CHỦNHẬT 24-1-2016
6
QUỐC TẾ
Từ“mùaxuân
ẢRập”đến
“mùathuHồigiáo”
Năm năm sauCáchmạng hoa nhài, căng thẳng xã hội đã bùng nổ
trở lại ở Tunisia.
DẠTHẢO
T
ối22-1,saukhihộiđàm
với Tổng thống Pháp
François Hollande tại
Paris,ThủtướngTunisia
HabibEssidđãphải rút
ngắn chuyến côngdu châuÂuđể
trở về nước.
Từcái chếtbị điệngiật
Cách đây năm năm, đêm 14-1-
2011,Tổng thốngBenAli đãcùng
giađìnhrờiTunisiachạysangSaudi
Arabia.Trướcđó,Cáchmạnghoa
nhài bùng nổ sau khi một thanh
niênbán tráicâydạo tênMohamed
Bouazizi
tự thiêu tạiTPSidiBouzid
vì bị cảnh sát tịch thu hàng. Tình
hìnhhiệnnayởTunisiakhôngkhác
gì năm năm trước.
Ngày 16-1 tại Kasserine (miền
TrungTunisia),một thanhniên thất
nghiệp28 tuổi tênRidhaYahyaoui
đãbị điệngiật chết trongkhi tham
giabiểu tìnhvì khôngcó tên trong
danh sách tuyểndụng công chức.
Sauđó,biểu tìnhphảnđốinghèo
đói và đòi công bằng xã hội từ
Kasserineđã
lan ranhiềuTPkhác.
Ngày 21-1 tại Kasserine, hàng
ngàn thanhniên tập trung trướccơ
quan chính quyền để yêu cầu trả
lời các yêu sách. Cảnh sát đã phải
dùng lựu đạn cay để giải tán. Tại
SidiBouzid,nhữngngườibiểu tình
hô vang khẩu hiệu
“Việc làm hay
thêmmột cuộc cáchmạng nữa”
.
Tạikhuvực thủđôTunis,những
ngườibiểu tìnhphong tỏamột con
đường huyết mạch và nổi lửa đốt
vỏxe.Họđậppháhai cửahàngvà
một chi nhánh ngân hàng.
Cảnhsátcan thiệp.Xungđộtbùng
nổtừđêm21-1kéodàiđến5giờsáng
hôm sau.Hàng chục người bị bắt.
Bộ Nội vụ cho biết tại Feriana,
những người biểu tình đánh một
cảnh sát đến chết. Trên phạm vi
cảnước, chỉ trongđêm21-1đãcó
ba chốt cảnh sát bị tấn côngvà 42
cảnh sát bị thương.
Giới nghiêm và
điềuđộngquânđội
Ngày22-1,BộNộivụTunisiađã
ban hành lệnh giới nghiêm từ 20
giờđến5giờsáng trên toànquốcvì
đãxảy ranhiềuvụxâmhại tài sản
công và tư gây ảnh hưởng đến an
ninhquốcgiavà côngdân.Người
phátngônBộNộivụđã tốcáobọn
tộiphạm lợidụng tìnhhình rối ren.
Sáng23-1,
TrungQuốc
đãnângmứccảnhbáokhí tượng
từcảnhbáomàuvàng lêncảnhbáomàucam (bốnmứccảnh
báo từ thấp đến cao gồm xanh, vàng, cam, đỏ). Phần lớn
TrungQuốc đang đối phó không khí lạnh xuống đếnmức
thấp nhất trong 30năm qua.
Trong2/3 lãnh thổTrungQuốc, trời lạnhđến -12°C.Thậm
chínhiệtđộxuốngđến -39°Cởkhuvực tỉnhHắcLongGiang
giápSiberia và -41°CởNộiMông.
TânHoa xã dẫnnguồn từTrung tâmKhí tượngquốc gia
chobiết trongngày23-1, nhiệt độxuống6
0
C-10°C tạimột
số khu vực. Tại BắcKinh, nhiệt độ xuống đến -10°C hôm
22-1 và -16°C trong hai ngày 23 và 24-1.
Sáng23-1, toànbộkhuvực phía bắc sôngDươngTử trừ
phía đông tỉnhTứXuyên vàTPTrùngKhánh đều cómức
nhiệt độ thấp hơn 0°C. Tại TPTrùngKhánh, lần đầu tiên
trong 20 năm qua có tuyết rơi. 118 chuyến bay bị hủy và
195 chuyếnbay chậm trễ vào chiều 23-1.
Hãng tinAFPđưa tin chính quyền các địa phương đã nỗ
lựcbảođảmcungcấpđiện, thựcphẩmvàchấtđốt chongười
dân. Tại Bắc Kinh, toàn bộ 26 lò hơi của ba nhà máy dự
trữđềuđãđượcđưavàohoạt động.Khodự trữ raucải tăng
10%đềphòngnguồncungcấpbị ngưng trệdo thời tiết xấu.
Tại tỉnhGiangTâyđã xuất hiệnbão tuyết.Nhiệt độ thấp
sẽ kéo dài đến ngày 26-1. Mạng lưới điện tại hai TPNam
XươngvàCửuGiangđãbị hưhại hôm22-1ảnhhưởngđến
150.000 hộ gia đình. Hơn 3.000 công nhân đã nỗ lực khắc
phục hệ thống. TạiThượngHải, nhiệt độxuốngmức -7°C.
TheoĐài Truyền hình trung ươngTrungQuốc, nhiệt độ
sẽ trở lại bình thường từngày26-1ởmiềnBắcvàcuối tuần
tới ởmiềnNam.
Tại
Mỹ
, từ ngày 22-1 (giờ địa phương), bão tuyết Jonas
đãhoànhhànhởbờĐông.Báo
WashingtonPost
đặt têncho
trậnbão tuyết làSnowzillađể ám chỉ đếnquái vậtGodzilla
trongphim.10người thiệtmạng, chủyếu trong tainạn
(ảnh).
BàMurielBowser,
thịtrưởngWashington,
đánh giá trận bão
tuyết lớn lầnnàycó
khả năng gây chết
người. Trên toàn
nước Mỹ, khoảng
50 triệungười bị ảnhhưởng áp thấp. TạiWashington, toàn
bộxebuýt, tàuđiệnngầmvà trườnghọcđóngcửa.Tàuhỏa
giảm chuyến. 7.700 chuyếnbaybị hủy.
BangWashingtonvàcácbang lâncậnVirginiavàMaryland
đãbanbố tình trạngkhẩncấp.TạiVirginia,ThốngđốcTerry
McAuliffeđãhuyđộnghàng trămvệbinhứngchiếngiải tỏa
đường sá. Bang đã dự trữ 650.000 tấnmuối và tám triệu lít
muối lỏng.Ứngviên tổng thốngđảngCộnghòaChrisChristie,
thốngđốcbangNewJersey,ngừngchiếndịch tranhcửởNew
Hampshire.Ôngchỉ thịxebuýtvàxeđiệnngừngchạy.
H.DUY
GiáréttạiTrungQuốcvàbãotuyếtởMỹ
Bộ trưởng Dịch vụ công, quản
lývà đấu tranh chống thamnhũng
KamelAyadi đã lênđài phát thanh
kêugọi người dânbình tĩnhvàbảo
đảmnhànước sẽxemxét tạo thêm
việc làm.
NgườiphátngônBộQuốcphòng
bảođảmsẽ triểnkhai thêmcácđơn
vịđểbảovệ toànbộcơquanchính
quyềncácvùng, cáccôngsởvàcác
mục tiêunhạy cảm của tưnhân.
Trả lời kênh truyền hình Pháp
France24,Thủ tướngHabibEssid
cam kết chính phủTunisia sẽ làm
hết sức để chấmdứt khủnghoảng
xã hội nghiêm trọng. Ông nhận
xét không thể giải quyết tìnhhình
trong một ngày một bữa và tạo
công ănviệc làm là côngviệc cần
nỗ lực rất lớn.
Kinh tế thụt lùi,
khủngbốbùngnổ
Trongcáckhẩuhiệunhữngngười
biểu tình sử dụng có khẩu hiệu
“Việc làm! Tự do! Phẩm giá dân
tộc!”
vốn làkhẩuhiệuđã sửdụng
trong lànsóngbiểu tình lậtđổTổng
thốngBenAli nămnăm về trước.
ChuyêngiaJean-MichelDaguzan
ởQuỹnghiêncứuchiến lược(Pháp)
nhậnđịnhcácđờichínhphủTunisia
từnăm2011đếnnaymuốnvựcdậy
kinh tế nhưng thất bại.
Tunisiacódânsố trẻ tuổivàđược
đào tạo, dù vậy tỉ lệ thất nghiệp
trong giới trẻ chiếm hơn 15% và
thậmchí30% trongđối tượng thanh
niêncóbằngcấp.Mộtsố thanhniên
bấtmãnmang tâm trạng“họchành
cũng chẳng làm được gì”, “Cách
mạnghoanhàimang lại tựdonhưng
chẳng có cái ăn”.
Mức tăng trưởngGDPnăm2015
khôngđạtnhưmongmuốn3%mà
chỉtươngđươngnăm2014(+2,4%).
Nguyên nhân do du lịch sa sút do
khủng bố. Năm 2015, Nhà nước
Hồigiáo tựxưngđãba lần tấncông
làm76người chết.Chỉ trongvòng
một năm, sốdukhách châuÂuđã
tụt giảm 51,6%.
Rấtkhódựbáo rối loạnxãhội tại
Tunisia sẽ dẫnđếnđâu. Lệnhgiới
nghiêmcó thểchưađủđểkhôiphục
tìnhhình.Các thanhniênđánhmất
ảo tưởng có thể thúc đẩy bạo lực
leo thang. Cái gọi là “mùa xuân
ẢRập”đã lụi tàn.NóiđếnTunisia,
báo chí quốc tế đã nêu lên ẩn dụ
“mùađông thánhchiến”hay“mùa
thuHồi giáo”.
◄
“MùaxuânẢRập”đivềđâu?
•
Libya:
Biểu tìnhbùngnổngày15-2-2011ởBenghazi vàđã
bị trấnáp. PhươngTâyđưa lực lượngđếnLibya.Nhà lãnhđạo
Gaddafibị lậtđổ rồibịhạsát. Sauđó, nội chiếnkéodàidẫnđến
tình trạngmộtđấtnướchai chínhquyền.
Tháng8-2014, liênminhdânquânHồigiáochiếm thủđôTripoli.
Chínhphủđượcquốc tếcôngnhậnphải chạyvềmiềnĐông. Phải
đếnngày19-1mớiđâychínhphủđoànkếtdân tộcmớiđược
thành lậpdưới sựbảo trợcủaLHQ.
Trongkhiđó,NhànướcHồigiáo tựxưngđãchiếmTPSirtevào
tháng6-2015, chiếmgiếngdầu, sânbayvà lập trạihuấn luyện.
Năm2015đãxảy ra37vụđánhbom tựsát.
•
AiCập:
Ngày11-2-2011,dosứcépcủabiểu tình,Tổng thống
HosniMoubarak từchức.ÔngMohamedMorsi (đảngAnhemHồi
giáo)đượcbầu làm tổng thống.Nhữngngườibiểu tình lại yêucầu
ôngphải rađi.Tháng7-2013,quânđộibắtgiữ tổng thốngvà lên
cầmquyền.Đến tháng6-2014, nguyênsoáiAl-Sissiđượcbầu làm
tổng thống.
NhànướcHồigiáo tựxưng lợidụng rối renđãchiếmhầuhết sa
mạcSinai.Chúngđãnhận tráchnhiệmvụđánhbommáybayNga
làm224người chếthôm31-10-2015.
•
Yemen:
Tháng1-2011,phong tràochốngnghèođói, thamnhũng
bùngnổvàđãbị trấnáp.Ngày27-2-2012,Tổng thốngAliAbdallah
Salehphải chuyểngiaoquyền lực.Tháng9-2014,phiếnquân
Houthieđãchiếm thủđôSanaa.Sang tháng3-2015, liênquânchín
nướcHồigiáodoSaudiArabiađứngđầuđãcan thiệpvàoYemen.
Lợidụng tình thế,AlQaedađãchiếmMoukalla (thủphủ tỉnhAden)
vàNhànướcHồigiáo tựxưngcũngnhanhchóngbành trướng.
NgườibiểutìnhxungđộtvớicảnhsáttạiKasserinengày21-1.Ảnh:AFP
