8
luật mà tòa cần giải thích, sáng tạo
ra cách giải quyết là gì?Tòa đã lập
luận rasaođểxâydựng luật lý, sáng
tạo quy tắc giải quyết vụ án, lấp lỗ
hổngpháp luật,gỡrối từvănbảnquy
phạm pháp luật hiện hành?
Phải có “thần thái”
của án lệ
Đồng tình, PGS-TSĐỗVănĐại
(Trưởng khoa Luật dân sự Trường
ĐH Luật TP.HCM) nhận xét: “35
bản án, quyết định mà TANDTối
cao đưa ra lấy ý kiến sa vào những
sựvụcụ thể, chưakhái quát hóa lên
vấnđề, thiếu“thần thái”củaán lệ”.
TSĐạiđềnghịTANDTốicaonên
xây dựng án lệ chứ không phải lựa
chọn án lệnhưđang làm, đồng thời
cầnđầu tưvàođội ngũxâydựngán
lệ.Có thể chọn các chuyêngia, nhà
khoa học hàng đầu về pháp luật để
bổ nhiệm làm thẩm phán tối cao.
Điều này cũng phù hợp với quy
địnhcủaLuậtTổchứcTAND2014
(bổnhiệm thẩmphán tối caođốivới
người ngoài ngành tòa án).
ĐBQHTrươngTrọngNghĩa (Phó
ChủnhiệmĐoànLuật sưTP.HCM)
bổsung:Khixuấtbản, cần tríchdẫn
nguyênvăncác lập luận, quyết định
được lựa chọn làm án lệ, đồng thời
nêncó thêmýkiếnchuyêngiaphân
tích, bình luận. Những ý kiến này
khôngcógiá trịpháp lýnhưnghỗ trợ
cho thẩmphán, luật sư... trongviệc
nhậnđịnh, quyếtđịnhápdụngán lệ.
Khái quát thành các
tình tiết bắt buộc
TheoPGS-TSMaiHồngQuỳ(Hiệu
trưởngTrườngĐHLuậtTP.HCM),
cần phải viết lại án lệ trên nguyên
tắc khái quát hóa vấn đề. Cần xác
định những tình tiết bắt buộc trong
án lệ. Ví dụ nếu án lệAcó hai tình
tiết thì những vụ việc sau này có
đủ hai tình tiết đó là phải áp dụng
án lệA. Phần lựa chọn làm án lệ sẽ
không để nguyên tên đương sựmà
tải thànhmột nội dung chủ đạo, có
thể liệt kê các tình tiết bắt buộc để
tạo hiệuquả khi ápdụng.
BàQuỳdẫnchứngbằngán lệnổi
tiếngRylandsvFletcher (1868) của
Anh: Rylands thuê một kỹ sư xây
dựng một hồ nước trên mảnh đất
của mình. Người kỹ sư đã cẩu thả
để nước thoát ra gây ngập hầmmỏ
của Fletcher. Sau khi Fletcher kiện
người kỹ sư, tòa đã buộc người kỹ
sưphảibồi thường thiệthại choông.
TheobàQuỳ, án lệnàycóhai tình
tiếtxâyhồnước, làmnước thoátgây
ngập là tình tiết bắt buộc, làmcơ sở
ápdụngán lệ.Khibảnánđượccông
bốvà trở thànhán lệ, phầnnội dung
được thể hiện nhưmột nguyên tắc:
“Người nàovìmụcđích riêng, thực
hiệnbất kỳmột công trìnhnào trên
đấtcủamìnhphảigiữ rủi ro, thiệthại
trên đất của mình. Nếu không làm
đượcđiềuđó, anh taphải chịu trách
nhiệmchomọi thiệt hại doviệcxây
dựng công trìnhgây ra”.
BàQuỳcũng lưuýán lệnàykhông
PHƯƠNGLOAN
T
ại hội thảo, PGS-TSPhạmDuy
Nghĩa(TrưởngkhoaLuậtTrường
ĐHKinh tế TP.HCM) góp ý:
“Cần phải rút ra cái gọi là lệ mới,
được sáng tạo bởi tòa là cái gì?”.
TheoôngNghĩa,bảnán,quyếtđịnh
cócácsựkiệnpháp lý, tranhchấpgì
cầnnhậnbiết?Từcác sựkiện, tranh
chấp này, vấn đề pháp lý, trục trặc
pháp lý là gì? Tòa đã tìm luật như
thếnàođểgiảiquyết?Tòapháthiện
lỗ hổng pháp luật, mâu thuẫn pháp
Án lệphải
chuẩnmực,
thuyếtphục
Tạihộithảolấyýkiếnđốivớibảnán,quyết
địnhđềxuấtlựachọnpháttriểnthànhánlệdo
TANDT icaovừatổchứctạiTP.HCM,nhi u
đạibi uchorằngánl phảikháiquátđượcv n
đ pháplývàcáchgiảiquy tsángtạocủatòa...
TANDTốicaocầnpháttriểnđội
ngũxâydựngán lệbằngcách
chọncácchuyêngia,nhàkhoa
họchàngđầuvềpháp luậtđểbổ
nhiệm làmthẩmphántốicao.
Bảnánduynhấtđượcđềxuất lựachọn làmán lệ
PGS-TSMai HồngQuỳnhận xét bảnánduynhất đượcđề xuất lựa chọn
phát triển làmán lệ lầnnày (Bảnánphúc thẩm số553ngày14-9-2015của
TANDTP.HCM) làmột trườnghợpcụ thểcủaviệcchuyểnhóacáchình thức
chiếmđoạt tài sảnkhi bị cáođã thựchiệnhànhvi chiếmđoạtnhưngchưa
chiếmđoạtđược tài sản.
Đó làvụ lợidụng lúcngườiquen làchủxemáyđi tắm,CaoTrầnThịHồng
Thắmđãdắt trộmchiếcxemáy rakhỏinhà. Lúcdắtxe ra,Thắmgặpchồng
chủ xenên vờhỏimượn xeđimuađồ. Người chồng tưởng vợđãđồng ý
nênđểThắm lấyxe. Sauđó, Thắmđemxeđi cầmđược6 triệuđồng rồi bỏ
trốn.Tháng6-2015,TANDquận12 (TP.HCM)xửsơthẩm,phạtThắmmộtnăm
sáu tháng tùvề tội trộmcắp tài sản. Sauđó,TANDTP.HCMxửphúc thẩmđã
tuyênThắmphạm tội lừađảochiếmđoạt tài sảnvớinhậnđịnhhànhvi của
Thắmbanđầu là trộm cắpnhưng sauđóđã chuyểnhóa thành lừađảo vì
Thắmcóhànhvi giandối khi hỏimượnxe.
“Theo tôi, nội dung vụ án rõ ràng, lập luận củaHĐXX chặt chẽ, có cơ sở
khoahọc, có tínhpháp lývà thuyếtphụccao”-bàQuỳđánhgiá.
Công khai bản án,
quyết định trên tạp chí
Như
Pháp Luật TP.HCM
từng thông
tin, dùquanđiểmcủa lãnhđạoTAND
Tối cao là khôngmãhóa tên tuổi, địa
chỉ... của cá nhân, tổ chức liên quan
trongán lệnhưngvấnđềnàyvẫn tiếp
tụcgâynhiều tranhcãi tại hội thảo.
TheoChánhánTANDTốicaoTrương
HòaBình, cácgóp ý về vấnđềnày sẽ
đượcTANDTối cao tiếp thu, bànbạc.
Sắp tới, ngoài việcphát hành các tập
án lệ đầu tiên, TANDTối cao cũng sẽ
giới thiệusongsongcácbảnán,quyết
địnhgiámđốc thẩm trên các tạp chí
củangànhđểtừđó lựachọnpháttriển
án lệ.MỗiquýTANDTối caosẽ tổchức
hội nghị đểhội đồng tưvấn lựa chọn
án lệmột lần.
Tiêu điểm
chỉápdụngchovấnđề liênquanđến
công trìnhxâydựngmàcòncó thể là
vấn đề rò rỉ gas, dầu lửa, điện, chất
nổ, hóa chất độc hại... gây thiệt hại
cho người khác.■
Pháp luật
&
Cuộc sống
Đó là ý kiến củaChánh ánTANDTối caoTrươngHòa
Bìnhvề vụNguyễnQuýHợi bị truy tốvề tội giết người tại
hội thảo lấyý kiếnđối với các bản án, quyết địnhđề xuất
lựa chọnđể phát triển thành án lệ vừa diễn ra tại TP.HCM.
TheoôngBình, cónhiềubảnánđềxuất lựachọnphát triển
làmán lệđược sựđồng tìnhcaonhưngcũngcóbảnáncần
thôngquaHội đồngTưvấncủaTANDTối cao. “Tôi nhớ
nhất đó làvụánNguyễnQuýHợi.VụánnàyHội đồngThẩm
phánđãxemxét rất kỹ.Bị cáoHợi vàconcủabị hại từng sống
chungnhưvợchồng.Do trục trặcgiađình, bị hại nói câugì đó
(câuchửi tục -PV), bị cáođãhunghăngchạyxemáycầmgậy
đuổi theovới tốcđộ rất cao, trongkhi bị hại lớn tuổi (gần60
tuổi) nêncũngchạyvới tốcđộ rất cao.Việcdùnghungkhí là
khúcgỗ truyđuổimột cách ráo riết, quyết liệt đếncùng làmbị
hại hoảnghốt rồi tôngvàoxekhácdẫnđến tửvong làhànhvi
cốýgián tiếpchứkhôngphải cốý trực tiếp.Truyđuổi như thế
trênđườngcó thểgây ra tai nạngiao thôngvànếugây ra tai
nạngiao thông thì có thể làgiết người” - ôngBìnhnói.
Tuynhiên, ôngBìnhnhấnmạnh: “Các chuyên gia nói cần
cân nhắc thì chắc chắnHội đồngTư vấn sẽ cân nhắc. Ở đây
là cái nguồn đưa ra để xem xét, bình luận đi đếnphát triển
án lệ chứ đây chưa phải là án lệ”.
Như
PhápLuật TP.HCM
từngphảnánh,Hợi (ngụhuyện
EaH’Leo,ĐắkLắk) khôngkết hônnhưngcóconchungvới
congái ôngNguyễnHồngThanhnênhai người cóxíchmích.
Chiều22-5-2011, ôngThanhchạyxemáy trênđường thì gặp
Hợi đangđiềukhiểnxemáycày.ÔngThanhchửiHợi: “Đ.M.
mày, thằngchó!”.Hợi chạymáycàyđếnđểởchỗvợđang
bándưahấugầnđó, lấykhúcgỗdài khoảng80cm rồi chạy
xemáyđuổi theoôngThanhđểđánh.Hợi chạyxevới vận tốc
80km/giờ.DopôxecủaHợi kêu to, ôngThanhphát hiệnHợi
đuổi theophía saunênhoảng sợchạyxevới tốcđộnhanh, vừa
chạyvừahô: “Cứu, cứu…”.Đếnđoạnđườngcong, ôngThanh
đâmphải xemáyngượcchiều, tửvong tại chỗ.
Banđầu,HợibịCônganhuyệnEaH’Leokhởi tốvề tộigây
rối trật tựcôngcộng.Sauđó, vụánđượcchuyển lêncơquan tố
tụngcấp tỉnhvàHợibịkhởi tố, truy tốvề tộigiếtngười.Tháng
5-2014,TAND tỉnhĐắkLắkxửsơ thẩm, phạtHợi12năm tùvề
tộigiếtngười.
Tháng9-2014,Tòa
Phúc thẩmTAND
Tối cao tạiĐàNẵng
nhậnđịnhTAND
tỉnhĐắkLắkxửHợi
giết người làkhông
đúng.Xét vềhành
vi, hậuquảvàmối
quanhệnhânquả thì
Hợi không trực tiếp
gây ra cái chết đối với ôngThanhnênkhôngphạm tội giết
ngườimà có thểbị điều travềmột tội khác (nếu có).Từđó,
tòahủy án sơ thẩm, giaohồ sơ cho cấp sơ thẩmđiều tra lại.
Bản ánnàybị khángnghị giám đốc thẩm. Tháng12-
2015, TANDTối caođã chấp nhậnkhángnghị, hủy án phúc
thẩm, giaohồ sơ choTANDCấp cao tạiĐàNẵng để xử
phúc thẩm lại. Dựkiến ngày 23-3, TANDCấp cao tạiĐà
Nẵng sẽ đưa vụ án ra xét xử.
NGÂNNGA
Cácđạibiểuthamgiahộinghị.Ảnh:PL
VỤ “TAI NẠN CHẾTKHI BỊ RƯỢTĐUỔI”
“Hộiđồngtưvấnsẽcânnhắcchứđâychưaphảilàánlệ”
TheoChánhánTANDTốicaoTrươngHòa
Bình,HộiđồngTưvấn lựachọnán lệsẽ
cânnhắcvềvụánnày.Ảnh:N.NGA
