CHỦNHẬT 6-12-2015
5
HỒSƠ TƯ LIỆU
Trướcđây,TrườngMarieCuriet ng làtrườngTHPT
lớnnh tViệtNam
vớihơn5.000h csinhm inăm.
Trư ngd yhai cas ngv chi uvới tổngc ng90đ n
100 lớp tronghơn50phòngh c.
QUỲNHNHƯ
B
otồnhayphábỏ,trùng
tu hay c i t o... luôn
l vấnđềđauđầukhi
ph i cân nhắc về các
di tích, đ cbiệt khi di
tích đ l một ngôi trường, đư c
sử d ng hằng ng y, hằng giờ học
v i phấn trắng - b ngđen chov i
ng n học sinh thời xưa đến công
suất h ngch cng nhọc sinh thời
nay v i đ ki umáym c thiết b
hiện đ i.
“Cổ” từcái tênđếndiện
tíchđượcgiữnguyên
Trườngđư c th nh lậpnăm1918,
mang tênLycéeMarieCurie, d nh
riêngchonữsinhconnh gi u.Sau
năm1970 thìnhận thêmnamsinh.
Ngôi trườngđư cxâydựng trên
diện tích rộng, baoquanhbởi bốn
conđườngng ynaymang tênNam
KỳKhởiNghĩa -NgôThờiNhiệm
- LêQuýĐôn -ĐiệnBiênPh v
duy trì diện tích đến nay.
Nhìn từ trên cao, ngôi trường
tựa nhưmột công viên xanhmát
l ngiữa lòngphố th hiệnđ i.Các
dãynh ngang -dọcbaoquanhhai
sân rộngv i nhiềucổ th , vẫncòn
nguyênki ukiến trúcĐôngDương
kếth pkiến trúcPhápv kiến trúc
ÁĐông.
Gi ichuyêngiavềkh ocổphân
tích, trong ki u kiến trúc n y, các
dãynh đư cxâymột trệt,một lầu,
v i l p tườngngo i c nhiềucổng
vòmcao toki uPhápcùngcáchình
đắp nổi đậm nét Pháp. Trên các
tường, cột đều c những nét v ch
ngang trang trí. L p tườngn yv
l p tườngphía trongcáchxanhau
mộtkho ngh p lý, t o ramộth nh
langkéod inhằm lấyánhsáng,cho
gi lưu thông, giúphọc sinhđi l i
thuận tiệnm khôngph ich umưa
nắng.C ngnhờkho ngcáchh nh
lang n ym tránh đư c ánh nắng
trực tiếp, tránhmưa t t v ophòng
học, đồng thời gi mđư cnhiệt độ
n ng, giúp l phọcbên trongđư c
mátm hơn.
Ở tầng trênc nhữngcửa sổcao
v i nhiềucánhcửagỗ lá sách, cao
v hẹp, cùng bệ đỡ cửa sổ nhô ra
phía ngo i, đều đậm nét kiến trúc
Pháp. Lên caomột chút, xen giữa
các cửa sổ thì l i mang nét kiến
trúcÁĐông v i h ng lo t khung
đỡmái v mái ng i dốc. M c dù
c rất nhiềukhungđỡnhưngki u
kiến trúc l i rất h i hòa, phía trên
máivòmc a tầng trệt l cửasổc a
tầng lầu, cònphía trêncột c a tầng
trệt l khungđỡmái trên tầng lầu,
đanxennhauh p lý. “Đ c ng l
lýdokhiếnngười ta sơnn cvòm,
những bông gi v bộ đỡ khung
cùng một m u đỏ đằm, nổi bật
hẳn so v i gam v ng, xám xen k
ch không muốn “giấu” bộ gi n
đỡn yđi” -một trongcácchuyên
gia phân tích.
Chuyên gia n y c ng cho biết
đây l ki u kiến trúc thường thấy
ởcáccông trìnhdoPhápxâydựng
những năm cuối thế kỷ 19 - đầu
thế kỷ 20, đư c chọn lọc từ “tinh
túy” c a các công trình ở Pháp
thời bấygiờ, đư c ápd ngv i kỹ
thuật xây dựng hiện đ i nhất thời
đ . Các ngôi trường như Lê Quý
Đôn,LêHồngPhong,NguyễnTh
MinhKhai...đềuc nhữngdãynh
v i h nh lang tương tự.Đi mđ c
biệt ở trường n y l đến nay vẫn
còn nguyên... cái tênMarieCurie
cùng diện tích như xưa, trong khi
TrườngLêHồngPhongđãb thay
đổi diện tích khá nhiều. Trường
MarieCuriec nggiữ l i đư ccác
chi tiết cổnhưb c tư ngbán thân
b MarieCurie, bồn phunnư c...
Bănkhoăn trùng tu
hay xâymới
PGS-TSPh mĐ cM nh,Trương
bômônKhảocôhoc,khoaLịchsư,
Trương ĐHKHXH&NV-ĐHQG
TP.HCM, chobiết: “Việc trùng tu
những công trình cổ tốn kém còn
hơn c tiền xâymột tòa nh m i.
Chúng tôi từng xem chuyên gia
Nhật trùng tu nh cổ. Họ dỡ từng
viên ng i ra, đánh số c n thận đ
khi lắp l i đúngynhư c .Họxem
xétmột thanhgỗxemchỗn om c
nát thìkhoanhvùng, cắtvùngm c
nát đ đi, tìmđúng lo i gỗđấyv
đúng cái m u đấy đ “ghép” l i.
Trên m nh gỗ ghép trùng tu, họ
đánh số v lưu trong hồ sơmang
số đo to n bộ thông tin liên quan
đếnđo ngỗ trùng tu.N i chung l
rất c n trọngv c ng rất tốnkém”.
Những kiến trúc cổ còn l i đến
nay thì rấtkh cònnguyênvẹn,hầu
hếtđềuc tình tr ngxuốngcấp,hư
hỏng. Dođ việc b o tồnhayphá
bỏ, trùng tu l i hayc i t o l i luôn
l vấnđề tranh luận.Víd nhưgần
đây c một cái đình cổ ở quận 4
m đang c ý kiếnmuốn bỏ đi đ
xây trườngmẫu giáo, đang lấy ý
kiếncácnh khoahọcvềviệcb o
tồn hayphá bỏ.
Riêngvềcácngôi trường thìđ c
biệthơn.Vìcáccông trìnhn yđư c
sử d ng hằng ng y, liên quan đến
h ng ng n học sinh, nhu cầu sử
d ngng y c ng cao, đòi hỏi thêm
nhiều công năngm ngôi trường
cổ không đáp ng k p... nên nhu
cầuc i t o l rất l n. “Khi b nđến
mộtngôi trường thìan to nc ahọc
sinh l trênhết, tôi nghộviệcc i
t o”-PGS-TSPh mĐ cM nhn i.
Ông c ng cho biết trong nhiều
biệt thự cổ, công trình cổ, trường
họccổ... đãđư c lắpmáy l nh, lắp
thêm cửa kính ph bên trong l p
cửacổ (thườngbằnggỗc lásách)
đ gi m thi u tiếng ồn từ xe cộ
ch y ngo i đường phố, gi mkh i
b i... Đấy l nhu cầu chính đáng
v cầnđư c thựchiệnđ đ mb o
điềukiệnhọc tậpchohọcsinh.Tuy
nhiên, cái gì cần gìn giữ b o tồn
thì gìn giữ ra hẳn cái hồn cổ, cái
gì cầnsửachữa, c i t ođ đáp ng
nhu cầu thì l m hẳn ra l cái m i
c sau. Nguyên tắc c a b o tồndi
s n l khôngđư c trộn lẫncáic v
cáim i, l m“gi cổ”, khôngphân
biệt đư c cổ - kimm dẫn đến sự
ngộnhận, l m“mất giá”cái cổđi.
TrênthựctếTrườngTHPTNguyễn
Th MinhKhai đã từng qua trùng
tu, sửachữa.Kiến trúc sưNguyễn
TrườngLưu từng thamgia trùng tu
ngôi trườngn ychobiết c những
phầnc th trùng tu thì trùng tu, c
những phần không trùng tu đư c
thì sửa chữa v c những nhu cầu
m iphátsinhm không th sửd ng
bằng công trình c đư c thì ph i
xâym i ho n to n v i ki u kiến
trúc hòa h pv i cái c .
Chias kinhnghiệm, chuyêngia
kh ocổNguyễnTh Hậucho rằng:
“C nhiều nh biệt thự cổvẫn lắp
máy l nh,cửakínhbình thườngm
vẫn giữ nguyên nét cổ, vấn đề l
khi đ tmộtm nm i v o thì ph i
lưu ý tính th mmỹ c a tổng th .
Các trường cổ n y cho lắp máy
l nh trongphònghọcđ t o thuận
l i chohọc sinh thì vẫnđư c thôi.
Việc b o tồn di tích không ngăn
cấm điềuđ ”.
◄
DI SẢNKIẾN TRÚC SÀI GÒN300NĂM
Ngôi
trường
trămtuổi
củacon
nhàgiàu
Trường THPTMarieCurie làmột trong
những kiến trúc cổ trên dưới trăm tuổi còn
lại và vẫn hoạt động tốt đến ngày nay ở Sài
Gòn. Đây cũng là ngôi trường đang phải
đối mặt với “thách thức thời gian” nhiều
nhất.Một phần diện tch của ngôi trường bị
nghiêng lún không sử dụng được,một phần
khác thì đang có kế hoạch xây dựng lại.
TrườngMarieCurienhìnt trêncao,cổkínhdướibóngmátcổthụ.
Ảnh:QUỲNHNHƯ
“C ccông trìnhcũcủaPh p thư ngchỉ cóm t
tr t,m t lầu.Với di n tíchxâyd ngnhưv y
thì khóđ p ng số lượngh c sinhng ynay.
Dođónhi u trư ngcónhucầuxây thêmc c
công trìnhcao tầngmới bênc nhcông trìnhcổ,
nhi u trư ng thìm tphầndi n tíchcổđãqu
hưhỏng, trùng tu l i“cổ”thì tốnkémm cũng
khônggi i quy tđượcnhucầuv di n tích, vì
trùng tu thì vẫngi m t tr t,m t lầu, khôngđủ
phòngđ dùngnêncũngmuốnxây thêmcông
trìnhmới.
V nđ quan tr ngkhi xâycông trìnhmớigần
di tích, công trìnhcổ l ki n trúccủacông trình
mớiph ihòahợpvới công trìnhcổ.Vídụ, tòanh
DiamondPlazakhi xâygầnNh th Đ cB thì
phầnki n trúcc c tầngdưới, s tvới conđư ng,
ph i theoki uPh p, cóc t to, khungc am i
vòmcong,phùđiêuđắpnổi kh cổkính. Lùi v o
bên trongm tchútn a thìmớiđượcxâycao
tầng.Nhưngc ng lùi xac ccông trìnhcổ thì c c
tòanh mới xâykhôngnh t thi tph i có lối ki n
trúcPh pn a”.
Chuyêngiakh ocổ
NGUYỄNCHIẾNTHẮNG
:
Xâythêmphảihòahợpcổ -kim
