7
THỨ TƯ
15-2-2017
Pháp luật
&
Cuộc sống
QUỲNHNHƯ
C
hiều 14-2, Trường Đại học
(ĐH) Luật TP.HCM phát đi
thông cáo báo chí về vụ đình
chỉ học tậpmột năm đối với sinh
viên(SV)phôtô támcuốngiáo trình.
Trong thôngcáo, trườngnàykhẳng
định vẫn kiên quyết đình chỉ học
tập cô SV phôtô giáo trình.
“Phôtô tám cuốnnghĩa là
vi phạm tám lần”
Trong thôngcáo,ĐHLuậtkhẳng
định: “Nhà trường kiên quyết xử
lý để ngăn chặn nhằm cảnh báo,
tăng tính hiệu quả giáo dục, giúp
SVnâng cao ý thức tuân thủ pháp
luật ngay từ khi ngồi trên ghế nhà
trường,đặcbiệt làđốivớiSVngành
luật - nhữngngười trong tương lai
có thể trở thành những người bảo
vệ, thực thi công lý”.
“Có ý kiến cho rằng đây làmột
hình thứckỷ luậtquánghiêmkhắc.
Chúng tôi cho rằngđốivớiSVnày,
nếuviệcviphạmchỉmang tínhhiện
tượng, viphạm lầnđầuvàduynhất
thìđâycó thểxem làmộthình thức
kỷ luậtnghiêmkhắc.Tuynhiên,SV
NTNAđãnhiều lầnphôtônhiềugiáo
trìnhcủanhà trường, khôngnhững
chỉ để sửdụngchocánhânmàcòn
chuyểngiaođểngười khác tiếp tục
sử dụng” - thông cáo nêu.
Thông cáo nhấnmạnh: “Nữ SV
này đang học năm thứ hai và đã
phôtô tám cuốn sách của tám đầu
giáo trình khác nhau, nghĩa là SV
nàykhôngchỉ vi phạmmột lầnmà
là tám lần trong támmônhọckhác
nhau.Khôngnhững thế,SVnàycòn
lôi kéo cácSVkhác vi phạmpháp
luật sởhữu trí tuệ, chuyểngiao lại
các tácphẩmviphạmbảnquyềncho
SVnăm thứnhất. DùbạnSVnăm
thứ nhất đã từ chối nhận vì biết là
viphạmnộiquycủanhà trường,nữ
SVnàyvẫnkhuyếnkhíchvà thuyết
phụcđểbạnSVnăm thứnhất nhận
giáo trình phôtô”.
Thông cáo cho rằnghiệu trưởng
cơsởgiáodụcĐHcóquyềncăncứ
nộidungcủaquychếnàyxâydựng
quychế,quyđịnhcụ thểvềcông tác
SVphùhợpvới chức năng, nhiệm
vụ và thực tiễn công tác tổ chức
giáodụcvàđào tạocủanhà trường.
Phôtôđểhọc là sai nhưng
kỷ luật quánặng
Luậtsư(LS)PhạmVũKhánhToàn,
TrưởngVănphòngLSPhạmvàLiên
danh(nơicókinhnghiệmchuyênsâu
vềlĩnhvựcsởhữutrítuệ),khẳngđịnh
việcphôtôsách,giáo trìnhđểhọc tập
làvi phạmbảnquyền.
Nhiều người cho rằng giáo trình
khôngphải là tácphẩmsáng tác“cao
siêu” gì đểmà bảo hộ bản quyền.
Hiểu vậy là sai! LS Khánh Toàn
phân tích: Điều 14Luật Sở hữu trí
tuệbảohộquyền tácgiảđốivới
tác
phẩmvănhọc, khoahọc, sáchgiáo
khoa, giáo trình
...Điều28 luật này
cũngquyđịnhcáchànhvixâmphạm
quyền tácgiảbaogồm“saochép tác
phẩmmàkhôngđượcphép”, “phân
phối bản sao tác phẩmmà không
đượcphép”...
“Tuy nhiên, không phải việc sao
chépnàocũngsai.Luậtcóchophép
một số trường hợp được sao chép,
trongđó“tựsaochépmộtbảnnhằm
mụcđíchnghiêncứukhoahọc,giảng
dạycủacánhân” thìkhôngphảixin
phép,khôngphải trả tiềnnhuậnbút,
thù lao(Điều25LuậtSởhữu trí tuệ).
Saochépmộtbản là trọnbản,100%
các trang đều được chấp nhận. Do
luật khôngcho saochépnhằmmục
đích“học tập”nênviệcSVsaochép
đểhọc làvi phạmbảnquyền.
LS Châu Huy Quang (Công ty
RAJAH&TANNLCT, chuyênvề
lĩnh vực sở hữu trí tuệ) phân tích:
Đúng là nữ SV này có vi phạm
Luật Sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên,
nặng lắm thì côcũngchỉbịxửphạt
hànhchính trong lĩnhvựcquyền tác
giả. Hoặc cô phải bồi thường dân
sự nếu tác giả, chủ sở hữu chứng
minh được thiệt hại và rằng việc
saochép tácphẩmcủanữ sinhnày
làmảnhhưởngđếnquyềnkhai thác
thươngmại củahọ. “ViệcĐHLuật
TP.HCM căn cứ nội quy riêng để
buộc ngưng học một năm là quá
Lý, tình trongvụcấmhọcvì
phôtôgiáo trình
Vềlý,sinhviênphôtôgiáotrìnhlàsainhưngcăncứcấmhọcchưaổn;vềtình,buộcmộtsinhviênnghèodừnghọc
chỉvìsinhviênnàyphôtôgiáotrìnhlàbấtnhẫn.
Sinhviênthamkhảotài liệutrongthưviện.Ảnh:TL
Gócnhìnkhácvềbảnquyền
giáotrìnhđạihọc
Vấnđề nhiềungười hay thắcmắc là làm saophânbiệt “học tập” với
“nghiêncứukhoahọc”.
Tronggiớichuyênmônđãcókhánhiềutọađàm,hộithảobàn luậnvềviệc
phôtôsáchđểhọctập.Cóthểphântíchđểhiểuthếnày:Giáotrình làđểcho
ai?Giáo trìnhcủamột trườngchủyếu làphụcvụviệchọccủasinhviên (SV)
trườngđó. Thậm chí cùngmộtmônnhưng trườngAdùnggiáo trình của
trườngA,trườngBdùnggiáotrìnhtrườngB,khôngdùnggiáotrìnhcủanhau.
SV,họcsinh làđối tượngchínhmàgiáotrìnhphụcvụ,nhắmđến.Vậynếu
SVđượcpháp luậtchophépphôtômộtbảngiáo trìnhcho tấtcảgiáo trình,
cho toànbộnămhọc thì giáo trìnhbảnquyềngốc sẽbán choai? Vấnđề
khôngphải việckinhdoanhgiáo trìnhmà là tácquyềnphải trảchonhững
ngườithamgiaviếtgiáotrìnhđó, ingiáotrìnhđóvàsựtôntrọngbảnquyền...
NếuSVđượcquyềnphôtôthìnhàtrường lạikhôngthểsoạngiáotrìnhnữa
vìkhôngbánđược,khôngcótiềnđểtrảtácgiảviếtsách.Nó làmộtvòng luẩn
quẩn, không thúcđẩyđượcsáng tạo,nângcaosáng tạo, giá trị sáng tạo.
Nhưvậy, về tình, về lý thìphôtôgiáo trìnhđểhọc làviphạmbảnquyền.
Vậy vấnđềởđây tại sao lại chophôtôđể “giảngdạy”?Hiểunômna là
SV thì khôngđượcphôtô, còngiảngviên lại được.Giảngviên sửdụnggiáo
trìnhđể tham khảo, để làm tài liệu, phục vụmột phần chobài giảng của
mình.Thậmchígiảngviênphảigiảngtheogiáotrình,sáchgiáokhoa,không
được lệchđinhiều.Giảngviênkhônghoàntoàn lệthuộc,khôngchỉdựavào
mộtquyểngiáo trình,không lấy toànbộgiáo trìnhđểgiảngdạy.Vìvậycho
phépgiảngviênsaochépmộtbảnđểphụcvụmụcđíchgiảngdạy làcó lý.
Tuynhiên, pháp luật cũngđã rào trướcđón sau. CũngởĐiều25Luật Sở
hữutrítuệcóthòngthêmkhoản2,tuychophépnhưngcóđiềukiện là“không
được làmảnhhưởngđếnviệckhai thácbình thường tácphẩm, khônggây
phươnghại đếncácquyềncủa tácgiả, chủ sởhữuquyền tácgiả”.Nhưvậy,
nếu thấyviệcsaochépcủagiảngviênmàgâyảnhhưởngđếnquyền lợicủa
tácgiả, chủsởhữu thì tácgiả, chủsởhữucóquyềnngăncản.
Tuynhiên,việcngăncảnnhằmbảovệquyền lợicủamìnhcũngphải tuân
thủpháp luật.Khôngthểvìmuốnngănchặntriệtđể,muốnrănđenhiềuSV
khácmàkỷ luật cônữSVnặngnề, chưa thấu lýđạt tìnhnhư cáchmàĐH
LuậtTP.HCMđã làm.
QUỲNHNHƯ
khắt khe. Chế tài này cũng không
phù hợp để xử lý đối với hành vi
viphạmquyền tácgiả” -LSQuang
nhận định.
Căn cứpháp lý của trường
không vững
ThS Trần Tuấn Duy (Học viện
Cán bộTP.HCM) phân tích: Hành
vi phôtôcủaemSVnày rõ ràngđã
vi phạm khoản 2 Điều 8 nội quy
nhà trường. Tuy nhiên, xét theo
quy chếSV (banhànhkèmThông
tư 10/2016 của Bộ GD&ĐT) thì
hành vi của em này có thể chỉ bị
khiển tráchhoặc tối đa làcảnhcáo
vì emmới vi phạm lầnđầu.
Thông tư10không liệt kêcụ thể
viphạmbảnquyềnnhưngcóghi“vi
phạmkhác”. Theokhoản3Điều9
thì hình thức đình chỉ học tập chỉ
ápdụngba trườnghợp:Một làđang
bị cảnhcáomàvẫnvi phạm; hai là
vi phạmnghiêm trọng các hànhvi
SVkhôngđược làm; ba làvi phạm
pháp luật bị xử phạt tù nhưng cho
hưởng án treo.
TrườnghợpSVNTNAlàviphạm
lầnđầu.TrướcđóSVnàychưa từng
bị nhắc nhở, chưa từng bị kỷ luật
khiển trách, cũngchưa từngbịcảnh
cáo. SVnày cũngkhôngbị phạt tù
vì xâm phạm bản quyền (trường
hợp ba). Lập luận của nhà trường
“phôtô tám lầnnghĩa làviphạm tám
lần” làhoàn toànkhôngchínhxác.
“Liệu việc phôtô tám cuốn giáo
trìnhkhácnhauđểhọcvàmang tặng
ngườikháccóbịxem là trườnghợp
thứhai “vi phạmnghiêm trọng các
hànhviSVkhôngđượclàm”theonội
quycủaTrườngĐHLuậtTP.HCM?
Dựa trên tiêuchínàomà trườngđánh
giáviệcphôtô támcuốngiáo trình là
viphạmnghiêm trọng?Nếu trường
không cóquyđịnh rõ ràng từ trước
thìviệcxử lýnặngnhưvậy làkhông
phùhợp” -ThSTrầnTuấnDuynói.
Cũngcần lưuý thêm rằngThông
tư10/2016banhànhnăm2016,còn
nội quycủaĐHLuật lại có từnăm
2012. Đúng ra, sau khi có Thông
tư 10/2016 thì nhà trường cần ban
hành nội quy mới để cụ thể hóa
thông tư này và làm căn cứ để xử
lý vi phạm củaSV.
“Mộtquyếtđịnhkỷ luậtnếuchưa
đạtvề tìnhcũngphảiổnvề lý;đằng
này cả lý và tình đều chưa ổn thì
quyết định ấy cần phải được Bộ
GD&ĐT xem lại” - một chuyên
gia luật chia sẻ.■
Mộtquyếtđịnhkỷ luậtnếu
chưađạtvềtìnhcũngphảiổn
về lý;đằngnàycả lývàtìnhđều
chưaổnthìquyếtđịnhấycần
phảiđượcBộGD&ĐTxem lại.
BộGiáodụcyêucầuĐHLuậtbáocáo
Chiều 14-2, đại diệnBộGD&ĐT chobiết Bộđangđềnghị TrườngĐH
LuậtTP.HCMbáocáocụ thể, chi tiếtviệcđìnhchỉhọcmộtnămđối với SV
NTNAdophôtôgiáo trình.
Trước đó, sáng 14-2, PVbáo
Pháp Luật TP.HCM
đãgửi câuhỏi tới Thứ
trưởngBộGD&ĐTBùi VănGa vềquanđiểm củaBộ xungquanh sự việc
này. Chiều cùngngày, Thứ trưởngBùi VănGa chobiết đãgiaoviệc xử lý
thông tin choVụCông táchọc sinh SV. Trả lời PV, ôngNgũDuyAnh, Vụ
trưởngVụCông táchọcsinhSV, chobiếthiệnvụnàyđangchờnghebáo
cáo từphíaĐHLuậtTP.HCMvà sẽ thông tinchi tiết tới báo sau.
H.GIANG
Tingiờchót: Có thểđượcgiảmmứckỷ luật
Tối 14-2, thông tin từcácđồngnghiệpTruyềnhìnhQuốchội thì trong
cuộc traođổi với phóngviênTruyềnhìnhQuốchội tạiTP.HCM, vàophút
cuối của cuộc traođổi, trước câuhỏi liệumức kỷ luật đấy cóquá nặng
khôngvà liệu trường có thayđổi án kỷ luật với nữ sinhphôtôgiáo trình
không, saumộtchútcânnhắc,bàMaiHồngQuỳ,Hiệu trưởngTrườngĐH
LuậtTP.HCM,đãtrả lời:“CăncứvàosựthànhkhẩncủaSV,xemxétdư luận,
cânnhắcgiữa lývà tình, tôiđãchỉđạohộiđồngkỷ luậtxemxét lạivụnày.
Vànếunữ sinhphạmkhuyếtđiểmcóđơnxinđượcgiảmmứckỷ luật thì
hội đồng sẽnghiêncứuvà rất có thểmứckỷ luật sẽ thayđổi”.
ĐỨCHIỂN
Sổ tay
