6
THỨHAI
6-6-2016
ViệtNammongmuốnPCAđưa ra
phánquyết côngbằng
Tại cuộchọpbáo thườngkỳchiều2-6, trả lời câuhỏi của
PVvềvụPhilippineskiệnyêusáchchủquyềncủaTQởbiển
Đông trongbối cảnhTòaTrọng tài Thường trực LHQ (PCA)
sắp raphánquyết, người phát ngônBộNgoại giao LêHải
Bìnhchobiết:Làquốcgiatrựctiếp liênquanđếntranhchấp
ởbiểnĐông, lập trườngnhất quán củaViệtNam làủnghộ
việcgiảiquyết các tranhchấpởbiểnĐôngbằngbiệnpháp
hòabình, phùhợpvới luậtphápquốc tế, trongđócóCông
ướccủaLHQvềLuậtBiển1982.
“Chúng tôimongmuốn tòa trọng tài đưa raphánquyết
côngbằngvàkháchquan,phùhợp luậtphápquốctế, trong
đócóCôngướccủaLHQvềLuậtBiển1982vàyêucầucácbên
liênquan tôn trọngnghĩavụpháp lýquốc tếđượcquyđịnh
trongcôngướcquantrọngnày”-ôngLêHảiBìnhnhấnmạnh.
TQcóthểbịđưaraHộiđồngBảoanLHQ
Ngày5-6,
VNE
dẫn lời củaôngGregRaymond, thuộcViện
Nghiên cứu chính sáchquốc tế Lowy (Úc), nhậnđịnh rằng
sovớiTòaánCông lýQuốc tế (ICJ), PCAcó ítquyền lựchơn
khi cơquannàykhôngcóđiềukhoảnnào tươngđươngvới
Điều 94 của LHQ, trongđóquyđịnhbất kỳbênnào trong
một vụ kiện không tuân thủphánquyết của tòa án thì có
thểbị đưa raHội đồngBảoanLHQxemxét.
Trong trườnghợp cần thiết, Hội đồngBảoan có thểđưa
rakiếnnghịhoặcquyếtđịnhbuộcbênkhông tuân thủphải
thihànhphánquyết.Tuynhiên,bácbỏmộtphánquyếtcủa
PCAđồngnghĩavớiviệckhôngtôntrọng luậtphápquốctế.
Nhưvậy, các thànhviênHội đồngBảoanLHQcó thểnhóm
họpvà ranghịquyếtvềvấnđềnày.Nộidungnghịquyếtcó
thể chỉ rõviệcphớt lờphánquyết củaPCA sẽ làm xóimòn
uytíncủaUNCLOS (CôngướcLHQvềLuậtBiển)vàphủnhận
mọi nỗ lựcngoại giaokéodài hàng thậpniênđểđàmphán
thànhcôngvănbảnnày.
Ngoài ra, Hội đồngBảoanLHQ cũng có thể xếp loại vấn
đềbiểnĐôngnhưmột tranhchấpgâyxungđộtquốc tếvà
do vậy nóphải thuộc thẩmquyềnnhiệm vụ của cơquan
quyền lựcnày.
Phóng sự - Chuyên đề
VụPhilippineskiện
TrungQuốc:Căng
thẳng trướcgiờG
HỒNGTHẠCH
N
gày 22-1-2013, Philippines khởi kiện Trung Quốc
(TQ) trước Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) theo
Phụ lụcVIICôngướcLiênHiệpQuốc (LHQ)vềLuật
Biển 1982 (UNCLOS), về yêu sách chủ quyền của TQ ở
biển Đông. Tuy nhiên, TQ đã nhanh chóng đưa ra tuyên
bố từ chối thamgiavụkiện.Từđóđếnnay, theođúng tiến
trình vụ kiện, Philippines đã đơn phương theo đuổi cùng
sự quan sát của cộng đồng quốc tế. Sau phiên điều trần
cuối cùng diễn ra vào ngày 30-11-2015, kết quả của tòa
dựkiến sẽ được côngbố sớmnhất vào tháng6-2016, theo
như lời của ôngPaul Reichler, luật sư trưởngphía nguyên
đơn Philippines.
Vào ngày 28-5-2016, trước báo giới, Tổng thống vừa
đắc cử của Philippines Rodrigo Duterte tuyên bố ông sẽ
không từ bỏ chủ quyền quốc gia, đặc biệt tại khu vực bãi
cạnScarborough, vốn bị TQ chiếm từ năm 2012. Tân tổng
thống phát biểu: “Khi tòa ra phán quyết, chúng ta hy vọng
TQ sẽ tuân thủ…Chứkhôngphải vì anhgiúpchúng tôi xây
dựngđường sắt thì chúng tôi hy sinhbãi cạnScarborough”.
TQ: Vẫn lớn tiếng vàngangngược
Tại một cuộc họp báo lên lề Đối thoại Shangri-La diễn
ra ởSingaporemới đây, ChuẩnĐô đốcQuanHữu Phi, Vụ
trưởngVụĐối ngoại,QuânủyTrungươngTQ, thẳng thừng
tuyênbốnướcnày sẽkhôngchấphànhphánquyết củaPCA
về vụPhilippines kiện “đường chín đoạn”TQ đơn phương
vẽ ra trênbiểnĐông.
Tiếpđó, tại diễnđànShangri-La,ĐôđốcTônKiếnQuốc,
PhóTổng thammưu trưởngquânđộiTQ, ngangngượccho
rằng:“Bấtcứnướcnàokhông trực tiếp liênquankhôngđược
phép vì lợi ích vị kỷmà phá hoại con đường tiến tới hòa
bình của chúng tôi”. Đây được xem như lời cảnh báo của
TQ đối với các quốc gia không có lợi ích trực tiếp tại biển
Đông nói chung cũngnhư hơn 10 nước ủng hộPhilippines
trong vụ kiện nói riêng.
Trongsuốthơnbanămrưỡiqua,
mặcdù tuyênbố từchối thamgia
vụ kiện nhưngBắcKinh luôn có
nhữngđộng tháibày tỏquanđiểm
liênquanđếnvụkiện trước truyền
thôngquốc tế.Ngày19-2-2013, tức
gầnmột thángsaukhiPhilippines
mangvấnđề“liênquanđếnvùng
biển phía Tây Philippines” lên
PCA, TQ đã đưa ra công hàm
“Quan điểm củaTQ đối với các vấn đề ở biểnNamTrung
Hoa” từ chối tham gia vụ kiện và trả lại bản thông báo của
Philippines. Tuy vậy, vào ngày 7-12-2014, TQ lại tiếp tục
công bốmột bản tuyên bố lập trườngvề vụ kiện.
Sauphiênđiều trầncuối cùngvàongày30-11-2015, khác
với thái độ lạcquancủaPhilippines,TQ tuyênbốnướcnày
sẽ không chấp nhận bất kỳ phán quyết nào của PCA. Phát
biểu trước báogiới, Thứ trưởngNgoại giaoLưuChấnDân
tuyên bố: “Chúng tôi không tham gia và không chấp nhận
tòa án…Các phán quyết hoặc kết quả từ tòa sẽ không ảnh
hưởngđếnquanđiểm củaTQ”. Tiếpđó, ngày21-12-2015,
trước truyền thông, người phát ngôn Bộ Ngoại giao TQ
HồngLỗi đề nghị Philippines rút đơnkiệnvà quay lại đàm
phán songphương.
Quốc tếủnghộ thượng tônpháp luật
Cácquốcgiakháccũng rất quan tâmđếnvụkiệngiữaTQ
vàPhilippines. Trongđó, có thể đề cậpđến sự tích cực của
Nhật Bản, Mỹ…Vào ngày 1-4-2014, theo
Philstar
, phát
ngôn viên của Ngoại trưởngNhật BảnKoichi Mizushima
phát biểu: “Những hành động như vậy giúp duy trì và tăng
cường trật tựkhuvựcbằngviệcsửdụng luậtquốc tế”.Không
chỉ vậy, nước này cũng đã tăng cường hỗ trợ vềmặt quốc
phòng choPhilippines.
Tại diễnđànShangri-La, phíaNhậtBảncũng tuyênbố sẽ
tích cực hỗ trợ các nước ĐôngNamÁ cải thiện năng lực,
chống lại những hành động cưỡng ép, đe dọa sử dụng vũ
lực trênbiểnĐông.Khácvới người hàngxómĐôngBắcÁ,
HànQuốcgiữ thái độ im lặng trướcvụkiện.Chỉmột lần tại
Hội nghị thượngđỉnhĐôngÁ2015,Tổng thốngParkGeun
Hyemongmuốn: “HànQuốcnhấnmạnhmongmuốn tranh
chấp được giải quyết hòa bình dựa theo những thỏa thuận
và nguyên tắc ứngxử quốc tế”.
Trong khi đó, với báo cáo số 143 về các tuyên bố trên
biển Đông, chính phủ Mỹ đã gián tiếp thể hiện sự ủng
hộ với Philippines. Nước này cũng nhiều lần lên tiếng
chỉ trích TQ các hành động nhân tạo hóa, quân sự hóa
các vật thể trên biển Đông vốn đang có tranh chấp với
các nước xung quanh. Tuy vậy, quốc gia có những động
thái bất ngờ nhất chính làẤnĐộ. Trước đó, tại Hội nghị
thượngđỉnhĐôngÁ2015, đại diệnẤnĐộ thểhiệnmong
muốn “tranh chấp được giải quyết hòa bình như Ấn Độ
vàBangladeshdưới luật quốc tế”.Nước này cũngủnghộ
bước đi của Philippines.
Úccũngủnghộmạnhmẽviệcgiảiquyết tranhchấpởchâu
Á-TháiBìnhDươngbằng luậtphápquốc tếvàcácbiệnpháp
hòabình.Nướcnày cho rằng “đường chínđoạn” củaTQ là
một yêu sách không thể chấp nhận và không phù hợp với
trật tự toàn cầuvốn chủ trương “thượng tônpháp luật”.Bất
kỳ phán quyết nào của PCAphản đối yêu sách chủ quyền
của TQ đều tạo ra cơ hội thúc đẩy Úc tiếp cậnmạnh hơn
trongvấnđềbiểnĐông.Có thểnói cộngđồngquốc tếđang
rất mong chờ phán quyết của PCA. Hai bên cũng đã dùng
nhiều biện pháp để thu hút sự ủng hộ quốc tế cũng như có
sựkiên định lập trường riêng.
n
KếtquảcủaTòaTrọngtàiThườngtrựcdựkiếnsẽđượccôngbốsớmnhấtlà
trongtháng6-2016.
Đườngchínđoạncủa
TQ làmộtyêusách
khôngthểchấpnhận
vàkhôngphùhợpvới
trậttựtoàncầuvốn
chủtrươngthượng
tônpháp luật.
ĐôđốcTônKiếnQuốc,Phó
Tổngthammưutrưởngquân
độiTQ, lớntiếngcảnhbáocác
nướctạidiễnđànShangri-La
2016.Ảnh:AFP
Philippinesrất lạcquanvềkếtquảmàTòaTrọngtàiThườngtrực
phánquyếttớiđây.Ảnh:PCA
