8
vàvukhống.Tổcông táccủaôngđã
nghiên cứu hồ sơba ngày, trao đổi,
hướng dẫn nghiệp vụ với các lãnh
đạo, thẩmphánTòaánquânsựQuân
khu9 rồiđi công tác.Haingày trước
phiênxử, tổ củaông lại quayvềCà
Mau tiếp tụcchỉđạocông tácchuẩn
bị. Thời điểm này, lãnh đạoTòa án
quân sự Trung ương khá lo lắng,
luôn hỏi ông có chắc rằngNguyễn
Ngọcphạm tộigiếtngườichứkhông
phải tội thiếu trách nhiệm gây hậu
quảnghiêm trọngnhưcáo trạng truy
tốhaykhông.Ông luônkhẳngđịnh
với hồ sơnhưvậy thì rõ ràngđây là
vụángiếtngườivàđểgiếtngười thì
phải vukhống.
Đại tá Hồ Minh Tiến (83 tuổi,
nguyên Chánh án Tòa án quân sự
Quân khu 9, chủ tọa phiên tòa sơ
thẩm) cũngkể: “Khi nghiên cứuhồ
sơvụán, chúng tôi bănkhoănvề tội
danh củaNguyễnNgọc. Tôi không
đồngývớiviệc truy tốNguyễnNgọc
về tội thiếu tráchnhiệmgâyhậuquả
nghiêm trọngvàcó traođổi với anh
embênVKSđềnghị thayđổi tộidanh
nhưng chưađượcđồng thuận. Thời
điểmấy, pháp luật quyđịnhnếu tòa
xửbị cáokhác tội danhVKS truy tố
thì phải thông báo cho bị cáo. Tôi
đã thôngbáochoNguyễnNgọc rằng
tòa sẽ xửNgọc về tội giết người”.
Xử sơ thẩm, tất cảđều
đồng thuận tội giết người
Tại phiên tòa sơ thẩmngày12-8-
1988,quanđiểmNguyễnNgọcphạm
tội giết người củaTrung tướngĐộ,
của Đại tá Tiến đã được kiểm sát
viêngiữquyền công tốđồng thuận.
Trong phần luận tội, kiểm sát viên
đã rút truy tố Nguyễn Ngọc về tội
thiếu trách nhiệm..., thay bằng tội
giết người. Vị kiểm sát viên ấy là
Đại táTăngMinhPhán (hơn70 tuổi,
nguyênPhóViện trưởngVKSquân
sựQuân khu9).
Đại táTiếnkể: “Lýdo tôi rút truy
tố Nguyễn Ngọc về tội thiếu trách
nhiệm..., thaybằng tội giết người là
như trong bản luận tội, tôi đã trình
bày rõ rằng Ngọc là người rất có
trách nhiệm chứ không phải thiếu
trách nhiệm. Vì sao? Vì ngay sau
khi nghe tin LữAnh Dồi tổ chức
bắt người vượt biên, Hùng lại báo
cáo thành Dồi tổ chức đưa người
vượtbiên thìNgọc ra lệnh“bắt sống
không được thì bắn chết”. Rồi khi
Hùng báo cáo việc bắn chết Thiếu
úyDồi, Ngọc lập tức đi ô tô xuống
tận nơi kiểm tra và ra lệnh vùi xác
ở bãi lầy. Tôi xác địnhNgọc rất có
tráchnhiệmvàđãchỉđạoxuyênsuốt
trongvụviệcnày.Thếnênphải truy
tố tội giết ngườimới chínhxác”.
Đại tá Phán tâm sự thêm: “Tôi
thức gầnnhư trắngđêm trước ngày
xử để suy nghĩ thấu đáo. Cáo trạng
công bố tại tòa không thể thay đổi
nhưngquanđiểm luận tộivàviệc rút
tội này, thaybằng tội khác thì pháp
luật thời đó không cấm nên tôi đã
nghĩđầyđủđểcóbài luận tội thuyết
phục”. Ông cũng cho biết không e
ngại khi luận tội khácvới cáo trạng
về tội danh của NguyễnNgọc bởi:
“Mình thực hiện quyền công tố tại
phiên tòa theo đúng quy định của
pháp luật, phùhợpvới sự thậtkhách
quancủavụán thìkhônggìphải sợ”.
Điềuđángnói, cả luật sưbàochữa
của hai bị cáo nhìn vào hồ sơ cũng
thấy Nguyễn Ngọc phạm tội giết
người chứ không phải thiếu trách
nhiệm... Đại tá HồMinh Tiến kể:
Trước ngày xử, ông thông báo cho
luật sư biết sẽ xửNgọc về tội giết
người, luật sư đồng ýmà không có
ý kiến gì thêm. Tại phiên tòa, luật
sư chỉ xin tòa giảm nhẹ hình phạt
chohai bị cáochứkhông tranh luận
về tội danh giết người củaNguyễn
Ngọc.Trung tướngTrầnVănĐộ(trực
tiếpngồi theodõiphiênxử)cũngkể:
“Trình bày bài bào chữa xong, luật
sư không đợi tuyên ánmà về luôn.
Tôi hỏi tại sao, ông nhún vai: “Rõ
hết rồi, nghe gì nữa!”. Tức là ngay
tới luật sư bảo vệ cho Ngọc cũng
khôngnghĩ rằng thân chủ củamình
chỉ thiếu tráchnhiệm...”.
Ba lần khángnghị
Bản án sơ thẩm củaTòa án quân
sựQuânkhu9phạtTháiVănHùng
án tù chung thân về tội giết người;
NguyễnNgọc 15năm tùvề tội giết
người, ba năm tù về tội vu khống,
tổng hợp hình phạt là 18 năm tù đã
khôngbịVKScùngcấpkhángnghị.
Tuynhiên,VKSquânsựTrungương
đã kháng nghị, đề nghị tòa phúc
thẩm thay đổi tội danh giết người
thành thiếu trách nhiệm... đối với
NguyễnNgọc.
Tháng 4-1989, Tòa án quân sự
Trung ương xử phúc thẩm. Kiểm
sát viên giữ quyền công tố tại tòa
đã rút kháng nghị, đồng tình rằng
NguyễnNgọc phạm tội giết người.
Tòaphúc thẩmsửaánsơ thẩm,giảm
cho Thái Văn Hùng xuống còn 18
năm tùvề tội giết người. Riêngvới
Nguyễn Ngọc, tòa phạt 20 năm tù
về tội giết người (tăng năm năm tù
so với bản án sơ thẩm), ba năm tù
về tội vukhống, tổnghợphìnhphạt
là 20 năm tù.
Nhưngvụ án chưakết thúc!Viện
trưởng VKSND Tối cao lúc đó là
ông Trần Quyết (thời điểm xảy ra
vụ bắn Thiếu úy LữAnh Dồi, ông
TrầnQuyết làThứ trưởngBộNộivụ,
Tư lệnhkiêmChínhủyBộTư lệnh
CANDvũ trang)đãkhángnghịgiám
đốc thẩm, cho rằng Nguyễn Ngọc
chỉ phạm tội thiếu tráchnhiệm... và
tội vukhống.
Trung tướngTrầnVănĐộnhớ lại:
“Hồi đó, bácNguyễnHuân, Chánh
án Tòa án quân sự Trung ương, lo
lắmvì quanđiểmkhác biệt quá với
Viện trưởngVKSNDTối caoTrần
NHÓMPV
T
ìm hiểu lại vụ án này, nhóm
PV
PhápLuật TP.HCM
đãgặp
nhiềungười từng thamgiagiải
quyết án ngày ấy. Lời kể của họ
cho thấy quá trình các cơ quan tố
tụng đưa tội ác của Nguyễn Ngọc
(nguyên phó Ty Công an, chỉ huy
trưởngCônganvũ trang tỉnhMinh
Hải cũ) ra ánh sáng không chỉ gặp
khókhănởkhâukhởi tốbanđầumà
còn làmột cuộc đấu tranh pháp lý
căng thẳng sau đó về việcNguyễn
Ngọc phạm tội gì.
VKSnói thiếu tráchnhiệm,
tòa kết luậngiết người
Trung tướngTrầnVănĐộ(62 tuổi,
nguyênChánhánTòaánquânsựTrung
ương, nguyênPhóChánhánTAND
Tối cao) kể: “Năm 1988, chúng tôi
nhậnđược lệnhvàoQuânkhu9 tìm
hiểu, hỗ trợxét xửvụNguyễnNgọc
vàcấpdướiTháiVănHùnggiết hại
ThiếuúyLữAnhDồi.Tổchúng tôi
cóbangườivào trực tiếpnghiêncứu
hồsơ.LúcnàyTòaánquânsựQuân
khu9đã lênkếhoạch là10ngàynữa
sẽ đưa ra xử sơ thẩm”.
TheoTrung tướngĐộ, cáo trạng
củaVKS quân sựQuân khu 9 truy
tốTháiVănHùngvề tội giết người,
truy tốNguyễnNgọcvềhai tội thiếu
tráchnhiệmgâyhậuquảnghiêmtrọng
TrungtướngTrầnVănĐộtraođổivớibáochívềoan,sai tronghoạtđộngtốtụnghìnhsự.Ảnhnhỏ:Đại táHồMinhTiến.
Ảnh:NGỌCQUANG
VụánLữAnh
Dồi:Cuộc
chiếnpháp lý
về tộidanh
Khôngchỉgặpkhókhănởkhâukhởitố,
quátrìnhcáccơquantốtụngđưatộiáccủa
NguyễnNgọcraánhsángcònlàcuộcđấu
tranhpháplýcăngthẳngvềviệcNguyễnNgọc
phạmtộigì…
Cả luậtsưbàochữanhìnvàohồ
sơcũngthấyNguyễnNgọcphạm
tộigiếtngườichứkhôngphải
thiếutráchnhiệm...
Nức lòngdân!
TheoTrung tướngTrầnVănĐộ, vềMinhHải, ôngnắmđược tìnhhìnhdư
luậnbứcxúc lắm. Báochí địaphươngcũngphảnứng rấtdữvì thấyNguyễn
Ngọc lànghicanchínhmàvẫnnhởnnhơởngoài...Tớiphiêntòasơthẩmcông
khaitổchứcởNhàvănhóathịxãCàMau,ngườidânkéođếnxemđôngnghịt.
“Những tràngpháo taycủahàngngànngười theodõivang lênnhưsấmdậy
ngaysauphần luậntộicủakiểmsátviên.KhiTòaánquânsựQuânkhu9tuyên
ánNguyễnNgọcphạmhai tội giếtngười vàvukhống, người dânđềuhoan
hô,phấnkhởi.Thậmchí xecủaTòaánquânsựQuânkhu9đi rakhỏiđómấy
chụccâysốmàdânhaibênđườngvẫnvỗ tay, vẫycờ”-ôngĐộkể.
“Khi chúng tôi đưa raphánquyết, tất cảbàconđềuhoanhô, đồng tình”
-Đại táHồMinhTiếnnhớ lại.
Ngoài ra, Trung tướngTrầnVănĐộ chobiết ông thấyTỉnhủyMinhHải
lúc ấy ủng hộ điều tra, xét xử nghiêmminh. Đại tá TăngMinh Phán, vị
kiểm sát viên tại phiên tòa sơ thẩm, cũngchobiếtngay saukhi phiên tòa
kết thúcđích thânbí thưTỉnhủyMinhHải đãgặpông cảmơn. “Đồng chí
bí thưbảo tôi:“Màynói vậy làđúng, trungươngcókỷ luật thì vềđâyTỉnh
ủy, dânMinhHải nuôimày”. Tôi biếtđó là lời tậnđáy lòngcủađồngchí bí
thư...”. -Đại táPhánkể.
Công lý đã được thực thi
Hiếm vụ nào xét xử nhanh và liên
tụckhángnghịnhưvụnày.Trongvòng
hai nămvừa sơ thẩmvừaphúc thẩm,
rồi hai lần giám đốc thẩm. VKS truy
tố, khángnghị kiên trì theohướng tội
thiếu tráchnhiệm... Kiểm sát viên tại
tòahiểubản chất sự việc thayđổi tội
danhtruytốthànhgiếtngười.Tòakiên
trì xử theohướng tội giết người... Hồi
đótòa-VKSchếướcrấtmạnh.Trongvụ
này, không có việc“babộđồng tình”
màngược lại đấunhau rất căng, nhất
là về quanđiểm, về đánh giá chứng
cứ.Cuối cùngcũngbảovệđượcquan
điểmcủaTòaánquânsựTrungương là
NguyễnNgọcphạmhai tộigiếtngười,
vu khốngdùVKSNDTối cao vẫn kiên
trì làhai tội thiếu tráchnhiệm... vàvu
khống. Điềuquan trọng là công lýđã
được thực thi.
Trung tướng
TRẦNVĂNĐỘ
Tiêu điểm
Quyết.Tôi đượcTANDTối caogọi
sang.Tôi tranh luận rất căngvớibên
TòaHìnhsựTANDTốicao.Hầuhết
thẩmphán, chuyênviênbênđóđều
cho rằng không đủ cơ sở kết luận
NguyễnNgọcgiếtngườimàchỉ thiếu
trách nhiệm dẫn tới việcHùng giết
anhDồi.Cuộchọpnào liênquan tới
vụ này tôi đều được yêu cầu tham
dự, báo cáo, nêu ý kiến và bảo vệ
đượcquanđiểmcủaTòaánquân sự
Trungương làNguyễnNgọc phạm
hai tội giết người, vukhống”.
Cuối cùng, Ủy ban Thẩm phán
TAND Tối cao với thành phần là
ChánhánTANDTốicaoPhạmHưng
cùng các phó chánh án TANDTối
cao đã bác kháng nghị, giữ nguyên
bảnánphúc thẩm.Nhưngviện trưởng
VKSNDTốicao tiếp tụckhángnghị
giám đốc thẩm lần hai (pháp luật
thời này cho phép). Lần này, Hội
đồngThẩmphánTANDTối caođã
họpgiámđốc thẩm lầnhaivới thành
phần làchánhánTANDTốicao, các
phó chánh án TANDTối cao cùng
một số thẩm phán và tiếp tục bác
khángnghị.■
Pháp luật
&
Cuộc sống
