8
bảo đểVKS giải quyết hành chính.
Tronghainăm2011-2012,VKSND
Tối cao đã có ba văn bản yêu cầu
VKSND tỉnhKhánhHòa tiến hành
các thủ tục để bồi thường cho ông
Phái theo quy định của pháp luật
nhưngVKSND tỉnhKhánhHòavẫn
không thực hiện.
Đến tháng 1-2014, TAND thị xã
Ninh Hòa đã có thông báo thụ lý
vụkiệnđòi bồi thườngoan củaông
Phái. Saukhi ôngPhái qua đời vào
tháng 3-2015, TAND thị xã Ninh
Hòađãhướngdẫn các conông làm
thủ tụcđồng thừakếquyềnvànghĩa
vụ tham gia tố tụng.
Trong nhiều lần trao đổi với PV
PhápLuậtTP.HCM
trướcđây, lãnh
đạo TAND thị xã Ninh Hòa giải
thích: “Do vụ kiện phức tạp, VKS
tỉnh nói để họ xin ý kiếnVKSND
Tối cao nênmới phải kéo dài như
vậy”. Chính lãnhđạo tòa này cũng
cho biết VKSND tỉnh Khánh Hòa
khônghợp tác giải quyết vụ ánbồi
thường thiệt hại với lý do “đây là
hậu quả lịch sử để lại và đã hết
thời hiệu”.
Trả lời PV
Pháp Luật TP.HCM
,
ôngNguyễnVănKháng(Viện trưởng
VKSND tỉnhKhánhHòa)cũng thẳng
thừng tuyênbố:“HuỳnhChiếmPhái
làcáigì?Hết thờihiệurồi!Tôikhông
giải quyết đượckhông?”.Trongkhi
đó, theoquyđịnhhiệnhành, vụđòi
bồi thườngoancủaôngPhái không
thuộc trường hợp hết thời hiệu yêu
cầugiảiquyết.Mặtkhác,dùVKSND
tỉnhPhúKhánh là cơquan làmoan
nhưngVKSND tỉnhKhánhHòa (cơ
quankế thừa)vẫnphảicó tráchnhiệm
giải quyết yêu cầu bồi thường thiệt
hại của ôngPhái.
“Chưađủđiều kiện
khởi kiện”
Trongquyếtđịnhđìnhchỉgiảiquyết
vụ án củamình, TAND thị xãNinh
Hòađưa ra lýdo làchưađủđiềukiện
khởi kiện. TheoTAND thị xãNinh
Hòa, giữangườiyêucầubồi thường
thiệt hại trong tố tụng hình sự (ông
Phái -NV)vàcơquancó tráchnhiệm
bồi thường (VKSND tỉnh Khánh
Hòa - NV) chưa thực hiện thủ tục
thương lượng việc bồi thường theo
quyđịnh củaLuật Tráchnhiệmbồi
thườngcủaNhànước.Theocácđiều
17, 18, 19, 20LuậtTráchnhiệmbồi
thườngcủaNhànước, thủ tục thương
lượng trong việc bồi thường là thủ
tục tiền tố tụng bắt buộc trước khi
khởi kiện ra tòa.
ÔngHuỳnhChiếmHoạnh (người
được các đồng thừa kế ủy quyền
thamgia tố tụng)bứcxúcnói: “Sau
hơnnămnămgiađình tôikhởikiện,
TAND thị xãNinhHòamới thụ lý
rồi ngâm ánđếnhơnhai năm rưỡi.
Thời gianqua, tòađãnhiều lần làm
việc với gia đình tôi, đề nghị cung
cấpchứngcứ, chứngminh thiệt hại
vàgiađình tôi đã thựchiệnđầyđủ.
Chính thẩm phán thụ lý cho biết
đang chuẩn bị giai đoạn thương
lượngbồi thường.LãnhđạoTAND
thị xãNinhHòa cũngnhiều lần trả
lời trên báo chí là tòa đang chuẩn
bị đưa vụ án ra xét xử nhưng bây
giờ tòa lại bất ngờ ra quyết định
đình chỉ giải quyết là điều hết sức
khó hiểu”.
ÔngHoạnhcũngchobiếtôngđang
T.LỘC-P.LOAN
Ô
ngHuỳnhChiếmHoạnh (ngụ
phường Ninh Giang, thị xã
Ninh Hòa, Khánh Hòa) cho
biết gia đình ông vừa nhận được
quyết địnhđìnhchỉ giải quyết vụán
dân sự củaTAND thị xãNinhHòa
về tranh chấp bồi thường thiệt hại
trong tố tụng hình sự.
Trước làmoan, nayquyết
không thương lượng
bồi thường
Như
Pháp Luật TP.HCM
từng
thông tin, vụ đòi bồi thường thiệt
hại này làhệquả từmột oan ánxảy
ra từ35 năm trước.
Theohồ sơ, tháng12-1981,Công
an tỉnh Phú Khánh cũ (nay là tỉnh
Khánh Hòa) bắt giam ông Huỳnh
ChiếmPhái (sinhnăm1931, chacủa
ôngHoạnh) cùngba người khác để
điều travề tộigiếtngườivì cho rằng
họcóliênquanđếnvụchủtịchUBND
xãNinhGiangbị bắn chết trướcđó
hai tháng. Tháng 2-1983, VKSND
tỉnhPhúKhánh ra lệnh tạm tha đối
với ôngPhái sauhơn13 thánggiam
giữ với lý do “xét thấy bị can tuổi
già, sứckhỏebị sút kémnênkhông
cần thiết phải giam giữ tiếp”.
Từ đó, ôngPhái liên tục kêu oan,
yêucầu trả lạidanhdựnhưngkhông
cơquan tố tụngnàogiảiquyết.Tháng
12-2009,VKSNDtỉnhKhánhHòamới
mời ôngPhái cùngcácconôngđến,
giaomộtbảnsao“Quyếtđịnhđìnhchỉ
điều tra”doVKSND tỉnhPhúKhánh
kýngày25-9-1984 (tứcký trướcđó
25năm,một nămbảy tháng saukhi
ôngPhái được tạm tha).Quyết định
nàynêu rõ:“Xét thấykhôngđủbằng
chứngđểbuộc tộiHuỳnhChiếmPhái
phạm tội giết người”.
Tiếpđó,ngày24-12-2009,VKSND
tỉnhKhánhHòađã làmviệcvớichính
quyền địa phương và gia đình ông
Phái, thôngbáoôngPháiđãcóquyết
địnhđìnhchỉđiều tra, đồng thờiyêu
cầuchínhquyềnđịaphương tạođiều
kiện,khôiphụcquyềnvà lợi íchhợp
pháp choôngPhái.
Liên tiếp nhiều năm sau đó, ông
Phái ủy quyền cho ông Hoạnh gửi
đơn yêu cầu bồi thường oan nhưng
không cơquannàogiải quyết. Ông
Hoạnh khởi kiện ra TAND thị xã
Ninh Hòa yêu cầu VKSND tỉnh
Khánh Hòa bồi thường nhưng tòa
ÔngHuỳnhChiếmHoạnhchobiếtđang làmthủtụckhángcáoquyếtđịnhđìnhchỉcủatòa.
Ảnh:CTV
VKSkhông
thương lượng,
áchtắcvụđòi
bồi thườngoan
Sauhơnhainămrưỡithụlý,TANDthịxãNinhHòa
(KhánhHòa)đãđìnhchỉgiảiquyếtvụkiệnyêucầubồithường
oanbắtnguồntừmộtvụánxảyra35nămtrước...
DùVKSNDtỉnhPhúKhánh là
cơquan làmoannhưngVKSND
tỉnhKhánhHòa(cơquankế
thừa)vẫnphảicótráchnhiệm
giảiquyếtyêucầubồithường
thiệthạicủaôngPhái.
Xemxét tráchnhiệmcủaVKS
Trước hết phải xem xét
tráchnhiệmcủaVKSNDtỉnh
KhánhHòa.Quyếtđịnhđình
chỉ điều tracó từnăm1984
nhưng25nămsauVKSmới
giaobản sao choôngPhái.
Suốt thời gianđó, ôngPhái
liêntụckêuoan,yêucầutrả
lại danhdự, sau khi biết có
quyếtđịnhđìnhchỉcũng liêntụckhiếunại,yêucầu
bồi thườngoan.Nhưvậy, làngườibị thiệthại,ông
đã làmhếtsức,đúngquyđịnhcủapháp luậtnhằm
đượcxemxétgiảiquyết trườnghợpcủamình.Tuy
nhiên,VKS lạikhônggiảiquyết,khôngtuânthủquy
địnhcủaLuậtTráchnhiệmbồithườngcủaNhànước
2009(LTNBTCNN2009).Đúngra làcơquancótrách
nhiệmbồi thường,VKSphải thụ lýđơnyêucầubồi
thường, tổchức thương lượng...VKSkhông thể trả
lời rằng khônggiải quyết vì lýdohậuquả lịch sử
để lại bởi khôngđúngquyđịnh củapháp luật và
không sòngphẳngvới người bị oan.
Cạnhđó, lẽ ra ngay từđầu, khi nhậnđơn khởi
kiện, TAND thị xãNinhHòaphải kiểm tracácđiều
kiện cần thiết, hướngdẫnôngPhái thựchiện thủ
tục tiền tố tụng là thương lượngbồi thường với
VKS tỉnh. Nhưng không, tòa vẫn thụ lý, làm việc
vớigiađìnhôngPhái, đềnghị cungcấpchứngcứ,
trả lời báo chí là chuẩnbị đưavụán raxử... Để rồi
sauhơnhainăm rưỡi thì tòa lại raquyếtđịnhđình
chỉ với lýdonày.Nhưvậy, tòacũngchưa làm tròn
tráchnhiệm.
Trên thực tế,ngườibịoanyêucầugiảiquyếtbồi
thườngnhưngcơquancótráchnhiệmbồi thường
khônggiảiquyết, không tổchức thương lượng thì
ngườibịoankhông thểcóvănbản, quyếtđịnhvề
việc giải quyết bồi thườngđểđápứngđiều kiện
khởi kiện theoLTNBTCNN2009.Vì vậy, tôi đềnghị
dựthảoLTNBTCNN(sửađổi)bổsungquyđịnhtheo
hướng: Nếu cơquan có tráchnhiệmbồi thường
khônggiải quyết yêu cầubồi thường thì tòa vẫn
thụ lýđơnkhởikiệnđòibồithường.Trongquátrình
giảiquyết, tòatổchứcchongườibịoanvàcơquan
có tráchnhiệmbồi thường thựchiệnviệc thương
lượngbồi thường.Nếuthương lượngthànhthì tòa
raquyếtđịnhcôngnhận, không thành thì tòa tiếp
tụcxét xửbình thường.
Luật sư
NGUYỄNVĂNHỒNG
,ĐoànLuật sưTP.HCM
Lỗhổng lớncủa luật
Tôi rất chia sẻ với trườnghợp củagiađìnhông
Pháikhiyêucầubồi thườngnhiềunămnaynhưng
cơquancó tráchnhiệmbồi thường làVKSND tỉnh
KhánhHòa không giải quyết. Tuy nhiên, vềmặt
pháp lý, việcTAND thị xãNinhHòa raquyết định
đìnhchỉvới lýdođươngsự“chưađủđiềukiệnkhởi
kiện”làcócăncứ.Bởi lẽtheoLTNBTNN2009vàcác
vănbảnhướngdẫndưới luật
thì người bị thiệt hại được
khởi kiện yêu cầu tòa giải
quyếtbồi thường trongcác
trường hợp sau:
Thứnhất
,
ngườibịthiệthạikhôngđồng
ý với quyết địnhgiải quyết
bồi thường theo quy định
tạikhoản1Điều22LTNBTNN.
Thứhai
, hết thời hạn raquyết địnhgiải quyết bồi
thườngmà cơquangiải quyết bồi thườngkhông
raquyếtđịnhbồi thường theoquyđịnh tại khoản
1Điều 22 LTNBTNN. Ngày hết thời hạn ra quyết
địnhgiảiquyếtbồi thường theoquyđịnh tạiĐiều
22 LTNBTCNNđược xácđịnh làngày thứ11 kể từ
ngàyngườiđạidiệncơquangiảiquyếtbồi thường
vàngười bị thiệthại kýbiênbản thương lượng.
Điềuđángnói là trườnghợp cơquan có trách
nhiệmbồi thườngkhôngchịugiải quyếtnhưông
Phái thì LTNBTCNN2009 lại khôngđề cập. Đây là
một lỗhổng lớngâythiệtthòichongườibịthiệthại.
Vì vậy, tôi cho rằng LTNBTCNN (sửađổi) phải tính
tới tìnhhuốngnày, đồng thờiquyđịnhcácchế tài
cụ thểđểxử lýcánhân,đơnvịcố tìnhné tránhgiải
quyếtyêucầubồi thường thiệthại củangườidân.
Luật sư
ĐẶNGTHÀNHTRÍ
,ĐoànLuật sưTP.HCM
Cục Bồi thườngNhà nước
sẽ kiểm tra vụ việc
Ngày 28-7, Cục Bồi thường Nhà
nước (BộTưpháp)đã làmviệcvới các
cơquanchứcnăng liênquancủa tỉnh
KhánhHòanhằmkiểmtra, ràsoátviệc
giảiquyếtcácvụbồithườngoan,trong
đócóvụcủaôngHuỳnhChiếmPhái.
Ngày 7-8, traođổi với phóng viên,
một lãnhđạoCụcBồithườngNhànước
nói:“ChúngtôicónghephíaĐoànLuật
sư tỉnhKhánhHòađềcập trườnghợp
nàyvàđangthuthậphồsơđểkiểmtra,
đồngthờiphụcvụviệcđềxuấtsửađổi
LuậtTráchnhiệmbồi thườngcủaNhà
nước 2009. Hiệnnay, chúng tôi chưa
nghe thông tin tòađìnhchỉgiảiquyết
vụánnhưngsẽtheodõiviệcgiảiquyết
trườnghợpnày”.
Tiêu điểm
làm thủ tụckhángcáoyêucầuTAND
tỉnhKhánhHòa giải quyết theo thủ
tụcphúc thẩm, hủyquyết địnhđình
chỉ củaTAND thị xãNinhHòa.
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tinkhi
códiễn tiếnmới.■
Pháp luật
&
Cuộc sống
