CHỦNHẬT 13-3-2016
7
PHÓNGSỰ - NHÂNVẬT
Ngàyrảnhrỗi,YDanhNiênằmnhànghenhạccủa
ngườiÊĐê,ngườiLào
hoặcchèo thuyềnquăngchài
bắtcá.Nhàai cóđám tanghoặccó lễhội, anhmang
cồngchiêngđếngóp tiếng.Ảnh:H.THU
HỒNGTHU
Y
Danh Niê có lẽ chỉ
khác Tarzan ở chỗ
anhkhôngởhẳn trong
rừng.Người đànông
40 tuổi dađennhẻm,
cặpmắt rực sáng, dáng tầm thước
nhưngchắcnhưgỗ limvới sảichân
thoăn thoắt.Bênhônganh lúcnào
cũng dắt con daomác. Hiểu biết
củaanhvề rừngYokĐôn thậtđáng
nể, chỉ bằng trải nghiệm và tình
yêu rừngmãnh liệt.
Cọpphải đứngsaumột
bậcnguyhiểm
Buôn Rang nằm giáp bìa rừng
Yok Đôn. YDanh Niê cất tiếng
khócchàođời tạinơinày.Chamất
khi anhmới được tám tháng tuổi.
Đến tuổi lẫm chẫm biết đi thì anh
đã theo các anh trong buôn vào
rừngYokĐôn chơi.Với anh, khu
rừng từđó thân thươngchẳngkhác
người cha, người anh.
Dù chưa từng gặp nguy hiểm
gì trong rừng nhưng nghe lờimọi
người, chưa baogiờ anhvào rừng
một mình. Cho đến năm 22 tuổi
thì một tai nạn nhớ đời xảy đến
với anh.Hômđó, anh cùng anh rể
vào rừng chặt nhánh cây làm cần
uống rượu. Khu vực này anh đã
tới luinhiều lầnnênhai anhem rất
thoải mái cười nói với nhau. Bất
ngờhai người nghe tiếngđộng lạ.
Quay lại phía sau thì ôi thôi, một
convoi rừng lừng lữngkhoảnghai
thước với cặp ngà nhọn hoắt, mắt
long lênsòngsọcđangchạyào tới.
Tình thếnguykhốnđếnnơi,“tim tôi
nhưmuốn rụng xuống đất, không
kịp suy nghĩ gì, tôi cắm đầu chạy
quắnquíuđến cây cămxegầnđó,
leo tót lên.Chỉ cầnchậmchânmột
chút là toimạng” -YDanhkểbằng
giọngnúi rừngvangvang.Convoi
khựng lại trướccâycămxe, tức tối
ngước lênnhìnconmồi thoát chết
trong gang tấc. Nó hậm hực dậm
chân đi tới đi lui chờ đợi. Cứ voi
ởdướiđất, ngườingồiômcây trên
caochótvótnínkhechịu trận.Chờ
chánchê, convoibỏđi. “Khinóđi
rồi thì chamẹôi, tôi loayhoaymột
hồi không tụt xuốngđược.Không
hiểu cách nào mà tôi đã leo lên
quácaovàquánhanhnhưvậy” -Y
Danh nói. Xuống đất được rồi, Y
Danhcứnhìnônganh rểcủamình
đangngồichếtcứng trongbụi leum
tùm gai cách đómấy chục thước
mà không nhịn được cười. Chính
“Quênkhấn thần rừng
phải nhậnhậuquả”
RừngYokĐôn rộng bao nhiêu,
YDanh khôngmuốn nhớ con số
chính xác, mà anh cho rằng diện
tíchnóngang tỉnhTháiBìnhngoài
miềnBắc.Bốnphương támhướng
rừng, dường như nơi nào cũng đã
từng sục sạo dấu chân anh. Khu
vực giáp núi Yok Đôn với anh
thực sự là rừng thiêng.Nhiềunăm
trước hơn hẳn các khu vực khác,
ở đây tập trung chai cụt, tức nhựa
cây cà chít trắng. Dân trong vùng
vào đây gom về đem bán đổi lấy
gạo.YDanh thời đómỗi tuầnnhặt
về được hai bao. Nơi đây cũng
mọc nhiều cây vú sữa, trứng gà,
vải, nhãn, chôm chôm. Cả những
bụi nứa cũng tươi tốt hơn các chỗ
khác.Chínhvìvậybàconcácbuôn
thườngkéovàođâyhái trái câyvà
chặt cây nứa về làm cần cho bình
rượu cần trong nhà họ.
Nhưng cómột “luật”mà ai vào
đây cũng ngấm ngầm hiểu: Phải
khấn xin phép thần rừng thì mới
đượcnhặt chai cụt, hái trái câyhay
chặtnứa.Khấn thếnào?Chỉcầnđặt
lá trầuvàđốtđiếu thuốccắmxuống
đất rồi chắp tay lầm rầm xin phép
thầnrừng.Nứavàchaicụtnếukhấn
thì có thểđượcphépmangvề, còn
tráicây thìchỉđượcăn tạichỗ.Thử
một lầnkhông thèmkhấnhoặcquên
khấn?Ynhưrằnghọkhôngcócách
nàovácbaochaichụt,manggùi trái
cây hoặc bó nứa về được đến nhà.
Một lầnYDanhháimộtgùivúsữa
xong rồihămhởbăng rừngvềnhà.
Anhđimảimiết,chợtgiậtmình lấy
làm lạ saomình đi lâumà chưa ra
tới bìa rừng.Một lúc sau anh sửng
sốtpháthiệnanhđi thếnàomàquay
lại đúng chỗ đã hái vú sữa. Trong
khianhchưa từngđi lạc trong rừng
baogiờ.Và anh sực nhớ ra anhđã
xin phép thần rừng hái trái nhưng
lại cảganmang trái vềnhà.Vậy là
anhđànhbỏ lạimớvúsữa ravềvới
chiếcgùikhông.Lầnkhác, anhvác
bónứavềđếnnhà thì nhận ra từng
cây nứa bị nứt bể không cònmột
chiếc nào nguyên vẹn, chỉ vì anh
quên khấn thần rừng. Đêm đó anh
nằm thấy ácmộng bị thú dữ trong
rừng tấn công.
Đượcdukháchmê tít
Lâunaydukháchkhắpnơiđasố
làngười nướcngoài đăngký tham
quan rừngYokĐôn đều ấn tượng
với tàihướngdẫncủaYDanhNiê.
Anhchưa từnghọcqua trường lớp
hướngdẫndu lịchnào, cũngkhông
biết tiếngAnhnhưngchắcchắndu
kháchđược lây lan tìnhyêumãnh
liệt dành cho thiên nhiên từ anh.
Saumột chuyến cắm trại quađêm
trong rừng, hầu hết du khách đều
xinsốđiện thoạicủaYDanhđểcòn
liên lạc dài dài về sau. Họ thường
gọi điện thoại hỏi anhmột điềugì
đó về khu rừng, gửi bưu thiếp và
cả gửi quà tặng.
Mà họkhôngmê anh saođược.
Vào rừnghọ sẽđượcanhdạycách
nhìn cây, nhìn lá, quan sátmặt đất
màđoánđược thời tiếtnhữngngày
tới.Nhưrừng thếnày thìcuối tháng
3âm lịchsẽbắtđầumùamưa.Anh
chỉhọcáchđánhdấucây,nhìnsao,
nghehướnggiómàđiđúngđường.
Anhhái trái cây rừng chohọ.Anh
kể tháng 6 trâm rừng, nhãn rừng
đậu trái ra sao, tháng 7 và tháng
8măng rừngmọc rộ thế nào.Anh
dạyhọphânbiệt các loại nấm, các
loại càdại.Rằngvỏcây trenày thì
cầmmáu tốt, củnghệ rừngnàyđắp
lênvết thương chẳngmấy chốc sẽ
lành.Anhnấucơm lam,hái tráicóc
nấu canh chua, anhnướnggà trên
than củi cho họ ăn…
Hiện nay những ngày vắng du
khách, “người rừng”YDanhNiê
sống cuộc đời “công chức” bình
yênởVườnquốcgiaYokĐônbằng
côngviệcsángchiều tướicây,cắtcỏ,
chăm lochođàn thú.Nhớ rừngquá
thìcứvàihômanh lạicắpvõngvào
rừngngủmột đêm, “đểhưởng cho
đãđờicáicảmgiác thân thuộc,mát
mẻ”nhưanhnói.Mộtvợ,baconvới
chỉ năm sào ruộnghai vụmàgánh
cơmáovới anhcứnhẹ tênhbởi vợ
concũngquennếpsốnggiảndịnhư
anh:“Hái rau rừng làmcanh thìchỉ
cần10.000đồngcảnhàtôicũngsống
đượcmột ngày”. Có nhiều tiền à?
“Tôi sẽ đem cho hết những người
nghèohơnmình”.Anhcấm tiệtcác
concóýđịnhxuốngđồngbằng lập
nghiệpbởinhưanhquảquyết: “Xa
rừng thì dễhưngười, rồi lại nhiễm
nhiều thói xấu của... người thành
thịmà thôi” (!?).
◄
ĐónđọcChủnhậttuầnsau:
Yêuthúnhưcon
Chuyện về những người giải
cứu và chăm thú rừng ở Vườn
quốcgiaYokĐôn:Hành trìnhhọ
vàorừngcứuvoibịbẫycụt chân;
cuộc truy tìm tung tích thúbị bẫy
trộm rồi bỏ tiềnchuộcvềđểcùng
nhau chăm sóc vết thương, nuôi
nấngchúngnhưnuôi conmọn…
KÝ SỰRỪNG SÂU - BÀI 2
Chàng
ÊĐêtừng
bịvoirừng
tấncông
Chàng trai người ÊĐê từng bị voi rừng tấn
công,mấy lần quên khấn thần rừngmà đi
hoài không về đến nhà…Anh gắn bó với
rừng từ lúcmới lọt lòng đến nay và thuộc
mọi ngóc ngách rừng như thuộc lòng bàn
tay củamình.
Bị lâmtặcdọagiết
YDanhNiêvìquáyêu rừngYokĐônmà trở thành“kẻ thù”củacác
nhóm lâm tặc.Vài lầnanhvào rừngbắtgặphọđangđốn trộmcây
rừnghoặcbẫy thú rừng, anh lập tứcgọi kiểm lâmvàcôngankinh
tếvàobắthọ.Anhcôngkhaimắnghọ:“Tôi làngườiđịaphương,
coi rừngnhưchamẹ.Mấyngườiphá rừngkiểunày rồi thiên tai ập
xuốngđầu thì ai chịu?”.Cóngười lậtđậtđưa tiềnchoanh liềnbị
anhgạtphăng.Đãcóbangườimuốnđánhvàdọagiếtanhđể trả
thùnhưnghọcònngánngại anh làngườiđịaphương.
“Ướcmong lớnnhất
củatôi là…đấttrời
mưathuậngióhòavà
lâmtặcbỏnghềđể
rừngtươi tốt, sinhsôi”-
YDanhNiê.
LàmchovườncâyởVườnquốcgiaYokĐôn lúcnàocũngtươixanhkhôngchỉ là
tráchnhiệmmàcòn làniềmhạnhphúccủaanhYDanhNiê.Ảnh:THUHOÀNG
ônganh rểnàynóiôngcũngkhông
hiểu bằng cách nàomàmình chui
vào được bụi le nếu không ngoài
bảnnăngsốngkỳdiệu.YDanhsau
đóphải cầmdaomácchặt câymới
giải cứu được anh rể.
Nhiềungười cứ tưởngvào rừng
sợ nhất là gặp cọp nhưng theoY
Danh, voi rừngmới là loài nguy
hiểm nhất. Bản tính chúng hung
hăng và thường đánh đuổi người.
Anhbảocọpchỉ tấncôngngườigây
sựvới nó.Cònngười hiền lành thì
phải tới sốmớibị cọpvồ.Nhưông
báccủaanhđãbị cọpcắn lủngmột
mảngvainhưngkhôngchết, “đó là
vìbác tôikhôngphải sốchết” -anh
khẳng định.
