CHỦNHẬT 24-1-2016
7
HỒSƠ TƯ LIỆU
Việcxóasổhoàntoàn IS
khôngchỉđòihỏi
kếthợpchiến lượcmàcòncầncả thờigian.
Ảnh:GRAPHICSBANK
THIÊNBÌNH
S
aunhững trậnđánhđẫm
máu làm rung chuyển
châu Âu, mới đây nhất
là đánh bom Indonesia
(châu Á), đe dọa đánh
sập cường quốc số một thế giới
Mỹ, thậm chí tuyên bố lấn sân
sangchâuPhi...TổchứcNhànước
Hồi giáo tự xưng (IS) đã thực sự
tạo được nỗi ám ảnh kinh hoàng
đối với người dân thế giới. Từ
các chuyên gia hàng đầu quan hệ
quốc tế đếnmột số “nhà tiên tri”
nổi tiếngvề các dựbáokhủngbố
cũngđềucho rằngchâuÂuđangbị
đedọađếnmứccó thểbị hủydiệt
bởi những đội quân cờ đen đang
rình rậpvà tìm cách thâu tóm lực
lượngmọi lúc,mọi nơi.Không lẽ
sẽ phải đầu hàng IS?
Khôngkíchmạnhđến
mấycũngkhôngđủ
Sự lấn sân và truy quét IS tại
Syria lẫn Iraqcàngkhiếnđội quân
khủngbố ra tay tànđộc,điêncuồng
và quyết liệt tại nhiềuquốc gia và
châu lục khác nhau: Một mặt để
trả thù,mộtmặt đểmở rộngvùng
ảnhhưởngmới, đồng thời khuếch
trương thanh thế nhằm đe dọa và
thuhút thêm các chiếnbinh thánh
chiến trong bối cảnh người theo
đạo Hồi tập trung thành những
cộng đồng lớn nhỏ khắp thế giới.
Thủ lĩnh ISAl-Baghdadi ngay
trước thềm nămmới 2016, trước
các cuộc tấn công như vũ bão từ
liênminhcủaMỹ -phươngTâyvà
sauđó làNga, thẳng thừng tuyênbố
dẫu có bị “đánh hội đồng” thì lực
lượng chiến đấu vì IS vẫn không
thể yếu đi, ngay cả khi lực lượng
chính quyền Iraq tái chiếm thành
phố trọng yếu Ramadi, vốn được
xem là sào huyệt quan trọng của
phiến quân IS từ tháng 5-2015.
Al-Baghdadinhấnmạnhcácnhóm
thánh chiến IS tạm chấpnhận thất
bại trước IraqvàSyria (cóMỹhậu
thuẫn) làđểchuẩnbị cho sự trở lại
mạnhbạohơn. Các cuộc tấn công
khủng bố do IS thực hiện rải rác
từđầunăm2016đếnnay lànhững
“câu trả lời”,dùchưanghiêm trọng
nhưnhững lần trướcđónhưngcũng
là dấu hiệu cho thấy đã đến lúc
phải xóa sổ IS càng sớm càng tốt
trước khi mọi chuyện vượt ngoài
tầm kiểm soát.
Trên trang
project-syndicate.org
,
Richard N. Haass, Chủ tịch Hội
đồng Quan hệ đối ngoại (CFR),
cựu giám đốc hoạch định chính
sách của Bộ Ngoại giaoMỹ, có
bài xã luận liên quan vấn đề làm
sao tiêu diệt IS. Theo vị này, yếu
tốquânsựđóngvai tròquan trọng.
Rõ ràng các cuộc không kích của
liênminhchống ISdoMỹdẫnđầu,
cùng sự thamgiacủachínhquyền
Putin đã khiến lực lượng IS hao
tổn đáng kể, thậm chí có lúc lực
lượng quân khủng bố phải bỏ của
chạy lấy người. Tuy nhiên, đúng
nhưRichardN. Haass nhận định,
việc lạmdụngkhôngkích -vốn rất
hao tốn tiền củavà sức lực,màbỏ
qua các trận đánh trên bộ thì việc
tiêudiệthoàn toàn IScũngchỉ làảo
tưởngmà thôi. ChínhTổng thống
Obama và các quan chức quốc
phòngMỹ cũng khẳng định rằng
nếu chỉ đơn tuyến không kích thì
không thể loại bỏ được hoàn toàn
lực lượng IS.Thậmchíviệckhông
kích càng trở nên bất khả thi khi
IS tiếnhànhgiamgiữvà kéo theo
tùbinhđồn trú trongnhững“vị trí
độc”, nhưcácđập thủyđiệnkhổng
lồ ởSyria, tạo nên viễn cảnh “đại
hồng thủy” khi bị tấn công khiến
người Mỹ rơi vào thế “mèo nhìn
chuộtmà chẳng dám vồ”.
Đánhmạnh trênbộ,
thiết lập lãnhđạo
Mộtnguyên tắccơbảnđểđẩy lùi
IS triệt để là không kích đến đâu
phải chiếm giữ lãnh thổ bằng các
đội quân trên bộ đến đó. Nên nhớ
rằngmột trongnhữngyếu tốgiúp
IS gia tăng sự ảnh hưởng nhanh
chóng chính là chiến lược quân
sự đánh nhanh thắng nhanh: Di
chuyển thần tốc, tậndụngvà khai
thácđiểmyếucủađốiphương.Cách
đánh này giúp IS dễ dàng chiếm
lấycáckhovũkhí củaSyria, Iraq;
ăn cắp vũ khí hạng nặng củaNga
vàMỹ, giúp ISgia tăng sứcmạnh
khủng khiếp.
Thế bộbinh của Iraq, Syria hay
các nướcẢRập đangởđâu?Một
phần, cáccuộcnộichiếnkéodài tại
Syria đã khiến chính quyền nước
nàymệtmỏi, suygiảm lực lượng.
Mặt khác, đúng như Richard N.
Haass nhận xét, các nhà nước Ả
Rậpkhông thểhoặckhôngsẵnsàng
thành lập lực lượng tác chiến trên
bộ, quânđội Iraqcũng thấtbại, lực
lượngdânquândo Iranhậu thuẫn
càng tệ hại hơn, quân đội người
Kurdvàmột sốbộ lạcngườiSunni
ởcả IraqvàSyriadùchiếnđấuhết
mìnhnhưng chưa thể phát huy tối
đa sứcmạnh. Trongkhi đó từbên
ngoài,Mỹ tỏ ranhát tayvàmệtmỏi
với những cuộc chiếnvùngTrung
Đông. ChínhquyềnObamadodự
trongviệcđưaquânđếnSyriahay
hỗ trợ Iraqđánh IS.Điềunàyngay
cảAl-Baghdadi cũng nhận thấy
khi đưa ra bình luận “Mỹ và các
đồngminh sẽ không dám đưa lực
lượng bộ binh đến (chiến trường
Iraq, Syria) để chống IS sau khi
sa lầy trongcáccuộcxungđột kéo
dài tại Iraq vàAfghanistan, đồng
thời Al-Baghdadi thách thứcMỹ
và đồngminh đưa quân đến Iraq
và Syria tham chiến.
Như vậy có hai vấn đề quan
trọng, một là cần củng cố và thiết
lập sự lãnh đạo nhà nước vững
chắc tại các chiến trường Iraq lẫn
Syria - việc này sẽ phải cần đến
các nước cờ ngoại giao liên quan
đến Mỹ, phương Tây và không
thể thiếuNga lẫn Iran. Nếu chính
quyền vững, khoảng trống quyền
lực sẽ không còn tồn tại để IS có
thể tận dụng như trước đây. Điều
này đòi hỏi những nỗ lực rất lớn,
quyết tâm cao độ của các nướcẢ
Rập - vốn đang bị chia rẽ sâu sắc
nội bộ lẫn khu vực, phân tán lực
lượng, thiếukhả năng chống IS.
Đồng thờikhôngchỉMỹvàđồng
minh mà thậm chí Nga cần phối
hợpvới ngườiKurdhợp thành lực
lượng tác chiến trên bộ có không
kích“hộ tống”đắc lực.Một bài xã
luận trên tờ
New York Times
còn
gợi ý thếgiới phải tăng cường các
hoạt động ngoại giao nhằm tạo ra
mạng lưới chống IS toàn diện. Ví
dụnhưviệcPhápkêugọi châuÂu
giúp đỡ sau vụ tấn công “thứSáu
ngày13” tháng11nămngoái; hay
như Hội đồng Bảo an Liên Hiệp
Quốc thôngquaquyết địnhchohỗ
trợ lực lượng chống IS nếu Pháp
cần; thậm chí NATO có thể đưa
ra quyết định tấn công IS để bảo
vệ thành viên theo quy định của
Điều 5 trong Hiệp ước Bắc Đại
Tây Dương. Tất cả những gì lực
lượng chống IS cần, nhưRichard
N. Haass gợi ý, chính là thông tin
tìnhbáo,vũkhí,binhsĩ (hơn3.500
línhMỹđã cómặt ởđâyvà có thể
lênđếnkhoảng10.000 lính)nhằm
mục tiêu đào tạo, cố vấn và giúp
chỉ đạo các chiến lược “lấynhanh
thắngnhanh” trước IS.
Phong tỏa tài chính,
tấncông Internet
Một yếu tố quan trọng giúp IS
duy trì hoạt động chính là nguồn
tài chính. Thời gianqua, các cuộc
không kích nhắm vào các “ngân
hàng”của ISđangđi đúnghướng.
Việcphábỏcàngnhiềunguồn tiền
củaquânkhủngbốđồngnghĩaviệc
thuhẹpkhảnăngkêugọi,huyđộng,
tậphuấn lực lượngkhủngbốmới.
Các nguồn lực liên quan đến tài
chínhmà IS có thể tiếp cận, khai
thácvàsửdụngcầnđượcngănchặn
vàpháhủycàngnhiều,càngnhanh,
càng sớm thì việc chốnghiệuứng
IS lan tỏa càngdiễn ra hiệu quả.
Bêncạnhđó, cầnnhớ rằngkhác
với các nhómkhủngbố trước đây
nhưal-Qaeda, IS tậndụng rất hiệu
quảcácphương tiện truyền thông,
đặcbiệt làmạngxãhộivàcáccông
cụ Internet nhằm quảng bá, tuyển
quânvà thuhút tài trợ.Quanđiểm
cực đoan, sự răn đe với những tín
đồ Hồi giáo “yếu bóng vía” của
IS đều được Internet hậu thuẫn.
Những đoạn video hành quyết tù
binh,khuếchđại chiến thắngkhiến
nhiều tín đồ lũ lượt vác ba lô trốn
sangnướcngoài,vượtbiên tráiphép
để đầu quân cho IS vì tin rằng IS
rấtmạnhhoặcđơngiản chỉ vì quá
sợhãi - không theo IS làphảnbội,
đồngnghĩavớián tửbấtkỳ lúcnào.
Những lời kể của những người
từng theođầuquâncho ISđềudẫn
đếnkết luận ISquả thậtkhôngphải
là thiên đường thánh chiến, mà là
địa ngục trần gian; không phải là
nơi nuôi những giấcmơ cao cả từ
thượngđếnhưđượcquảngbá trên
mạngxãhội,mà làkhổcựcvàchết
chócvônghĩa.Thếnênkhôngphải
chờđợiđếnngàymai,màngayhôm
naycầncónhữnggiảipháp“chiến
tranhmạng” nhằm xua tan nỗi sợ
hãi trong lòng dư luận, đồng thời
để người dân, đặc biệt thànhphần
Hồi giáo cực đoan hiểu đúng sức
mạnhvốnđãbị thổiphồng lêngấp
nhiều lần của IS, từ đó từ bỏ suy
nghĩ về giấcmơ thánh chiến.
◄
Làmsao
xóasổvĩnh
viễnIS?
Việc tiêu diệt hoàn toàn IS vẫn là câu hỏi
lớn nhưng có lẽ cũng là khao khátmãnh liệt
đối với nhiều quốc gia, thậm chí với những
ông lớn nhưMỹ, Nga và châuÂu.
Cấmngườitịnạnnhậpcư làđầuhàng IS
Tờ
NewYorkTimes
bình luận rấtkhókhăn trongviệcngănchặn
bạo lựcvànhữngphần tửsẵnsàng tửvìđạo.Việcxóasổ IScũng
nhưnhữngnhómkhủngbốkháccầnđến thờigianvànhiềuchiến
lượckhácnhau.Tuynhiên, nền tảngvẫn làgiá trị củadânchủ,bao
gồmcảsựdi chuyểncủaconngười vàminhbạch thông tin.Việc
cấm tấtcảngười tịnạnnhưmột sốnơiởchâuÂuhayMỹđềxuất
khônggìhơn làmộthànhđộngđầuhàngvừa thiếuhiệuquả, vừa
yếuđuối vàdẫnđếnhệ lụyđángsợ.Cầncải thiệnanninhnhậpcư
bằngcáchình thứcgiámsátchặtchẽvàhiệuquả thayvì cấmcửa.
Hoànthiện lực lượngtácchiếntrênbộ làmộttrongnhữngmũitấncôngchủ lực
đểđánhbạivàduytrìchiếnthắngtrước IS.Ảnh:HUFFINGTONPOST
