CHỦNHẬT 26-6-2016
14
THỊ DÂN3.0
Thiêuthân
trênđống
lửa...
chứngkhoán
Vài ngày vừa qua, chuyện nướcAnh rút khỏi
EU không những làm thị trường chứng khoán
thế giới chao đảo,mà ngay cả ở Việt Nam
cũng bị ảnh hưởng không nhỏ.
PH.Đ.NGUYÊNCHƯƠNG
Đ
ángnói làngoàinhữngnhàđầu tư(NĐT)
chứng khoán chuyên nghiệpméomặt
thì nhữngNĐT chứng khoán “bất đắc
dĩ” và những người chơi chứng khoán
tài tử cũng bị “văng miểng”. Nhiều
gươngmặt đờ đẫn, méo xệch.
Từnhữngnhàđầu tưchưngkhoan
bấtđắcdĩ, tài tư...
Khôngchỉcógiớigiàucómới lànhữngNĐTchứng
khoán, mà rất nhiều thị dân thuộc tầng lớp trung lưu
- thậm chí thuộc diện nghèo vẫn chơi chứng khoán.
Cóngười chơi chobiết hoặcđể thử thời vậnvànhững
NĐTchứngkhoán“bất đắcdĩ” lànhữngcánbộ, công
nhân viên được các công ty, nhàmáy quốc doanh cổ
phầnhóa,bán“cổphầnưuđãi”cho.Cócông ty làmăn
hiệuquảnhưVinamilk thìcổphầnưuđãi là“congàđẻ
trứngvàng”khi giáưuđãi chỉ 40.000đồngnhưnggiá
trênsànchứngkhoánhiệnnay trêndưới140.000đông/
cổ phiếu, tức lời ròng cả trăm ngàn/cổ phiếu. Nhưng
con số công ty làm ănngon lànhnhưVinamilkkhông
nhiều. Có nhiều công ty làm ăn ạch, thua lỗ nhưng
thiếuminhbachkhicổphầnhóa,bán“cổphầnưuđãi”
chocánbộ,côngnhânviên.Saukhimua ít lâumớibiết
thì sựđãmuộn rôi, giácổphiếu liên tụcgiảm trên sàn
chứngkhoán.Mọi chuyện tệhai chỉ vì các thànhviên
tronghội đôngquản trị công tykhôngminhbach, khi
lên sàn chứngkhoán thì thiệt hai người laođộng lãnh
đủ,mấyông lãnhđaovẫnungdung, phèphỡn!
Mộtngườiban tôi làcánbộkỹ thuậtmộtcông tyquốc
doanh (không tiệnnêu tên), khi cổphầnhóa, anhđược
mua theo tiêuchuẩn1.000cổphiếu,giá20.000đông/cổ
phiếuưuđãi.Anhgom tiền tiết kiệmvàmượngiađình
mua thêm 4.000 cổ phiếu của các đông nghiệp không
muốnmuahoặckhông
tiềnmua.Anh trảphụ trộichohọ
5.000đông/cổphiếu.Tấtcảhếthơn
trăm triệuđồng.Khi
lên sàn chứng khoán giá 30.000 đông/cổ phiếu nhưng
chỉ s u thángsaugiásụt thê thảm, chỉ cònhơnmộtnửa
giá ban đầu. Ban tôi bảo “lỡ chơi thì chơi luôn”. Đến
cuối năm, cổ tức khôngđược chia do công ty liên tiếp
thua lỗ, còngiácổphiếucủaanh trên thị trườngchỉ còn
10.000đồng.Tiềnmượngiađìnhđếnngàyphải trả, tiền
dànhdụmmuaxemáychoconkhi vàođai họcnhưđã
hứakhông thựchiệnđược.Vợnhănnhó, conhờngiận,
giađìnhdằnxóc, ban tôimặtmàyméoxệch.
Một trường hợp khác “chơi chứng khoán tài tử”.
Thằng cháu tôi là chuyên viên công nghệ thông tin,
tuổi gần 30. Nó dànhdụmđược hơn trăm triệuđồng
để năm sau cưới vợ. Không biết nghe lời ai, nó chơi
chứng khoán. Nó bảo: “Cháu thử thời vận xem, biết
đâu lãi đậm, sang năm cháumua nhà, cưới vợ”. Tới
cuốinăm rôi công tynhựađóphásản, thằngnhỏ trắng
tay.Nónói: “Cậuơi, thôi chuyện cưới vợđểvài năm
nữa, bây giờ cháu phải cày tối đa, nhận design thêm
sách báovào banđêm để bù lai”...
...Đếnnhữngnhàđầutưchuyênnghiệp
Chứngkhoánnhưcóma lực.Người nàođãdính tới
chứngkhoán,dù thắngdù thuacũngđềukhóbỏ.Thậm
chíhọ“ănchứngkhoán,ngủchứngkhoán” -nhai theo
mộtsloganbóngđá.Tôixinkểmột trườnghợpkhá tiêu
biểumà tôi tậnmắt chứngkiến:Một chị ban tôi đang
làmột chuyênviênởBộTài chính, chôngchị làgiám
đốcmộtcông tyxâydựng lớn.Cónghĩa làgiađìnhchị
thuộc loaikhágiả.Khi thị trườngchứngkhoánTP.HCM
vừa thành lập, chị tính chơi cho biết hay thử thời vận
gì đó.Banđầuchị giấuchôngnhưngkhi trúng lớn thì
khônggiấunữa.Muađất,mua thêmnhà,muaxehơi.
Hai năm sau, chị thua đậm. Chị bỏ việc cơ quan.
Baonhiêunhàđất,xecộbán ráocũngkhôngđủ.Càng
chơi càng thua càng cay cú. Chị vaymượnkhắpnơi,
kểcả lénchôngvaymượnbanbèanh.Banđầuhọnể,
cho chịmượnkhôngbáo anhnhưngkhi chị bị “say”
chứng khoán, người đờ đẫn, nợ nần chông chất thì
không thể giấu nữa. Thua keo này, chị lai bày keo
khác. Cũng có khi chị trúng nhưng chẳng thấm vào
đâu so với đống nợ. Ba lần chị “bày” như thế, anh
chônghếtkiênnhẫn,viếtđơnđòi lydị.Chịuống thuốc
ngủ tự tửhụt, nhờphát hiệnkịpđưađi bệnhviện súc
ruột, anhchôngmới nghĩ lai.Chamẹchị cũnghết lời
khuyên bảo, gia đìnhmới tam yên khi chị tam thời
“ánbinhbất động”.
GócnhỏSàiGòn
Nhà văn
Lê Văn Nghĩa
phụ t rách
Mỗi lầnđi ngang81TrầnQuốcThảo, thấyquán càphê -
máy lạnh - phòngkiếng trổcửanhìn rađường thì thấybuồn
và nhớmột thời căn tin văn nghệ 81. Thời kinh tế, có chút
đất ngay trung tâm làmiếng đất vàng tại sao không kinh
doanh?Dầuchoai đóđã từngnói rằng81TrầnQuốcThảo
làmảnhđất nơi tụhọpgặpnhaucủavănnghệ sĩ nhưngbây
giờ thỉnh thoảngcũnggặpnhaunhưngphải theoyêucầuhành
chínhhơn làniềmướcmuốn tự thân.Nhữngkhốibê tôngcủa
tường. Cái trong suốt hàonhoáng của kiếng. Cái lạnh lùng
của những nền gạch bóng… dường như đã xô đẩy những
vănnhân, nghệ sĩ ra khỏi nơi tụhọp thường xuyên củahọ.
Nhớ ngày nào xưa kia, nơi đây có một sân cỏ rộng để
thỉnh thoảng hội nhà văn, âm nhạc tổ chức liên hoan tất
niên rôm trời.Dù thời đó cái ăn, cáimặc và cả cái…nhậu
cũng rất là bia kèmmồi. Rồi thời sân khấu ca nhạc “bùng
nổ” thì cái sân trướccủangôi biệt thựkiểuPháp trở thành
sânkhấuđểHồngVân,LanNgọc,CẩmVân,NguyễnChánh
Tín,BíchTrâm,ThanhLan,ĐìnhHuấn,SỹThanh…cất cao
giọng ca củamình. Khán giả ngồi trên nền cỏ, mát rượi,
vừa xemhát vừa nhìn trời thật là cảm khái.
Buổi sángdưới gốcnhững câyđa là cái quán càphê cóc,
lộ thiên nơi mà kịch tác giaLêDuyHạnh ngồi với nhà văn
NguyễnQuangSáng,đôi lúccócảnhóc tìQuangDũngngồi
“kèm”cha.Thỉnh thoảngcóngườiđến tìmnhàvănSơnNam
khônggặpbèngửi lạivàidòng tinnhắnchochủquáncàphê
vì đây là “hộp thơ” của nhà vănNamBộ lang thang, dạo
chơi khắpchốnbằngđôi chânđibộcủamình.NhạcsĩPhạm
TrọngCầuvới gươngmặt đầy râungồi vấn từngđiếu thuốc
rêđượcngười thângửi về từPháp, nhỏbằngngónút đểnói
vềbàihátviếtchongườiconnhỏ“Bamẹ là láchắn, chesuốt
cuộc đời con. Vì con là con ba, vì con là conmẹ…”. Diệp
Đâuchốnquayvề?
MinhTuyền, người ốmnhom, ốmnhách, khi cười khoe luôn
hàm răng giả hứng khởi khoe bài nhạc vừamới viết “Ngày
mai anh lênđường, ngàymai anh rachiến trường…giãbiệt
ngườiemyêudấu…”.NhạcsĩTrịnhCôngSơn thườngđến trễ
bằngchiếcPCmàucamđộcnhất trong sâncủa81.Aimuốn
tìm nhạc sĩ tài hoa này thường nhìn vào hàng xe đậu trước
vănphònghội âmnhạcvà thi thoảng thấyôngđangngồi nói
chuyện triết học cùngnhạc sĩ đấtAnGiangHoàngHiệp…
Từ buổi trưa đến buổi tối thì thật là khỏi nói. Vui và văn
nghệhết cỡ.Giờnày làquánnhậubìnhdânmởcửachođến
tối. Vàoquánnày có thể thấynhiềugươngmặt nổi đìnhnổi
đámngàyấy.Đây lànơi tụhọpvănnghệ sĩ khôngcầnmệnh
lệnhhành chínhhay thưmời. Chỉ cầnbạn vănớimột tiếng
là cómặt ngay.Mà không cầnới nhau họ vẫn biết đến căn
tin 81, nói tắt là 81 là sẽ gặp ngay người họ cần gặp và cả
người mà họ chán khôngmuốn gặp. Đến để uống vài chai
bia, để tâm tình, trao đổi tư tưởng, kinh nghiệm và những
dự định sáng tác hay giao bài cho nhà báo, giao bản thảo
choNXB. Không nơi đâu tiện lợi cho văn nhân, vui
vàđầynhữnggóccạnhvănnghệcủanhữngnămkhó
khăn trongđổimới.
Gốccâyđa lànơi TừHuyvàNguyễnVănHiênhay
ngồi ăn đậu hủ chiên, mắm tôm. Từ gốc cây đa nhìn
baoquát có thể tìmđược nhiềugươngmặt thânquen
có tên, có tuổi trong làng văn chương, âm nhạc Sài
Gòn. Nhà thơ Phan Vũ ngồi trầm ngâm trong góc,
miệngngậmpíp viết lia viết lịa trong cơnngẫuhứng.
Bùi Chí Vinh thì đọc thơ hào sảng, nhà thơ Trần Từ
Duy, thời còn khốn khó, tay cầm cái bịch đựng “hàn
nàm” heo, tay cầm ly bia ta thán “giang hồ bây giờ
đã vôhàng”. Cùngđi xeđạp cónhạc sĩChâuKỳ, khi
uống say thườngbỏquênxeđạp.Phải côngnhậnmỗi
vănnghệ sĩ làmột tínhcách, tâm tính rất dễđượcbộc
lộ trongkhi say.Một “đại ca”khôngnhớ tên - chỉ cần
saukhivàobave làđọc thơvăngđầyquán.Mộtnhàphêbình,
khi xỉnbắtđầungồidiễn thuyếthànggiờvềsứmạngvănhọc
nhờbia.Đôi lúccũngcómáu (mũi)đổvì“thụi”nhaukhichữ
nghĩa không còn khả năng thuyết phục đối phương. Nhưng
một chút sau lại cụng ly“hòanhé”.
Bâygiờ,muốnvàohội nhàvăn thì phải đi vàochiếccổng
phụ, phải gửi xe và đi vòng quamột quán cà phêmáy lạnh
sang trọngmới đến được cái gọi là hội củamình. Nhà văn
nghèo cảm thấy lạc lõng. Những người ngồi trong quán cà
phênàykhôngphải giới củahọ. Tìmđâunữamột nơi rất là
tình thươngmến thương cho nhà văn ngồi với nhau không
trịnh trọng, khôngquầnáohiệu,mùinướchoanứcmũi?Tìm
đâu nữa bóng cây đa cónhững người ngồi dưới đã đi xa…
Ôi, một thời căn tin 81 - một nơi thay mặt hội nhà văn
tạo chỗ ngồi cho giới chữ nghĩa thành phố gặp nhau, đâu
chốnquay về?
LÊVĂNNGHĨA
Tòanhàmớihiệnđạinhưng lạnh lùngdườngnhưđãxôđẩynhữngvănnhân,
nghệsĩrakhỏinơitụhọpthườngxuyêncủahọ.
