CHỦNHẬT 13-3-2016
10
SỨCKHỎE
Chuyêngiangànhtimmạchquảquyết
là
phíasaucủahơn50% trườnghợp taibiến
mạchmáunãovànhồimáucơ tim làdobàn
taypháhoạingấmngầmcủabệnh tiểuđường.
Tráitimkhông
hề làthủphạm!
Tìm vật tế thần là thói quen đổ thừa của con người. Hễ nhắc đến
bệnh tim thì cholesterol 10 lần nhưmột bị mang ra hài tội đủ điều!
Mạchmáu tất nhiên không vô cớ bỗng xơ vữa. Nhưng nếu tưởng chỉ
có cholesterol là thủ phạm thì sai!
BSLƯƠNGLỄHOÀNG
C
huyên gia khoa tim
mạch ở ĐHMainz,
CHLB Đức đã phát
hiện lượng nội tiết tố
adrenalin của tuyến
thượng thận tăng thấy rõ ở nhóm
nhập viện vì thiếumáu cơ tim dù
không thừa mỡ máu nhưng quá
thừa… stress!
Không lửakhócókhói
“Địaphương”nằmgầnmạchmáu
dễ thiếumáu, thậmchí hoại tửnếu
thiếu dưỡng khí vì mạchmáu xơ
vữa nên tướimáu không đủ. Tình
trạngnày càng rõnét ởngười béo
phì lại thêm có lượng mỡ trong
máu vượt chỉ tiêu nên trái tim dễ
mệt vì ngày đêm phải tăng năng
suất. Tuy vậy, theo kết quả thống
kê trênnhiềungànbệnhnhânởHoa
Kỳ, gầnphânnửa phải vàophòng
cấp cứu vì nhồimáu cơ tim là đối
tượng trước đó chưa hề tăng mỡ
máu! Đáng nói hơn nữa là không
dưới 40%nạn nhânkhông có dấu
hiệu báo động trước đó như cơn
đau thắt ngực, đặc biệt ở phụ nữ
khiến cho số trường hợp tử vong
ởnữgiới cao hơn cánhđàn ông.
Kết quả nghiên cứu dài hạn ở
ĐHLondoncho thấy tăngmỡmáu
tuy là điều kiện ắt có nhưng vẫn
chưa đủ để dẫn đến nhồi máu cơ
tim. Đòn bẩy để từ thiếumáu cơ
timchuyểnnhanh sang thuyên tắc
mạch vành chính là sự hiện diện
của những chất khiếnmạchmáu
trên thành tim co thắt đột ngột.
Đứng đầu trong các chất hại tim
không thương tiếc làcặpbài trùng
troponinvàhomocystein tích lũyở
người phải sống chung với stress,
ở người mượn rượu bia để quên
đời đenbạc.Hai chất này, đặcbiệt
ởngười chưa quá tuổi 50, là nhân
tố rủi ro cao độ vì là đòn bẩy của
thiếumáu cơ timvà tai biếnmạch
máu não cho dù huyết áp của nạn
nhân trướcđó trongđịnhmứcbình
thường. Tình trạng này cần được
khẩn trương lưuýởbệnhnhân tiểu
đườngvì xơvữamạchmáudo rối
loạn biến dưỡng chất béo nhanh
chân ăn theo.
Vì saocon timmong
manh từdạoấy?
Không thiếu người mệt muốn
đứt hơi nhưng thầy thuốc tìmhoài
không ra bệnhvì kết quả siêu âm,
điện tim… lại là “chưa phát hiện
dấuhiệubệnh lý”!Khônghẳnnhư
thế. Đừng quên bên cạnh bệnh lý
rõ như ban ngày thì bệnh tim còn
donguyênnhân thầnkinh -nội tiết
(endogenouscardiacneurosis).Máy
siêuâmchodùcó thêmcảchụcmàu
cũng tìmkhông rakhehởhaychỗ
nghẹt trên timở người:
- Đau khổ vì thất tình, vì đứng
trước ngã ba đường chia tay.
- Trầm uất vì bệnh, như tiểu
đường, hay vì buồn đời đen bạc,
hayvì cả hai.
- Thường xuyên lo sợ vì áp lực
của trục trặc pháp lý, gánh nặng
tài chính.
- Có cuộc sống quá căng thẳng
vì côngviệc, hayngược lại vì thất
nghiệp.
-Bực tứcđủđiềuvớiám tiễnbắn
tỉasau lưngnhưngnóikhôngđược.
-Chấnđộng tâm lýsau lydị, tang
sự, chấn thương.
Đợichimấtbòmớilolàmchuồng?!
Không cần dông dài cũng hiểu
thiếumáucơ timnguyhiểmđến thế
nào. Đừng tưởng thuyên tắcmạch
vành chỉ là tai nạn của người cao
tuổi.Thốngkê trongmấynămgần
đây cho thấy số người trẻ tuổi bất
ngờngãbệnhkhông thuasố trường
hợp nhập viện cấp cứu của người
già.Ngànhykhắpnơivì thếđanghô
hàochobiệnpháp tầmsoátbệnh lý
mạchvànhcho10nhómđối tượng
dễ tắcmạchvànhnhưdưới đây:
+ Nạn nhân của stress nhưng
không có chương trình nghỉ ngơi
trong thờibiểu làmviệc.Đãvậy lại
không theo dõi điện tâm đồ, siêu
âm tim,xétnghiệmsinhhóa…một
cách định kỳ, tối thiểu sáu tháng
một lần.
+Đườnghuyếtkhôngổnđịnhvì
bị bệnh tiểu đường nhưng không
chú trọng việc thay đổi nếp sinh
hoạtmàchỉ trôngmongvào thuốc.
+ Hút thuốc lá không dưới 10
điếumỗi ngày.
+Trục trặc với huyết áp nhưng
không điều trị đến nơi đến chốn.
Đừngquên làhuyết ápdùcaohay
thấpđều có thể dẫnđếnnhồimáu
cơ tim.
+Sốngtrongmôitrườngquáồnào.
+Béo phì nhưng vẫn có chế độ
dinh dưỡng đơn điệu, thiếu thực
phẩmxanh lại thêmkhôngcốgắng
giảmcânbằngcách tăngvậnđộng.
+ Đã nhiều lần có lượng mỡ
triglyceride trong máu cao hơn
bình thườngnhưngkhôngđiều trị
cho đến nơi đến chốn.
+ Có người thân trực hệ đã bị
nhồimáu cơ tim.
+Phụnữtronggiaiđoạnmãnkinh,
nam giới bước vào thờimãn dục.
Đánh lén bao giờ cũng khó đỡ.
Hìnhảnhnghịch lýcủaxãhộiđược
tiếngvănminhchính làcuộc sống
không còn phút thư giãn! Áp lực
công việc, thời gian, tiếng động,
môi trường ô nhiễm… tất cả hòa
quyệnvàonhauđểđẩymạchmáu
thành tim vào thế dựa lưng sát
vách. Tức nước ắt có lúc phải vỡ
bờ.Không lạ gì với sốngười trên
khắpnămchâuphảimấtmạngmỗi
năm. Đúng thầy đúng thuốc vẫn
chưa là giải pháp nếu không có
cách nào giải quyết vấn đề ngay
từđiểm cốt lõi là làm sao cho tim
đập đều nhịp, làm sao cho mạch
máu dẻo dai, làm sao cho dòng
máu thông thoáng.Đó là lýdo tại
sao càng lúc càng có nhiều thầy
thuốc chọngiải phápphòngbệnh
hơn chữa bệnh nếu chưa bệnh và
trị liệu toàndiện, thayvì chỉ trông
mongvào thuốcđặchiệuởngười
đã bệnh. Phải chọn cách này vì
không có cách nào khéo hơn.
Đừngbấtcẩnmàđểtrẻbịđiếc
MộtbáocáocủaTổchứcY tếThếgiới (WHO)côngbốngày10-3
cho thấy toàn cầu hiện có 32 triệu trẻ em bị điếc, giảm thính lực.
Điều đáng nói là 60% trường hợp trong số này có thể được ngăn
chặn. Đồng nghĩa với việc 19 triệu trẻ em có thể không phải bị
giảm thính lực.
TheoWHO, thính lực của trẻ em đang càng ngày càng bị đe
dọa. Nhiều trường hợp giảm thính lực có thể ngăn chặn rất dễ
dàng nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời. Có nhiều nguyên
nhân dẫn đến giảm thính lực ở trẻ, có thể vì gen, vì biến chứng
của các bệnh như sởi, quai bị, rubella, viêmmàng não, sinh
non, nhẹ cân khi sinh. Một điều khá quan trọng nữa là cho trẻ
uống thuốc bừa bãi cũng có nguy cơ khiến trẻ bị mất thính lực.
Để giữ gìn thính lực cho trẻ, chamẹ cần:
•Không baogiờ có hànhđộng tạo áp lực vào tai trẻ nhưbạt tai.
• Tránh để nước vào tai trẻ. Tránh bơi ở hồ nước không sạch.
Thườngxuyênbơi phải dùngdụng cụ che tai.
•Trẻ sơ sinhcầnđượckiểm tra thính lựcđểcan thiệp sớmvàcần
được kiểm tra địnhkỳ thính lực sau này.
•Không đưa vật nhọn vào tai trẻ.
•Không cho trẻ nghe âm thanh lớn.
•Tiêm ngừa sởi, quai bị, rubella, viêmmàngnão cho trẻ.
ĐĂNGKHOA
Cơhộimớichốngđàothảighépthận
Một bộ phận người suy thận thườngmất một thời gian dài chờ
đợi hyvọng sẽ cóquả thận tương thíchvới hệmiễndịch củamình
để thaymà không biết rằng họ có thể sẽ không bao giờ tìm được
một quả thận tương thíchvớimìnhvì theo tựnhiênhệ thốngmiễn
dịch của họ sẽ từ chối nó. Trong thời gian này họ phải đi lọcmáu
hằng tuầnđể duy trì sự sống.
Tuy nhiên, một nghiên cứu mới của quỹ National Kidney
Foundation (Mỹ)đượcđăng trên tạpchí
TheNewEnglandJournal
ofMedicine
cho thấyngười suy thậnnếuđược thaybằngmột quả
thận không tương thích vẫn tốt hơn không thay.
Các nhà nghiên cứu đã so sánh tỉ lệ sống sót của một nhóm
gồm 1.025 bệnh nhân đã thay quả thận không tương thích với
hai nhóm bệnh nhân thận khác. Sau tám năm, 76,5% bệnh nhân
thay quả thận không tương thích từ những người còn sống vẫn
sống, một tỉ lệ cao hơn rất nhiều so với những bệnh nhân vẫn
nằm trong danh sách chờ đợi hay được thay quả thận từ những
người đã chết (62,9%), hay những bệnh nhân không thay thận
(43,9%).
Các nhà nghiên cứu đã tìm ra cách thay đổi hệ thống miễn
dịch của bệnh nhân khiến nó chấp nhận quả thận không tương
thích. Biện pháp này được biết đến như một sự gây tê. Kháng
thể của bệnh nhân sẽ được lọc ra khỏi máu, sau đó họ được
truyền một loại kháng thể khác vào để bảo vệ cơ thể trong thời
gian cơ thể họ tự sản sinh kháng thể mới. Kháng thể mới này ít
từ chối và tấn công các bộ phận cấy ghép, trong đó có quả thận.
Chi phí thayđổimiễndịchkhoảng30.000USD.Chi phí thay thận
khoảng100.000USD.Chi phí lọcmáu trungbình là70.000USD
chomỗi người đến khi chết.
Ước tínhởMỹ100.000bệnhnhân thận trongdanh sáchchờđợi
được thay thận và số người đã từ bỏ ý nghĩ thay thận chịu đựng
cuộc sống gắn liền với hành trình lọcmáu đến khi chết.
THIÊNÂN
Hítkhóithuốcbámtrênđồvậtcũng
nguyhiểmchếtngười
Nhân ngày Không hút thuốc năm nay (9-3), các nhà khoa
học ĐH California (Mỹ) đã công bố trên tạp chí
PLOS ONE
một nghiên cứu cho thấy hình thức hút thuốc thụ động “third
hand smoke” (THS) - hít phải khói thuốc bám trên các đồ vật
như quần áo, tóc, đồ nội thất, xe hơi, tường… cũng nguy hiểm
chết người không kém hình thức hít phải khói thuốc từmiệng
người hút thuốc nhả ra.
Nghiêncứuđược thựchiện trênchuột.Theocácnhànghiêncứu,
THS ảnh hưởng đến tim và phổi, làm kháng insulin dẫn đến tiểu
đường type 2.
Trẻemvàngười lớn tuổi làhai đối tượngdễ tổn thươngnhất của
THS.Ở trẻem làvì chúnghiếuđộnghaychạynhảy, sờmóvàocác
đồ vật trong nhà. Ở người lớn tuổi là vì cơ thể họ đã suy yếu, sức
kháng cựbệnh đã kém.
Điềunguyhiểm là khói thuốc bám lại trênđồvật cả tháng. Thế
nêncácnhànghiêncứukhuyếncáocácgiađìnhcóngười hút thuốc
nên thườngxuyên laudọn cácmặt phẳng, đồvật trongnhà, thậm
chí cần thiết phải đổi nội thất mới saumột thời gian.
ĐĂNGKHOA
Làmviệckhôngnghỉngơicóthểgâynêntắcmạchvành.
