CHỦNHẬT 13-3-2016
6
THỜI ĐẠI
Xu thiệnnhữngứngdụng
đ ngườidùngFacebook
tư ngni mngườiđãkhuất.Ảnh: SANCTRI
Facebooksẽth nh
nghĩatrangảo
lớnnhấtthếgiới
Đ n năm2065, s “người ch t” trên Facebook sẽ bằng s người
s ng đang sử d ng tài khoản.
HỒNGTHẠCH
T
heobáocáoc aFacebook,
tínhđ nnăm2015,m ng
xãh inàyđãcó1,5 t tài
kho n trênkhắp th gi i
c ng như có 846 tri u
ngư i dùngFacebookhằngngày.
iVi tNam, s lư ngngư i truy
c p thư ngxuyên (ítnh tm t l n/
tháng) đã tăng t 10,2 tri ungư i
(2012) lên 30 tri u ngư i (2015).
Tuynhiên, trong t ng s tài kho n
kh ng l y có hàng tri u ch tài
kho n đã qua đ i.
Người chết sắp
“đuổi kp”người sống
Theo WebpageFX, m t công
ty thi t k và phát tri n gi i pháp
m ng, ch trong támnămđ u c a
Facebook đã có 30 tri u ch tài
kho n qua đ i. T i Mỹ, con s
này tăng t kho ng386.000ngư i
(2010) lên972.000ngư i (d ki n
2016). T i Vi t Nam, xét theo t
su t t 0,6% (2015 - s li u t
CIA) đ ngnghĩav i kh năngđã
có kho ng 180.000 ngư i dùng
Facebook qua đ i ch trong năm
2015. Cùng v i những s li u đã
cung c p, câu h i đư c đ t ra là
ph i chăngFacebook s tr thành
nghĩa trang l n nh t th gi i?
Ngư i ch t đang d n đu i k p
ngư i s ng trên m ng xã h i
nàyvà bi nnó thànhnghĩa trang
l n nh t l ch s loài ngư i khi
s lư ng trang tư ng ni m vư t
qua s lư ng thành viên còn
s ng. Hachem Sadikki, nghiên
c u sinh v ngành th ng kê t i
ĐHMassachusetts, đã k t h p
v i Fusion,m t trangm ngdành
chogi i trẻ, ti nhànhnghiênc u
và k t lu n rằng đ n năm 2098,
Facebook s do “ngư i ch t”
th ng tr . Đ y là trong trư ng
h p t t c ngư i ch t đ u l a
ch n bi n trang cá nhân thành
trang tư ng ni m.
Trư c đó, vào năm 2013, trong
m t th ng kê v ch đ tương t
c aWebpageFX đư c th c hi n
b i Randall Munroe, c u nhân
viên c a NASA, k t lu n cho k t
qu n u Facebook ng ng tăng
trư ng, năm ngư i ch t đu i k p
v i ngư i s ng trênm ng xã h i
này s lànăm2065. Trong trư ng
h pFacebookv n tăng trư ng,con
s này s là năm 2130.
Người chết sẽkhôngb
xóa t i khoảnFacebook
Nguyên nhân chính cho hi n
tư ngnàyxu t phát t s thayđ i
trong chính sách c a Facebook.
Vàonăm2007, saukhiđư cbáo t
thông qua FacebookHelpCenter,
tài kho n Facebook s đư c xóa
trong30ngày. Trong30ngàynày
b n bè và ngư i thân v n có th
đăngbài, hình nh,… lên trang cá
nhân c a ngư i ch t. Đây có th
xem làphiênb nđ u tiênc a trang
tư ng ni m.
Tuynhiên, chínhsáchnàynhanh
chóngb thayđ i, t ckhôngxóa tài
kho nc angư iđãm t saukhicác
sinh viênĐHCông ngh Virginia
l pchi nd chkêug ikhôngxóa tài
kho nnhững sinhviênđãquađ i
trong v x súng cùng th i đi m.
K t đóFacebook nh n đư c r t
nhi u yêu c u tương t .Vannessa
Callison-Burch, qu n lý s nphẩm
c a Facebook, phát bi u: “Chúng
tôi nghe t gia đình c a các thành
viên, những ngư i mong mu n
đăng tin cáo phó ho c t i v hình
nhngư i thânđ lưu trữ.Vàchúng
tôi nh n ra rằng chúng tôi có th
làm nhi uhơn th ”.
Đ n tháng2-2015,m ngxã h i
l n nh t hành tinh cung c p cho
ngư idùnghai l ach n“dichúc”:
Bi n trang cá nhân thành trang
tư ng ni m ho c xóa nó đi. Theo
đó, trang tư ngnh s ch ngkhác
nhi u so v i trang cá nhân thông
thư ng. Đi m khác bi t chính là
“t “tư ng nh ” s đư c hi n th
bên c nh tên c a ngư i đó trên
trang cá nhân c a h ” c ng như
không ai có quy n đăng nh p vào
tàikho nn ukhôngph i làđ ach
liên h k th a.
Trư cđây, trongđaph n trư ng
h p, trangcánhânc angư i ch t
s tr thành tài kho n“ma”do“di
chúc”chưađư c l p.Bik ch trong
tình hu ng này x y ra khi hằng
nămđ n sinhnh t c angư im t,
Facebookv n s nhắcnh những
cánhân trongdanhsáchb nbèc a
h . Cách duy nh t đ xóa những
tài kho n “ma” này làm t ngư i
dùngkhácph ibi tm tkhẩu,đăng
nh p và xóa tài kho n; ho c ph i
ch ng minh đư c quan h thân
nhân tr c h v i ngư i dùng đã
m t. Vào tháng 6-2015, m t c p
v ch ng t iMỹđãđâmđơnki n
Facebookđ đư c c pphépđăng
nh pvào tài kho nc angư i con
trai 23 tu i v am i t sát c ah .
Tuynhiên, cùngv i s phát tri n
c a các d ch v m ng (đã phát
tri n hơn 59 trangweb) cho phép
ngư i dùng lên k ho ch cho “cái
ch t o” c a b n thân, t c ngư i
dùng l a ch n bi n trang cá nhân
thành trang tư ng ni m c ng như
ngư ichu tráchnhi mqu n lý(ch
đư c thông báo sau khi ch nhân
quađ i)đãd nbi nFacebook tr
thànhnghĩa trang“ o”đúngnghĩa
đ u tiên.
T i đây, các cá nhân v n có th
tương tác trên trang tư ngni mnhư
đăngbàivi t, k tb nv i s hỗ tr
c a ngư i s hữu đ a ch liên h
k th a. Đ c bi t trongnhi u tình
hu ng, b n bè và ngư i thân c a
ngư i ch t không sinh s ng g n
nhau ho c lễ tư ng ni m không
đư c diễn ra, Facebook tr thành
nơi k t n i, giúp h cùng tư ng
ni m, chia sẻ những h i c v
ngư i b n/ngư i thân/ngư i yêu
đã không còn, ví như trư ng h p
c aAnthonyDowdell.
Saukhianh t sátvàgiađìnhanh
t ch i th c hi n lễ tư ng ni m,
m t ngư i b n c a anh đã đăng
trên trang cá nhân c a anh thông
báo v s ra đi đ t ng t này. Bài
vi t đã đư c chuy n đ n hơn 600
ngư i b nkhác c a anh trênkhắp
th gi i.Sauđóh ,nhữngconngư i
có th hoàn toànkhôngbi t nhau,
cùng chia sẻkỷni m, hình nhv
anh chođ n t nb n tháng sauđó.
Viễncảnhcho “suối
v ng” trênFacebook
Theo quy cách truy n th ng,
tin t c v ngư i ch t s đư c
thông báo thông qua thư t ,
truy n mi ng ho c đi n tho i.
Và sau đóm i ngư i s cùng t
h p t i nơi c a ngư i m t đ
cùng tư ng nh ngư i đã khu t.
Hàng ngàn ngư i đã t t p trư c
đi nWestminister đ cùng nhau
đưa tiễn công nương Diana vào
năm 1997. Tuy nhiên, ngày nay
thay vì nơi cư trú c a nhân v t,
công chúng đăng bài chia bu n
trên trang cá nhân và k t n i v i
tên tài kho nFacebookngư i đã
khu t, như trư ng h p c a nhà
văn Harper Lee, Umberto Eco
hay ca sĩ DavidBowie,…T tin
bu n trên báo gi y ho c truy n
hình, h tr thành xu hư ng trên
Facebook. SelinaEllis-Gray, nhà
nghiên c u thu cĐHLancaster,
nh nđ nh: “Tôi nghĩ chúng tađã
thay đ i m c đích s d ng c a
truy n thông c ngnhưngư c l i
trongvi c tư ngni mngư im t
c ng như nghĩa v c a chúng ta
đ i v i h ”.
Quay l i hai k t qu nghiên
c u đã đư c gi i thi u, rõ ràng
ch tronghai nămhai nghiên c u
đã cho ra k t qu khác nhau. C
nhiên vi c d a trên những gi
đ nhbi n thiêns khócó th mang
đ n những d đoán chính xác.
Tuy nhiên, c hai đ u hoàn toàn
có cơ s đ tiên đoán xu hư ng
Facebookd n tr thànhnghĩa trang
l nnh t th gi i loài ngư i trong
vòng vài th p niên t i.
Trong khi đó, v i “k ho ch
th p niên”, nhà sáng l p Mark
Zuckerbergđãnh nm nhv vi c
“duy trì ph c v c ng đ ng hi n
t i” c ng như “đ u tư cho tương
lai”. “Duy trì c ngđ nghi n t i”
đ ngnghĩav ivi chình nhngư i
đã khu t không b th i gian xóa
nhòa. Th nhưngkhó có th hi u
rằng tương lai mà nhà t phú trẻ
tu i nói đ n l i l y vi c duy trì
s hi n di n c a ngư i đã khu t
làmc t lõi.Th nênph i chăngđã
đ n lúcFacebook c nđi u ch nh
chính sách và “quy ho ch” m t
khu nghĩa trang dành cho ngư i
dùng quá c ?
Câu h i này r i s s m đư c
Facebook tr l ibằngnhữngchính
sáchc th .Tuynhiên, c ngcó th
Facebook s giữnguyênquyđ nh
hi n t inhưngcungc p thêmnhi u
tínhnăngcho trang tư ngni mđ
hỗ tr t t hơnchogiađình, b nbè
c a ngư i quá c .
Đ iv inhữngm ngxãh ikhác,
khi ch nhânquađ i thông thư ng
các tàikho nc ngs đư cxóasau
m t kho ng th i gian nh t đ nh.
Twitter s xóa tài kho n trong sáu
tháng, trongkhi đ i v iGoogle là
chín tháng.
NhàtỉphútrẻMarkZuckerbergđứngtrướcbàitoánquyhoạchm t“nghĩatrang”chocáctàikhoảncủangườiđãkhu t.Ảnh:FORBES
Khôngcó…quảngcáotrên“nghĩađa”
Facebook
V cơb n, trang tư ngni msẽkhôngkhácgì v i các trang thông
thường, trừvi c thôngbáongàysinhsẽkhôngxuấthi nc ng
nhưcác trangnàysẽkhôngbị nhhư ngb i…qu ngcáo. Jed
Brubake,nghiênc usinh tinhọc t iĐHCalifornia-Irvine,đồng thời
làhọcgi hàngđầu trong lĩnhv cnhând ng o, nh nđịnh:“Th
h Facebookhi nnaycónhi u tr inghi mv ingười ch thơnbất
kỳ th h nào trư cđó. B i vì tấtc ngườib nquenbi t, những
người chúng tadần lãngquênsẽvẫn tồn t i đóvà rồim tngày
khib nvô tìnhvàonhững trangnàyvành rahọđãmất”.
Ph ichăngđãđ n lúc
Facebookcầnđi u
chnhchínhsáchvà
“quyho ch”m tkhu
nghĩatrangdànhcho
ngườidùngquác ?
