14
THỨ TƯ
2-3-2016
Phóng sự - Chuyên đề
VNcần“ngụbinhưnông”kiểumới
VNkhôngthểchạyđuavũtrangvớiTQnhưngsẽphảidồn
rất nhiềunguồn lực vào công cuộc bảo vệ biển, đảo. Hãy
nhìn các nước nhỏnhưngđứng trước đedọa anninh lớn.
Họphải duy trì ngân sáchquốcphòng cao. DođóVNphải
cónềnkinh tếmạnhđể cángđángngân sáchbảovệbiển,
đảo.VNcũngphảihiệnđạihóahảiquân, khôngquân, phát
triểnmộtchiến lược“ngụbinhưnông”kiểumớiđểđốiphó
với “chiến tranhnhândân”trênbiển củaTQ. Nội lực làđiều
kiệncầnnhưngphải có thêmngoại lực thìmới đủ.Ở“vòng
trong”,VNphảihợptácchặtchẽvớicácnước lớnvàcácnước
trong khu vực có chung lợi íchởbiểnĐông, ở“vònggiữa”,
VNcần tranh thủcácnướcASEANvàmột sốnước lớnkhác.
Ở“vòngngoài”làcácnước, các tổchứcquốc tếkhácvàđặc
biệt làdư luậnquốc tế.
GS
ALEXANDERVUVING
, Trung tâmNghiêncứuAnninh
châuÁ-TháiBìnhDương,Mỹ
Giữcânbằng trongquanhệvới
cácnước
ChínhsáchđốingoạicủaVNđốivớiTQchạytrênmộttrục
ngang, đượcquyếtđịnhbởimongmuốncủagiới lãnhđạo
VN và chính sách củaTQ. Hànhđộng củaTQở vùngbiển
Đông có thểhútVN vềphíaTQ vàngược lại có thểđẩyVN
raxaTQ.Nhiềungười cho rằngnhữnghànhđộnggâycăng
thẳnggầnđâycủaTQởbiểnĐôngsẽkhuyếnkhíchVNxích
lạigầnhơnvới cácquốcgiakhác.Nhưng tôi khôngnghĩ tốt
choVN khi mối quanhệViệt-Trung có thể tỉ lệ nghịch với
mối quanhệkhác.
Cách tốt nhất choVN là cânbằng trongquanhệ với cả
các cườngquốc khác vàTQdù khôngdễdàng. Năm2016,
tôinghĩTQsẽgây tăngáp lựcnhiềuhơnởvùngbiểnĐông.
Dođósự lựachọnchochínhsáchcủaVNởvùngbiểnĐông
trongnăm2016khôngcónhiềuvàkịchbảnchomối quan
hệTrung-Việt có lẽ sẽngày càng chênh lệch, bất đối xứng
hơnnếuVNkhông thể tựchủ, tựcường.
TS
NGUYỄNTHÀNHTRUNG
, khoaQuanhệquốc tế,
ĐHKHXN&NVTP.HCM
ĐỖTHIỆN
H
àng loạt quốc gia trên thế giới đang bày tỏ những
quan ngại sâu sắc trước những bước leo thangmới
của Trung Quốc (TQ) ở biển Đông. Trên tinh thần
đó, nhiều chuyển động trênmặt trận ngoại giao đã diễn ra
đểphảnkháng trướcmộtTQbất tuân luật pháp.
PhápLuật
TP.HCM
đã có cuộc trao đổi với GSNguyễnMạnhHùng
(ĐHGeorgeMason,Mỹ).
Kịchbảnđóng vàmở
.
Phóng viên
:
Bất chấp phản ứng từ các nước trong khu
vực, thậm chí làMỹ, TQ vẫn tiếp tục những bành trướng
của mình ở biển Đông trong thời gian qua, có thể lý giải
điều này thế nào, thưa ông?
+GS
NguyễnMạnhHùng
:Cánhân tôi quan sát thì thấy
rằng sở dĩ ý chí thi hành chính sách bành trướng, tạo ra sự
ảnh hưởng bá quyền củaTQ ở châuÁ nói chung, đặc biệt
ở khu vực biểnĐông,mạnh hơn ý chí từ phíaMỹ là vì TQ
làmột cường quốc tại châuÁ. BiểnĐông là khu vực duy
nhấtmàTQ có thể cạnh tranhmột cáchhiệuquả trướcMỹ.
Trong khi đó, Mỹ với vai trò làmột cường quốc toàn cầu,
có nhiều chọn lựa và quan trọng là có nhiềumối quan tâm
khác trên thếgiới. Phải nhấnmạnh rằngđểýchí candựcủa
Mỹ tại khu vựcmạnh, một trong những yếu tố quan trọng
chính làMỹphải đượchỗ trợmột cáchhữuhiệubằngý chí
và sự đónggóp của các nước trongkhu vực.
.
TheoTrung tâmNghiêncứuQuốc tếvàChiến lược(CSIS),
đếnkhoảngnăm2030,TQcó thểchiếmưu thếvềkiểmsoát tại
biểnĐông, khôngchỉvới lánggiềngmàvớicảMỹ.Theoông,
kịchbảnnàocó thểxảyra trongcácmốiquanhệ tươngquan?
+Không loại trừ trường hợp kịch bản xấu nhất sẽ xảy ra
tương tựCSIS dự báo: TQ leo thang căng thẳng, tiến hành
nhiều biện pháp để độc chiếm biểnĐông khiến những nỗ
lực củaViệt Nam (VN) nhằm hướng ra Thái BìnhDương
trởnênkhó khăn hơn bao giờ hết.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng dù không phủ nhận vai trò của
việc đưa ra các dựbáo trong tương lai nhưng trong chính trị
học, việc tiênđoán tương lai làmột tồn tại nhiều rủi ro.Vẫn
có thểdiễn ramột kịchbản tíchcựcnhất đối vớimối quanhệ
Việt-Trung:Trướcáp lựccủaquốc tếngàycànggia tăng, cán
cân lực lượngởchâuÁ-TháiBìnhDương thayđổi theohướng
bất lợichoTQbuộcBắcKinhphảigiảm thamvọngbáquyền
củamìnhvànhữngđòihỏiphi lýcủayêusáchđường lưỡibò.
Gia tăngnội lực, huyđộngngoại lực
. Để phòng tránh hay ngăn chặn kịch bản xấu nhất diễn
ra, thúcđẩy kịchbản tích cực, theoôngđâu lànhữngbước
đi quan trọngmàVN cầnphải chủđộng trongngắnhạn và
dài hạn, nhất là việc đầu tư chomối quanhệVN-ASEAN?
+Một mìnhVN rất khó có thể chống lại chính sách lấn
lướt củaTQ. Thế nênVN phải tranh thủ sự ủng hộ của các
đối tác để củng cố sứcmạnhquốc gia. Nhìn lạiASEANvà
biển Đông thời gian qua, tôi thấyASEAN tuy có những
bước phát triển quan trọng nhưng tận cùng vẫn còn tồn tại
nhiều vấn đề. Thế nên phải xây dựngmối quan hệ này đi
vào chiều sâu hơnnữa.
. Hội nghị Thượng đỉnh đặc biệt Mỹ-ASEAN cho thấy
phần nào quyết tâm củaMỹ trong việc thắt chặt quan hệ
với khu vực. Những tín hiệu tích cực nào tiếp theo từ hội
nghị này, thưaông?
+ Đối với việc tận dụng sức mạnh từ các đối tác để
tạo ưu thế chính đáng tại biển Đông, tôi cho rằng Mỹ
đang là đối tác quan trọng nhất để đối trọng sự bành
trướng củaTQ. Thế nên cần ưu tiên đầu tư hơn nữa cho
mối quan hệ này.
Muốnchủđộng trongngắnhạn, dài hạnđối vớimối quan
hệnày, việcđầu tiên làcácnướcphải củngcố sứcmạnhnội
tại củachínhmìnhđểcó thểhấpdẫn, tranh thủhiệuquảhơn
sựhợp tác với cường quốc sốmột thế giới.
.
Xin cámơn ông.
■
Đối sáchtrướcmột
TrungQuốcbànhtrướng
VNphảihợptácchặtchẽvớicác
nước lớnvàcácnướctrongkhuvực
cóchung lợi íchởbiểnĐôngtrướcsự
bànhtrướngcủaTQ.Trongảnh:Thủ
tướngViệtNamNguyễnTấnDũngvà
TổngthốngMỹBarackObamatạiHội
nghịThượngđỉnhASEANnăm2015.
Ảnh:REUTERS
TrungQuốcphảigiảmthamvọngbáquyềncủamìnhởbiểnĐông,
đồngthờiđiềuchỉnhnhữngđòihỏiphilývềđườngchínđoạn.
Chuyển
động
biển
Đông -
Bài cuối
GSNguyễnMạnhHùng.
Ảnh:HẢIAN/ZING
Cuốinăm2014, khi trả lờiphỏngvấnchúng tôi về “bàncờbiển
Đông2015”, GSAlexander Vuving (Trung tâmNghiên cứu châu
Á-Thái BìnhDương)dựbáoTrungQuốc (TQ) sẽchơi trò “cờvây” -
một thứ tròchơimàngười TQ tỏ rasànhsỏi.Bao trùmváncờcủa
BắcKinh là triết lý “khôngđánhmà thắng” trong
BinhphápTôn
Tử
hay
Nghệ thuật chiến tranh
(ArtofWar) củaTônVũ.
Suốt từnăm2013đếnnay, váncờvây trên thựcđịabiểnĐông
rất sôinổi. BắcKinhđãcốđặtnhững “quâncờ”củamìnhvàocác
vùngbiển trọngđiểm. Trongđóphải kểđếncông trìnhnhân tạo
tạibảythựcthểTQchiếmgiữtráiphéptạiTrườngSa.ThậmchíBắc
Kinhcòn thểhiệnquyết tâmmỗi lúcmộtnguyhiểmhơnkhi trang
bị tàu,máybayquânsự, radarvàtên lửarabiểnĐôngnhằmcủng
cốsứcchịuđựngvàmởrộngphạmvi lantỏasựsợhãi racácvùng
biểntranhchấp.Bằngcáchtuyênbố“chỉnóichuyệnsongphương”
từngnướctranhchấp,đồngthờivậndụngsứcmạnhquốcphòng
đãđược cải thiện vànâng caođáng kể, TQ kỳ vọng sẽ vâyhãm,
buộc từngđối thủphảibỏcuộc.
NhưngBắcKinhdườngnhưchưalườngtrướcviệctrênnhữngbàn
cờvâykhác(ngoạigiao,pháplý,dưluận-truyềnthông)mọithứđang
tỉ lệnghịchvớibiểuhiệnưu thếTQ trên thựcđịabiểnĐông.Những
bàncờnàycósựhiệndiệncủađông “người chơi”hơn:ASEAN, tòa
trọngtàiquốctếvàcácnướcđối trọngTQnhưMỹ,Nhật,Úc,ẤnĐộ.
Tuyênbốchungsauhộinghịhẹpcácbộ trưởngNgoạigiaoASEAN
cuối tháng2-2016bày tỏsựquanngạiđặcbiệtvề tranhchấpbiển
Đông,trongđócóviệccảitạođấtvàcáchoạtđộngleothangtừphía
BắcKinh.Ngay trướcđó,Hộinghị thượngđỉnhASEAN-Mỹ lầnđầu
tiên trong lịchsửcho thấyquanđiểmcứngrắnvà thiết thựchơn từ
phíaMỹvàASEAN.Quanhệsongphươngcủacácnước lánggiềng
TQvớinhauvàvớicácnướcđối trọngTQngàycàngkhắngkhítsau
mỗi lầnTQ leothangtrênthựcđịa.Ngaycảtòatrọngtàiquốctếbên
kiađạidươngcũngđã(vàrấtcóthểsẽ)raphánquyếtbất lợichoTQ.
Trong
BinhphápTônTử
,TônVũviếtrằng“Phépdụngbinh,gấp
mười lầnđốithủthìbaovây…”hòngkhiếnđốithủsợmàtừbỏ.Tuy
nhiên, tranhchấpbiểnĐôngkhôngphải chỉdựavàocácquâncờ
thựcđịa là có thể chiến thắng, huống chi TQ chưahẳnđã chiếm
ưu thế toàndiệnvềquânsự-quốcphòng.
Xem ranhữngquân cờ TQdùngđểbao vâyđối thủ trênbiển
Đông lại là thủphạmđẩyBắcKinhvào thếbị vâyhãm trênmặt
trậnngoạigiao, pháp lývàcảdư luận-truyền thôngquốc tế.Như
GSVuvinggợiý,chắcchắncácnước lánggiềng,ASEAN,Mỹ,…đều
hiểu và sẽ tậndụngnhữngmặt trậnnày trong thời gian tới nếu
TQcứ tiếp tụcchơi theokiểuchẳnggiốngainhư thế.
ĐỖTHIỆN
Góc nhìn
TrungQuốcđangđượcít,mấtnhiều
