7
THỨBẢY
12-3-2016
Bạn đọc
Nhờán lệ, tránhđược
chuyệndởkhóc,
dởcười
Luậtsư
NGUYỄNHỒNGLÂM,
VănphòngluậtsưĐôngDu,
ĐoànLuậtsưTP.HCM
Đ
ọc loạt bài
“Giới thiệu
án lệ”
trên báo
Pháp
Luật TP.HCM
(khởi
đăng từ ngày 8-3), tôi cho
rằngviệccôngbốán lệ làcần
thiết, phù hợp với thực tiễn
giải quyết và xét xử án của
các cấp tòa. Hiện nay quan
điểm và tư duy pháp lý của
thẩm phán chưa hoàn toàn
đồngnhất.Luật của ta (nhất
là luật dân sự) chưa theokịp
diễn biến phức tạp của đời
sống, dễ dẫn đến tình trạng
mỗi tòa tuyênmột kiểu khi
xétxửcùngmộtvụáncónội
dunggiốngnhau.Trongquá
trìnhhànhnghề, tôi đã từng
gặp nhiều trường hợp cùng
mộtvụánmà tòacấp trênxử
kháchẳn tòacấpdưới, chẳng
hạnmột vụ“Tranhchấphợp
đồng thuêkhách sạn”xảy ra
tại tỉnhBàRịa-V ngTàu.
Năm 2005, ôngNHB cho
một doanh nghiệp tư nhân
(DN) thuê một tòa nhà để
kinhdoanhkháchsạn, có lập
hợpđồng thuê tạiphòngcông
chứng. Giá thuê ghi trong
hợp đồng là 102 triệu đồng/
tháng, được quy đổi tương
đương 7.000USD, thời hạn
thuê là 10 năm. Trong năm
nămđầu,bên thuê thanh toán
rất sòngphẳng, tiền thuêdao
động theo tỉ giá (mức chênh
lệch do bên thuê thanh toán
trong năm thứ năm so với
năm đầu là khoảng 40 triệu
đồng/tháng).
Đến năm thứ sáu, viện cớ
kinh doanh khó khăn, bên
thuê chỉ thanh toán cho ông
B. tiền thuê là102 triệuđồng
mỗi tháng và giải thích là
“thanh toán theo đúng thỏa
thuận tại hợpđồng” . Sauđó
ôngB.khởikiện ra tòaánTP
V ngTàuyêucầuchấmdứt
hợpđồngdobên thuêviphạm
nghĩa vụ thanh toán. Trong
khi tòa đang giải quyết, DN
trên phản tố yêu cầu ôngB.
phải hoàn trả số tiềnmàbên
thuê cho rằng đã thanh toán
dư (chênh lệch giữa số tiền
bên thuêđã thanh toán trong
năm năm so với số tiền 102
triệu đồng/tháng, nhân với
nămnăm), tổngcộng lênđến
hơn 1 tỉ đồng. Tòa sơ thẩm
xét xử chấp nhận chấm dứt
hợpđồng thuê,đồng thờibác
yêucầuphản tốvô lýcủabên
thuêvới lýdobên thuêđã tự
nguyện thanh toán tiền thuê
trongmột thờigiandài, lại là
doanhnghiệpkinhdoanhcó
hệ thốngkế toánchặt chẽ thì
không thể có chuyện “thanh
toán dư”mà không biết.
Xét xửphúc thẩm, tòacấp
tỉnh lại chấp nhận yêu cầu
của bên thuê, buộc ông B.
phải hoàn trả số tiền “thanh
toándư”. Bản ánphúc thẩm
đã bị viện trưởngVKS tỉnh
kháng nghị.
Chuyệnvụkiệnđơngiảnthế
thôinhưngnócóthểkhiếnông
B.mấtbạc tỉ.HiệnôngB. rất
hồi hộpđón chờkết quảgiải
quyếtgiámđốc thẩm,bởiông
vàgiađình cóbaonhiêu của
cảiđãdồnhếtvàoviệcmuađất
xây dựng khách sạn. Những
vụ việc tương tự trường hợp
ôngB.khôngphải ít,gâynên
nhiều tìnhhuốngdởkhócdở
cười.Quyền lợicủađươngsự
đôi khi bị thiệt hại không hề
nhỏchỉ vì sựđánhgiáchứng
cứkhôngđầyđủ,chưacó“quy
tắc” hướng dẫn từng trường
hợpcụ thểnêncác thẩmphán
ít kinh nghiệm dễ cảm tính,
lúng túng khi gặp án khó và
phứctạp.Khôngchỉtronglĩnh
vựcdânsự,mà trongcác lĩnh
vựckhácnhưhànhchính,kinh
doanh thươngmại…c ngcần
có án lệ.Án lệ tronghình sự
c ngcần,nhất làviệcápdụng
tình tiết giảm nhẹ khác theo
quyđịnh tạikhoản2Điều46
Bộ luậtHìnhsựđểhạnchếáp
dụng tùy tiện,hìnhphạtkhông
tươngxứngđộngcơvàhành
vi phạm tội.
Hyvọngkhi án lệđượcáp
dụngvào thực tiễnxét xử thì
tình trạng “trống đánh xuôi,
kèn thổingược”của tòaáncác
cấpsẽhoàn toànbịxóasổ.
n
Bạn đọc viết
ĐàNẵngquảnlýqua
Facebook:Hoannghênh!
TPĐàNẵngghiđiểmvớidânquanhiềuvụviệcđượcxử
lýnhanhcácthôngtintrênFacebook.
•Anh
TRẦNCÔNGSƠN
,
phườngNạiHiênĐông,
quận SơnTrà, TPĐàNẵng:
Thông tin nhanh, xử l tức khắc
Diễnđàn trênFacebookmang tênQuản lýđô thịĐà
Nẵng domột số lãnh đạoTP làm admin điều hành đã
thu hút hơn 19.600 thành viên. Theo tôi thì việc xử lý
thông tin trênkênhFacebooknàycựcnhanh.Điểnhình
là thông tinmột sốđối tượngxâmhại rừngSơnTrà, đe
dọa cuộc sống của loài voọc chà vá chân nâu. Chỉ vài
giờ sau khi thông tin được đăng tải, TPđã chỉ đạo lực
lượng chức năng đi kiểm tra thực tế vàmột vụ ngang
nhiên phá rừng có dấu hiệu bảo kê của cán bộ kiểm
lâmđượcphát hiện. Cánbộ sai phạmđãbị cách chức,
điều chuyển. Cách làm của chính quyềnTPĐàNẵng
là cáchquản lý, điềuhành rất hay, tậndụngđược “mỏ
vàng” thông tin trên Facebook. Tôi tin rằng lãnh đạo
TPsẽ tiếp tục lắngnghevàxử lýngay tứckhắcnhững
phản ánh củadânđểTPphát triển tốt hơn.
•
Ông
TRẦN KHẮC BẢY
,
phường An Khê,
quậnThanhKhê, ĐàNẵng:
Thêmmôt bươc gầndân
Tôi thâyviêcngươidânmôikhimuôn trinhbaosưviêc
gi,dunhohay lơncưphai lênuyban,cơquanchưcnăng
chơđơixêp lichrôiđơn tư…,vưarâtmât thờigianma lại
khóđạthiêuquanhanhchóng.ThôngquaFacebookvưa
lacachquan lycó tâmcó tầm,vừa tạo thêmđiềukiệnđê
chinhquyêngângũi dân. Chúng tôi c ng thâyyên tâm
răngnhưngchia se, nhưngbưcxuccuaminhđươc lăng
nghe va giai quyêt, thấy tin tưởngvào các nhà quản lý.
Ngoài ra,đọccácbình luận trênmỗi status, chínhquyền
c ng có thể lượng và hiểu được cách xử lý công việc
củamìnhđượcngười dânđồng tìnhhaykhông.Xahôi
ngaycangphat triên, caccơquanchưcnăngquan lyva
lam viêc thông qua trang điên tư ngay cang nhiêu nên
viêcquan ly thôngquaFacebook theo tôinênnhânrộng.
•
Chị
LÊTHỊHUYỀN
, một du khách:
Điêm công trong longdu khach
Đây là cách quản lý tiến bộ, vănminh và hợp lòng
dân. Đối với các du khách như chúng tôi, nếu gặp
trườnghợpbị “chặt chém”haybịkháchsạn, taxi “hét”
giá thì c ng có nơi để phản ánhnhanh.
Vân đê đăt ra la sau khi nhận được phản ánh trên
Facebook thì chinhquyênphaivaocuôcmôt cach thât
sư.Trườnghợpvaocuôcxư ly theo thông tincuamôt
dukhachngườiAnhmơi đây rât đanghoannghênhva
cânphai nhân rônghơnnưa.Conhưvây thi chúng tôi
mơi cam thây an toankhi đênvơiĐaNăng.ĐaNăng
la TP du lich nên hanh đông vao cuôc nhanh chong
nay se la điêm công rât lơn trong longdukhach. Qua
bao chí, tôi cònđược biết săp tơi CSGT (Công anTP
ĐaNăng) cũng se lâpFacebookđê quan ly tinh trang
giao thông trênđiaban, đây laviêc lam rât đanghoan
nghênh.
TẤNTÀI
ghi
Lch tư vấnpháp luậtmiễnphí c a
báo
Pháp Luật TP.HCM
Sáng:
Từ8giờđến11giờ;chiều:Từ14giờđến16giờ30.
Địa điểm:
34 Hoàng Việt, phường 4, quận Tân Bình,
TP.HCM.
(Từ 14-3đến 19-3-2016)
ThứHai, 14-3:
Sáng
:
Luật sưBÙIQUANGLIÊM (dân sự, hình sự).
Chiều
:
Luật sưNGUYỄNMINHTRÍ (dân sự, hình sự).
ThứBa, 15-3
:
Sáng
: Luật sưHUỲNHVĂNNÔNG (dân sự, nhà đất,
hành chính).
ThứTư, 16-3:
Sáng
:
Luật sư PHẠMQUỐCHƯNG (dân sự, hình sự,
lao động).
ThứNăm, 17-3
:
Sáng
:Luật sưMAITRUNGTÍN (dânsự,nhàđất,kinh tế).
ThứSáu, 18-3:
Sáng
:
Các luật sưNGUYỄNĐÌNHHÙNG (hình sự, dân
sự, nhàđất),NGUYỄNTHỊDIỄMPHƯỢNG (hìnhsự, nhà
đất, hành chính, kinh tế).
ThứB y, 19-3
:
Sáng
: Luật sưĐẶNGVĂNYÊM (nhà đất, dân sự), ông
DƯHUYQUANG -ChánhThanh traSởTN&MTTP.HCM.
Lch tư vấnpháp luật c a Trung tâm Trợgiúp
pháp l nhà nước TP.HCM
(Từngày 14-3đếnngày 18-3-2016)
Sáng: Từ 7 giờ 30 đến 11 giờ 30; chiều: Từ 13 giờ 30
đến 17 giờ.
Địa điểm: 470Nguyễn Tri Phương, phường 9, quận 10,
TP.HCM.
ThứHai, 14-3:
Sáng
:
Các luật sư TRẦN TRUNGDŨNG, VŨANH
TUẤN, PHẠMTHỊNHÀN.
Chiều
:
TrợgiúpviênTRẦNMINHHUỆ, luậtsưNGUYỄN
THỤYANH, ĐÀOKIMLÂN.
ThứBa, 15-3:
Sáng:
Các luật sưHUỲNHKHẮCTHUẬN,PHẠMTHỊ
NGỌT, LÊVĂNNHÀN.
Chiều:
Các luật sư TRẦNVÂN LINH, TRẦNNGỌC
KIMCƯƠNG, NGUYỄNKHẮCHIẾU.
ThứTư, 16-3:
Sáng:
TrợgiúpviênNGUYỄNTHANHGIANG, các luật
sưLÊHUYỀNĐỨC, ĐINHTHỊQUỲNHNHƯ.
Chiều:
PhóGiámđốc - trợgiúpviênHUỲNHTẤNĐẠT,
các luật sưBÙIQUANGLIÊM,NGÔLỆQUỲNH.
ThứNăm, 17-3:
Sáng:
Trợ giúp viênBÙITHỊ CÔNGNƯƠNG, các luật
sưHOÀNGCÔNGKHANH, TRẦNVĂNTHĂNG.
Chiều:
PhóGiám đốc - trợ giúp viên LÊMINH PHÚC,
các luật sưĐÀOTHỊBÍCHLIÊN, LÊTHANHTRANG.
ThứSáu, 18-3:
Sáng:
Giámđốc - trợgiúpviênNGUYỄNMINHCHÁNH
(tiếp dân - tư vấn), các luật sư TRỊNH CÔNGMINH,
NGUYỄNVĂNQUÝ.
Chiều:
Trợ giúp viên TRẦNMINH LỘC, các luật sư
NGUYỄNTHẾCAOTHÔNG,LƯUPHƯƠNGNHẬTTHÙY.
8
Pháp luật & Cuộc sống
BLHS2015 (có hiệu lực từ 1-7-2016) đã bổ sungmột
chươngmới (chươngXI)với 16 điều luật (từĐiều 74 đến
Điều89) quy định về điều kiện, phạm vi chịu trách nhiệm
hình sự, các hình phạt, biện pháp tư pháp… đối với pháp
nhân thươngmại (PNTM) phạm tội.
TheoĐiều 2BLHS 2015, chỉPNTM nào phạmmột tội
đã được quy định tạiĐiều 76 bộ luật này thìmới phải chịu
trách nhiệm hình sự.TheoĐiều 76BLHS 2015, có 31 tội
danhđược áp dụng đối vớiPNTM, trong đó có 22 tội thuộc
nhóm tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, chín tội thuộc
nhóm tội xâm phạm vềmôi trường.
Để tránhbỏ lọt tộiphạm,khoản2Điều75BLHS2015quy
định:ViệcPNTM chịu tráchnhiệmhình sựkhông loại trừ
tráchnhiệmhình sự của cánhân.Nhưvậy, trong trườnghợp
chứngminhđượcviệcphạm tội củaphápnhân có sự tham
gia của các cánhân cụ thể thì các cánhânnày cũngphải chịu
tráchnhiệmhình sựvề tộiphạmmàhọđã thựchiện.
Cạnh đó,BLTTHS 2015 còn quy định trườnghợp người
đại diện theo pháp luật của pháp nhânbị truy cứu trách
nhiệm hình sựhoặckhông thể thamgia tố tụng được thì
phápnhân phải cử ngườikhác làm ngườiđạidiện theo pháp
luật củamình tham gia tố tụng.Tại thời điểm khởi tố,điều
tra, truy tố, xétxửmàpháp nhânkhông cóngười đạidiện
theo pháp luật hoặc có nhiềungười cùng là đạidiện theo
pháp luật thì cơ quan có thẩmquyền tiếnhành tố tụng chỉ
địnhmộtngười đạidiện cho phápnhân thamgia tố tụng.
HỒNGHÀ
đã nộp, đồng thời tuyên buộcHứa
Quan Timmy nộp tiếp 3,8 tỉ đồng
tiền thu lợi bất chính.
Sauphiênxử,cóbốnbịcáokháng
cáoxinhưởngán treo.Tháng7-2009,
Tòa Phúc thẩmTANDTối cao xử
phúc thẩm đã y án sơ thẩm với ba
bị cáo, giảm án cho bị cáo còn lại.
Về phầnmình,HứaQuan Timmy
khôngkhángcáonhưngviện trưởng
ViệnPhúc thẩm3VKSNDTối cao
kháng nghị, đề nghị tòa phúc thẩm
xemxét lạiphầnquyếtđịnhcủabản
án sơ thẩm đối với bị cáo này.Tòa
phúc thẩmkhôngchấpnhậnvềhình
thứckhángnghịnênkhôngxemxét
nội dung kháng nghị.
Tòa sơ thẩm vậndụng
khôngđúng
Tháng8-2009,việntrưởngVKSND
Tốicaođãkhángnghịgiámđốc thẩm
theohướnghủyphầnquyếtđịnhcủa
bản án sơ thẩm đối vớiHứaQuan
Timmy. Tháng 5-2010,Hội đồng
Thẩm phánTANDTối cao đã hủy
phần bản án nói trên đểxét xử lại.
TheoHộiđồngThẩmphánTAND
Tốicao,việcHứaQuanTimmynộp
300 triệuđồng tronggiaiđoạnđiều
travà trướckhixétxửsơ thẩmkhông
phải làkhắcphụchậuquảmà lànộp
khoản tiền thu lợibấtchínhcùng tiền
bảo đảm để được tại ngoại.Do đó,
bị cáo không được hưởng tình tiết
giảm nhẹ là tự nguyện khắc phục
hậu quả quy định tại điểm b khoản
1Điều 46BLHS.Còn các tình tiết
giảmnhẹkhácnhưbịcáo làViệtkiều
nênnhận thứcvềpháp luậtViệtNam
cònhạnchế,đangnuôiconnhỏ...chỉ
làcác tình tiếtgiảmnhẹquyđịnh tại
khoản2Điều46BLHS.TheoĐiều
47BLHS thì bị cáo không đủ điều
kiện để tòa sơ thẩm xử dưới khung
(phải có ít nhất hai tình tiết giảm
nhẹ quy định tại khoản 1Điều 46
BLHS -NV).
Mặt khác, tính chất,mức độ của
hành vi phạm tội do Hứa Quan
Timmy thựchiệnnghiêm trọnghơn,
số tiền thu lợibấtchínhđặcbiệt lớn
vànhiềuhơn rấtnhiềusovớimộtsố
bị cáokhác trongvụ ánnhưngmức
ánmà tòasơ thẩm tuyênđốivớiHứa
QuanTimmy lại nhẹ hơn là không
tương xứng với hànhvi và hậu quả
của việc phạm tội dobị cáo gây ra.
Ngoài ra, việc tòa sơ thẩm tuyên
tịch thu số tiềnHứaQuanTimmy
nộp ở giai đoạn điều tra và trước
khi xét xử sơ thẩm, sau đó buộc bị
cáophảinộpsố tiền thu lợibấtchính
còn lại (saukhi trừsố tiềnđã tịch thu
trong tổng số tiền thu lợi bất chính
buộc các bị cáo phải nộp) để sung
quỹ nhà nước là không chính xác.
Nếuđã tuyên tịch thu thì số tiềnđó
không thểdùngđểkhấu trừchonghĩa
vụ phải nộp tiền thu lợi bất chính.
PHƯƠNGLOAN
T
ừtháng4-2006,HứaQuanTimmy
bắtđầu làmmôigiớidẫnkhách
làngườiViệtNamvàViệtkiều
vào CLBOV đánh bạc. Từ tháng
12-2006,HứaQuan Timmy nhận
môi giới dẫn khách thêm cho cả
CLBDe Palace. Tại haiCLB này
(cùngởTP.HCM), tổng số tiền thu
lợibấtchínhcủaHứaQuanTimmy
khoảng 4,1 tỉ đồng.
Được xửnhẹ
Sau đóHứaQuanTimmy và 23
người khác bị khởi tố, truy tố về
các tội tổ chức đánh bạc, đánh bạc.
RiêngHứaQuanTimmy trong giai
đoạn điều tra đã nộp lại 100 triệu
đồng tiền thu lợibấtchính,150 triệu
đồng tiềnbảođảmđểđược tạingoại.
Trướckhixétxửsơ thẩm,HứaQuan
Timmynộp thêm50 triệuđồng tiền
thu lợi bất chính, tổng cộng là 300
triệu đồng.
Tháng1-2009,TANDTP.HCMđã
xử sơ thẩm,phạt23bị cáo lần lượt
từmột năm tù treo đến năm năm
tù. Riêng với Hứa Quan Timmy,
tòa nhận định bị cáo có nhiều tình
tiết giảm nhẹ như tự nguyện khắc
phụchậuquả, thànhkhẩnkhaibáo,
ăn năn hối cải, là Việt kiều nên
nhận thức về pháp luậtViệtNam
còn hạn chế, đang bị viêm gan
siêuvi,đangnuôi connhỏ...Từđó
tòađã ápdụngĐiều47đểxửdưới
khung, chỉ phạtHứaQuanTimmy
sáu tháng22ngày tùvề tội tổ chức
đánh bạc theo khoản 2Điều 249
BLHS, phạt bổ sung 20 triệu đồng
để sungquỹnhànước theokhoản3
Điều 249BLHS.Tòa còn áp dụng
Điều 76BLTTHS để tịch thu 300
triệu đồngmàHứaQuan Timmy
Cácbịcáotạiphiênxửsơthẩm
(ảnh1)
vàtạiphiênphúcthẩm
(ảnh2).
Ảnh: INTERNET
TheoĐiều47BLHS,bịcáo
khôngđủđiềukiệnđểtòasơthẩm
xửdướikhung.
Trong trường hợp này, tòa sơ thẩm
chỉ cần tuyên buộc bị cáo phải nộp
toàn bộ số tiền thu lợi bất chính để
sungquỹnhànước, sauđó trừđi số
tiềnđãnộp trướcđó, còn lại số tiền
phảinộp.
Khôngphải là khắcphục
hậuquả
Cácnhậnđịnh trên củaHộiđồng
Thẩm phánTANDTối cao cũng là
nộidungmàTANDTốicaodựkiến
đềxuất côngnhận là án lệ.
Ông PhạmCôngHùng (nguyên
Thẩm phán TAND Tối cao) phân
tích:ĐúngnhưHộiđồngThẩmphán
TANDTốicaonhậnđịnh, tình tiếtbị
cáoHứaQuanTimmynộp tiền trong
giaiđoạnđiều travà trướckhixétxử
sơ thẩmkhôngphải làkhắcphụchậu
quả.Vềviệc tuyên tịch thu tiền thu
lợi bất chính, ôngHùng đồng tình
với nhận định củaHội đồngThẩm
phánTANDTối cao.
BàNguyễnThịThuThủy (nguyên
Phó Chánh Tòa Hình sự TAND
TP.HCM) và luật sưĐặng Thành
Trí (Đoàn Luật sưTP.HCM) cũng
đồng tình với nhận định không thể
xem việc bị cáo nộp tiền trong giai
đoạnđiều travà trướckhixétxử sơ
thẩm là tự nguyện khắc phục hậu
quảđược.Theohaichuyêngianày,
đây là tiền thu lợibấtchínhvàbịcáo
phải có tráchnhiệmnộp lại.
Còn luật sưNguyễnĐứcChánh
(Đoàn Luật sưTP.HCM) thì đồng
tình với nhận định củaHội đồng
Thẩm phánTANDTối cao về việc
tòa sơ thẩmphạtHứaQuanTimmy
nhẹhơnmột sốbịcáokháccùngvụ
là không tương xứng bởi tính chất,
mức độ của hành vi phạm tội do bị
cáo thựchiệnnghiêm trọnghơn, số
tiền thu lợibất chínhnhiều hơn...■
Xửhìnhsựphápnhân,cánhânliênquancóthểbịtội
Áp tình tiết
giảmnhẹ
sai, xửdưới
khungsai
Tháng10-2015,HộiđồngThẩm
phánTANDTốicaođãbanhành
Nghịquyết03/2015vềquy trình
lựachọn,côngbốvàápdụngán
lệ.Đếnnay,TANDTốicaođã lựa
chọnđược28quyếtđịnhgiám
đốc thẩm,mộtbảnánphúc thẩm,
dựkiếnphát triển thànhán lệvà
đưarađểcáccơquan, tổchức,cá
nhân trong,ngoàinước thamgia
gópý.
PhápLuậtTP.HCM
xingiới
thiệu tớibạnđọcmộtsốbảnán,
quyếtđịnh trongcác lĩnhvực
hìnhsự,dânsự,hônnhângia
đình, laođộng, thươngmại...
cũngnhưýkiếnnhậnxét,gópý
củachuyêngia.
Giới thiệu
“án lệ”
-Bài 1
Dù khôngbán sợinhưng từ tháng6-2001đến tháng
1-2002,ĐặngThịMaiTrinhvẫnxuấtbánbảyhóađơnGTGT
ghinộidungbánsợi,hưởng lợihơn18triệuđồng.Tương
tự,dùkhônggiacônghàngmaymặcnhưngtrongtháng
7-2001,NguyễnVănTâmvẫnxuấtbánhaihóađơngiátrị
gia tăngghinộidunggiacônghàngmaymặc,hưởng lợi
hơn5 triệuđồng.Saukhibịkhởi tố,TrinhvàTâmđãnộp
lại số tiền thu lợibấtchính.Tháng2-2010,TANDTP.HCM
đãphạtTrinhhainăm tù treo,Tâmbốn tháng13ngày tù
về tội lưuhànhgiấy tờcógiágiả.
Tháng3-2010,viện trưởngVKSNDTP.HCMkhángnghị
phúc thẩm theohướngkhôngchoTrinhhưởngán treo,
tănghìnhphạtđốivớiTâm.Tháng6-2010,TòaPhúcthẩm
TANDTốicao tạiTP.HCMđãchấpnhậnkhángnghị,phạt
Trinhhainăm tù,Tâmmộtnăm tù treo.
Tháng6-2013,HộiđồngThẩmphánTANDTối caođã
hủycảhaibảnánsơ,phúcthẩmđểxácđịnh lạichínhxác
tộidanh vàmứcđộ tráchnhiệmhình sự củahaibị cáo.
TheoHộiđồngThẩmphánTANDTốicao,tạithờiđiểmxét
xử,BLHS1999đãđược sửađổi,bổ sungnăm2009vàcó
hiệu lực từngày 1-1-2010.TheoBLHS sửađổi,bổ sung
năm2009,hànhviphạm tộicủahaibịcáocấu thành tội
muabán tráiphéphóađơn,chứng từ thunộpngânsách
nhànước (Điều164a) là tộinhẹhơn so với tội lưuhành
giấy tờ cógiágiả.Vì thế, việchai cấp tòa sơ,phúc thẩm
kếtánTrinhvàTâmvềtội lưuhànhgiấytờcógiágiả làsai
lầmnghiêm trọng trongviệcápdụngBLHS.
Vềnộidungđề xuất làm án lệnói trên củaHộiđồng
ThẩmphánTANDTốicao, luậtsưNguyễnVănHồng(Đoàn
LuậtsưTP.HCM)nhậnxét:NhậnđịnhcủaHộiđồngThẩm
phánTANDTốicao làđúng.Tuynhiên,TANDTốicaokhông
nên chọn vụ án nàyđểphát triển thành án lệbởi vấn
đềđãđược luậtquyđịnh rõ,chỉdocáccấp tòa sơ,phúc
thẩmápdụng sai.
“Đãcó luật thìkhôngcần lệ”
1
2
8
Các tình tiết giảmnhẹ tráchnhiệmhình sự (TTGN) được
quyđịnh tạiĐiều46BLHS hiệnhành (Điều 51BLHS
2015).Hiệnnayvẫn cònmột sốTTGN chưađượchướng
dẫn, gâykhókhăn trongquá trình ápdụng.
Chẳng hạn tình tiết “phạm tộinhưng chưa gây thiệthại
hoặc thiệthạikhông lớn” (điểmgkhoản 1Điều46BLHS
hiện hành;điểm h khoản1Điều51BLHS2015).Đốivới
quy định “phạm tộinhưng chưa gây ra thiệthại” thì dễxác
định,vídụmột ngườiđã lấy trộmđược tài sảnnhưngbị chủ
nhàpháthiện,bịmọi người bắt giữvà lấy lạiđược tài sản.
Tuynhiên,với quyđịnh “hoặcgây thiệthạikhông lớn” thì
rấtkhóxác địnhnênkhi ápdụng sẽ dẫnđến sự không thống
nhấtmà tùyvàonhậnđịnh của từngHĐXX.
Ví dụvụTAK trộm cắp tài sản trị giá11,5 triệu đồng.Tại
phiên tòa,ngườibào chữa choK.đềnghịHĐXX áp dụng
TTGN thuộc điểm g khoản1Điều46BLHShiệnhànhvì
cho rằng giá trị tài sản thuộc trườnghợpgây thiệt hại không
lớn.Lập luậnnàybị kiểm sátviênbác bỏ,HĐXX cũng
không chấpnhậnvới lýdo “tạiđịaphương trộm cắp tài sản
cógiá trị trên10 triệu đồng thìkhôngđượcxem là thiệt hại
không lớn”.
MộtTTGNkhác cũng chưa cóhướngdẫn là “phạm
tội lầnđầuvà thuộc trường hợp ítnghiêm trọng” (điểmh
khoản 1Điều 46BLHShiệnhành;điểm i khoản1Điều
51BLHS2015).Theoquyđịnh thìđiềukiện cần và đủ là
“phạm tội lầnđầu”,đồng thời “thuộc trường hợp ít nghiêm
trọng”.Đối vớiquyđịnh “phạm tội lầnđầu”,đã có những ý
kiến trái chiều khi ápdụng.
Ví dụ vụDTV sau hai lần trộm cắp tài sản (ĐTDĐ và
xemáy) thì bị phát hiện.Tại phiên tòa, người bào chữa
đề nghịHĐXX áp dụngTTGN “phạm tội lần đầu và
thuộc trường hợp ít nghiêm trọng” choV. nhưng kiểm
sát viên và thẩm phán chủ tọa phiên tòa không chấp nhận
vì cho rằngV. đã có hai lần thực hiện hành vi trộm cắp.
Luật sư không đồng ý, nói dùV. đã hai lần trộm cắp
nhưng lần này là lần đầu tiênV. bị đưa ra xét xử (chưa có
bản án kết tội) nênV. phải được xem là phạm tội lần đầu,
phải được hưởngTTGN theo điểm h khoản 1Điều 46
BLHS hiện hành.
Đểviệc ápdụngpháp luật được thống nhất,mong rằng
thời gian tới,HộiđồngThẩmphánTANDTối caohoặc liên
ngành tưpháp trungương sẽ cóhướng dẫn cụ thểvề các
TTGN nói trên.
HOÀNGMINHTIẾN
,
Trung tâmTrợgiúp pháp lý
nhànước tỉnhQuảngBình
chồng cụXăng kháng cáo. Tháng
12-2010, TAND tỉnh LongAn xử
phúc thẩmđã sửa án sơ thẩm,buộc
vợ chồng chịVân phải trả lại toàn
bộnhàđất chovợ chồng cụXăng.
Tháng11-2011,việntrưởngVKSND
Tốicaođãkhángnghịgiámđốc thẩm,
đềnghịTòaDân sựTANDTối cao
hủy toànbộbảnánphúc thẩm,giao
hồ sơ vụ án choTAND tỉnh Long
Anxửphúc thẩm lại.
Phải xem xétquyền lợi
củahai cụ
Tạiphiênhọpgiámđốc thẩm sau
đó,Hội đồngGiám đốc thẩmTòa
Dân sựTANDTối cao nhận định:
ChịVân đã làm thủ tục chuyển
dịch tài sản từ vợ chồng cụXăng
sang chịvà tháng6-2007, chịđược
UBNDhuyệnĐứcHòacấpgiấyđỏ.
TheoquyđịnhcủaBLDS,hợpđồng
tặngchoquyền sửdụngđấtgiữavợ
chồng cụXăng với chịVân là hợp
phápvà cácbênđã thựchiệnxong,
chịVân có quyền sử dụng đất và
tài sản gắn liền với đất.Tòa cấp sơ
thẩmbácyêucầuđòi lạinhàđấtcủa
vợ chồng cụXăng là có căn cứ, tòa
cấp phúc thẩm chấp nhận yêu cầu
đòi tài sảncủavợchồngcụXăng là
không có căn cứ.
Tuy hợp đồng tặng cho nhà đất
giữahaibênkhôngquyđịnhvềđiều
kiện của vợ chồng cụXăng đốivới
chịVânnhưng thực tếngoàinhàđất
đã tặngchochịVân thìvợchồngcụ
Xăng không còn nhà đất nào khác.
Do đó, lời khai của vợ chồng cụ
Xăng về điều kiện hai cụ đặt ra khi
chonhàđất làchịVânphảichămsóc,
phụngdưỡng,hiếukínhđốivớihai
cụ là có cơ sở và cũng phù hợp với
tậpquán đạođứcxãhội.
Mặt khác, vợ chồng cụ Xăng
và gia đình chịVân vẫn chung hộ
tịch,docụXăng làchủhộnên theo
quy định củaLuậtNgười cao tuổi
2009vàLuậtHônnhânvàGiađình
2000 thìhaicụcóquyềnđượcđảm
bảovề chỗở, cóquyềnquyếtđịnh
sốngchungvớiconcháuhoặc sống
riêng theo ýmuốn; cháu có bổn
phận kính trọng, chăm sóc, phụng
dưỡng ông bà ngoại.Do đó, việc
tòa cấp sơ thẩm nhận xét rằng chị
Vân vẫn tha thiết mong ông bà
sống vui vẻ với chị, vẫn làm tròn
tráchnhiệmcủangườicháuđốivới
ôngbà chođếnkhiôngbàquađời
mà không ràng buộc pháp lý bằng
quyết định của bản án đối với chị
là không đúng. Bởi sự tự nguyện
nàycủachịVânvừa là tráchnhiệm
pháp lý theo luậtđịnh,vừa là trách
nhiệm theo đạo lý.
Vìvậy,HộiđồngGiámđốc thẩm
xét thấy cầnphảihủy cảhaibản án
sơ, phúc thẩm để xét xử sơ thẩm
lạinhằmđảmbảoquyền lợi chovợ
chồng cụXăng.Nếu vợ chồng cụ
Xăng yêu cầu được sống riêng thì
cần buộc chịVân dành cho hai cụ
một diện tích nhà đất hợp lý để hai
cụ sống độc lập tại nhà đất nói trên
cho đến khi hai cụ qua đời (quyền
sử dụng đất và tài sản gắn liền với
đấtphầndành chohai cụvẫn thuộc
về chịVân)...
Hợp tìnhhợp lý
Luật sưTrươngĐìnhCôngVĩnh
(ĐoànLuật sưTP.HCM) cho rằng
nội dung TAND Tối cao đề xuất
làm án lệ trong vụ án trên là hợp
tình hợp lý vì vừa bảo vệ được
nguyên tắc của pháp luật, vừa
đảm bảo được an sinh xã hội.Vụ
LỆTRINH
T
háng 3-2010, vợ chồng cụ
TrầnThịXăng kiện chị Phan
ThịCẩmVân (cháu ngoại) ra
TANDhuyệnĐứcHòa (LongAn)
đểđòi lạinhàđất.Trongđơnkhởi
kiện, vợ chồng cụXăng trình bày
rằng hai cụ già yếu, không còn
sức lao động nên cho chịVân về
sống chung.ChịVânhứa sẽ chăm
sóc, phụng dưỡng hai cụ đến khi
quađời.Vìvậy, tháng5-2007,hai
cụ đã làm hợp đồng tặng cho chị
Vân toàn bộ 297m
2
đất cùng nhà
cửa gắnliền với đất (trong hợp
đồ g không ghi điều kiện phụng
dưỡng -NV).
Bênbảo không
phụngdưỡng,bênnói có
Theo vợ chồng cụXăng, sau khi
tặng cho nhà đất thì chịVân ngược
đãi, đánh đuổi hai cụ ra khỏi nhà,
không nuôi dưỡng hai cụ như lời
hứa ba đầu.Hiện hai cụ không có
nơinương tựanênyêu cầu chịVân
trả lạinhàđất.
Làm việc vớiTAND huyệnĐức
Hòa, chịVân nói việc vợ chồng cụ
Xăngchochịnhàđấtcó làmhợpđồng
tặngcho theoquyđịnhcủapháp luật.
Từ trước khi cho đất cũng như sau
khi cho nhà đất, hai cụ sống chung
vớivợchồngchị.Naydonhững lời
xúi giục, tác động của người khác,
hai cụ trở ngược đòi lấy lại đất với
lýdochịngượcđãi làsaisự thật.Do
đó,chịkhôngđồngý trả lạinhàđất.
Tháng8-2010,TANDhuyệnĐức
Hòa (LongAn)đã tuyênbácyêucầu
khởikiệncủavợchồngcụXăng.Vợ
Giới thiệu“án lệ” -Bài 2
Đượcchonhà
đất,phảiphụng
dưỡngôngbà
TheoTòaDânsựTANDTốicao,tuyhợpđồngtặngcho
nhàđấtkhôngghiđiềukiệnphụngdưỡngnhưngngoài
nhàđấtđó,bêntặngchokhôngcònnhàđấtnàokhác
nênlờikhaivềđiềukiệnphụngdưỡnglàcócơsở...
Thếnàolàphạmtộinhưnggâythiệthạikhônglớn?
Chỉxét trongphạmviyêucầukhởikiện?
Traođổivới
PhápLuậtTP.HCM
, luậtsưChuVănHưng(ĐoànLuậtsưTP.HCM)
lạicóýkiếnkhác.Theoông,quanhệtặngchovàviệcchămsócôngbà làhai
việckhácnhau.Tòachỉgiảiquyếtvấnđềđươngsựyêucầu.Ởđây,vợchồng
cụXăngchỉyêucầuđòi lạinhàđấtnêntòahoặcchấpnhậnhoặckhông.Nếu
tuyênán theohướngkhác làvượtquáyêucầukhởikiện,viphạm tố tụng.
Mộtnguyên thẩmphánTANDTối cao thìnhận xét:Nếu sửdụngnhận
địnhcủaHộiđồngGiámđốc thẩm trongvụán trênđểphát triển thànhán
lệcũngcó thểđược.Tuynhiên,phầnnhậnđịnhnàynêndiễnđạt lạichodễ
hiểuhơn, rõ rànghơnnữa.“Phải làm thếnàođể khi vừađọc lên,người ta
biếtngayđó làán lệ”-vịnàynói.
án tưởngđơngiảnnhưngquyđịnh
pháp luật chưa bao quát hết thực
tế.Nếu không có án lệ, khi xảy ra
những vụ việc tương tự thì sẽ tiếp
tục lặp lại chuyện tòa các cấp có
quan điểm khác nhau, phán quyết
tráingượcnhau.Cácbảnán sẽ tiếp
tụcbị sửađihủy lại,mất rấtnhiều
thời gian, công sức của cả người
dân lẫn hệ thống tòa án.
Đi vào cụ thể, luật sưVĩnh nhận
xét việc tặng cho nhà đất giữa vợ
chồngcụXăngvàchịVânđãđược
hoàn tất theođúng trình tự, thủ tục
luật định.Nếu chỉ căn cứ vào hợp
đồng tặng cho như tòa sơ thẩmmà
bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện thì
rõ ràng đã bỏ sót quyền lợi của vợ
chồng cụXăng.Bởi lẽ ngoài hợp
đồng tặng chobằngvănbản,ởđây
còn tồn tạimột hợp đồngmiệng
được hai bên thừa nhận. Lời cam
kếtphụngdưỡngvợchồngcụXăng
củachịVânphùhợpvớiđạođứcxã
hội nên cần có sự ràng buộc pháp
lý bằng phán quyết của tòa.Trong
trườnghợpvợchồngcụXăngmuốn
sống riêng thì cũng phải có giải
pháp hợp lý nhưHội đồngGiám
đốc thẩm đã chỉ ra.
Luật sưNguyễnThịPhươngThi
(ĐoànLuật sưTP.HCM) cũngủng
hộ đề xuất phát triển án lệ này.
Theo luật sư Thi, khi vợ chồng
cụXăng quyết định cho chịVân
nhà đất duy nhất của họ thì đương
nhiên phải hiểu rằng điều kiện của
haicụ làđượcchăm sóckhivềgià.
Nhưvậy,hướnggiảiquyếtcủaHội
đồngGiámđốc thẩmđảmbảođược
quyền lợi của hai cụ, phù hợp với
đạo đức xã hội.■
Pháp luật
&
Cuộc sống
NếuvợchồngcụXăngyêucầu
đượcsốngriêngthìcầnbuộcchị
Vândànhchohaicụmộtdiện
tíchnhàđấthợp lýđểhaicụ
sốngđộc lậpchođếnkhihaicụ
quađời.
8
Pháp luật & Cuộc sống
Tòa sơ,phúc thẩm: Trảđất
cho chamẹ chồng
Tháng5-2011,TANDhuyệnThường
Tínxửsơ thẩmđãchấpnhậnchochị
Hồng lyhônanhNam,giaocháugái
cho chịHồngnuôidưỡng (cháugái
muốnởvới chịHồng, cháu traiđến
khi xétxử đã hơn18 tuổi -NV)...
Tòa xác nhận căn nhà là tài sản
chung của chịHồng và anhNam;
xác nhận quyền sử dụng đất thuộc
hộ gia đình ông Phác và buộc chị
Hồng, anhNamphải trả lạiđất cho
hộ gia đình ông Phác.Giao hộ gia
đình ông Phác được quyền sở hữu
toàn bộ tài sản trên thửa đất này,
buộc ôngPhác phải thanh toán cho
chịHồngvàanhNammỗingườigần
238 triệuđồng...
Tòacũngghinhậnsựtựnguyệncủa
anhNamhỗ trợ chịHồng800 triệu
đồng.Ngoài ra, tòa buộc chịHồng
phải thanh toán trả chomột chủ nợ
gần180 triệuđồng.Vớicácyêucầu
còn lại của chịHồng, tòađều bác.
ChịHồngkhángcáo.Tháng9-2011,
TANDTPHàNộixửphúc thẩmđã
tuyêngiữ nguyênbản án sơ thẩm.
Giámđốc thẩm: Tài sản
chung của vợ chồng
Tháng1-2013,chánhánTANDTối
cao đã kháng nghị giám đốc thẩm
theohướnghủyhaibảnán sơ,phúc
thẩ
vềphầnquanhệ tài sản...Sau
đó,TòaDân sựTANDTối cao đã
quyết định hủy hai bản án sơ, phúc
thẩmvềphầnquanhệ tàisản,giaohồ
sơvụ án choTANDhuyệnThường
Tín xử sơ thẩm lại.
TheoHĐXX giám đốc thẩm, tài
sảnmà các đương sự tranh chấp là
80m
2
đấtđứng tênhộanhNam.Hồ
sơ thểhiệnnguồngốcđất làcủaông
Phác đượcUBND xãVânTảo cấp
từ năm 1991.Khi làm thủ tục cấp
đất, anhNam đi bộ đội chưa về địa
phươngnhưngviệccấpđấtgiãndân
là cấp cho hộ ông Phác và các con
nênanhNamcũng làđối tượngđược
cấp đất...Năm 1993, gia đình ông
Phác cho vợ chồng anhNam ra ở
riêng trên thửađấtnàyvàvợ chồng
anhquản lý, sửdụngđất liên tục từ
đóđến nay.
Theoxácminh tạiUBNDxãVân
Tảo, năm 2001, xã tổ chức c o ác
hộ dân đăng ký kê khai để xét cấp
giấyđỏ ại trụsở thônxóm.Tấtcảhộ
dân trongxãđềubiếtvềchủ trương
kêkhaiđấtnày.ÔngPhác làchủđất
nhưng không đi kê khai.AnhNam
đang ở trên đất và là người đi kê
khai làm thủ tụccấpgiấyđỏ.Tháng
12-2001,anhNamđượccấpgiấyđỏ
đứng tênhộanhNam.Vợchồnganh
đãxâynhàhai tầngkiêncốvàonăm
2002...Gia đình ông Phác đều biết
việc xây dựng trên nhưng không ai
có ý kiến gì.
Nhưvậy, từkhiđược cấpgiấyđỏ
(2001) cho đến khi có việc ly hôn
của anhNam, chịHồng (2009),gia
đình ông Phác không ai có khiếu
nại gì về việc cấp đất, xây nhà này.
Điều đó thể hiện ý chí của gia đình
ôngPhác làđã cho anhNamvà chị
Hồng thửa đất trên.Việc ông Phác
vàanhNamkhai rằnganhNam tựý
kêkhaigiấy tờđất,ôngPháckhông
biết là không có cơ sở chấp nhận.
Việc tòa các cấp xác định đất là tài
sản thuộchộgiađìnhôngPhác,đồng
thờibuộcanhNam,chịHồng trả lại
đất chogiađìnhôngPhác làkhông
đúng.Cần xác định thửa đất tranh
chấp là tài sản chung của anhNam,
chịHồng và khi chia phải coi anh
Nam có công sức đóng góp nhiều
hơnvàcầnphảicăncứvàonhucầu
về chỗở...
Nênphát triển thành án lệ
Theo luật sưNguyễnDuyBình
(ĐoànLuật sưTP.HCM), cấpgiám
đốc thẩmphân tích,quyếtđịnhnhư
LỆTRINH
T
heo hồ sơ, chị Đỗ Thị Hồng
và anhPhạmGiaNamkếthôn
năm 1992 (đăng ký tạiUBND
xãVân Tảo, Thường Tín, TPHà
Nội).Tháng4-2009, chịHồngnộp
đơn ra TAND huyện Thường Tín
xin ly hôn, anhNam cũng đồng ý.
Tranhchấpmảnhđấtcủaai
Anh chị có hai con chung, cháu
trai SN 1992, cháu gái SN 2000.
Anh chị đều có nguyện vọng nuôi
cả hai con và không yêu cầu người
còn lại cấp dưỡng.
Về tàisản,anhchịxâynhàhai tầng
năm2002,năm2005xây thêmmột
tum để chống nóng (nhà trị giá gần
476 triệu đồng) trên thửa đất 80m
2
(trịgiá1,76 tỉđồng).Anhchị thống
nhất nhà là tài sản chung, riêng về
đất thì haibên có tranh chấp.
TheochịHồng,đấtnày làcủaông
PhạmGiaPhác (chaanhNam)được
cấp đất giãn dân năm 1992, sau đó
gia đình ông Phác họp, tuyên bố
cho vợ chồng chị (không làm giấy
tờ).Năm2001, anhNamđược cấp
giấy đỏ đứng tên hộ anhNam nên
đất này là tài sản chung của vợ
chồng.ChịHồng yêu cầu được sử
dụng nhà đất và thanh toán 1/2 giá
trị cho anhNam.
Theo anhNam, thửa đất này cha
mẹanhchỉchovợchồnganhởnhờ.
Năm2001, anh tựkêkhai làmgiấy
tờđất,giađìnhanhkhôngbiết.Quan
điểm của anh là trả đất lại cho cha
mẹanh.Còn theochamẹanh,ôngbà
chovợchồnganhNamởchứkhông
chođất.KhichịHồngxin lyhôn thì
gia đìnhmới biết là anhNam đã tự
độngsang tênđất từnăm2001.Nay
ôngbàyêu cầu anhNam, chịHồng
trả lại đất...
Giới thiệu“án lệ” -Bài 3
Đấtnhàchồng
cho, lyhôn là
tàisảnchung
Từkh đượccấpgiấyđỏcho ến
khicóviệc lyhôn,giađìnhchồng
khôngaicókhiếunạigì.Điềuđó
thểhiệnýchícủagiađình làđã
choanhNam.
Cấpgiámđốc thẩm tuyêncócăncứ
Quyếtđịnhgiámđốcthẩmnhậnđịnhvàtuyênnhưvậy làcócăncứ,đúng
pháp luật,đãxemxétkháchquan, toàndiệnvàđầyđủ tất cả chứng cứ có
tronghồ sơvụán,kểcảvănbảnxácminh tạichínhquyềnđịaphương (để
bổsungchứngcứ trướcnhữngvấnđềhaibênđươngsựkhaikhông thống
nhấtvàcũngkhôngcóchứngcứnàochứngminh).
Bàihọccần rút rachocác thẩmphán trongcông tácxétxửándânsựnói
chung,quaquyếtđịnhgiámđốc thẩmnói trên làphảicốgắngđể tìm rasự
thật kháchquan của vụ án.Quyếtđịnhgiámđốc thẩmnày còngiải thích
điều luật trên cơ sởphân tích các chứng cứ có tronghồ sơvụán.Theo tôi,
nộidungđềxuấtđãhộiđủđiềukiệnđểđưavàohệthốngán lệ tronghoạt
động tưphápViệtNam.
Bà
NGUYỄNNGỌCLẠC
,
nguyênThẩmphánTANDTốicao
trên làđúng.Đây làmột trườnghợp
chamẹ cho đất phổ biến, phù hợp
với phong tục, tập quán, thói quen
trong gia đình, cộng đồng dân cưở
nước ta từ trướcđếnnay.Nhậnđịnh
không có bằng chứng chứngminh
giađìnhôngPhác chođất làk ông
thuyết phục vì suốt quá trình anh
Nam,chịHồngsửdụngđất,xâynhà,
đăngký,kêkhai...đềucôngkhaivà
phíagiađìnhô gPhácdùbiếtnhưng
không tranh chấpgì.
Tuynhiên, luật sưBìnhcho rằng
các tòa cấp dưới không nên rập
khuôn, cứ thấy có việc sử dụng
đất, xây dựng, kê khai, hợp thức
hóa là côngnhận tài sản chungmà
cần phải căn cứ vào chứng cứ cụ
thể và sự phân tích đúng đắn.Bởi
lẽ thực tế vẫn có trường hợp cha
mẹchỉmớichoở (vì sợconcáibán
mấthoặc chưa an tâmvàoquanhệ
hôn nhân của con) nhưng sau đó
con cái lại lén lút đi hợp thức hóa
chủ quyền.
Ngoài ra, luật sư Bình đề nghị
TANDTối cao cần định hướng rõ
khi thụ lý lạivụán, tòasơ thẩmphải
xác định lại quan hệ tranh chấp là
“tranh chấp tài sản chungquyền sử
dụng đất, quyền sở hữu nhà ở” vì
quanhệ tranhchấpvềhônnhân,nuôi
conchungđãcóhiệu lựcpháp luật...
Luật sư ChuVăn Hưng (Đoàn
Luật sư TP.HCM) cũng đồng tình
với phân tích của cấp giám đốc
thẩm.Theo ông, vụ án này có thể
nâng lên làm án lệvìhiệnnayviệc
chamẹ hai bên cho vợ chồngmột
phần đất cất nhà ở riêng nhưng
không làm giấy tờ khá phổ biến.
Khixảy ramâu thuẫn lyhôn thìbên
cho đất khôngmuốn chia cho bên
kia, trong khi pháp luật hiện hành
lạichưacụ thể,chưabaoquát trong
trường hợp này.
n
TheoTòaDânsựTANDTốicao,cócăncứ
thuyếtphụcchothấychamẹchồngđãchohai
vợchồngmảnhđấtnênđâylàtàisảnchung
củavợchồng,khilyhôncầnphảixácđịnh
côngsứcđónggópđểphânchia...
Phúc thẩmvụ thắngkiệnhợpđồnghứa thưởng54 tỉđồng
(PL)-Ngày 10-3,TANDCấp cao tạiTP.HCM sẽ xử phúc
thẩmvụ tranh chấp hợp đồnghứa thưởng liênquanđến
cănnhà446-448NguyễnThịMinhKhai,quận 3,TP.HCM
(hiện làhội sởNgân hàngACB).
Như
PhápLuậtTP.HCM
từng thông tin, cănnhà trên
thuộc sở hữu của ôngNguyễnĐắcKha và bàVươngThị
Khanh.Năm1980, ôngKha, bàKhanh lập tờ ủy quyền cho
ngườikhác để xuất cảnh.Năm 1999,UBNDTPxác lập sở
hữu nhà nước đối với căn nhà theo diện nhà vắng chủ.
ÔngKha chết, bàKhanh và con trai vềViệtNam xin lại
nhà.Năm2007, giađình bàKhanh ủy quyền cho ôngĐặng
ĐìnhThịnh liênhệ với nhiều bộ, ngành đòi lại căn nhà và
ký thỏa thuận hứa thưởng choôngThịnh35% trên tổng giá
trị nhà đất.ÔngThịnh cho rằng sau khi được trả nhà, gia
đình bàKhanh đãbộiước, trốn tránh nghĩa vụ trả thưởng...
nên khởikiệnbàKhanh và con trai đòi tiền thưởng.
Xử sơ thẩm,TANDTPnhậnđịnh hợpđồng hứa thưởng
giữa hai bên hoàn toàn hợp pháp, luậtkhông cấm cũng như
không giớihạnmức trả thưởng...Từ đó, tòa buộc phía bị
đơn phải trả choôngThịnhhơn 54,6 tỉ đồng (căn nhà theo
định giá là156 tỉđồng).
Sau đó, ôngThịnh kháng cáo cho rằng việcđịnh giá căn
nhà trên thấp hơngiá thị trường, tòa sơ thẩm gộpnhiều
quan hệ tranh chấp liên quanvào giải quyết chunggây bất
lợi cho ông...Cácbị đơnvànhữngngười liênquan (trừmột
vănphòng công chứng) cũngkháng cáo vì cho rằng quyền
lợi của họ chưađượcxemxét thấuđáo.VKSTPkháng
nghị cho rằng tòa sơ thẩmvi phạm tố tụng, các tranh chấp
khác tranh chấp hứa thưởng cần tách ra thành vụ án riêng...
HOÀNGYẾN
8
bản án phúc thẩm.Tháng 8-2013,
HộiđồngThẩmphánTANDTốicao
xửgiámđốc thẩm, tuyênhủycảhai
bảnán sơ,phúc thẩm,giaohồ sơvụ
án choTAND tỉnhBìn Dươngxét
xử sơ thẩm lại.
Theohộiđồng thẩmphán,haicấp
tòasơ,phúc thẩmđãcónhữngsaisót:
Trướchết, theoquyđịnh tạikhoản
1Điều 3LuậtXây dựng 2003 (sửa
đổi,bổ sungnăm2009)vànộidung
các thỏa thuận tạihợpđồngdịchvụ
mà hai bên đã ký thì quan hệ pháp
luật có tranh chấp làhợpđồngdịch
vụ trong hoạt động xây dựng.Hai
cấp tòa xác định quan hệ pháp luật
có tranhchấp trongvụán làhợpđồng
dịchvụ,đồng thời ápdụng cácquy
định tạiBLDSvàLuậtThươngmại
để giảiquyết là không đúng.
Cạnh đó, hai cấp tòa không yêu
cầuCông tyOrange cung cấp giấy
chứngnhậnđăngkýkinhdoanhnên
khôngđủcơsởxácđịnh tại thờiđiểm
kýhợpđồng,công tynàycóđủđiều
kiện thựchiện thiếtkếxâydựngcông
trình tạiViệtNamhaykhông.Haicấp
tòa cũngkhông thu thậpgiấy chứng
nhận đăng ký kinh doanh hoặc giấy
phépđầu tư củaCông tyPhúMỹ.
Mặtkhác,hồ sơ thểhiệnCông ty
Orangeđãkýkết, thựchiệnhợpđồng
dịchvụkhikhôngcó“giấyphép thầu”
do cơquan có thẩmquyền củaViệt
Nam cấp theoquyđịnh tạiQuy chế
quản lý laođộngcủanhà thầunước
ngoài trong lĩnh vực xây dựng tại
ViệtNam (banhànhkèm theoQuyết
định số87ngày19-5-2004củaThủ
tướng).Trườnghợpnàylẽ rahaicấp
tòaphải làm rõkhikýkết, thựchiện
hợp đồng dịch vụ,Công tyOrange
vàCông ty PhúMỹ có làm thủ tục
để được cấp “giấy phép thầu” theo
quyđịnhkhông.Nếuđã làm thủ tục
thì vì sao không được cơ quan có
thẩmquyềncủaViệtNamcấp“giấy
phép thầu”…
Hai cấp tòa chưa thu thậpđầyđủ
tài liệu và chưa làm rõ các vấn đề
nêu trênmà đã xác định hợp đồng
dịchvụgiữahaibên làhợppháp là
khôngđúng.
ViệcbàngiaoCDcùngbộbảnvẽ
chi tiếtcủadựángiữahaibênkhông
được lập thành văn bản nhưng hai
cấp tòakhông làm rõnguyênđơnđã
bàngiaosảnphẩm thiếtkếngàynào,
bàngiaonhữnggì,nộidungvàkhối
lượngcôngviệccóđúng thỏa thuận
haykhông.Trongvòng10ngày sau
khinhậnbàngiao,bịđơn cóýkiến
phản hồi về sản phẩm khôn (nếu
có phản hồi thì phản hồi bằng hình
thứcnào,nếukhôngcóphảnhồi thì
saukhibàngiaosảnphẩmhaibêncó
thỏa thuận gì khác không).Có việc
nguyênđơn tiếp tụcbàngiaocácbản
thiếtkế saukhihoànchỉnh theoyêu
cầu của bị đơn, nếu có thì bàn giao
trên cơ sở thỏa thuận nào.Bị đơn
đã sử dụngmột phần hay toàn bộ
sảnphẩm thiếtkếcủanguyênđơn…
Dođó,đểcóđủcơsởgiảiquyếtvụ
án chính xác, đúng pháp luật thì dù
PHƯƠNGLOAN
C
ôngtyTNHHOrangeEngineering
(HànQuốc) đượcCông tyCổ
phầnPhát triểnPhúMỹ (Bình
Dương)chỉđịnh làmnhà thầucung
cấp dịch vụ thiết kế chomột dự án
theohợpđồngdịchvụđượckýngày
15-6-2007.
Tranh chấp vềhợpđồng
thiết kế
Theo đơn khởi kiện củ Công ty
Orange tạiTAND tỉnhBìnhDương,
công ty này đã triển khai ngay các
côngviệc theohợpđồngvàCông ty
PhúMỹ cũngđã thanh toánhai lần.
Ngày20-9-2007,Công tyOrangeđã
bàn giao choCông ty PhúMỹCD
vàbộbảnvẽchi tiết theođúngkhối
l ợngvà tiếnđộcôngviệcđãcamkết.
Tuy nhiên,Công tyPhúMỹ không
thanh toán lần ba theo cam kết nên
Công tyOrange khởi kiện yêu cầu
chấmdứthợpđồngvàbuộcCông ty
PhúMỹ thanhtoánphần tiềncòn lại
cùng tiền lãi suất chậm thanh toán.
Công tyPhúMỹ thìnóichưanhận
được các gói công việc hoàn chỉnh
cũng như bản vẽ chi tiết và các chi
tiết được yêu cầu bổ sung khác từ
Công tyOrange...Mặt khác,Công
tyOrangekhôngđủ ăng lựcchuyên
môn,khôngcógiấyphéphànhnghề
thiếtkế theoquyđịnhcủapháp luật
ViệtNam nên đề nghị tòa bác yêu
cầu củaCông tyOrange.
Tháng 4-2011,TAND tỉnhBình
Dương xử sơ thẩm đã tuyên chấm
dứt hợp đồng dịch vụ giữa hai bên,
buộcCô g tyPhúMỹ thanh toáncho
Công tyOrange3,7 tỉđồng.Công ty
PhúMỹ kháng cáo.Tháng 8-2011,
Tòa Phúc thẩmTANDTối cao tại
TP.HCM đã tuyên giữ nguyên bản
án sơ thẩm.
Nhiều sai sót
Tháng2-2012,ViệntrưởngVKSND
Tối cao kháng nghị giám đốc thẩm
Giới thiệu“án lệ” -Bài 4
Hợpđồngvô
hiệu, xử lýhậu
quả rasao?
Xácđịnhsaiquanhệtranhchấ ,chưalàmrõtính
hợpphápcủahợpđồngdịchvụ…,haibảnánsơ,
phúcthẩmđãbịcấpgiámđốcthẩmhủyđểxửsơ
thẩmlạitừđầu.
Haicấptòakhôngthuthậpgiấy
chứngnhậnđăngkýkinhdoanh
nênkhôngđủcơsởxácđịnhtại
thờiđiểmkýhợpđồng,Côngty
Orangecóđủđiềukiệnthựchiện
thiếtkếxâydựngcô gtrìnhtại
ViệtNamhaykhông.
xác định hợp đồng vô hiệu hay hợp
pháp, tòa đều phải yêu cầu các bên
cungcấptàiliệu,chứngcứchứngminh
cũngnhư sửdụngcácbiệnpháp thu
thậpchứngcứkhácnhằm làm rõcác
vấnđề trên.Nếuxácđịnhhợpđồng
dịh vụ vô hiệu thì phải buộcCông
ty PhúMỹ thanh toán choCông ty
Orangephầngiátrịtươngứngvớikhối
lượngcôngviệc
àCông tyOrange
đã thựchiện theo thỏa thuận tạihợp
đồng.
.
Cònnếuhợpđồngdịchvụhợp
pháp thìphảibuộcCông tyPhúMỹ
thanh toánchoCông tyOrangephần
giá trị tươngứngvớikhối lượngcông
việcmàCông tyOrangeđã thựchiện
theo thỏa thuận tạihợpđồngcùng tiền
lãisuấtdo chậm thanh toán...
Haiquanđiểm
LuậtsưNguyễnVănQuynh(Đoàn
Luật sưTPHàNội) và luật sưTrần
VănĐạt (Đoàn Luật sư tỉnhBình
Thuận) cùng chungnhậnxét:Vụ án
này cần được phát triển thành án lệ
để thốngnhất trongviệc thụ lý,xétxử
đốivới tranhchấpkinhdoanh thương
mại.Theocác luậtsư,nhậnđịnhcủa
ội đồng thẩm phán đã chỉ ra được
những thiếusótvềxácminh, thu thập
chứngcứ,ápdụngpháp luậtcủacác
tòa sơ, phúc thẩm.Quyết định hủy
toànbộhaibản án sơ,phúc thẩmđể
xét xử lại, khắc phục những sai sót
trong quá trình giải quyết án nhằm
đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho
cácđương sự làhoàn toànphùhợp.
LuậtgiaĐồngMạnhHùng(HộiLuật
giaTP.HCM) lạicho rằngkhôngnên
phát triểnán lệnày.Theoông,quyết
định giám đốc thẩm của hộiđồng
thẩm phán có phần vượt quá phạm
viyêucầucủacảhaibênnguyên,bị
đơnbởiCông tyPhúMỹkhôngyêu
cầu tuyên bố hợp đồng vô hiệumà
chỉđềnghị tòakhôngchấpnhậnyêu
cầu củaCông tyOrange.Mặt khác,
pháp luật hiện hành đã quy định về
hậuquảpháp lý trong trườnghợphợp
đồngvôhiệuhaykhông…■
Pháp luật
&
Cuộc sống
Quyếtđịnhgiámđốc thẩm cònmột sốđiểm chưa rõ
nhưcăncứpháp luậtđểcho rằnghợpđồngdịchvụgiữa
cácbênvôhiệu chưa rõ ràng.Hộiđồng thẩmphán cho
rằnghợpđồngnói trên có thểbị vôhiệunhưng không
nói rõvôhiệuvì lýdogì,cóphảidonộidunghợpđồng
viphạmđiềucấmcủapháp luậthaykhông,nếuvôhiệu
do viphạmđiều cấm thìđiều cấmđóđượcquyđịnhở
vănbảnpháp luậtnào...
Cạnhđó,nộidungđềxuất lựachọn làmán lệnóibên
làmdịchvụphảithanhtoánchobênthuêdịchvụnhưng
khôngnói rõ thanh toán theogiánào.Thực tếcác thẩm
phán lúng túng khôngbiết xácđịnh theogiánàonên
có sựvậndụngkhácnhau.Trongkhiđó,hộiđồng thẩm
phán lạichưachỉ rađượcđường lốiđểkhắcphụcvướng
mắc,cũngkhônggiải thích rõcáimàcácbênđãnhận là
cáigì trong trườnghợpnày...
Ngoài ra,hộiđồng thẩmphánkhônggiải thíchvì sao
trong trườnghợphợpđồngvôhiệu,bên thuê làmdịch
vụ chậm trả thanh toán tiền tươngứng với khối lượng
côngviệcmàbên làmdịchvụđã làm thìhọkhôngphải
chịu trả tiền lãi theoĐiều 305BLDS 2005 (quyđịnh về
việc chậm trả tiền thìphải trả lãi).Nếu chỉ là hoàn trả
chonhaunhữnggìđãnhậ thì không côngbằng, làm
chomộtbênbị thiệthại,cònbênkiađượchưởng lợimà
khôngcócăncứpháp luật…
Luậtchưadự liệu,chưabaoquáthếtnhữngtìnhhuống
trên,TANDTối cao chưa cóhướngdẫnnênán lệ cầnbù
đắpnhữngchỗtrốngnày.Cầnphải làmrõnhữngtrường
hợp tương tựmàhợpđồngvôhiệu thìxử lýhậuquảnhư
thếnào.Đốichiếuvớiýnghĩacủaán lệvà tiêuchívềán
lệmàTANDTốicaođặt ra thìquyếtđịnhgiámđốc thẩm
nàychưađápứngđược.
Thẩmphán
NGUYỄNCÔNGPHÚ
,
PhóChánh tòa
Kinh tếTANDTP.HCM
Nhữngđiểmchưa rõ,chưa thuyếtphục
(PL)-Ngày10-3,TANDTP.HCM đã báckháng cáo,
tuyêny á sơ thẩm11 năm tù đối vớiDươngSầmPhách,
chín năm tù đối vớiLêThanhHùng về tội cưỡng đoạt tài
sản vì hai bị cáo không có tình tiết gìmới để xemxétgiảm
án.Trướcđó,TANDhuyệnBìnhChánh cònphạtNguyễn
VănTình (không kháng cáo) 10năm tù về tội này.
Theohồ sơ,Tuấn (chưa rõ lai lịch) biếtôngĐNVvừa
muamột cănnhàởquận4.Đầu tháng2-2015, khi ngồi
uống cà phê,Tuấn nói choPhách,Tình biết ôngV. rất giàu
và gợiý đedọa ôngV. kiếm tiền xài tết.Tuấnđề raý tưởng
uy hiếp lànói ôngV. lừagạtngười khácmua nhàgiá rẻđể
buộcôngV.đưa 200 triệu đồng.Sau đóTuấnđưa sốđiện
thoại, địa chỉ nhàôngV. choPháchvàTình.
Ngày16-2-2015,PháchdùngSIM rácnhắn tin,gọiđiện
thoạiđedọaôngV.nhưngkhông thấy trả lời.Hôm sauPhách
vàTìnhmang theobomxăng tự chếđếnnhàôngV. châm
lửa rồinémvào sân.SauđóPhách liên tụcnhắn tinđedọa sẽ
hãmhại cảnhànếuôngV.khôngđưa tiền.Hoảng sợ,ôngV.
nhắnkhông cóđủ tiềnvàxingiảmxuống còn100 triệuđồng.
Khôngvừa lòng, ngày 5-3-2015,Phách,Tình rủ thêm
Hùng tiếp tụcmangbom xăng tự chế đếnnhà ôngV.Lo sợ,
ôngV. đồng ý giao tiền vàhẹnởmộtquán cà phê tại quận
BìnhTân.Khi nhận tiền,PháchvàTìnhđãbị công an bắt.
HOÀNGYẾN
Dựngchuyện,dùngbomxăng tống tiềnđạigia
