CHỦNHẬT 13-3-2016
14
THỊ DÂN3.0
Họccách
cươihỏi
miềnquê
Theo tục lê, thương thi sang thang Giêng âm
lich it có đam cưới. Vâyma cuôi thang Giêng
vừa qua tôi cũng nhân đượcmây cai thiêp
cưới cua ba con bên vợ từ dưới quê gửi lên.
Thê la có dip vê quê ăn cưới đâu năm. Va tôi
đa kham pha ra nhiêu điêu thu vi so với đam
cưới ơ thanh phô.
PH.D.NGUYÊNCHƯƠNG
C
o lehâuhêt thi dânđêuquahiêunôi khô
đi dư tiêc cươi ơ thanh phô. Co khi nha
hang tiêc cươi xa hang chuc cây sô, găp
luc ket xe, trơi mưa đương ngâp nươc,
chay xe i ach, ươt at khô trân thân.
Nỗi khổđi dự tiệccươi ơ thanhphố
Đênnơi timchôgưi xecung toat camôhôi.Nhưng
khi vao ban lai phai chơmoi mêt. Giơ khăc ghi ro
rang trên thiêp thương la “Tiêp khach 17 giờ 30.
Khai tiêc19giờ”nhưng it khi đunggiơ.Ngươi đên
đung giơ vêumăt ra ngôi ngap gio chơ ngươi đên
trê. Co khi qua 19 giơ 30 mơi khai mac. Lai phai
ngôi nghe mây cô câuMC đoc thuôc long “bai ca
con ca”vê chuyênđôi tre timhiêunhau, quennhau
va đươc sư châp thuân cua cha me đê đi đên hôn
nhân, rôi cam ơn cac đâng sinh thanh đa... sinh ra
cac con, rôi man rot rươumơi hai căp song thân...
Rôi conman đai diên hai ho lên phat biêu cam ơn
quan khach dai dong lê thê, trong khi quan khach
đa co ngươi muôn xiu! Co khi đên 20 giơ đêm,
bung da quan khach sôi lên
sung suc nha hangmơi mang
đô khai vi ra!
Co lân tôi chưng kiên canh
môtôngkhach trungniênbixiu
trong tiêccươidođoi, tutđương
huyêt. Phai đô nươc đương sơ
cưu tai chô, rôi goi ngươi nha
đên đưa vê. Cô con gai ông ta
chobiêtchacôhaybihađương
huyêt.Hômnayôngđi lamvê
đên nha phai lo sưa ông nươc
trong phong tăm bi bê, rôi vôi
vangđiđamcươi,chơ lâuqua...
Rutkinhnghiêm,ban thân tôiva
conhiêukhi “khuyêncao”ban
be trươckhiđidư tiêccươinên
ăn chut gi lot da cho chăc. Đo
la chưa noi hâu như đam cươi
naoơ thanhphôcungcobannhac luôn“tra tân” thưc
khach băng thư âm thanh chat chua điêc tai, muôn
noi chuyênvơi ai phai het thât lơn, rat cacôhongma
ngươi đôi thoai chưa chăc gi đa nghe!
Nétvănminhngươi thanhphốcầnhoc
Vưa rôi vêKiênGiangdưđamcươi thăngconut ba
côvơ, thayvơ tôiđangchiu tangme,kỵkhôngđi.Măc
duchuemconcôcao rao,mătmaysangsuanhưngqua
30mơi lâyvơ.Ba côbaonoken chonquanên “ê”.Ơ
quê tuôi cơđo la coi như ê. Côdâu la giaoviên, xinh
gai, hiênhâu, khôngbocôngchuem tôi “kencachon
canh” như ba cômăng yêu. Lân đâu vê quê ăn cươi,
tôikhampha ranhiêuđiêu thuvi.Tiêccươi tôchưc tai
môtnhahangkha lơnơ thi trânhuyên lỵ.Tôi labacon
honha trainêncomăt sơmđêphucôđonkhach.Thiêp
mơi ghi 5giơ chiêunhưngmơi hơn4giơđa lai rai co
khachđên.Điêukha la la không cân chơđơi đôngđu
ngươi, cư ban nao đu ngươi thi nha hang don cô lên,
thoai mai ăn uông, chăng cân chơ ai. Đên 5 giơ hâu
như khach đa đên đông đu, ăn uông chuyên tro rôm
ra.Khi chuhôn lên sânkhâu tuyênbôngăngonvê lê
cươi va cámơn quan khach thi nhiêu ban gân như đa
ănxong, đang tinhđưngdây ravê.
TưKiênGiang tôi xuôngCaMaudư tiêpmôt đam
cươi khaccung langươi baconbênvơ.Tư thanhphô
CaMau phai đi tăc rang (môt loai xuông may cao
tôc)mât hơnmôt giơmơi đên tiêc cươi.Tiêc tô chưc
buôi trưa,mucđichđêbacon lơsaycungco thơigian
nghi ngơi chiêuvê, chư tô chưcbuôi chiêuba convê
trê, trơi tôi nguy hiêm. Thiêpmơi ghi 11 giơ nhưng
mơi 10giơ rươi khachhâunhưđôngđuca.Tiêccươi
nhanh gon, “đanh nhanh rut le” như lơi vi lao nông
ngôi chungban, vôn ladukich thơi khangchiênphat
biêu.Mơi hơn12giơ tiêcđagân tan, chi con laimôt,
haibancuamâycâu thanhniênconđanghatvongcô...
Thiêtnghingươi thanhphôcungnênhochoimôt sô
điêuhay trongviêc tôchưccươi hoiơquê, nhưbơt đi
sư rươm ra, maume, năng phân trinh diên trong cac
tiêc cươi, keo dai thơi gian chơ đơi, gây phiên toai,
mêtmoi chonhưngngươi thamdư.Đo lamôtnetvăn
minh cân xiêndương.
◄
GócnhỏSàiGòn
Nhà văn
Lê Văn Nghĩa
phụ t rách
Không hiểu tại sao trong đầu tôi bây giờ lại ám ảnh bài
hát
Tiếng dân chài
bởi những giai điệu dữ dội như sóng
biển, mượt mà như ánh trăng vàng dát trênmặt nước và
tươi vui như khi được khoang cá đầy, hoan hỉ trong cuộc
sống cần laovất vả…
Tôi là người sinh ra tại Sài Gòn nên biển cũng như cuộc
sống của ngư dân với tôi luôn là điều xa lạ, xa lạ cho đến
tận bây giờ. Bãi biển đầu tiên trong cuộc đời cho tôi tung
tăng với sóng và đợi chờ những đợt nước tấp vào bờ như
không ngừng của từng con sóng bạc đầu ngoài xa tiếp nối
nhau vàomiền đất cát. Đó là kỷ niệm của những ngày còn
thơ theobạnbèđibiển.Chỉđể tắmvàngắmnhìnnhữngcon
tàu nhỏ xíu, dập dềnh xa khơi. Và những con thuyền nhỏ
chởđầy cá tươi về đậu trênbãi cùngvới nụ cười hể hả của
ngư dân. Trong trí nhớ thơ ngây tôi còn có những dấu ấn
về những làng chài lưới ởvenbiểnNhaTrangbằngnhững
hàng lưới giăngmắc treo trên những dọc hàng cây để sửa
soạn chomột ngày ra khơi tới. Rồi khoảng năm 1971, tôi
được xemThanh Tú đóng vai chàng trai ngư phủ tênVọi
trongphim
TrốngMái
củađạodiễnLêMộngHoàng, phỏng
theo tiểu thuyết của Khái Hưng để biết về cảnh sống của
ngư dân Sầm Sơn năm 1936 (ThanhHóa). Chỉ có điều là
bối cảnh Sầm Sơn lại chuyển về Nha Trang. Nhưng chắc
biểnnào cũng là biển thôi.
Rồi trongmột dịp thi thố văn nghệ học sinh, chúng tôi
đượcphâncôngđóng tronghoạtcảnhcanhạc
Tiếngdânchài
củanhạc sĩ PhạmĐìnhChương.Tôi vừađóngvaimột anh
ngưphủ, tayôm lưới (mặc áobàba chứkhôngdámở trần)
cùng hát phụ họa:
Đêm dâng với ngọn triều/ Dô à dô kéo
thuyền nhổ neo/ Vi vu buồm lên cao/ Dô à dô sóng reo dạt
ĐêmSàiGònngồinhớtiếngdânchài
dào/ Trăng lên vừa nhô xa/ Con thuyền trôi trong trời bao
la/Mái chèonày chèo xa tắpbếnbờ/Maumauanh em ta...
Bâygiờ,mỗikhicódịpnghe lạibàihátnày tôi lạihìnhdung
dãynhà lá củadân chài lưới trênvới những trùng trùng cọc
giăng lưới đánh cá trang hoàng cho dung nhan bờ cát vàng
thoai thoải.Nhữngembéchắcbằng tuổi tôihồiđómình trần
đenbóng chạy chơi dưới nắng trưa cùngvới tiếnghát trong
xómchài thườngvăngvẳngra trênbờbiển.Mộtcảnhđẹpngày
trúng lưới thật thanhbình,hạnhphúccủangưdân.Thậtvôcùng
đơngiản.
Hươngkhóigiađìnhbátngát trongcâumongchờ!
Rồi sauđó, códịpnàođứng trước biểnnhìnnhững con tàu
đánh cá xa khơi, nhìn những chiếc thuyền thúng đang nằm
uể oải phơi nắng saunhữngngày ra khơi vật vã, tôi lại nhớ
đếngiai điệubài hát
Tiếngdânchài
:
Sông sâu (là) sông sâu/
Sông này nuôi sốngdân chài nghèo
…
Bài hát này nhạc sĩ PhạmĐìnhChương cảm tác khi nhớ
về cảnhngưdânđánhbắt cábênbờ sôngMã, rồi saunày là
một trongnhữngbài hát chủ lựccủabanhợpcaThăngLong
vớiTháiThanh,TháiHằng,KhánhNgọc,HoàiTrung,Hoài
Bắc (PhạmĐìnhChương).Thử tưởng tượngmộtbanhợpca
nổi tiếngnhất lúc ấy trongkhôngkhí nghệ thuật của phòng
tràĐêmMàuHồnghay trongnhữngđại nhạc hội vẫnvang
lên lời bài hát của người ngưphủgửi cả cuộc đờimìnhbên
consông, lòngbiển.Nhữngchiếc thuyền rakhơikhôngkém
phần nguy hiểm lúc ở giữa lòng biểnmênhmông đất trời
để khi về cung cấp cho người TPnhững con cá tươi ngon.
Có ai biết đâu đã
Xa bờ bến thuyền chài lần lượt/Mỗi con
buồm tìmmột hướng giăng câu/ Bủa lưới mình dò tận đáy
sông sâu/Lùa tômcá theo thủy triều sinhhoạt/Dùmệt nhọc
giữa biển trời bát ngát/ Đoàn dân chài vẫn ca hát nghêu
ngao
…Người Sài Gònmắc ơn người miền biển từng đêm
khua ngọn chèo đèn soi conmực để những chuyến xe xuôi
về sớm cùng chợ đầungày.
Người đồngbằngyêucây lúa, ruộngđồngphù sabùn lấm
thế nào thì người dân chài yêu biểnmặn nước bởi mồ hôi
ngư phủ như thế ấy. Suốt cuộc đời gửi gắm tuổi hoa niên
cho đến khi thả mình vào lòng biển, lòng người ngư phủ
đầy yêu bãi biển, con thuyền “chở cá ngàn phương đổ về”
từ vú bàmẹ biển…
Người ngưphủkhi nhìnbiểnđểnhớ
“Ới ai đời sốngdân
chài…”.
Mồ hôi nào bằng giọt nướcmắt ngóng nhìn ngoài
dặmxakhơi, ngoài kia làbiển trôngvời thuyềnxưa thì lòng
người Sài Gòn sẻ chia bằng nghĩa ân tình ruột thịt vì biển
sôngnày của chẳng riêng ai…
LÊVĂNNGHĨA
