16
THỨSÁU
30-12-2016
Quốc tế
500
người giàunhất thếgiới đã kiếmđược 237 tỉ USD trong
năm2016, chủ yếunhờ thị trường chứng khoán. Tài sản
củahọ tínhđếnngày27-12 là4.400 tỉUSD, tăng5,7% so
với nămngoái.
TNL
QuânđộiIraqmở
giaiđoạn2chiếndịch
táichiếmMosul
ChínhphủSyriavàquânnổidậyđãkýthỏathuận
ngừngbắn.
7giờ sáng29-12, quânđội Iraq
(ảnh)
được liên
minhquốc tếyểm trợđãbắt đầugiai đoạn2 chiến
dịchphản công tái chiếmMosul (rơi vào tay IShai
nămnay) sau thời giannghỉ khoảngmột tháng.Trao
đổi vớiAFP, chuẩn tướngAbdelghani al-Assadi thuộc
lực lượngđặcnhiệm chốngkhủngbố Iraq chobiết
mục tiêu củagiai đoạn2 làgiải phóngkhuvựcphía
đôngMosul.
Từđầu chiếndịchvàongày17-10, quânđội Iraq
đã chiếmđượcnhiềukhuphốphíađôngMosul và
đã tiếngầnđến sôngTigris chảyquaMosul.Quân IS
vẫnđangkiểm soát toànbộkhuvựcphía tây.Khoảng
100.000binh sĩ, các tay súngngườiKurdvàdânquân
dòngShiite thamgia chiếndịch.Hôm27-12,Thủ
tướng IraqHaïdar alAbadi bảođảm sẽ tiêudiệt quân
ISởMosul trongba tháng.
Trongkhi đó, hãng tinRIANovosti (Nga) đưa tin
ngày29-12, tại cuộchọpvớiBộ trưởngQuốcphòng
SergeyShoyguvàNgoại trưởngSergeyLavrov,Tổng
thốngNgaVladimir Putin thôngbáo chínhphủSyria
vàquânnổi dậyđãký thỏa thuậnngừngbắnởSyria.
Thời gianngừngbắn cóhiệu lực từnửađêm29-12.
ÔngPutin chobiết chínhphủSyriavàquânnổi dậy
(bảynhómvới khoảng60.000quân) đãkýba tài liệu.
Một là thỏa thuậnngừngbắn trên toànSyria.Hai là
cácbiệnphápkiểm soát ngừngbắn. Ba làquyết tâm
tiếnhànhđàmphánhòabình.Ôngđãkêugọi Syria
và các chínhphủ trongkhuvựcủnghộ thỏa thuận
ngừngbắnvà tiến trìnhđàmphánhòabình.Ông
khẳngđịnhNga sẽgiảmquânởSyrianhưng sẽ tiếp
tục chiếnđấu chốngkhủngbố.
Bộ trưởngQuốcphòngSergeyShoygunhấnmạnh
cácnhómvũ trangkhông thamgia thỏa thuậnngừng
bắn sẽđượcxếpvàodiệnkhủngbố.Ông chobiết
NgavàThổNhĩKỳ sẽbảo trợ cho thỏa thuậnngừng
bắn.Quân IS, nhómMặt trậnAlNusra cũ (AlQaeda)
cùng cácnhóm trực thuộc sẽbị loại khỏi thỏa thuận
ngừngbắn.
Thỏa thuậnngừngbắn làbướckhởi đầuđể chính
phủSyriavàquânnổi dậyđàmphánởAstana
(Kazakhstan).Tiến trìnhhòabìnhSyriađượcNga,
IranvàThổNhĩKỳgiám sát vàbảo trợ.
PH.QUỲNH
HOÀNGDUY
N
gày20-1năm tới, ông
DonaldTrumpsẽ tuyên
thệ nhậm chức tổng
thống. Dù vậy, Tổng thống
Obamacóvẻnhưkhôngchịu
anphận thủ thường trong thời
kỳchờbàngiao, vốn là thời
kỳ quyền lực tổng thống bị
hạnchế.Bằngchứng làngày
20-12ôngvẫnbanhành sắc
lệnh cấm khoan dầu khí ở
BắccựcvàĐạiTâyDương.
Báo
Le Monde
phân tích
trước ngày ông Donald
Trump nhậm chức, Tổng
thốngObamacó thẩmquyền
như sau:
• Chắc chắn không thể
thông qua các cải cách
mới:
Từhai nămnay, Tổng
thốngObama(đảngDânchủ)
không tranh thủ được đảng
Cộnghòachiếmđa số trong
Quốc hội.
Đảng Cộng hòa đã kiểm
soát Hạ viện từ năm 2010.
Trongbầucửgiữanhiệmkỳ
của Thượng viện hồi tháng
11 vừa qua, đảngCộng hòa
chiếm luônđa số.Dođó, dù
ôngcóđưa rachính sáchcải
cáchnào thì cũng sẽbị đảng
Cộng hòa kỳ đà cảnmũi.
•Có thểbanhànhquyết
định trongvài trườnghợp:
Để tránhphải thôngquaQuốc
hội, Tổng thống Obama có
thể sử dụng đòn bẩy “biện
pháp hành pháp” bao gồm
sắc lệnh tổng thống, biên
bản ghi nhớ và thỏa thuận
hành pháp.
Ông đã từng sử dụng các
côngcụnàynhưkhibanhành
các biện pháp giảm bạo lực
do vũ khí (tháng 1-2016),
hay quyết định đối phó với
biến đổi khí hậu ở phía bắc
biểnBering (tháng12-2016).
• Có thể thay đổi “biện
pháp hành pháp” hay
không?:
Hiến pháp không
giải thích rõ việc sử dụng
“biện pháp hành pháp”, do
đó đảngCộng hòa đã nhiều
lần chỉ trích là hành vi lạm
dụng hay vi hiến.
Nếu có kiện cáo, tòa án
liênbang sẽ xét xửở cấp sơ
thẩmvà tòa tối cao sẽxét xử
ở cấp phúc thẩm để quyết
định“biệnpháphànhpháp”
do ôngObama ban hành có
hợp hiến hay không.
Thật rasaukhinhậmchức,
Tổng thống Donald Trump
vẫn có thẩm quyền gạt bỏ
cácquyếtđịnh từ“biệnpháp
hành pháp”. ÔngTrump đã
từng phát biểu sẽ xem xét
lại nhiềuvấnđề cải cáchdo
Tổng thốngObamabanhành.
• Có “biện pháp hành
pháp” nàomang tính bắt
buộc?:
Tổng thốngObama
đã
lường trước ông Trump
sẽpháđámnênkhi sửdụng
“biệnpháphànhpháp”, ông
đã dẫn chiếu các đạo luật
không cho phép hủy bỏ.
Ví dụ:Trong sắc lệnhcấm
khoandầukhí ởBắc cựcvà
ĐạiTâyDươngcódẫnchiếu
LuậtĐất đai ngoài thềm lục
địangày7-8-1953.Luật này
trao cho tổng thống quyền
bảo vệ vùng biển liên bang
vàchophépcác tổchứcbảo
vệmôi trường đi kiện.
•Thẩmquyềnkhác của
Tổng thống Obama:
Từ
đây đến ngày ông Trump
nhậmchức, ôngObamavẫn
có thẩm quyền ngưng chức
các quan chức chính phủ
hay quân đội, hoặc công bố
các chương trình tuyệtmật.
Ngoài ra,điềuIIHiếnpháp
Mỹ đã trao cho tổng thống
quyền ân xá đối với những
hànhvichống lạinướcMỹ.■
TổngthốngObamađangtậndụng“biệnpháphànhpháp”vàogiờchóttheobiếmhọacủa
DAVEGRANLUND (Mỹ).
Mỹ đã thất bại trongviệc ngăn chặn
TrungQuốc (TQ) bồi đắpxây đảonhân
tạoởbiểnĐông thì cũng chẳng còn longại
quan trọngnào nữa về chuyệnquân sự
hóa haybồi đắp các đảo. Trả lời đài truyền
hìnhCNN (Philippines) ngày29-12, Tổng
thốngPhilippinesRodrigoDuterte đã
tuyên bốnhư trên.
Ông đổ lỗi choMỹ rằng nếu hànhđộng
xây đảonhân tạo củaTQ là vấnđề cần
quan tâm nghiêm túc thì ngay từđầu, đúng
raMỹ phải có biệnpháp ngăn chặn. Ông
khẳng định ôngkhông cóý định tiếp tục
hung hăng thúc đẩy yêu sách chủ quyền
củaPhilippines và thách đốTQmà cường
quốc duynhất có thể làm điều đó làMỹ.
Tổng thốngDuterte nhắc lại ôngnhận
thấy không cấp thiết phải épTQ tuân
thủ phán quyết củaTòaTrọng tài ngày
12-7. Tuy nhiên, ông sẽ nhấnmạnh đến
phán quyết trọng tàimột khi TQbắt
đầukhai thác dầu khí trong khu vực của
Philippines.
Cùngngày, hãng tinABS-CBNNews
(Philippines) đưa tin cựuĐại sứ José
ApolinarioLozada đánh giá sáu tháng sau
khi ôngDuterte cầmquyền, chính sách
đối ngoại chẳng theo địnhhướng nào và
Philippines chỉ có ít chọn lựa để đòi hỏi
quyền lợi ở biểnĐông.
Ông nhận xét Tổng thốngDuterte thật
ngây thơ khi nhiệt tình với TQvà bỏ qua
các đồngminh truyền thốngphươngTây
mà không tính đến các quan hệ quốc tế hết
sức phức tạp.
GS JayBatongbacal,ViệnNghiên cứu
hàng hải và luật biển, đánh giáPhilippines
đãmấtmọi khả năngkiểm soát và tác
động đến các diễn biếnở biểnĐôngmột
khi ôngDuterte chọn giải phápđể phán
quyết trọng tài sangmột bên. Ông khẳng
địnhBắcKinh sẽ tiếp tục sửdụng vũ lực
trongvùng biển tranh chấp chodù cải
thiện quanhệ vớiManila.
Trước đó, trả lời báo
Nikkei Asian
Review
(Nhật) hôm28-12, Ngoại trưởng
Philippines PerfectoYasay chobiết
Philippines sẽ giữ chủđề tranh chấp biển
Đông trong chương trình nghị sự của
ASEANvào năm2017. Ôngđánhgiá
đây là vấnđềmà bất kỳnước thànhviên
ASEANnào cũng có thể đặt ra. Ông cho
biết Philippines cũng sẽ sửdụng thẩm
quyền chủ tịchASEAN (luânphiên) để cổ
súy chohiệp định thươngmại khu vực do
BắcKinh đề xướng.
PH.QUỲNH
Ngày28-12 (giờđịaphương), Tổng thốngđắc cửDonald
Trumpđãchỉ tríchôngObamatoànđưaracácphátbiểukích
động vàgây trởngại nhằm cản trở thời kỳquáđộ chuyển
giaoquyền lực.
ÔngviếttrênTwitter:“Tôinghĩ rằngthờikỳquáđộsẽdiễn
ra êm thấm. Nhưng không!”. Tuy nhiên, ông khôngnêu rõ
nhữngphátbiểuvà trởngạiấy làgì. Sauđó, khi cácnhàbáo
hỏi quá trình chuyểngiaoquyền lựccó tốt đẹphaykhông,
ôngTrump lại nói ngược lại:“Rất tốt, rất êmđẹp”.
Lời chỉ trích củaôngTrumpđãphá vỡ truyền thống của
Mỹ rằng tổng thốngđắccửvà tổng thốngmãnnhiệmphải
đứngchungmộtmặttrận, ítra là“bằngmặthơnbằng lòng”.
153
quyết địnhgiảm ánhoặchủy
án cùng với 78quyết định ân
xáđãđượcTổngthốngObama
ký chỉ trongngày 19-12. Ông
Obama đã hạ kỷ lục về ban
hànhquyếtđịnhânxá.
Tiêu điểm
Obamacóquyềngì
vàocuốinhiệmkỳ?
TổngthốngObamacóthểsửdụngđònbẩy“biệnpháphànhpháp”.
ÔngDutertemặckệTrungQuốcquânsựhóacácđảo
