CHỦNHẬT 24-1-2016
5
TUẦN THỜI SỰ
Luật&Đời
Làmchínhsáchkiểu
“đánhúp”!
Tính đến nay (24-1), Thông tư 57/2015 của Bộ Công an
quyđịnhô tô từbốn chỗ trở lênphải trangbị bình chữa cháy
cóhiệu lựcgần20ngày.Nhưng theobáo chí, đếnnayCSGT
vẫn chưa phạt chủ xe hay lái xe nào về việc không trang bị
bình chữa cháy.
Phải nói sau khi quy định phạt chủ xe hoặc người lái xe
không trang bị bình chữa cháy được báo chí phát hiện là đã
cóhiệu lực thì ngay lập tức thị trườngbình cứuhỏa sôi động
hẳn lên.Mặcdùgiá tănggấpbốn lần sovới trướcđâynhưng
các cửa hàng bán bình cứu hỏa tại Hà Nội và TP.HCM vẫn
“cháy” hàng! Phải nói dânmình rất cóý thức tôn trọngpháp
luật!Chonênbất luậncôngdụngcủabìnhchữacháyđếnđâu
thì người nhập, phân phối và bán bình cứu hỏa vẫn cứ rung
đùi lượm tiền!
Cómột tờ báo đã làmmột khảo sát trên 1.000 người. Kết
quả cho thấy chỉ có7%nhữngngười được hỏi là đồngývới
chủ trương cần trang bị bình cứu hỏa cho xe hơi, còn 59%
cho rằng không cần thiết. Kết quả này cho thấymức độ hài
lòng của người dân đối với chủ trươngđã đề ra.
Cũng cần nhìn thấy Bộ Công an ban hành quy định nói
trênxuất phát từmụcđích tốt đẹp trongviệchạnchếcháynổ
trênô tô, giảm thiểu thiệt hại khi cháynổxảy ra.Bởi chỉ tính
riêng năm 2015, cả nước đã có 123 vụ cháy ô tô; nếu không
trang bị phương tiện phòng cháy chữa cháy, nguy cơ xảy ra
tình trạng cháynổ là rất lớn.
Tuynhiên, nói đi cũngphải nói lại, lẽ rangười ta cũng
cần phải thống kê, phân tích xem trong 123 vụ cháy ô
tô đó có phải vì không có bình chữa cháy trên xe hay
không, nếu có bình chữa cháy thì liệu những chiếc xe
đó có được “cứu” không?Có bao nhiêu trường hợpnổ
bình chữa cháyđể trongxe?Nguyênnhânvì sao?Giữa
nguy cơ bình chữa cháy bị nổ với nguy cơ xe bị cháy
vì…không cóbình chữa cháy thì nguy cơnào lớnhơn,
tức lựa chọn nào có lợi hơn?...
Trênđây lànhữngcâuhỏimàngườidân rấtquan tâmnhưng
chưađược cơquan chứcnăng trả lời thấuđáo.Ngoài ra,một
quyđịnh liênquanđếnnhiềungười nhưngphải đếncậnngày
có hiệu lực thi hành thì người dânmới biết và nháo nhào đi
tìmmua bình chữa cháy. Thành ra người dân bức xúc cũng
là điều dễ hiểu.
Có rất nhiều chủ trương, chính sáchvừa rađời đãvấpphải
sựphảnứngcủangười dân.Chẳnghạnquyđịnhcấm sửdụng
tầng trệt nhà ởđể cho thuê, kinhdoanh; quyđịnhviếngđám
ma không quá bảy vòng hoa, không được để ô kính trên nắp
quan tài; cấm bán bia vỉa hè, nơi uống bia phải có nhiệt độ
dưới 30
o
C; bàmẹViệtNamanhhùngđượccộngđiểmưu tiên
khi đi thiĐH; “ngực lép, chânngắn” khôngđược lái xe; bán
hàng rongphải cóđủ sứckhỏe…Cứ thế, nhữngquyđịnhphi
thực tế ra đời “từ phòng lạnh” như chuyện dài tập về cách
thức banhành chính sáchngộnghĩnhở ta.
Ta thường nghe dự án luật này, dự án luật kia. Từ dự án
đã baohàmýnghĩa khoa học, trongđó các khâu từkhảo sát,
phản biện đến trình dự án, thẩm định và ban hành văn bản
pháp luậtđềuphải tuân thủ theomộtquy trìnhchặt chẽ.Thậm
chí có chính sách cònphải triểnkhai thí điểmnhằmđánhgiá
toàndiện trướckhi triểnkhai trêndiện rộng. Cónhư thếmới
tránhcho rađời nhữngchính sách trờiơi, nhữngquyđịnh“từ
trên trời rơi xuống”.
Ngoài ra trướckhi thi hành, cáccơquan liênquancònphải
tuyên truyền, phổbiến rộng rãi đểngười dânnắm rõvàchuẩn
bị.Nếu thấycần thiết, cơquan thực thi nênđề ra lộ trình thực
hiện để người dân còn “tập dợt”, thay đổi thói quen, hành vi
cho phù hợp với quy địnhmới trước khi chính thức xử phạt.
Điềunày cũnggiốngnhưmột conđường trướcgiờđang cho
lưu thông hai chiều, nay nếumuốn quy hoạch thành đường
một chiều thì phải trươngbảnghướngdẫnmột thời gian, sau
đó ai vi phạmmới bị xử phạt. Tránh kiểu làm chính sách và
thực thi chính sách như kiểu “đánh úp” khiến người dân trở
taykhông kịp.
ĐINHVĂNQUẾ
,
nguyênChánhTòa
Hình sựTANDTối cao
ĐẠI THẮNG -
PHƯƠNGĐẶNG
D
ùhaiphiêncuối tuần
tăngmạnh trongbối
cảnhgiádầu thếgiới
rớtthêthảmtrongsuốt
một năm rưỡi qua
nhưngchưacónhữngdấuhiệu rõ
ràngcho thấy thị trườngdầukhởi
sắc trung và dài hạn.
Cầuvàgiágiảmmạnh
nhưngcungsẽcòn tăng
“Tại sao giá dầu giảm?” làmột
câuhỏi phức tạp.Tuynhiênởgóc
độkinh tế học, nó được giải thích
đơngiản - sựchênh lệchcung-cầu
trên thị trường. Với sự ra đời của
côngnghệkhai thácdầuđáphiến,
nguồn cung dầu củaMỹ tăng gấp
đôi chỉ trong vòng vài năm qua,
cắt giảm lượng nhập khẩu khổng
lồ. Những nhà xuất khẩu ẢRập,
Nigeria, Algeria bị bít cửa thị
trườngMỹ đột ngột, phải chuyển
sangcạnh tranh tại thị trườngchâu
Ávớimứcgiádầuđãbịgiảmđáng
kể.Các tayđuaxuấtkhẩudầukhác
nhưCanada, Iraq, thậmchí làNga
với những khó khăn về kinh tế
cũng ra sức gia tăng lượng cung
nhanh chóng.
Dù việc giá dầu rơi kinh hoàng
khiếnhoạtđộng thămdò,khai thác
vàsảnxuất tạiMỹvàmộtvàinước
xuấtkhẩudầubịchậm lại, thậmchí
là dừng. Tuy nhiên, tại vùng vịnh
nước sâuMexico và Canada, giá
dầu rơi không đủ làm tổn thương
cácgiànkhoanvớiquymô lớn,hiện
đại ngàycàngmọcdàyđặc.Thậm
chí tại biển Bắc, ngành khai thác
vàsảnxuấtdầukhí tăngmạnhnhất
kể từ năm 1999. Nói một cách dễ
hiểu, không ít quốc gia vẫn quyết
định bán dầu ởmức giá trên dưới
30USDvì họvẫncó lời hoặccầm
cựđượcchờgiá lên, trongkhi nếu
ngừnghoạtđộnghẳn thì tổn thấtcó
thểcaohơn.Theodựbáodựa trên
kế hoạch sản xuất dầu năm 2016
củaSaudiArabia,TổchứcCácnước
xuấtkhẩudầumỏ(OPEC),Nga,các
nướcchâuÁvàkhuvựcbiểnBắc,
thậm chí Iran trong bối cảnhMỹ
gia tăng lệnh trừngphạt lênngành
sản xuất năng lượng, nguồn cung
dồi dào sẽ tiếp tục cao hơn nhiều
sovới nguồncầu trongnăm2016.
Nguồncungtăngliêntụctrongbối
cảnh kinh tế châuÂu tăng trưởng
ì ạch, thiết bị công nghệ lại ngày
càng hiện đại nên tiết kiệm năng
lượngđếnmức tốiđa.Cácnềnkinh
tế lớnở châuÁ, đặc biệt làTrung
Quốc(TQ)gặp tình trạng“bãohòa”
tương đối trong sản xuất, chuyển
định hướng từ ngành kinh tế xuất
khẩusang trọng tâm tiêudùngcũng
khiến lượngcầu thuhẹp.Tình trạng
này sẽ khó có thể khởi sắc trong
vòngmột vài năm tới.Đó là lýdo
cóngười cho rằnggiádầuchưacó
dấu hiệu hồi phục như thời vàng
son trongvài năm sắp tới.
Ai đủsứccứugiádầu?
Giádầurớt thảm,khôngkhóhình
dung là túi tiềncủanhữngquốcgia
sảnxuất vàxuất khẩudầumỏnhư
Venezuela,Nigeria,Ecuador,Brazil
vàNgasẽxẹpđángkể, thậmchícó
thểdẫnđếnnhữnghệlụybấtổnchính
trị. Các bang sảnxuất dầumỏ lớn
tạiMỹnhưAlaska,NorthDakota,
Texas,Oklahoma,Louisianacũng
gánh chịu những thiệt hại về kinh
tế. Ngân hàng Thế giới ước tính
việcgiảmgiádầunhưhiệnnaycó
thể khiến các nước xuất khẩu dầu
giảm0,8%-2,5%GDP.Giádầucó
lúcđượcdựbáosẽcònxuống thấp
hơn20USD/thùng trongbối cảnh
cungvượtcầuquánhiều, tuynhiên
trang
DailyTimes
bình luậnkhông
có dấu hiệu Saudi Arabia sẽ tìm
cách can thiệp thị trường để giải
cứu giá dầu. Dù họ phải cắt giảm
cáckhoảnchi tiêu, phúc lợi nhưng
can thiệp thị trường làđiềukhóxảy
radùviễncảnhgiádầucóđenđến
mứcnào.Cácchuyêngiađánhgiá
nhữngnhàsảnxuấtdầukhí tạiSaudi
Arabia - một cường quốc dầumỏ
cókhảnăngảnhhưởng thị trường,
đừngmong rằngchínhquyềnnước
này sẽ can thiệp.
Trước đây, Saudi Arabia nói
riêng và OPEC nói chung có khả
năngcắtgiảmvàđiềuchỉnhnguồn
cung nhằm tạo ra sức ảnh hưởng
vềgiá.Mặt khác, dầumỏcàng trở
nên quan trọng nhờ nền kinh tế
trong xuất khẩu khổng lồ của TQ
và những rủi ro về an ninh năng
lượng khi bất ổnTrungĐông kéo
dài.Tuynhiên, hiệnnay sứcmạnh
chiphốicủaOPECkhôngcònđược
như vậy, một phần vì kinh tế TQ
“chảy máu”, bão hòa xuất khẩu;
mộtphầnnguồncunghiệnnayvẫn
còn hàng tá nhà cung cấp lớn sẵn
sàng thay thế vị trí OPEC.
TạimộtsốquốcgiaMỹLatinnhư
Brazil, Colombia, Mexico, chính
phủcóxuhướng“tiếpsức”giádầu
trong trườnghợpkịchbảngiádầu
rớt thấp hơn 20USD/thùng. Điển
hìnhnhưMexicohỗ trợxuất khẩu
với mức giá trung bình 49 USD/
thùng trong năm nay. Tuy nhiên,
số tiềnmà chínhphủphải bỏ ra là
khôngphảinhỏ.Điểnhìnhnhưhãng
Bloomberg thông tinviệcgiải cứu
công tydầukhíPetrobras sẽkhiến
chính phủ Brazil hao tốn đến 21
tỉ USD. Câu hỏi “ai cứu giá dầu”
trong bối cảnh các nhà cung cấp
bắt tay làmgiá có lẽ sẽ cóýnghĩa
hơn sovới bối cảnhhiệnnay:Giá
giảm do chênh lệch cung cầu trên
thị trường. Khi nguồn cung vừa
caohơnquánhiều sovới nhucầu;
sựphânbốnguồncungdầukhí đa
dạng tạinhiềuquốcgiachâuÁ,Âu
lẫn châuMỹ, sẽ khó có ai đủ sức
thao túng để bẻ cong quy luật thị
trường nhưOPEC từng tấn công
Mỹgiaiđoạn1973.Ngườivựcdậy
giá dầu trongdài hạn chỉ có thể là
“bàn tayvôhình”của thị trường.
◄
Aiđủsứcvựcdậy
giádầu?
Giá dầu đang rơi thảm hại và chưa có dấu hiệu trở lại thời vàng son
trong vài năm tới.
Giádầugiảm
cũngkhóvựcdậy
kinhtế
Cácnhómnướccó thunhập
thấpvànhậpkhẩusảnphẩm
dầumỏ; haynhiềuquốcgia
châuÂuvốnphụ thuộckhí
đốtđểsưởi ấmvàomùađông
sẽgặpnhiều thuận lợi khi
giádầu“mấtphanh”.Vídụ,
việcgiáxăngdầugiảmgiúp
mỗihộgiađìnhngườidân
Mỹcó thể tiếtkiệm trung
bìnhkhoảng700USDchiphí
nhiên liệuvàonămngoái.
Lượng tiềnnàycó thểđổvào
đầu tư, kíchcầu tăng trưởng
kinh tế.
Nhiềuquốcgia,ngaycảSaudiArabiacũngchấpnhậnthắt lưngbuộcbụngchống
chịugiádầugiảmmạnh.Ảnh:MOHAMMEDAL-SHAIKH
