
Với hànhvi bán trái phép17máyphát điệnkhácvàbúa rung
màCQĐT,VKS phát hiện thêm, tòa cho rằng có căn cứ nên
phạt Thànhmột năm tù treovà phạt bổ sung10 triệu đồng.
VKShuyệnkhángnghị về phầnxử lývật chứng, cho rằng
Thành không cung cấp được hóa đơn, chứng từ chứngminh
nguồn gốc của 12máy phát điện (bị tạm giữ). Sốmáy này
mua trôinổi trên thị trường, làhàngnhập lậu, không rõnguồn
gốc, xuất xứ, cần tịch thu sung quỹ.
Theo tòaphúc thẩm,bảnánsơ thẩmchỉquykếtbị cáophạm
tội với 17máy phát điện, búa rung đã bán, còn 12máy phát
điện (bị tạmgiữ)màVKSkhángnghị khôngphải là phương
tiện liênquanđếnviệcphạm tội nên tòa sơ thẩm tuyên trả lại
cho bị cáo là chínhxác.
HOÀNGYẾN
THANHTÙNG
Đ
iều307BLTTHS2015quy
định về trình tự xét hỏi tại
phiên tòa như sau: Chủ tọa
phiên tòa điều hành việc hỏi, quyết
định người hỏi trước, hỏi sau theo
thứ tựhợp lý.Khixéthỏi từngngười,
chủ tọa phiên tòa hỏi trước, sau đó
quyết địnhđể thẩmphán, hội thẩm,
kiểmsátviên,ngườibàochữa,người
bảovệquyềnvà lợi íchhợpphápcủa
đươngsự thựchiệnviệchỏi.Những
người thamgia tố tụng cóquyềnđề
nghị chủ tọahỏi thêmvềnhững tình
tiếtcần làmsáng tỏ.Ngườigiámđịnh,
người định giá tài sản được hỏi về
nhữngvấnđề có liênquanđếnviệc
giámđịnh, định giá...
Ngoài ra, BLTTHS 2015 còn bổ
sungcácquyđịnhbuộckiểmsátviên,
người bàochữaphải hỏi, tranh luận,
đốiđápđếncùngnhữngvấnđềvềvụ
án theoyêucầucủachủ tọaphiên tòa.
Tòachủđộnghơn
TS Võ Thị KimOanh (Trưởng
khoaLuật hình sựTrườngĐHLuật
TP.HCM)nhậnxét:Quyđịnhvềviệc
chủ tọaphiên tòađiềuhànhviệchỏi,
quyết định người hỏi trước, hỏi sau
làhợp lý.Hiệnnaychúng tađangáp
dụngmộtkhuônmẫucứng làHĐXX
hỏi trướcvàhỏichính, trongkhi trách
nhiệmbuộc tội - gỡ tội chủyếuvẫn
thuộcvềkiểm sát viênvàngười bào
chữa. BLTTHS 2015 đã khắc phục
Aihỏitrước
dochủtọa
quyết
Quyđịnhmới chophépchủ tọađiềukhiểnphiên tòa linhhoạthơn.
Ảnhminhhọa:T.TÙNG
BLTTHS2015cònbổ
sungcácquyđịnh
buộckiểmsátviên,
ngườibàochữaphải
hỏi,tranh luận,đối
đápđếncùngnhững
vấnđềvềvụántheo
yêucầucủachủtọa
phiêntòa.
Kiểmsátviênhỏi trước là
khôngphùhợp
Quá trình thảo luận tại Quốc hội
về dự án BLTTHS (sửa đổi), đa sốđại
biểuQuốchội tán thànhvới quyđịnh
về trình tựxéthỏi nhưđãđược thông
qua.Nhưngcũngcómột sốýkiếnđề
nghịthayđổitheohướngkiểmsátviên
hỏi trướcrồiđến luậtsư,HĐXXhỏisau.
Ủy banThường vụQuốc hội cũng
đồngtìnhvớiđasốýkiếncủađạibiểu
Quốchội chỉnh lýquyđịnhvề trình tự
xéthỏi.TheoỦybanThườngvụQuốc
hội, việc giao cho kiểm sát viên hỏi
trướcHĐXX làkhôngphùhợpvớimô
hình tố tụnghình sựkếthợpgiữaxét
hỏivàtranhtụngởnướcta.Bởi lẽtrong
giai đoạn xét xử, tòa án vẫn quản lý
hồ sơvụánđểquyếtđịnhcácvấnđề
thuộc thẩmquyền củamình và thực
hiện việc điềuhành xét hỏi để thẩm
tra lại toànbộcácchứngcứmột cách
kháchquan, toàndiện, tránhviệc xét
hỏichỉ tập trungvàoviệcbuộc tội.Do
đó,việcaihỏitrước,aihỏisau làdochủ
tọaquyết định chophùhợpvới từng
vụ án và những diễnbiến cụ thể tại
cácphiên tòa.
được điều này, làm cho quá trình
xét hỏi không đi theomột thứ tự cố
định, đi vào thực chất hơn là nặng
vềhình thức.
“Thayđổi nàykhiếnquá trìnhxét
hỏimềmmạihơn, từđóđiđếnkếtquả
là các thông tin tòa cần khai thác sẽ
cónhanhhơn.Thực tếcho thấymỗi
vụ án cómột tính chất khác nhau,
có vụ chỉ cầnHĐXX hỏi là rõ vấn
đềnhưngcóvụ lại cầnkiểm sát viên
hỏi chính. Thậm chí có
khi chủ tọa lại thấy cần
phải để người bào chữa
hỏi nhiều hơn kiểm sát
viênđểlàmrõmộtvấnđề
nàođóthìlúcnàychủtọa
gợimởvấnđềvà tựđiều
chỉnh thứ tựhỏichophù
hợpvới diễnbiếnphiên
tòa” - bàOanhnói.
Theomột thẩm phán
Tòa Hình sự TAND
TP.HCM, bản thân quy
địnhnàykhôngchophép
chủ tọavàcác thànhviêncòn lại của
HĐXXđược xét hỏi theokiểu “độc
diễn” như tại nhiều phiên xử hiện
naynữa.Nómở ramột hướngkhác
mới,giúpchủ tọaphiên tòachủđộng
hơnđểđiều tiết quá trìnhxét hỏimà
khôngbị lệ thuộc vàoyếu tố thứ tự.
Ví dụ khi kiểm sát viên đang hỏi bị
cáonhưngnếu thấycâuhỏi lanman
và không làm rõ vấn đề thì chủ tọa
cóquyền cắt ngangđể chủđộnghỏi
hoặcyêucầungười bàochữa, người
bảovệquyềnvà lợi íchhợpphápcủa
đương sựhỏi.
Nâng tính tranh tụng
NguyênThẩmphánTANDTốicao
tạiTP.HCMPhạmCôngHùngnhận
xét quy định cũ vàmới về việc xét
hỏi tại phiên tòa có cái chung làđều
toát lênvị trí, vai tròquan trọng của
thẩmphánchủ tọa trongquá trìnhxét
hỏi. Tuy nhiên, sự sửa
đổi của BLTTHS 2015
sẽ tạo điều kiện để thực
hiện phiên tòa theomô
hình tranh tụngcaohơn.
ÔngHùng phân tích:
Khi chủ tọa nghiên cứu
hồ sơ, nắm rõ các vấn
đề mấu chốt trong vụ
án, ra phiên tòa chủ tọa
sẽ không hỏi trước mà
yêucầukiểmsátviênvà
ngườibàochữahỏibịcáo
để kiểm tra lại nhữnggì
mình đã nghiên cứu. Quá trình xét
hỏi như vậy sẽ làm cho phiên tòa
sinh động hơn, nâng cao tính tranh
tụng hơn, để cuối cùng trên kết quả
củaviệc lắngngheđó, chủ tọacócái
nhìn tổng thểvềvụ án.Tất nhiênđể
điều hành những phiên tòa như vậy
đòi hỏi chủ tọa phải có kỹ năng và
kiến thức tốt.
“Quyđịnhsửađổicũngkhẳngđịnh
rõ hơn quyền tuyệt đối của chủ tọa
trongxéthỏi,đòihỏihọphảibiếtgợi
ý, gợimở các vấnđề để làm tiềnđề
cho phần tranh luận giữa kiểm sát
viênvàngườibàochữasauđó” -ông
Hùngnói.
Luật sưNguyễn Đình Thơ (Chủ
nhiệmĐoànLuậtsư tỉnhKhánhHòa)
cũngphân tích:Môhình tố tụngcủa
nước ta là xét hỏi kết hợp với tranh
tụng,dođókhông thểhướng tớimột
phiên tòachỉđơn thuầncó tranh tụng
không thôi được. Việc xét hỏi vẫn
phải do chủ tọa phiên tòa điềuhành
nhưng sẽ linh hoạt hơn để phù hợp
với việcnângchất tranh tụng tại tòa.
Chủ tọakhông thể lạmdụngđểdành
hết phần xét hỏi vềmình theo kiểu
buộc tộigiốngnhưmộtkiểmsátviên
thứhai.Vìvậy, quyđịnh thayđổidù
chưa thật sự lớn nhưng cũng đủ để
tạo đà tiến tới phiên tòa đậm chất
tranh tụnghơn.
TSVõThị KimOanh cũng nhận
xét: “Suy cho cùng, mục đích của
việc xét hỏi là làm rõ các vấn đề
liênquanđếnvụán.Trình tựxéthỏi
khôngcầnphảiđi theomột lập trình
cứngmàphảiđổimớiđểchủ tọachủ
độnggợimởcácvấnđềnhằmnâng
cao tính chất tranh tụng tại phiên
tòa. Việc thay đổi trên của nhà làm
luật cũng không ngoài mục đích
nâng tính tranh tụng để bản án của
tòa sẽ làkết quả củaquá trình tranh
tụng côngkhai và có chất lượng tại
phiên xử”.
s
MộtđiểmđángchúýcủaBLTTHS2015làgiaoquyền
quyếtđịnhaihỏitrước,hỏisautrongphiêntòasơ
thẩmchochủtọa.Theonhiềuchuyêngia,điềunày
sẽgiúptòachủđộnghơnvànângcaođượctính
tranhtụng...
