14
THỨSÁU
10-2-2017
Hồ sơ - Phóng sự
Tự làm…hàm rănggiả
Ngoài chế tạomáy quạt chạy bằng sức người, ôngTám
Rôcònchế tạo ranhữngchiếcghếbốcho riêngmình.Đến
hàm rănggiả ông cũng tựmàymò làm vì thấy giá cả bên
ngoài quáđắt.
“Hồihàm răngnóhưhết.Tôiđihỏingheđâubảo làmhết
gần10 triệu, tôi nghĩ saogiá cảnóđắt thếnênbảo thôi tự
làm.Rồi tôicũng làmđược,giờhaicáihàmrăngcủatôi tổng
cộng có180ngànmàvẫndùngđượcnhưai”- ôngTámRô
cười khoái chí.
Biếungười khácdùng
Chẳngbaogiờmọingười trongnhàbiếtổng làmcáigì cả
vì khôngbaogiờổngnói chonghe. Cứ thấyổng lụi hụi cả
ngàyvậy thôi,hỏinhiềukhiổngđang làm lạiquátmình.Khi
nàocũngvậy, cứ làmxongmớibiếtổng làmcáigì, làmxong
ổngmớinói chomìnhbiết.Mà rồi cũngđemđi chohếtchứ
không lấy tiền. Biếungười tadùngvậy thôi.
Bà
NGUYỄNTHỊKIMPHƯỢNG
,
62 tuổi, vợôngTámRô
THANHTUYỀN
Ô
ng là DươngVăn Rô, 68 tuổi, ngụ hẻm 226, đường
số 8, phường Linh Xuân, quận Thủ Đức, TP.HCM.
Mọi người trong xóm vẫn thường gọi ông với cái
tên thân thiết là TámRô. Gần đây, cái tên TámRô bỗng
dưng nổi tiếng.
“Nghe đâu ông Támmới chế tạo ra “cái máy quạt triệu
đô”. Cái máy đó không cần xài điện mà vẫn chạy ngon
lành...” - người dân quanh xómbàn tán xôm tụ.
“Thích thì nhào vô làm thôi”
“Máyquạt triệuđô”chẳngqua làcáchmọingười trêucho
vui, thực ra “nó có giá từ 250 ngàn đồng đổ lại chứ nhiêu”
- ôngTám cười sảngkhoái.
ÔngTámRô làngười gốcSàiGòn. Thời trẻông theohọc
ngành xây dựng. Đến khi ra trường cũng xin việc làm theo
ngànhnghềmìnhđãhọc.Rồi tuổigià, ôngởnhàvui thúđiền
viên, quâyquầnbênconcháu.Vậymàđùngmột cái, ôngnổi
tiếng là tay chế tạomáymóc trong xóm dù trước đó chẳng
họccơkhí.Vàcáimáyquạtmàmọingườikháonhau làsáng
chếmới nhất củaôngTámRô.
Sở dĩ ông chế tạo ra cái máy quạt này vì nghĩ đơn giản:
“Cứ chiều chiều ngồi trước sân nhà vậy nè, tôi thấymình
sao rảnh rỗi quá,mới nghĩ hay làmình kiếm gì làm cho nó
khuây khỏa. Nhìn xuống thì thấy đôi chânmình đang yếu
dầnđi, nhiều lúcmuốnđi tập thể dụcmà khôngđược.Vậy
nênmớinghĩ ra là làm tặngmìnhcáimáygìđóđểchânđược
vận động ngay cả khi ở trongnhà”.
Ông kể trước tiên là ông nghĩ đến bản thânmình, sau là
nghĩ đếnmấyngười bạngià của ông cũngphải ngồi bógối
ở nhà vì đôi chân yếu, chân cứ runmỗi khi đi đứng. Nghĩ
tới đó, ông lại bănkhoăn rằngnếuvậnđộngnhiều thì người
cũngsẽnóngdần lên, cầnphải làmgìđóđểcơ thểmáthơn...
Vậy là ông lóe lêný tưởngvề các cánhquạt.
“Cái máy quạt có thể giúpmình vận động hai chân, tôi
nghĩ trongđầumìnhnhưvậy.Nhưng tôighétviệcphảidùng
điện quá mức để chạy máy quạt, nếu chạy bằng điện thì
cũng bình thường như bao cáimáy khác thôi. Cáimáy của
tôi không chạy bằng điện. Nó hoạt động bằng sức người”
- ông dứt khoát.
Khi được hỏi ông cómường tượng được rõ hình thù của
cái quạt màmình sẽ sáng chế không trong khi ông không
rànhgì vềmáymóc thì ôngTámRônói chắcnịchcùngánh
mắt sáng rực đầy cương quyết: “Chả có cái gì thành hình
ngay từbanđầu cả. Cứnhàovômà làm thôi, sống chết với
nó thì sẽđượchết.Muốn thì phải làmchobằngđược.Đừng
ngại sai!”.
Bỏ ăn, bỏngủđể sáng chế
Ông TámRô không ngại khó, không ngại mình già rồi
nên sức sáng tạo kém đi.
Ông khôngmua mới tất cả thiết bị để làmmà tận dụng
nhữngmónđồ cũ từ cửa hàngbánve chai, nhômnhựa. Đó
lànhữngmiếngvánépvuông
vức,ôngđemvềcắt thànhhình
tròn,phủmộtlớpsơnmàuvàng
lênđể tạomới.Làcáibànđạp
xeđạpcũôngmua lại rồi gắn
thêmhai thanhkim loạiđãphủ
sơn vào. Là những sợi dây
dùng để nối phần thân quạt
với phần chân lại với nhau,
chạy theo kết cấu ròng rọc. Làmấy cái bánh răng cưa ông
đi hỏi ở tiệmđồ cũ,mangvề cạohết lớp rỉ sét ra, cả sợi dây
xích cũng tự ông đi kiếm cho ramới chịu...
Một điều mà ông TámRô tâm đắc với chiếc máy quạt
của mình là có thể dễ dàng sử dụng ở bất cứ góc nàomà
khôngcầndùngđếnổcắm.Nếunhưnhữngchiếcquạt bình
thường phải phụ thuộc vào ổ cắm điện, phải xách đến nơi
cóổđiệnmới chạyđược thì sáng chế của ôngkhi cúpđiện
cũng có thể dùng được.
Với ông, đã làm thì phải làm thật chắc, thật khéo.Cứ cây
kéo, condao trên tay,ông tỉmẩngọt, cắt,dũađến từngchi tiết
nhỏ.Dướicái thanhngangđểgắnvàochânchiếcghếbố,ông
khoét ba cái lỗ tròn, nhỏvà cómột thanhngangđể địnhvị.
“Vì tôi thấychiềucaokhôngphảingườinàocũngnhưnhau.
Chân thì cóngười chândài, cóngười chânngắnnên tôi làm
ba cái lỗ này đểmọi người chỉnh sửa sao cho nó phù hợp
với cái châncủahọ, đểngồi cho thoảimái” - ônggiải thích.
Ông nhẩm tính: “Cái cánh quạt nhựa 10 ngàn, cái bánh
răngnàyhai cái 40ngàn, sợi dâynày thìmua rẻ lắm, đâucó
5ngànđồng thôi. Cái bànđạp cũngnganggiá - có40ngàn
hai cái, mấymiếng ván ép, kim loại này thì cũng rẻ... Làm
hết cáimáy tầm250ngànđồngđổxuống, vậy làxong” -ông
cười khà khà, vẻ sảngkhoái.
Nhưngđể làmđượccái quạt chạybằng sứcngười với giá
250.000đồng, ôngTámRôđãphải bỏkhôngbiết baonhiêu
công sức, phải thử nghiệm nhiều lần. Hai bánh răng không
khớpnhau, ôngphải tháo ra lắp lại.Cái bạcđạnôngđangcố
gắng gắn nó vào thì lại rơi ra... Chưa kể có lần ông làm hư
hết đồ dùng. Đôi bàn tay ông chai dần đi, có lúc chảymáu
vìmảnh kim loại đâm trúng. Chưa kể cònbị vợ càm ràm...
BàKimPhượng, vợông, bảo rằngbàbựcông.Bựcvìông
làmmà không chịu ăn uống gì hết. Ông cứ ngồi say sưa,
miệtmài suốt ngày đêm ngoài khoảnh sân trước nhà. Đêm
thì màymò tới hơn 12 giờ. Vừa đặt lưng xuống nằm đâu
đượcmấy chụcphút, khôngbiết trongđầunghĩ gìmà2giờ
sángông bật dậy làm tiếp.
“Cáimáynó tiệnđủđường!”
ÔngTámRô sáng chế cái quạt khổ cực là vậyvà phải tự
bỏ tiềnmua thiết bị nhưngông làm chủyếu làđểdành tặng
mọi người cùngxài. Ôngkhông chủ trươngbánđể lấy tiền
màchỉ cần thấymọingười tìmđượcniềmvui từcáimáycủa
ông, chỉ chừng đó thôi ông cũng thấyhạnh phúc.
Hiện tại ôngđãchế tạođượcbảycái quạt nhưngđãmang
chomọi người hết năm cái. Đầu tiên là hai chị gái đã lớn
tuổi của ông, rồi đếnnhữngngười hàng xómxungquanh.
BàNguyễnThịChạy, người hàngxómđượcông tặngcái
máyđãmột thờigianmàháohứcmãikhông thôi.“Ổngmang
cáimáyqua, gắnnóvàoghếbốnhà tui, nói cứngồi lênđạp
thôi, quạt sẽ tự động chạymà tui đâu có tin. Ổng giục nên
tui ngồi lên làm thử, ai ngờđâunó chạy thiệt.Mà hay lắm,
tui ngồi dựa hẳn vào ghế, chân thì cứ đạp vậy thôimà quạt
nóchạyêm ru,mátnhưcâyquạtđiện tuihaydùng.Mấyđứa
con trongnhà tui cũng thích lắm, buổi trưaăncơmxong, cả
nhàvẫn thaynhaungồi đạpcáimáynàycoi nhưvừa tập thể
dục vừa thưgiãn” - bàChạyhớnhởnói.
CònchịVõThịHà, người dân sốngởgầnđó, khi thấycái
quạt củaôngTámRô thì tỏvẻ thích thúhẳn ra, thỉnh thoảng
lại chạyqua nhà ông chỉ để được ngồi lên cáimáy.
“Tôi thấy cái máy này tiện lợi cho bất cứ người nào, từ
người già, trẻ nhỏ đến thanh niên, người trung niên chúng
tôi đều có thể dùng được. Lúc nàomà không có thời gian
để tập thể dục thì tôi có thể ngồi lênmáynàyđể đạp, rồi tự
làmmát chomìnhmà không cần phải phiền phức; có thể
kết hợpđọc sáchbáo luôn, lại tiết kiệmđượcđiện trongnhà
nữa. Hơn nữa, nó an toàn cho trẻ con khi không phải dùng
điện. Phải nói là cáimáy nó tiện đủ đường!”.
Nhữngngàynày, ôngTámRô lại loayhoayđể cho rađời
cây quạt “đời sau” tiện lợi hơn. Đó là cây quạt mà “một
người đạp, nhiều người cùngmát” theo cách gọi của ông.
“Làm sao để không chỉ người ngồi đạpmới có giómátmà
người ngồi xung quanh trò chuyện cũng được mát luôn.
Như vậymới hay chứmỗi một người mát thì nó thụ động
quá. Hy vọng cái máy ở đời sau nó ngon lành hơn cái đời
đầu” - ông tủm tỉm cười.
NhìndángvẻkhoankhoáicủaôngTámkhingồi trênchính
cáimáyquạt domình tựchế, nétmặt giãn ra, tròchuyệnvới
concháu trongnhà, thỉnh thoảng lại trầmngâmnhìncáimáy
quạtmới thấy rõniềmhạnhphúccủa tuổigiàhamsángchế.■
Cụông tựchế
“máyquạt triệuđô”
ÔngTámRôbênchiếcmáyquạtchạybằngsứcngười
củamình.Ảnh:THANHTUYỀN
ChịVõThịHà,sốnggầnnhàôngTámRô, rấtthíchthú
vớicáimáyquạtdoôngTámsángchế.Cứcó
thờigian,chị lạichạyquanhàôngđểngồi lênđạp.
Ảnh:THANHTUYỀN
Ôngmàymòtựchếrachiếcmáyquạtchạymàkhôngcầnphảicắmđiện,
chỉvớivậtdụngđơngiảnxungquanhmình.
“Mọingườidùngmàthấy
thích làtôivuirồi.Tôi
làmchủyếuđểtặngmọi
ngườithôichứbuônbán
gì”-ôngTámRônói.
