7
THỨBA
12-4-2016
Bạn đọc
Thượngđế xứngười,
bị chặt chémxứ ta
CẨMTÚ
1
.
Ngày trước tôi nghĩ
chặt chém, nói thách
có lẽ là do văn hóa
hàng rongcủamìnhphổbiến
quá, không thể quản lý nổi.
Nhưng thật ranhàhàng,quán
ăn cũng chặt chém và mức
độ cònkinhhơnhàng rong.
Ngẫm lại, những nước tôi
đã đến, trừnhữngmặt hàng
lưu niệm hay quần áo, mũ
nón... có chuyện nói thách
chút chút, riêng trong ăn
uống thì tôi chưa từng thấy,
chưa từng bị bán giá cao
hơnngười khác, kể cả hàng
rong, vỉa hè.
Vănhóamuabánở ta thua
xacác lánggiềng.ThửởViệt
Nam, đi xemmà khôngmua
hàngvàobuổisángsẽbiết,nhẹ
nhàng thìngườibánsẽkêuca
phànnàn, nặnghơn thì lườm
nguýt, đốt phong long, thậm
chíchửirủa…Tiếng“cảmơn”,
“xin lỗi” và nụ cười ở nhiều
nơi, nhiều người dường như
quá khókhăn, như thể khách
hàng tớimua là làmphiềnhọ
vậy. Lại còn tình trạng phân
biệtđốixửgiữangườinhìncó
vẻ giàuvới người nhìn cóvẻ
nghèo,giữakhách trongnước
và kháchnước ngoài.Không
biết thói đanh đá, ép khách,
xem thường người mua thay
vìbiếtơn,nhãnhặnđể lầnsau
ngườitacòntìmđếntừđâura?
2.
Người dân những
nướcxungquanhnhư
Thái,Lào,Campuchia,
Myanmar…để lại ấn tượng
khá đẹp đối với du khách.
Có lần tôi ghé ngôi chợ nổi
tiếng bán đá quý ởYangon
(Myanmar). Trong túi chỉ
cònvàiđồng lẻ, tôi “táymáy
miệngmồm”hỏi có thểmua
chiếc nhẫn không, dù trong
lòng biết là không thể. Chị
chủ cửa hàng xemmấy tờ
tiền tôi cầm rồi bật cười,
bảo tiền ấy ít lắm. Tôi bước
đi thì chị gọi lại, bảo sẽ bán
cho tôi một chiếc nhẫn nhỏ
bằng đá màu xanh và chị
đưa vài chiếc cho tôi chọn.
Chiếcnhẫnấy saunày tôi lỡ
tay làm nứt nhưng vẫn giữ
hoài, như giữmột kỷ niệm
đẹpvề sựdễ thươngcủacon
người nơi ấy.
NgaycảẤnĐộ,xứsở“nổi
tiếng”mất an toàn, tôi cũng
gặp nhiều điều khiến mình
phải thayđổi suynghĩ.Hôm
đó tôi loayhoayđikiếmchiếc
xebuýt đi từbếnxekhuvực
sátbiêngiớiNepalvềSiliguri.
Miền này nắng nóng kinh
khủng, người chen chúc,
phầnđông trôngnghèokhổ.
Một anh bán trái khóm dạo,
độimâm trênđầu, nhiệt tình
dẫn tôi đến xe, đỡ giùm ba
lô... Tôi giữ tinh thần cảnh
giác cao độ rằng coi chừng
mìnhbị“đứtcổ”sau tiếtmục
giúp đỡ này nếumua hàng,
bèn từchốisựhỗ trợnhưng…
vẫn tòmò hỏi giá. Anh vẫn
nhiệt tình tìm chỗ ngồi cho
tôi vàbảomột gói trái khóm
giá10 rupees (khoảng3.500
VND) rồi bảokhôngépmua
đâu,khôngphải lo.Nói làgiữ
lời, anhnhảykhỏixesaukhi
bắt tay tôi và nói “chúng ta
làbạn”.Tôi cứcảmgiácnhư
mình có lỗi...
Dharamsala, thị trấn nhỏ
xíu ởmiềnBắcẤn, thủ phủ
củangườiTâyTạng lưuvong,
nơiđứcDalaiLama thứXIII
đangsống làmột trongnhững
điểm đến hấp dẫn nhất của
thế giới, khách đổ về nườm
nượp. Có gian hàng nọ, tôi
bướcvào lục tungquầyhàng,
độimấy chục cáimũ nhưng
không chọn được cái nào
ưngý. Sauđó, tôimuađược
mũởquầykhác.Đội cáimũ
mới, tôi ngại ngần đi ngang
qua quầy hàng cũ, không
ngờ anh bán hàng vẫy tay
chào tíu tít:“Hellomy friend,
Vietnamese!”.Nhàhàngnào
ở Nepal, Ấn Độ (ít nhất là
những vùng, những nơi tôi
đã đi qua) đều niêm yết giá
và chưa lần nào tôi phải ôm
cục tức ở đây. Kể cả những
người bán hàng rong từ bến
xechođếndọcđường,họbán
hàngchongườibảnxứ rasao
thì bán cho tôi hệt như thế.
3
.
Nóidôngdàiđể thấy
quan trọng là văn
hóa trongmua bán,
giao đãi với du khách. Rồi
sẽ cóngười bảonướcngoài
cũng có nói thách vậy, đâu
phải chỉ ở ta. Có lẽ cần có
sựphânbiệt giữachặt chém
và nói thách. Chặt chém là
đưa khách vào thế đã rồi,
chẳng hạn ăn xong mới té
ngửavì tôphở300.000đồng
trongkhi chất lượngnhưvậy
chừng 100.000 đồng; mua
hàngbị cân thiếumà giá cả
lại cao hơn bán cho người
địaphương...Cònnói thách
là việc báogiá bán caohơn
bình thường.Đóchảphải là
điều tốt nhưng ít ra khách
biết được giá bán ngay từ
đầuvà cóquyềnquyết định
Người đangbị tạmgiamcóđượcbầucử?
Tôi “bầmdập”với chặt chém
vànói thách
Năm2015, tôiđếnTP.HCMmột lầnvàkinhnghiệm
xươngmáuđầu tiêncủa tôi là taxi. Taxiđưa tôi từsânbay
vềkháchsạnởquận10chỉgần100.000đồng.Nhưngkhi
tôi cóviệccầnquay trở lại sânbay, kháchsạngọigiúp
một chiếckhác, cũngđoạnđườngđónhưng tôiphải trả
300.000đồng. Lúcnày tôimớiđểýđồnghồxekhônghiện
số. Tôihỏinhưnganh tài xế rahiệukhôngbiết tiếngAnh.
Đầunăm2016, tôiquay trở lại TP.HCM.Điềunày lặp lại.
Cómộtngườigiúp tôi xếphành lý lên taxi. Từsânbayvề
kháchsạnquận1, tài xế lấycủa tôi 400.000đồng.Nhưng
khi tôiquay lại sânbaycùngvớimộtngườibạnViệtNam,
cướcphải trảchỉ 100.000đồng.
KháchsạncủatôigầnchợBếnThành.Tôiđãđọcđược
nhiềuthôngtinvềngôichợnàytrênmạngnênmuốnđimua
sắmởđó.TôicẩnthậnhỏikinhnghiệmtừcácbạnViệtNam
trướckhiđimuavàichiếcáothun làmkỷniệm.Bạntôicho
biếtáothươnghiệuPT-2000chỉhơn200.000đồng/cái .Vậy
màngườibánởchợtrênhétgiá500.000mộtcáiáothun
bìnhthường,khôngcóthươnghiệu.Tôihỏi tạisaochiếcáo
nàyđắthơnáothuntrongshowroomnhiềuvậy,ngườibán
hàngbènbánchotôivớigiá200.000đồng.Nhưngnhiều
ngườinướcngoàikhácđãmuavớigiágấpvàiba lần.
Khiđidu lịch, tôi khôngmuốnvàocácsiêu thịhaycác
showroom.Việcđi thamquancáckhuchợcho tôibiết rất
nhiềuvềcuộcsốngngườidânởđó.NhưngởViệtNam,hễ
ngườinướcngoài vàochợ làbị chặt chém.
Theobạnbèđiđếnmột sốvùngngoại thành, bịngười
bánnướcmía tính20.000đồng/ly, tính tiềnđồăngấpđôi
bình thường. Khi tôiđibộ trênphốvàmuadừa từhàng
rong,họbáncho tôiđến50.000đồng/trái.Các loại trái cây
khác luônđắtgấpđôi, gấpbagiábánchongườiViệt...
HỒNGMINH
(ghi theo lờidukháchCharlesBatts,
NewYork,Mỹ)
Tôi được biết khi bầu cử đại biểuQuốc
hội (QH) vàđại biểuHĐND thì côngdân
có quyềnbầu cử đều được phát thẻ cử tri
để đi bỏ phiếu. Cháu tôi vừa bị tạm giam
thì cóđược quyềnbầu cửhay không?
HanhLe
(nguyenthihanhle…@yahoo.
com)
Luật sư
TRẦNTHỊNGỌCNỮ
,
ĐoànLuật sư
TP.HCM,
trả lời:TheoĐiều29, 30LuậtBầu cửđại biểu
QHvàđại biểuHĐNDquyđịnhvềnguyên tắc lậpdanh
sách cử tri như sau:
Mọi côngdâncóquyềnbầucửđềuđượcghi tênvàodanh
sáchcử tri vàđượcphát thẻcử tri, trừcác trườnghợp sau:
-Người đangbị tướcquyềnbầu cử theobản án, quyết
định của tòa ánđã cóhiệu lựcpháp luật.
-Ngườibịkếtán tửhìnhđang trong thờigianchờ thihànhán.
-Người đang chấphànhhìnhphạt tùmàkhôngđược
hưởng án treo.
-Ngườimất năng lựchànhvi dân sự thì khôngđượcghi
tênvàodanh sách cử tri.
Cử tri làngười đangbị tạmgiam, tạmgiữ, người đang
chấphànhbiệnphápđưavào cơ sởgiáodụcbắt buộc, cơ
sở cai nghiệnbắt buộcđượcghi tênvàodanh sách cử tri để
bầuđại biểuQHvàđại biểuHĐND cấp tỉnhnơi người đó
đangbị tạmgiam, tạmgiữ, đang chấphànhbiệnphápđưa
vào cơ sởgiáodụcbắt buộc, cơ sở cai nghiệnbắt buộc.
Trườnghợp cử tri đượcnêuở trênnếu trước thời điểm
bắt đầubỏphiếu24giờmàđược trả tựdohoặcđãhết thời
giangiáodụcbắt buộc, cai nghiệnbắt buộc thì đượcxóa
tên trongdanh sách cử tri ởnơi có trại tạmgiam, cơ sởgiáo
dụcbắt buộc, đượcbổ sungvàodanh sách cử tri tại nơi
đăngký thường trúđểbầuđại biểuQHvàđại biểuHĐND
các cấphoặcđượcbổ sungvàodanh sách cử tri nơi đăng
ký tạm trúđểđi bầu cử.
Trườnghợpngười có tên trongdanh sách cử trimàđến
thời điểmbắt đầubỏphiếubị tòa án tướcquyềnbầu cử,
phải chấphànhhìnhphạt tùhoặcmất năng lựchànhvi dân
sự thìUBND cấpxãxóa tênngười đó trongdanh sách cử
tri và thuhồi thẻ cử tri.
Như vậy, bạn có thể thamkhảo các trường hợpnêu trên
để ápdụng cho trườnghợp của cháumình.
KIMPHỤNG
ghi
Chặt chém du khách chưa bao giờ lỗi thời ởViệt Nam.Mới đây, một chiếc tàu du lịch ởHạ Long đã
gópthêmđiềutiếngchothóixấunày.
mua hay không, có thể trả
giá, thuận mua vừa bán. Ít
ra nó không làm du khách
khiếp sợ như bị chặt chém.
Và ở những nơi tôi đã đến,
họkhôngnói tháchngút trời
như ở ta.
Bạn chỉ có thể chặt chém
ngườimuađượcmột lầnhoặc
nóitháchquáđángkhiếnngười
tahớhàngchỉmột lần.Nguy
hiểm nhất là cách bạn buôn
bán lọc lừanhư thế tạo thành
ấn tượngchung“điểmđó,chợ
đó, đường đó, tỉnh đó... bán
hàng ghê lắm”. Người ta đã
quá sợ Sầm Sơn, e ngại Hạ
Long, ớnVũngTàu... Thậm
chíSàiGòncũngkhông tránh
khỏi.Côbánbánhướt dạoở
quận1kểvớitôi:“Kháchnước
ngoài giờ cẩn thận lắm, hỏi
giá trướckhimua,đưa tiền ra
kiểm khi trả và khi nhận lại
tiền thừavì sợbịhớ”.Côbảo
họ rútkinhnghiệm từnhững
gánhdừabándạo.Thấykhách
nướcngoàiđếnlàchoànggánh
hàngquachohọchụpảnh rồi
ép họmua dừa giá 200.000
đồng/trái. Nghe đau không?
Chạnh lòngkhông?
Nạn chặt chém, thô lỗvới
dukháchở tavẫnnhiềunhư
thế, làm sao có thể tự hào
nói rằng: “ViệtNam tôi thân
thiện lắm, mến khách lắm,
yênbình lắm”?
n
Bạnchỉcóthểchặtchém
ngườimuađượcmột lần
hoặcnóitháchquáđáng
khiếnngườitahớhàng
chỉmột lần.Nguyhiểm
nhất làcáchbạnbuônbán
lọc lừanhưthếtạothành
ấntượngchung“điểmđó,
chợđó,đườngđó,tỉnh
đó...bánhàngghê lắm”.
TácgiảbênquầyhàngrongDharamsala,miềnBắcẤnĐộvớimónbánhmomonổi tiếng.Ảnh:CT
