CHỦNHẬT 3-7-2016
10
SỨCKHỎE
Ngườibéophìhayhờnmátvà
vì thếthèmănngọt,
khoáiuống
rượuđể trấnanhệ thầnkinh,
nghĩa làđãmậpcàngdễphì!
Thừagìkhổthân...
nhàđòn?!
Sốđối tượng vừabệnh vừabéophì ởnướcmìnhchắcchắnchưađến
độnghiêm trọngnhưởÂuMỹ, dù không thấpnhưng tỉ lệ tử vong rõ ràng
không kém! Vì thếphải cóbiệnphápphòng, chốngbéophì chongười
chưa thừacânđểgiảm yếu tố rủi rochỉ vìmấy cânmỡ vô tíchsự.
BSLƯƠNGLỄHOÀNG
C
hầnchừgìnữamàchưa
chịu tìmđến thầy thuốc
hiểuvềbiếndưỡngđể
đo lường chỉ số béo
phì, lượng mỡ trong
máu và trongmô liên kết, khi có
cảm giác xoay trở nặng nề?Ngại
ngùnggì nữamàkhôngchịugiảm
cân cho khỏe mình, khỏe người
thân, khỏe luôn thầy thuốc trong
phòngcấpcứu?Khôngcó lýdogì
để từchối, trừkhimuốn (...) sớm.
Xinquýđộc giả tựđoán chữbỏ
trống trong ngoặc. Không nỡ viết
hết rađây lúcđầu tháng, sợxui,khi
cuộc đời hãy còn quá đẹp, khi ai
nấy đềumới lãnh lương! Thương
người như thể thương thân. Béo
phì làm chi để rồi khổ thân người
khiêng…quan tài?!
Bạncóbiết?
Căn bệnh nào đang chiếm vị trí
đầubảngtheotiếngchuôngbáođộng
của ngànhy tếởĐức?Trái với dự
đoán của nhiều người về bệnh tim
mạch, tiểuđường…,béophìchínhlà
bệnhchứnggây tiêuhao trầm trọng
ngân sách của các hãng bảo hiểm
sức khỏe bên đó vì là đòn bẩy của
nhiềubệnh chứng trầmkha.
Cũng theo thống kê hẳn hoi ở
Đức, hơn một phần ba số người
trên 50 tuổi đang là nạn nhân của
tình trạngdư cânđếnđộmỗi năm
phải đổi quần áonhiều lần.
Tỉ lệ tửvong, bất kểdobệnhgì,
nếu phân nhóm “nạn nhân” theo
trọng lượng cơ thể, chiếm không
dưới 60% ở nhóm bệnh nhân béo
phì, phầndohậuquả trực tiếp của
rối loạn biến dưỡng, phần do tình
trạng suy yếu của sức đề kháng,
phần do hệ timmạch suy kiệt sau
nhiềungàygắngsứcbơmmáucho
cơ thể quá có da có thịt.
Có lẽbạnchưabiết
Con người muốn sống phải ăn.
Nhưngđiều đó không đồngnghĩa
với bạ gì cũng ăn, khi ăn phải ăn
cho... hết!Khẩuphần tuymộtmặt
phải đa dạng để cung ứng đầy đủ
dưỡng chất cho cơ thể nhưngmặt
khácphải tươngxứngvới nhucầu
sinh hoạt của cơ thể. Cũng như
lòng tham con người, dưỡng chất
còn thừa khôngđược tựđộngđào
thảimàbaogiờcũng tích lũy trong
cơ thể ở chỗ nào đó để rồi dưỡng
chất trở thành độc chất một cách
oanuổng.
Muốn phòng tránh không có
cách nào khéo hơn là tiêu hao
năng lượng càng nhiều càng tốt,
đồng thời phongbế tình trạnghấp
thu chất béo càngkhéo cànghay,
nghĩa là càngphùhợpvới cơ chế
sinh học càng an toàn cho người
bệnh. Chínhvì thếngười béophì
cần có sự tiếp tay của thầy thuốc
để thiết kếmột chương trìnhphối
hợp thể dục, dinh dưỡng và nếu
cần thiết, với thuốcmenmột cách
linh động cho mỗi đối tượng cá
biệt. Tệ hơn nhiều là kiểu kiêng
khem theoquảngcáoêm tainhưng
cuối cùng chỉ có tác dụng “gậy
ông đập lưng ông”, nghĩa là lại
mập, thậm chí mập hơn, sau khi
ngừng cữ ăn!
Bạnnênbiết
Béo phì không chỉ gây tủi thân
chonạnnhânvềmặt thẩmmỹmà
béophì còn làmột tình trạngbệnh
lý cần được chẩn đoán chính xác
và điều trị hiệuquả.
Khác với người có trọng lượng
trongđịnhmứcbình thường,người
béophìcókhuynhhướngphảnứng
trước tìnhhuống stressvới thái độ
tuyù lìvềphảnxạnhưngnhạybén
thái quá về cảm xúc.
Đúng làcàngbéocàngrầunhưng
cũngvì càngbuồn lại càng...mập!
Vòng luẩnquẩncứ thế tiếp tục theo
chiều thuận với hướng quay của
câykim trênbàncân,nếunạnnhân
khôngcócáchnào tìm ra lối thoát.
Bạncầnbiết thêm
Tình trạng phì lũ trước đây
được gọi là chứngbéophì nayđã
được đổi tên hẳn hoi thành bệnh
béophì, vì đó lànguyênnhândẫn
đếnnhiềuhậuquảbất lợi nghiêm
trọng cho sức khỏe của người có
thể thiếu đủ thứ nhưng lại thừa...
mỡ!Béophì rõ ràng tạođiềukiện
thuận tiện đểmột số bệnh chứng
nghiêm trọng như cao huyết áp,
nhồi máu cơ tim, thuyên tắc tĩnh
mạch, xơ vữa động mạch, tiểu
đường, thống phong (bệnh gout),
thoáihóacột sống,viêm thận,viêm
gan và thậm chí ung thư!
Tuyvậy, đừngnhìnbéophì qua
cặp kính đen như dầu hắc. Cũng
đừnghiểusaivềbéophìnhưkhông
ít người đang kiêng cữ thái quá
vì sợmập cho dù trọng lượng cơ
thể đang trong khung tiêu chuẩn
củangười… suydinhdưỡng!Tốt
nhất nênnhờ thầy thuốc tầm soát
nguyên nhân và theo đuổi liệu
pháp điều chỉnh một cách hòa
hoãnnhưng lâudài, thayvì giảm
cân cái rụp để rồi sau đó, từa tựa
như lời nhạc “Hai năm tình lận
đận” của PhạmDuy, sau những
ngày trăn trở ăn kiêng, mình lại
mập, lại già hơn xưa!
Đọcmớibiếtmìnhxàikemchốngnắng
saibét
Ung thư da là loại ung thư phổ biến nhất ởMỹ. Tuy nhiên, đây
cũng là loại ung thư dễ ngăn chặn nhất và dùng kem chống nắng
thườngxuyên làmột trongnhữngbiệnphápngănchặnhiệuquảnhất
khi 90% trườnghợphưhại da là do tiếpxúc quá nhiều với tiaUV.
Dù thế không phải ai cũng biết cách dùng kem chống nắng đúng
cách, điều này làm giảm, thậm chí vô hiệu hóa tác dụng bảo vệ da
của kem chống nắng. Dưới đây là 10 lỗi sử dụng kem chống nắng
hay gặp nhất và cách khắc phục, theoBSElizabethHale, PhóChủ
nhiệmkhoaDa liễu tại BVĐHNewYork (Mỹ).
•
Khôngbôi kemmỗingày:
Chỉ cầnhứngánhnắng trongcáchoạt
động hằng ngày da bạn đã phải tiếp xúc với tia UV. Tạo thói quen
thoa kem chống nắngmỗi ngày để ngăn nguy cơ ung thư da và hạn
chế lão hóa da.
• Không thoa đủ lượng kem hoặc không kín diện tích da:
Chú
ý điều này, có thể dùng kem chống nắng dạng xịt cho những vùng
da khóbôi.
•Khôngbôi lại:
Nhớbôi lạimột lớpkem chốngnắngnữa sauhai
giờ hoạt động ngoài trời, nếu bạn bơi hay đổmồ hôi nhiều thì thời
gianbôi lại phải ngắnhơn.
•Dùng sai chỉ số chống nắng SPF:
TheoHọc việnDa liễuMỹ,
chỉ số SPF15 phù hợp cho dùng hằng ngày, SPF30 phù hợp đi bơi.
Theo BSHale thì bạn có thể dùng SPF30 hoặc cao hơnmột chút
nhưngkhôngcần thiết phải dùngSPF tới 100, vì khôngcókhácbiệt
lớn giữa SPF30 tới SPF100.
• Không biết rõ thành phần hóa chất trong kem chống nắng:
Có hai loại: Kem chống nắng hóa học và kem chống nắng vật lý,
loạimà bạn chọn dùng sẽ quyết định thời điểm và cách dùng. Kem
chống nắng hóa học hút ánh nắng trong khi kem chống nắng vật lý
ngăn ánhnắng tiếpxúcvới da.Đểđạt hiệuquả tốt nhất cầnbôi kem
chống nắng hóa học trực tiếp lên da (trước lớp trang điểm) 30 phút
trước khi ra nắng để kem có thời gian thẩm thấu vào da. Trong khi
đókem chốngnắngvật lý thì có thểbôi lên trên các sảnphẩm chăm
sóc da khác và cóhiệuquả ngay sau khi bôi.
•Nghĩ rằngquầnáođủ sứccảnánhnắng:
Trừkhi bạnmặcquần
áo chất liệu chống nắng, quần áo thường không thật sự bảo vệ bạn
khỏi tiaUV. Chỉ số chống nắng của áo thun chỉ khoảng SPF7, nếu
nóbị ướt thì chỉ số chỉ cònSPF3.
•Dự trữ kem chốngnắng quánhiều:
Thời hạn sử dụng của hầu
hết kem chống nắng tối đa là hai năm. Tuy nhiên, nếu bạn thường
xuyên dự trữ chúng trong ô tô hay trong giỏ xách thì hiệu quả của
kem sẽ giảmnhiều vì nhiệt độ cao.
•Nghĩ rằngchỉ sốSPF trongkem trangđiểm làđủ:
TheoBSHale,
kem trangđiểmcóchỉ sốSPF là tốt nhưngkhôngđủ.Đểđảmbảocả
hiệuquả chốngnắng lẫn trangđiểm, bạnnênbôimột lớpdưỡng ẩm
có chỉ sốSPF, sauđóbôi lớpkem trangđiểm có chỉ sốSPF lên trên.
•Quênmấtmìnhđangdùng sảnphẩmđiều trị dađặc biệt:
Các
sản phẩm điều trị da (mụn, nấm, bổ sung vitaminA…) đều làm da
bạn nhạy cảm hơn với ánh nắng. Trong trường hợp này cần nhớ
dùng kem chống nắng có chỉ sốSFP ít nhất 30 hoặc cao hơn và bôi
lại thường xuyên hơn.
•Khôngrõcáchdùngchungkemchốngnắngvới thuốcxịtchống
côn trùng:
TheoBSHale, tốt nhất nênbôimột lớpkem chốngnắng
trước, sauđóxịt thuốc chống côn trùng lên.
THIÊNÂN
Thỉnhthoảngđãngtríchútxíucũng
khôngsao
Thỉnh thoảng có đãng trí chút ít như quên nơi để chìa khóa, kính
mắt dù cómang lại rắc rối nhưng cũngkhôngđáng lo lắng lắm.Tuy
nhiên, nếu trí nhớmà gặp vấn đề có vẻ đặc biệt như bỏ quên chìa
khóa ô tô trong tủ lạnh thì là điềukhá nghiêm trọng. Đây là khuyến
cáo của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩmMỹ (FDA)
mới ban hành.
Cáchình thứcmất trí nhớđáng longại khác là thườngxuyênquên
cuộchẹn, quên lịch làmviệc, quênchỗđậuxe, quêncuộcnói chuyện
vừa diễn ra với ai đó, quên tên người thân hay bạn thân, thường
xuyên lặp lại hayhỏi lại cùngmột câu trongmột buổi nói chuyện…
Có nhiều nguyên nhân dẫn đếnmất trí nhớ như tác dụng phụ của
điều trịmộtbệnhkhác;uống rượuquánhiều; căng thẳng;buồnphiền;
chấn thương đầu; mắc các bệnh truyền nhiễm nhưHIV, lao, giang
mai; cóbệnhvề tuyếngiáp; thiếungủ; thiếuvitaminB1,B12.Vì thế
nếu nhận thấymình có dấu hiệumất trí nhớ đáng ngại hãy đi kiểm
tra tình trạng sức khỏe.
Một số biện pháp có thể giúp giảmmất trí nhớ là giữ cholesterol
vàhuyết ápởmức thấp, khônghút thuốc, khônguống rượu, ănuống
lànhmạnh, tích cực tham gia hoạt động xã hội, giữ não luôn năng
động bằng cách đọc sách, học kỹ năngmới…
ĐĂNGKHOA
Bệnhnhânbéophì,
mườingườihếtchín
khócóthểchủđộng
giảmcânmộtcách
đơnphương.
Khóchínhởchỗkhôngdễgiảmcânmộtkhiđãbéophì.
